Legislacja

Komisja Zdrowia wysłuchała informacji ministra zdrowia na temat sytuacji szpitali w czasie epidemii koronawirusa z uwzględnieniem ich stanu ekonomicznego i kadrowego oraz kierunków zmian, którą przedstawił wiceminister zdrowia senator Waldemar Kraska. Jej zdaniem, nadgonienie zakontraktowanych przez szpitale świadczeń, które zostały w większości wstrzymane ze względu na epidemię, nie będzie możliwe, nawet przy wydłużeniu czasu do połowy 2021 r.  

Senatorowie i strona społeczna pytali o kryteria doboru szpitali jednoimiennych i o dostępność świadczeń w okresie pandemii dla pacjentów. Przewodnicząca Komisji Zdrowia Beata Małecka-Libera (KO) zwróciła uwagę na to, że „w trakcie, gdy następowało przekształcenie szpitali na jednoimienne, panował ogromny chaos i procedury postępowania były niejednolite, co bardzo utrudniało pracę”. Wiceminister zdrowia Waldemar Kraska odpowiedział na ten zarzut, że decyzje były podejmowane w warunkach, gdy w innych państwach dochodziło dziennie do tysięcy zachorowań i odnotowywano prawie tysiąc zgonów. „Staraliśmy się zabezpieczyć, bo przewidywaliśmy, że to mogło się wydarzyć również w Polsce. Chcieliśmy zabezpieczyć zakażonych koronawirusem, ale też zabezpieczać w innych specjalizacjach i innych schorzeniach np. neurochirurgicznych, ortopedycznych” – wyjaśnił. Wiceminister przypomniał, że powołano łącznie 22 szpitale jednoimienne, które od 1 czerwca stopniowo powracają do normalnego funkcjonowania. Podkreślił, że założenie jest takie, by utrzymać około 50 proc. łóżek dla pacjentów z COVID-19. Wyliczył, że w szpitalach jednoimiennych na początku ich działalności było zabezpieczonych 7656 łóżek, obecnie liczba ich spadła do 4194, czyli o 55 proc. Poruszył też kwestię zabezpieczania szpitali w środki ochrony osobistej i sprzęt medyczny: przekazano im m.in. 242 respiratory, 95 kardiomonitorów, pompy infuzyjne, namioty do przeprowadzania pretriażu, czyli kwalifikacji pacjentów, oraz zwiększono dostawy tlenu medycznego.

Uczestnicy spotkania poruszyli kwestię finansowania szpitali w ostatnich trzech miesiącach, ale również w dalszej perspektywie ze względu na ich bardzo trudną sytuację, wręcz zagrożenie  zapaści finansowej. Wiceminister Kraska zapewnił, że resort, wspólnie z NFZ, monitorował sytuację pozostałych szpitali, wprowadzając zmiany, m.in. wzrost wyceny tzw. punktu rozliczeniowego. Prezes NFZ Adam Niedzielski mówił o trzech komponentach finansowania podmiotów w ciągu ostatnich trzech miesięcy – ryczałtowym, który był przekazywany niezależnie od sytuacji, środkach przyznawanych za gotowość placówek do udzielania pomocy chorym z COVID-19 oraz finansowaniu w modelu tzw. fee for service, czyli kwoty przyznawane za poszczególne świadczenia związane z COVID-19. Adam Niedzielski podkreślił, że ciężar finansowania walki z koronawirusem nie pomniejsza środków na zwalczanie innych chorób. Pochodzą one z budżetu centralnego lub z funduszu COVID-19. Wiceminister Kraska przypomniał, że zapewniono też płynność placówkom, które bezpośrednio nie zajmowały się pacjentami z COVID-19. Wypłacano im szybciej i w stałych ratach kontraktowych środki, które były porównywalne do przysługującym im, gdyby realizowały normalnie kontrakt.

Uczestnicy debaty pytali o szczegóły strategii przywracania szpitalom ich podstawowego profilu, zaznaczając przy tym, że nie jest możliwe, by do połowy przyszłego roku, bo takie jest założenie, mogły one zrealizować zakładane świadczenia, tym bardziej, że jesienią można spodziewać się drugiej fali epidemii. Jerzy Friediger,  członek prezydium Naczelnej Rady Lekarskiej, podkreślił, że „nie ma możliwości, by lekarze, pielęgniarki pracowali 24 godziny na dobę, by odrobić to, co nie zostało wykonane w ciągu trzech czy czterech miesięcy”. Prezes Związku Szpitali Powiatowych Województwa Śląskiego Władysław Perchaluk pytał, dlaczego nie przygotowano tarczy dla szpitali. „Szpitale nie przestały same działać, tylko sytuacja na nich to wymusiła. Przychody były ograniczone. Od czerwca zaczynamy być rozliczani z wykonania. Nie jest to możliwe. Na 24 szpitale zrzeszone w naszym związku wszystkie szpitale wypowiedziały się jednoznacznie - nie ma takiej możliwości zrealizowania zaległości w okresie najpierw proponowanych trzech miesięcy, potem sześciu miesięcy” – powiedział. Dodał, że za cztery miesiące szpitale zrzeszone w Związku mają już 156 mln zł straty.

Następnie Komisja Zdrowia zajęła się dwiema  nowelizacjami ustaw. Ustawa o substancjach chemicznych i ich mieszaninach oraz niektórych innych ustaw  (projekt rządowy) dostosowuje przepisy krajowe do unijnego rozporządzenia nakładającego obowiązek przekazywania danych o mieszaninach wprowadzanych do obrotu i sklasyfikowanych jako stwarzające zagrożenie na podstawie wywieranych skutków fizycznych lub działania na zdrowie. Informacje te są zbierane przez inspektora ds. substancji chemicznych, a po zmianach – prezesa Biura ds. Substancji Chemicznych. Komisja wprowadziła do ustawy dwie poprawki doprecyzowujące. 

Ustawa o zmianie ustawy o zawodach lekarza i lekarza dentysty oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) ma poprawić warunki kształcenia i zwiększyć liczbę lekarzy specjalistów. Przewiduje  szybsze przystępowanie lekarzy do egzaminów. Do egzaminu dopuszczone zostaną osoby, które ukończyły 10 semestrów z 6-letnich jednolitych studiów na kierunku lekarskim lub 8 semestrów z 5-letnich jednolitych studiów na kierunku lekarsko-dentystycznym. Egzamin będzie zawierał 70% pytań wybranych z publikowanej na stronie Centrum Egzaminów Medycznych bazy pytań i 30% nowych. Zakłada również uproszczenie trybu zatrudniania lekarzy specjalistów cudzoziemców spoza UE i nową ścieżkę nostryfikacji ich dyplomów. Nowelizacja wprowadza nowe procedury szkolenia specjalizacyjnego we wszystkich dziedzinach medycyny i naboru lekarzy na specjalizacje oraz nowy egzamin państwowy – egzamin modułowy. W noweli zmieniono ponadto przepisy dotyczące przeprowadzania eksperymentu medycznego. Poprawki przyjęte przez Komisję przewidują m.in., że dokumenty „Prawo wykonywania zawodu lekarza” oraz „Prawo wykonywania zawodu lekarza dentysty” mają zawierać adnotację wskazującą zakres czynności zawodowych oraz czas i miejsce zatrudnienia, na jakie zostało przyznane dane prawo. 

Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Komisja Budżetu i Finansów Publicznych na wspólnym posiedzeniu rozpatrzyły ustawę o dodatku solidarnościowym przyznawanym w celu przeciwdziałania negatywnym skutkom COVID-19 (projekt prezydencki) i zaproponują Senatowi wprowadzenie do niej 4 poprawek. Jedna z nich, zgłoszona przez senatora Ryszarda Majera, doprecyzowuje, że cudzoziemiec pobierający zasiłek dla bezrobotnych będzie otrzymywał, tak jak i inne osoby dodatek solidarnościowy w wysokości różnicy między tym dodatkiem a zasiłkiem. Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny. Wszystkie poprawki uzyskały akceptację strony rządowej.

Ustawa zakłada, że dodatek solidarnościowy będzie przysługiwać osobom, które w 2020 r. podlegały ubezpieczeniom społecznym z tytułu stosunku pracy przez łączny okres co najmniej 60 dni oraz z którymi po 15 marca 2020 r. rozwiązano umowę o pracę za wypowiedzeniem lub których umowa po tym dniu uległa rozwiązaniu z upływem czasu, na który była zawarta. Dodatek w wysokości 1400 zł miesięcznie będzie przysługiwał od 1 czerwca do 31 sierpnia 2020 r. Ustawa przewiduje ponadto podwyższenie wysokości zasiłku dla bezrobotnych do 1200 zł okresie pierwszych 90 dni posiadania prawa do zasiłku.

Komisja Gospodarki Narodowej i Innowacyjności rozpatrzyła ustawę o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców i zarekomenduje Senatowi wprowadzenie do niej 45 poprawek. Większość to zmiany zaproponowane przez senackie biuro legislacyjne, zapewniające zgodność przepisów z zasadami techniki prawodawczej, legislacyjne, redakcyjne, porządkujące i ujednolicające terminologię ustawy. Komisja wprowadziła też poprawkę, umożliwiającą dofinansowanie zadań związanych ze wsparciem przedsiębiorców w związku z pandemią ze środków funduszu przeciwdziałania COVID-19, które będzie można uzyskać do 31 grudnia 2021 r. Wiceminister rozwoju Krzysztof Mazur mówił, że umożliwi to dofinansowywanie firm przez 18 miesięcy.

Ustawa o udzielaniu pomocy publicznej w celu ratowania lub restrukturyzacji przedsiębiorców określa warunki, tryb i formy udzielania pomocy publicznej przedsiębiorcom doświadczających trudnej sytuacji ekonomicznej na ratowanie ich firm, tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne i na restrukturyzację. Zgodnie z ustawą wparcia ma udzielać Agencja Rozwoju Przemysłu, której powierzy te obowiązki minister właściwy ds. gospodarki. Ustawa określa warunki, jakie będą musieli spełnić przedsiębiorcy, aby móc się ubiegać się o pomoc publiczną na ratowanie i restrukturyzację w formie wsparcia finansowego i pomoc publiczną na restrukturyzację w formie ulg w wykonaniu administracyjnej kary pieniężnej, i zasady, według których będzie udzielana pomoc publiczna na ratowanie i restrukturyzację. Wsparcie finansowe będzie udzielane w formie pożyczki, pomoc na restrukturyzację będzie mogła polegać m.in. na objęciu akcji lub udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym, objęciu obligacji, zmianie terminów spłaty pożyczki, konwersji pożyczki, udzielonej jako pomoc na ratowanie lub jako tymczasowe wsparcie restrukturyzacyjne. Ustawa ogranicza wynagrodzenie kadry zarządzającej przedsiębiorstwa, które skorzysta z pomocy, do wysokości 400% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Pomoc będzie udzielana ze środków budżetu państwa na pisemny wniosek przedsiębiorcy znajdującego się w trudnej sytuacji ekonomicznej. Przewidziano, że latach 2020–29 na realizację zadań wynikających z ustawy zostanie przeznaczone 1 mld 200 mln zł z budżetu państwa (120 mln zł rocznie). Wiceminister rozwoju Krzysztof Mazur podkreślił, że ustawa nie jest doraźna i nie wynika z pandemii koronawirusa, ale jest ustawą systemową.

Podczas tego posiedzenia Komisja Gospodarki Narodowej i Innowacyjności wybrała senator Marię Koc na kandydatkę na przewodniczącą komisji.

Komisja Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą podczas swego posiedzenia zapoznała się z informacją Ministerstwa Spraw Zagranicznych na temat organizacji wyborów Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej w 2020 r. przez obywateli polskich za granicą. Wiceminister Szymon Szynkowski vel Sęk odpowiedzialny w ministerstwie m.in. za współpracę z Polonią powiedział, że w trudnej sytuacji pandemii udało się utworzyć 169 obwodów wyborczych w 86 krajach. Było to możliwe w oparciu o ustawę z 2 czerwca 2020 r. o szczególnych zasadach organizacji wyborów powszechnych na Prezydenta RP w czasie pandemii, która umożliwiła przeprowadzenie wyborów w formie zarówno tradycyjnej, jak i korespondencyjnej. Sposób przeprowadzenia wyborów w danym kraju został dostosowany do rekomendacji każdego z państw w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa, dlatego w 14 krajach będzie możliwe tylko osobiste oddanie głosu, jak na przykład w Kazachstanie i Uzbekistanie, a w 20 państwach wybory będą odbywać się jedynie korespondencyjnie, np. w Argentynie, Francji, Maroku czy we Włoszech. Osobiście lub korespondencyjnie oddać głos będzie można w 52 krajach, m.in. w Austrii, Australii, Estonii, Grecji, Mołdawii, Słowacji, Szwecji.

Senatorowie pytali, w jakich  państwach wybory nie odbędą się. Odpowiadając, wiceminister spraw zagranicznych przyznał, że z powodu pandemii niektóre kraje, jak np. Peru, nie wydały zgody na organizację wyborów w żadnej formie. Podkreślił, że było to podyktowane wyłącznie kwestiami bezpieczeństwa i poszanowaniem praw każdego z państw. Zaznaczył, że chęć wzięcia udziału w pierwszej turze wyborów wyraziło do tej pory ponad 379 tys. osób mieszkających poza granicami Polski. Dodał, że liczba ta może się jeszcze zwiększyć, gdyż do dziś do północy możliwe jest jeszcze zgłoszenie swojego udziału w wyborach.

Senatorowie zapoznali się też z informacją na temat działań placówek konsularnych na rzecz Polonii i Polaków za granicą. Ze względu na walkę z epidemią koronawirusa musiały one zmienić lub zawiesić niektóre z projektów, np. organizację wypoczynku wakacyjnego dla dzieci i młodzieży w ramach akcji „Polska jest w Tobie”. Zwiększyła się za to aktywność w przestrzeni wirtualnej np. dzięki projektowi „Polska w Twoim domu”, który daje możliwość korzystania online z ofert przygotowanych przez polskie instytucje kultury.

Komisja Kultury i Środków Przekazu zdecydowała o podjęciu inicjatywy ustawodawczej, dotyczącej uchylenia ustawy o Radzie Mediów Narodowych, zmierzającej do realizacji wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 13 grudnia 2016 r. (sygn. akt K 13/16) w sprawie nowelizacji ustawy z 30 grudnia 2015 r. o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji. Jak ustalono, jej ostateczny kształt zostanie wypracowany w toku dalszych prac legislacyjnych. W swoim wyroku Trybunał uznał za niezgodne z konstytucją m.in. zastąpienie powoływania i odwoływania przez Krajową Radę Radiofonii i Telewizji członków zarządów spółekpublicznej radiofonii i telewizji powoływaniem i odwoływaniem ich przez ministra właściwego ds. Skarbu Państwa. W opinii Trybunału KRRiT została w ten sposób całkowicie pozbawiona wpływu na obsadę personalną organów kierujących działalnością spółek publicznej radiofonii i telewizji, a tym samym pozbawiono ją kompetencji służących wykonywaniu jej konstytucyjnych zadań, polegających na staniu na straży wolności słowa, prawa do informacji oraz interesu publicznego w radiofonii i telewizji.Uprawnienia ministra właściwego ds. Skarbu Państwa przeniesiono ustawą z 22 czerwca 2016 r. o Radzie Mediów Narodowych na nowo utworzony organ administracji publicznej – Radę Mediów Narodowych. Nadal jednak zastrzeżenia TK pozostały aktualne.

Jak wskazało w swojej informacji senackie Biuro Legislacyjne, najprostszym rozwiązaniem realizującym wyrok TK, stanowiącym pewne minimum legislacyjne, będzie powrót do rozwiązań obowiązujących przed wejściem w życie przepisów zakwestionowanych przez TK. Oznacza to zniesienie Rady Mediów Narodowych i przywrócenie stosowych kompetencji Krajowej Radzie Radiofonii i Telewizji, niezbędnych do wypełniania przez nią wyznaczonych przez konstytucję zadań.

Podczas posiedzenia senatorowie zapoznali się ze stanowiskami w sprawie realizacji wyroku TK. W opinii wicepremiera, ministra kultury i dziedzictwa narodowego Piotra Glińskiego nie ma obecnie potrzeby podejmowania takiej inicjatywy, ponieważ wyrok odnosi się do nieobowiązujących już przepisów prawa. Według dyrektora Zespołu Zespołu Prawa Konstytucyjnego, Międzynarodowego i Europejskiego w Biurze Rzecznika Praw Obywatelskich Mirosława Wróblewskiego (o realizację wyroku TK rzecznik Adam Bodnar zwrócił się do Senatu w lutym 2020 r.), realizacja wyroku jest konieczna ze względu na możliwość wypełniania przez KRRiT jej konstytucyjnych uprawnień. Należałoby też powrócić do zapisów ustawy o radiofonii i telewizji sprzed nowelizacji z 30 grudnia 2015 r., m.in. w sprawie procedury konkursowej czy  wyrażania zgody na zmiany w statutach spółek publicznej radiofonii i telewizji. Z potrzebą realizacji wyroku TK zgodził się też członek KRRiT Janusz Kawecki, który przypomniał, że Rada, nie posiadając prawa do inicjatywy ustawodawczej, zwracała się w tej sprawie do ministra kultury, a także sygnalizowała ten problem w swoich corocznych sprawozdaniach adresowanych do parlamentu i prezydenta.

Komisja Budżetu i Finansów Publicznych opowiedziała się za przyjęciem bez poprawek nowelizacji ustawy o ubezpieczeniach obowiązkowych, Ubezpieczeniowym Funduszu Gwarancyjnym i Polskim Biurze Ubezpieczycieli Komunikacyjnych oraz ustawy o działalności ubezpieczeniowej i reasekuracyjnej. Podczas posiedzenia senatorowie nie zgłosili poprawek do ustawy, zastrzeżeń nie mieli też senaccy legislatorzy.

Wiceminister finansów Piotr Nowak podkreślił, że nowela ma na celu zapewnienie Komisji Nadzoru Finansowego skutecznych mechanizmów nadzoru nad zakładami ubezpieczeń i reasekuracji z innych państw UE prowadzących działalność w Polsce. Wprowadza m.in. możliwość natychmiastowej i nadzwyczajnej interwencji KNF w stosunku do zagranicznych zakładów ubezpieczeń z UE działających w Polsce. W przypadku konieczności niezwłocznego usunięcia lub zapobieżenia naruszenia interesu ubezpieczających, ubezpieczonych i uprawnionych z umów ubezpieczenia. Podjęte środki mają mieć charakter zabezpieczający i będą obowiązywać do momentu podjęcia odpowiednich działań nadzorczych przez macierzysty organ nadzorczy. KNF będzie miała wobec zagranicznych zakładów takie same uprawnienia, jak wobec krajowych.

Połączone komisje: Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej,  Budżetu i Finansów Publicznych  oraz  Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej będą kontynuować posiedzenie 17 czerwca br. i zdecydują, jakie poprawki wniosą do ustawy o dopłatach do oprocentowania kredytów bankowych udzielanych na zapewnienie płynności finansowej przedsiębiorcom dotkniętym skutkami COVID-19, czyli do tzw. Tarczy 4.0.

W trakcie  posiedzenia omówione zostały zmiany zaproponowane przez senackich legislatorów. Zaproponowali oni 69 poprawek. Znaczna ich część miała charakter legislacyjny, redakcyjny i doprecyzowujący. Kilka zmian dotyczyło przepisów Kodeksu karnego i Kodeksu postepowania karnego. Senator Magdalena Kochan zapowiedziała wniesienie poprawki skreślającej wszystkie przepisy kodeksowe, które, jej zdaniem, nie mają nic wspólnego z materią ustawy. Komisje wysłuchały ponadto ekspertów i gości zaproszonych na posiedzenie. Szereg uwag do ustawy zgłosili samorządowcy. Dotyczyły one m.in. kwestii tzw. janosikowego, a także uproszczonego postępowania restrukturyzacyjnego. Wyrażali obawy, że instytucje finansowe utracą możliwość dofinansowania rozwoju gospodarki, jeśli niektórym przedsiębiorcom oferuje się całkowite zwolnienie z zaciągniętych zobowiązań finansowych. Wskazywali, że nie ma takich rozwiązań w całej UE. Proponowali m.in., by ustalić datę graniczną składania wniosków o takie zwolnienia. Samorządowcy podnosili także kwestię dodatkowego terminu matur w tym roku z uwagi na sytuację pandemiczną w różnych regionach kraju.

Przedstawiciel Rzecznika Praw Obywatelskich skrytykował wszystkie zmiany dotyczące przepisów Kodeksu karnego, Kodeksu postepowania karnego – ich zasadność i tryb wprowadzania. Przewodniczący komisji budżetu Kazimierz Kleina podkreślił, że nie pierwszy raz pod pretekstem przeciwdziałania skutkom pandemii wprowadza się  zmiany w KK i KPK. Zdaniem senatora jest to nieuczciwe i nieprzyzwoite. Zaznaczył, że nie neguje potrzeby  zmian w tych kodeksach, ale obowiązuje szczególny tryb uchwalania tych ustaw i obecny rząd miał na to 5 lat.

Przewodniczący Kazimierz Kleina zaapelował o zgłaszanie poprawek na piśmie. Poinformował, że ok. 20 zmian zgłosił senator Grzegorz Bierecki, poprawki w imieniu PSL zgłosił zaś senator Jan Filip Libicki.

Ustawa przewiduje, że przedsiębiorcy, w tym z sektora podstawowej produkcji rolnej, dotknięci skutkami pandemii, będą mieli możliwość zaciągnięcia kredytów o obniżonym oprocentowaniu. Dopłaty będą wypłacane przez Bank Gospodarstwa Krajowego ze środków nowo utworzonego Funduszu Dopłat do Oprocentowania. Umowy kredytu z dopłatą będą mogły być zawierane do 31 grudnia 2020 r. Ustawa przewiduje również wakacje kredytowe, które umożliwią zawieszenie spłaty kredytu maksymalnie do 3 miesięcy.