Inne

Dzień Unii Europejskiej świętujemy 9 maja na pamiątkę wydarzenia, które było pierwszym krokiem do późniejszej integracji europejskiej. Nie byłoby UE, gdyby nie odważne słowa wypowiedziane przez ministra spraw zagranicznych Francji Roberta Schumana 9 maja 1950 r. w Paryżu „Wkład, jaki zorganizowana i żyjąca Europa może wnieść w cywilizację, jest niezbędny dla utrzymania pokojowych stosunków. (…) Europa nie powstanie od razu ani w całości: będzie powstawała przez konkretne realizacje, tworząc najpierw rzeczywistą solidarność” – mówił. W wygłoszonym wówczas przemówieniu zaproponował nową formę współpracy gospodarczej w Europie, która zapobiegłaby wybuchowi nowej wojny. Przekonywał, że tylko zjednoczenie krajów starego kontynentu może zagwarantować pokój i rozwój.

Warto przypomnieć, że wówczas, 5 lat po zakończeniu II wojny światowej, Europa nadal walczyła z jej konsekwencjami. Robert Schuman przedstawił ambitny plan, który zakładał połączenie niemieckich i francuskich gospodarek węgla i stali i oddanie ich, niezależnej od obu państw, ponadnarodowej władzy. Rządy europejskie uznały, że wspólna koordynacja tych fundamentów gospodarczych zapobiegnie powtórzeniu się podobnego konfliktu, a wszelka wojna między odwiecznymi rywalami – Francją a Niemcami – będzie „nie tylko nie do pomyślenia, ale i fizycznie niemożliwa”. Uważały, że połączenie interesów gospodarczych przyczyni się do podniesienia stopy życiowej społeczeństw i będzie pierwszym krokiem w stronę zjednoczonej Europy.

Robert Schuman przekonywał, że „umieszczenie produkcji węgla i stali pod wspólnym zarządzaniem (...) zmieni los regionów, długo skazanych na wytwarzanie wojennego oręża, którego były najdłużej ofiarami”. Zaproponował utworzenie Europejskiej Wspólnoty Węgla i Stali. Wspólnota, powstała w 1952 r., była pierwszą w historii ponadnarodową instytucją europejską. Jej powołanie stało się jednym z głównych czynników zjednoczenia powojennej Europy, stanowiło zalążek tego, czym jest UE. Jej państwa członkowskie: Belgia, Francja, Holandia, Luksemburg, Niemcy i Włochy od 1955 r. kontynuowały próby integracji państw Europy Zachodniej, tworzenia wspólnego rynku i wspólnoty energii atomowej. W rezultacie w 1958 r. powstała Europejska Wspólnota Gospodarcza (EWG), która wraz z Europejską Wspólnotą Energii Atomowej (Euratom), utworzoną w 1957 r., stała się pierwszym filarem UE. Te 3 wspólnoty europejskie: Węgla i Stali, Gospodarcza oraz Energii Atomowej już od 1958 r. miały wspólne niektóre organy, a na podstawie tzw. traktatu fuzyjnego w 1967 r. nastąpiło pełne połączenie instytucjonalne. W 1973 r. do wspólnot przyłączyły się: Wielka Brytania, Dania i Irlandia, w latach 80. Grecja, Hiszpania i Portugalia, w 1995 r. – Austria, Szwecja i Finlandia. Na mocy traktatu z Maastricht od 1992 r. EWG nosiła nazwę Wspólnoty Europejskiej.

Jako zwieńczenie wieloletniego procesu integracji politycznej, gospodarczej i społecznej 1 listopada 1993 r. powstała Unia Europejska. 1 maja 2004 r. unijne członkostwo uzyskała Polska, a oprócz niej Cypr, Czechy, Estonia, Litwa, Łotwa, Malta, Słowacja, Słowenia i Węgry. Od 2020 r., po opuszczeniu Unii Europejskiej przez Wielką Brytanię, w jej skład wchodzi 27 państw.

Z opublikowanego w lutym 2022 r. sondażu Eurobarometr, który prowadzony jest we wszystkich krajach Wspólnoty, 70% pytanych opowiedziało się za Unią Europejską, z czego najwięcej Polaków – 82%. Średnio 72% obywateli uważa, że ich kraj korzysta na członkostwie w UE.