Aktualności

W dniach 25 i 26 października 2000r. odbyło się 67. posiedzenie Senatu. Przewodniczyli mu marszałek Alicja Grześkowiak i wicemarszałkowie: Tadeusz Rzemykowski, Donald Tusk i Marcin Tyrna.

Na sekretarzy posiedzenia wyznaczono senatorów Andrzeja Mazurkiewicza i Jerzego Pieniążka; listę mówców prowadził senator J. Pieniążek.

Zaakceptowany przez Izbę porządek posiedzenia obejmował 9 punktów:

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach kontraktów eksportowych,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o kontroli skarbowej i ustawy o Inspekcji Celnej w związku z dostosowaniem do prawa Unii Europejskiej,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o normalizacji,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody,

- uchwała Senatu w sprawie wyrażenia zgody na odwołanie Rzecznika Praw Dziecka,

- zmiana w składzie komisji senackiej.

Senat wprowadził poprawki do ustawy o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach kredytów eksportowych

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 88. Posiedzeniu, 12 października br. i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu, 16 października, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie przedstawił senator Jerzy Markowski. Senator sprawozdawca przypomniał, że rozpatrywana ustawa jest nowelizacją ustawy obowiązującej od 7 lipca 1994 r. o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach kontraktów eksportowych. Nowelizacja tej ustawy rozszerza przede wszystkim przedmiot ubezpieczenia na kredyty eksportowe, kontrakty eksportowe, inwestycje bezpośrednio za granicą oraz koszty poszukiwania zagranicznych rynków zbytu. Istotną nowelizacją tej ustawy jest przede wszystkim powołanie przez prezesa Rady Ministrów komitetu, który będzie niejako nadzorował te sprawy, a także informował Radę Ministrów o pracy Korporacji Ubezpieczeń Kredytów Eksportowych S.A.

Senator J. Markowski podkreślił, że ustawa jest efektem wieloletnich doświadczeń i obserwacji prowadzonych w czasie jej funkcjonowania. Stwierdził również, że podczas debaty sejmowej nie wywołała ona kontrowersji, wręcz przeciwnie - wszystkie kluby parlamentarne opowiedziały się za pilnym wprowadzeniem mechanizmów promujących polską politykę proeksportową. Eksport, zwłaszcza wobec bilansu naszego handlu zagranicznego, jest jednym z ważnych elementów poprawy tego bilansu, jest istotnym działaniem w interesie państwa. Stąd też zrozumiałe jest, że państwo, które chce promować eksport, stwarzać szansę jego rozwinięcia, obejmuje jeszcze większy obszar ubezpieczeniami eksportowymi.

Omawiając zmiany wprowadzone przez Sejm, senator sprawozdawca zwrócił uwagę na wprowadzenie w ustawie niejako łącznego limitu, którego nie mogą przekroczyć łączne zobowiązania korporacji z tytułu gwarantowanych przez skarb państwa ubezpieczeń eksportowych oraz gwarancji ubezpieczeniowych, a także przewidywane na dany rok wypłaty ze środków budżetu państwa z tytułu poręczeń kredytów zaciągniętych przez korporację i pożyczek udzielonych korporacji z budżetu państwa. Jest to istotna nowelizacja, wprowadzająca nową matematykę naliczania tego limitu w stosunku do dotychczasowego rozwiązania.

Senator J. Markowski poinformował, że Komisja Nadzwyczajna Legislacji Europejskiej zaproponowała wprowadzenie 5 poprawek do ustawy sejmowej.

Pierwsze cztery poprawki podkreślają potrzebę dokonania zmian zapisów, które w dotychczasowej formie byłyby niedoskonałe ze względu na błędy. Piąta poprawka zmienia zapis dotyczący limitów, które obejmują całą kwotę poręczeń uzyskiwanych przez korporacje. Poprawka czyni ten zapis możliwym do zastosowania.

W debacie nad nowelizacją ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach kontraktów eksportowych wniosek o charakterze legislacyjnym złożył senator Jerzy Pieniążek.

Wszystkie zaproponowane poprawki rozpatrzyła podczas przerwy Komisja Nadzwyczajna Legislacji Europejskiej. Poparła ona 5 spośród 6 zgłoszonych ogółem poprawek.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu przeprowadzono głosowanie nad poszczególnymi poprawkami według kolejności przepisów ustawy, a następnie jednogłośnie, 81 głosami, Izba podjęła uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach kontraktów eksportowych:

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 12 października 2000 r. ustawy o zmianie ustawy o gwarantowanych przez Skarb Państwa ubezpieczeniach kontraktów eksportowych, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1) w art. 1 w pkt 2, w art. 2 w ust. 4 w pkt 1 skreśla się wyrazy "o którym mowa w art. 3,";

2) w art. 1 w pkt 2, w art. 2 w ust. 5 w pkt 1 skreśla się wyrazy "z zastrzeżeniem art. 3,";

3) w art. 1 w pkt 10 w lit. C), w ust. 2a w pkt 1 skreśla się wyraz "wypłacone";

4) w art. 1 w pkt 17 wyrazy ", art. 16, art. 18 ust. 2 i art. 19" zastępuje się wyrazami "i art. 16";

5) w art. 4 wyrazy "art. 1 pkt 4" zastępuje się wyrazami "art. 1 pkt 5"..

Senat uchwalił poprawki do ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 88. Posiedzeniu, 13 października br. Do Senatu została przekazana 16 października i tego samego dnia marszałek Senatu, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Dariusz Kłeczek. Senator sprawozdawca poinformował, że komisje na swoim posiedzeniu wysłuchały ministra finansów, reprezentującego stanowisko rządu, z którego wynika, że w 2001 r. nie będzie warunków do tego, aby zmniejszyć dochody budżetu z podatku dochodowego od osób fizycznych, dokonując obniżki stawek podatkowych i wprowadzając dodatkowe ulgi, w tym również ulgę prorodzinną, przysługującą podatnikom z trójką dzieci pozostających na utrzymaniu podatnika.

Jak zaznaczył senator sprawozdawca, przyjęta przez Sejm ustawa o podatku dochodowym od osób fizycznych zakłada kilka rozwiązań. Jeśli chodzi o dostosowanie przepisów tej ustawy do wymogów konstytucji, spośród wielu większych zmian senator wskazał te, które przenoszą do ustawy aktualne regulacje z aktów innych niż ustawowe. Dotyczy to między innymi amortyzacji środków trwałych, szeregu zwolnień przedmiotowych, ulg z tytułu wyszkolenia uczniów, obniżenia progresji przy poborze zaliczek przez płatników, odliczania składek na ubezpieczenia społeczne itd. Z jednej strony chodzi więc o nadanie ustawie kształtu wymaganego konstytucją, a z drugiej również o zagwarantowanie tym osobom, że ukształtowane w ustawie odliczenia niektórych wydatków będą miały charakter trwały, a nie będą zależały wyłącznie od decyzji ministra finansów.

Kolejny ważny pakiet zmian dostosowuje przepisy tej ustawy do zmian dokonanych w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych. Dwukrotna nowelizacja ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych wprowadziła zmiany, które nie zostały wprowadzone w ustawie o podatku dochodowym od osób fizycznych. Odnosi się to szczególnie do tych podatników, którzy uzyskują przychody z prowadzenia działalności gospodarczej. Wśród tych zmian są bardzo ważne i oczekiwane przez przedsiębiorców zmiany dotyczące rozłożenia odliczania strat na okres pięciu lat, przy czym podatnik miałby prawo do kształtowania odliczenia strat poprzez wybór okresu, w którym dokonuje tego odliczenia, z tym że na jeden rok ustalony został limit do 50% kwoty strat. W podatku dochodowym od osób prawnych takie rozwiązania obowiązują już od 1999 r.

W ustawie uproszczono sposób płacenia zaliczek na podatek dochodowy od dochodów z działalności gospodarczej, wprowadzono również możliwość, aby podatnik bez składania deklaracji mógł wpłacać zaliczki na podatek, a dopiero w deklaracji półrocznej następowałoby rozliczenie wpłaconych zaliczek.

Wprowadzono również przepisy dotyczące fuzji spółek. Zmiana ta przesuwa w czasie moment powstawania dochodu związanego z łączeniem spółek. Te przepisy również obowiązują już w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.

W ustawie wprowadza się także zmiany w zakresie zaliczania do kosztów uzyskania przychodów między innymi podatku od towarów i usług, a w przypadku importu usług dodatkowych opłat pobieranych na podstawie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.

Ustawa likwiduje ulgi inwestycyjne z zachowaniem praw nabytych do końca 2003 r. oraz w tym okresie przejściowym łagodzi warunki nabycia lub utraty prawa do ulg inwestycyjnych. W ustawie dochodzi także do likwidacji ulgi z tytułu budownictwa mieszkaniowego na wynajem, również z zachowaniem praw nabytych.

W ustawie wprowadza się przepisy dotyczące powiązań gospodarczych oraz dokumentacji, którą podatnicy muszą sporządzać w sytuacji, gdy pozostają w takich związkach gospodarczych, które wpływają na obniżenie ciężarów podatkowych.

Wprowadza się możliwość odliczania od dochodów kwoty równej funduszowi wynagrodzeń przysługujących osobom pozbawionym wolności i zatrudnionym u podatnika innego niż przywięzienny zakład pracy.

Obniża się stawki zryczałtowanego podatku od dywidend i dochodów z tytułu udziałów w zyskach osoby prawnej, wprowadza się także szczegółowe rozwiązania dotyczące opodatkowania udziałów objętych w zamian za aporty.

Senator D. Kłeczek podkreślił, że całość tych rozwiązań ma na celu doprowadzenie do tego, aby kształt przepisów ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych dla osób prowadzących działalność gospodarczą i uzyskujących z tego źródła przychody był symetrycznie kształtowany w stosunku do rozwiązań, jakie obowiązują w ustawie o podatku dochodowym od osób prawnych.

Senator sprawozdawca poinformował też, że ustawę o podatku od osób fizycznych dostosowano do innych ustaw, w tym między innymi do wprowadzonej instytucji separacji, która weszła w życie 16 grudnia 1999 r. po nowelizacji kodeksu rodzinnego i opiekuńczego. Ustawę dostosowano także do nowelizacji przepisów w związku ze zmianami w podatku od towarów i usług oraz likwidacją dokumentacji dla tego podatku w postaci tak zwanych rachunków uproszczonych i przechodzeniem wyłącznie na faktury na podstawie ustawy o podatku VAT dokumentującym sprzedaż.

Ustawa ogranicza również luki umożliwiające nadużycia podatkowe poprzez likwidację ulgi związanej z odliczaniem rent i innych trwałych ciężarów, poprzez ograniczenie możliwości wspólnego rozliczania małżonków, w wypadku gdy jeden ze współmałżonków uzyskuje przychody opodatkowane w sposób zryczałtowany, poprzez modyfikację sposobu przekazywania zaliczek na podatek przez zakłady pracy chronionej oraz zakłady aktywności zawodowej, a także poprzez propozycję wycofania ulgi związanej z odpłatnymi świadczeniami zdrowotnymi, która zostałaby wycofana od roku 2002.

Ustawa zakłada istotną zmianę związaną z finansowaniem szkół niepublicznych. W nowelizacji przyjęto rozwiązanie, zgodnie z którym wycofana została ulga na podatki ponoszone na kształcenie dzieci w szkołach niepublicznych. W 1999 r. z tej ulgi skorzystało około dwustu siedemnastu tysięcy podatników na łączną kwotę około 64 milionów zł. Zaproponowano jednocześnie inny system wsparcia dla szkół niepublicznych poprzez zmianę w ustawie o systemie oświaty. Ta zmiana prowadzi do tego, iż dotacje dla szkół niepublicznych wynosiłyby również 100%, tak jak w szkołach publicznych, co wymaga nakładów około 185 milionów zł.

W ustawie zaproponowano także wprowadzenie wyraźnych limitów kwotowych dla niektórych zwolnień i ulg związanych z najniższymi dochodami. Dlatego w wielu wypadkach wprowadzono limity, na przykład do trzykrotności najniższego wynagrodzenia.

Jak wskazał senator D. Kłeczek, ustawa wprowadza ponadto niezbędne zmiany porządkujące i uściślające. Wśród tych zmian mieszczą się między innymi zmiany dotyczące regulacji z zakresu świadczeń w naturze, nieodpłatnych świadczeń, przychodów ze zbycia nieruchomości oraz innych rzeczy, są tu też prawa autorskie, umowy menedżerskie i umowy o podobnym charakterze. Wprowadzono również delegację dla ministra finansów dotyczącą: określenia sposobu prowadzenia podatkowej księgi przychodów i rozchodów, tak aby stanowiła ona dowód w postępowaniu podatkowym; określenia wzorów deklaracji podatkowych; określenia możliwości przekazywania przez płatników rozliczeń rocznych z wykorzystaniem masowych form transmisji danych.

Konsekwencją zmian zaproponowanych w podatku dochodowym od osób fizycznych są również niezbędne zmiany w ustawie o zryczałtowanym podatku dochodowym od niektórych przychodów osiąganych przez osoby fizyczne. Te zmiany mają istotne znaczenie z punktu widzenia regulacji odnoszących się bezpośrednio do kształtowania obciążeń podatników, jak również do tworzenia systemu, który umożliwia sprawny pobór podatków oraz właściwe rozumienie przepisów przez podatników.

W opinii senatora sprawozdawcy, zmiany porządkujące przygotowują dobrą płaszczyznę do tego, aby w dalszym ciągu rozmawiać o głębokich zmianach i o realizowaniu podstawowych kierunków reformy, zmierzającej między innymi do obniżenia stawek podatkowych oraz wprowadzenia ulg o charakterze prorodzinnym. Senator poinformował, że rząd w swoim stanowisku zapowiedział, iż takie zmiany zostaną przygotowane jeszcze w bieżącym roku, bezpośrednio po zakończeniu prac nad projektem budżetu na 2001 r.

Senator D. Kłeczek poinformował, że połączone komisje po dyskusji postanowiły rekomendować Izbie przyjęcie ustawy bez poprawek.

Liczne poprawki do ustawy zgłosili natomiast senatorowie podczas dyskusji.

Wszystkie wnioski i propozycje poprawek rozpatrzyły dwie komisje senackie podczas przerwy w obradach. Połączone komisje postanowiły rekomendować Izbie przyjęcie 14 spośród 40 zgłoszonych ogółem poprawek. Mniejszości połączonych komisji poparły 8 poprawek.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności przeprowadzono głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek (Izba odrzuciła ten wniosek 75 głosami, przy 3 za i 3 wstrzymujących się), następnie przegłosowano poszczególne poprawki, po czym 56 głosami, przy 17 wstrzymujących się, Senat powziął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw:

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 13 października 2000 r. ustawy o zmianie ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych oraz o zmianie niektórych innych ustaw, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1) w art. 1 w pkt 6 w lit. a) w piątym tiret, w pkt 8 w lit. b) wyraz "wynikające" zastępuje się wyrazem "wynikającego";

2) w art. 1 w pkt 17 w lit. a) po drugim tiret dodaje się tiret w brzmieniu:

"- w pkt 5 skreśla się wyrazy "lub bezpośrednio w związku z wykonywaniem wolnego zawodu",";

3) w art. 1 w pkt 17 w lit. a) w dwudziestym pierwszym tiret, w pkt 67 skreśla się wyrazy ", z wyjątkiem bonów towarowych," oraz po wyrazach "świadczeniami okolicznościowymi są" dodaje się wyrazy "w szczególności";

4) w art. 1 w pkt 19, w art. 22g w ust. 1 w pkt 4 wyrazy ", jawnej lub komandytowej" zastępuje się wyrazami "lub osobowej spółki handlowej";

5) w art. 1 w pkt 20 w lit. a) w piątym tiret wyrazy ", jawnej, komandytowej" zastępuje się wyrazami "lub osobowej spółki handlowej";

6) w art. 1 w pkt 23 w lit. d) wyrazy "spółki jawnej, spółki komandytowej" zastępuje się wyrazami "osobowej spółki handlowej";

7) w art. 1 w pkt 32 lit. c) otrzymuje brzmienie:

"c) pkt 2 otrzymuje brzmienie:

"2) z tytułu wygranych w konkursach, grach i zakładach wzajemnych lub nagród związanych ze sprzedażą premiową, z zastrzeżeniem art. 21 ust. 1 pkt 6, 6a i 68 - w wysokości 10% wygranej lub nagrody,",";

8) w art. 1 w pkt 36 w lit. a) w drugim tiret w zdaniu wstępnym wyraz "dodaje" zastępuje się wyrazami "po pkt 6 dodaje się";

9) w art. 1 w pkt 46, w pkt 1 w lit. d) wyraz "uzyskanych" zastępuje się wyrazem "uzyskane";

10) w art. 1 w pkt 47 kropkę na końcu zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 48 w brzmieniu:

"48) do ustawy dodaje się załączniki nr 1 i 2 w brzmieniu załączników nr 1 i 2 do niniejszej ustawy.";

11) art. 2 otrzymuje brzmienie:

"Art. 2. W ustawie z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz.U. z 1996 r. Nr 67, poz. 329, Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 28, poz. 153, Nr 141, poz. 943, z 1998 r. Nr 117, poz. 759, Nr 162, poz. 1126 oraz z 2000 r. Nr 12, poz. 136, Nr 19, poz. 239 i Nr 48, poz. 550) w art. 90:

a) dodaje się ust. 2a w brzmieniu:

"2a. Dotacje dla szkół niepublicznych o uprawnieniach szkół publicznych, w których realizowany jest obowiązek szkolny lub obowiązek nauki, przysługują w wysokości nie niższej niż kwota przewidziana na jednego ucznia danego typu i rodzaju szkoły w części oświatowej subwencji ogólnej otrzymywanej przez jednostkę samorządu terytorialnego, o której mowa w ust. 1 i 2, pod warunkiem, że osoba prowadząca szkołę poda organowi właściwemu do udzielania dotacji planowaną liczbę uczniów nie później niż do 30 września roku poprzedzającego rok udzielania dotacji.",

b) ust. 3 otrzymuje brzmienie:

"3. Dotacje dla niepublicznych przedszkoli oraz niepublicznych szkół o uprawnieniach szkół publicznych, nie wymienionych w ust. 2a, przysługują w wysokości nie niższej niż 50 % ustalonych w budżecie odpowiednio danej gminy lub powiatu wydatków bieżących ponoszonych w przedszkolach lub szkołach publicznych tego samego typu i rodzaju w przeliczeniu na jednego ucznia, pod warunkiem, że osoba prowadząca niepubliczną szkołę lub przedszkole poda organowi właściwemu do udzielania dotacji planowaną liczbę uczniów nie później niż do 30 września roku poprzedzającego rok udzielania dotacji. W przypadku braku na terenie gminy lub powiatu odpowiednio przedszkola publicznego lub szkoły publicznej danego typu i rodzaju podstawą do ustalenia wysokości dotacji są wydatki bieżące ponoszone przez najbliższą gminę lub powiat na prowadzenie przedszkola niepublicznego lub szkoły publicznej danego typu lub rodzaju.",

c) w ust. 4 wyrazy "ust. 1, 2, 3a i 3b" zastępuje się wyrazami "ust. 1-3b".";

12) dodaje się art. 2a w brzmieniu:

"Art. 2a. W ustawie z dnia 8 stycznia 1999 r. - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego (Dz.U. Nr 12, poz. 96 i z 2000 r. Nr 12, poz. 136) w art. 12:

a) ust. 1a otrzymuje brzmienie:

"1a. Do dotacji, o których mowa w ust. 1, stosuje się odpowiednio przepisy art. 90 ustawy, o której mowa w art. 1 ust. 1.",

b) skreśla się ust. 2.".";

12) W art. 6 w ust. 2:

a) zdanie wstępne otrzymuje brzmienie:

"Przepisy art. 1 pkt 19:",

b) w pkt 1 skreśla się wyrazy "art. 1 pkt 19",

c) w pkt 2 wyrazy "art. 22i ust. 1-6" zastępuje się wyrazami "w części dotyczącej art. 22i ust. 1-6"..

Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 88. posiedzeniu, 12 października br. i w tym samym dniu przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 16 października, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Gospodarki Narodowej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Gospodarki Narodowej przedstawił senator Kazimierz Kleina. Jak wskazał, podstawowe cele zawartych w ustawie regulacji prawnych są następujące.

Po pierwsze, utworzenie organu administracji rządowej o nazwie "generalny inspektor informacji finansowej", którego zadaniem będzie gromadzenie i przetwarzanie oraz analizowanie informacji finansowych w celu wykrywania podejrzanych transakcji, a w konsekwencji zapobiegania przestępstwom finansowym, w tym głównie procederowi prania brudnych pieniędzy. Generalny inspektor będzie wykonywał swe zadania ustawowe przy pomocy jednostki organizacyjnej wyodrębnionej w strukturze Ministerstwa Finansów.

Po drugie, nałożenie na podmioty uczestniczące w obrocie finansowym obowiązków rejestracji określonych transakcji i powiadamiania o nich generalnego inspektora oraz zapewnienie ich wykonywania poprzez wprowadzenie stosownych sankcji karnych.

Po trzecie, określenie zasad zabezpieczenia i przekazywania informacji posiadanych przez generalnego inspektora.

Senator sprawozdawca zaznaczył, - że jak wynika z przepisów ustawy - zakres działania generalnego inspektora informacji finansowej w praktyce nie ogranicza się tylko do zapobiegania praniu brudnych pieniędzy, ale obejmuje także współpracę z organami podatkowymi i kontroli skarbowej w zakresie zapobiegania wszelkim działaniom mającym na celu uszczuplenie wpływów z tytułu zobowiązań podatkowych i celnych. Dlatego też generalny inspektor informacji finansowej w randze podsekretarza stanu będzie powołany przez prezesa Rady Ministrów na wniosek ministra finansów jako organu koordynującego całość zagadnień związanych z finansami państwa.

Gromadzenie i przetwarzanie przez generalnego inspektora informacji, o którym mowa w art. 4 przyjętej przez Sejm ustawy, pozwoli na opracowanie schematów powstawania i dokonywania przestępstw finansowych. Wykorzystane to zostanie do utworzenia regulacji prawnych i instytucjonalnych zapobiegających tym przestępstwom oraz umożliwi ich wczesne wykrywanie i skuteczne ściganie.

Wśród przedsięwzięć podejmowanych przez generalnego inspektora w ramach zwalczania procederu prania brudnych pieniędzy istotną rolę odgrywać będzie szkolenie pracowników instytucji obowiązanych w zakresie wykonywania przepisów tejże ustawy, prowadzenia rejestrów, powiadomienia o transakcjach, a także prezentowania i omawiania schematów i cech charakterystycznych transakcji, które powinny zostać uznane za podejrzane.

Współpraca generalnego inspektora z podobnymi instytucjami zagranicznymi obejmie wymianę doświadczeń oraz informacji przydatnych do wykrywania procederu prania pieniędzy. Szczegółowy tryb wymiany tych informacji określony zostanie w dwustronnych porozumieniach zawieranych przez ministra finansów w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych oraz szefem Urzędu Ochrony Państwa. Biorąc pod uwagę międzynarodową skalę przestępstwa polegającego na praniu brudnych pieniędzy, należy podkreślić, że kraje Unii Europejskiej kładą szczególny nacisk na zagadnienie współpracy, aby zapobiec tym faktom. Obok funkcjonującego systemu dwustronnych porozumień w czerwcu 1995 r. dwadzieścia cztery kraje i osiem organizacji międzynarodowych utworzyło tak zwaną grupę Egmont, będącą forum wymiany doświadczeń i koordynacji działań poszczególnych krajów w zakresie zapobiegania praniu brudnych pieniędzy. Wejście w życie omawianej ustawy umożliwi uczestnictwo Polski w działaniach tej grupy.

Jak wskazał senator K. Kleina, zakres podmiotowy ustawy został określony w art. 2, w którym enumeratywnie wyliczono instytucje zaliczone - w rozumieniu ustawy - do instytucji obowiązanych. Znalazło się wśród nich, poza bankami, wiele podmiotów uczestniczących w obrocie finansowym, od biur maklerskich, zakładów ubezpieczeń i towarzystw funduszy inwestycyjnych, poprzez przedsiębiorstwa leasingowe i faktoringowe, pośredników w obrocie nieruchomościami, po kantory, a także notariuszy. Na tak określone instytucje obowiązane ustawa nakłada obowiązki rejestracji transakcji i identyfikacji klientów. Określony w art. 8 obowiązek rejestracji dotyczy transakcji, których wartość przekracza kwotę 10 tysięcy euro, oraz transakcji uznanych za podejrzane, bez względu na ich wartość oraz charakter.

W celu wykonania obowiązku rejestracji transakcji oraz uniemożliwienia wykorzystania anonimowości do prowadzenia nielegalnych operacji finansowych w art. 9 ustawy zobowiązano instytucje finansowe do dokonywania identyfikacji swoich klientów poprzez ustalenie i zapisanie szczegółowo wymienionych danych.

Ponieważ najistotniejszym aspektem zwalczania prania brudnych pieniędzy jest niedopuszczenie do przeprowadzenia transakcji, która ma na celu ukrycie nielegalnego źródła pochodzenia dochodów i nadanie im pozorów legalności, cały rozdział 5 ustawy poświęcono uregulowaniom dotyczącym procedury wstrzymania transakcji. Przepisy te przewidują możliwość żądania przez generalnego inspektora od instytucji obowiązanej wstrzymania na czterdzieści osiem godzin transakcji, która, na podstawie dostępnych informacji, ma zostać przeprowadzona w celu prania brudnych pieniędzy, oraz zobowiązują tę instytucję do wstrzymania transakcji w momencie otrzymania takiego żądania. Dłuższe wstrzymanie transakcji będzie następować na podstawie postanowienia prokuratora i upadnie, jeżeli przed upływem trzech miesięcy nie zostanie wydane postanowienie o zabezpieczeniu majątkowym. Ustawa gwarantuje odpowiedzialność skarbu państwa za szkodę wynikłą ze wstrzymania transakcji nie mającej związku z przestępstwem lub ukrywaniem działań przestępczych.

Jak wskazał senator sprawozdawca, biorąc pod uwagę, iż dostęp do informacji zbieranych przez generalnego inspektora w celu wykonana jego ustawowych zadań ograniczony jest przez przepisy dotyczące tajemnicy służbowej i zawodowej, w tym tajemnicy skarbowej i bankowej, w projekcie ustawy zamieszczono dwie kategorie przepisów. Pierwszą, generalnie wyłączającą z obowiązku zachowania tajemnicy, z wyjątkiem danych objętych tajemnicą państwową, informacje przekazywane zgodnie z przepisami ustawy przez instytucje obowiązane, i drugą, wprowadzającą w odpowiednich ustawach zmiany uprawniające generalnego inspektora do dostępu do danych objętych specyficznymi rodzajami tajemnicy - tajemnicą skarbową oraz tajemnicą bankową.

Ze wzglądu na w dużym stopniu poufny charakter danych gromadzonych przez generalnego inspektora przepisy ustawy zobowiązują instytucje finansowe do wyznaczania osób odpowiadających za realizację obowiązków określonych w ustawie, co ma na celu ograniczenie kręgu osób mających dostęp do informacji, oraz szczegółowo określają instytucje uprawnione do dostępu do informacji posiadanych przez generalnego inspektora, a także zakres tego dostępu.

Na podstawie art. 31 oraz art. 32 gromadzone przez generalnego inspektora dane o wielkości i przebiegu dokonywanych przez poszczególne osoby i firmy operacji finansowych będą mogły być wykorzystywane przez prokuratorów i sądy w celu efektywnego zwalczania procederu prania pieniędzy. Informacje te będą także mogły być przekazywane na podstawie art. 33 ust. 1 szefowi Urzędu Ochrony Państwa oraz jednostkom i organom podległym ministrowi spraw wewnętrznych i administracji lub nadzorowanym przez niego, zgodnie z upoważnieniem i w zakresie ich kompetencji ustawowych. Uzyskane przez generalnego inspektora informacje będą mogły również być udostępnione na wniosek organów kontroli skarbowej i podatkowych w sprawach dotyczących zobowiązań podatkowych oraz nadzorowi bankowemu w zakresie niezbędnym do wykonywania funkcji nadzoru bankowego, a także instytucjom państwowym nadzorującym instytucje obowiązane.

W celu zapewnienia prawidłowego wykonywania przez instytucje obowiązane nałożonych ustawą obowiązków w projekcie przewidziano nadanie upoważnionym pracownikom informacji finansowej stosownych uprawnień do kontroli oraz określono tryb i zasady tej kontroli. Jednocześnie wymienione kontrole realizować będą w ramach sprawowanego nadzoru w trybie i na zasadach określonych w odrębnych przepisach instytucje Narodowego Banku Polskiego, Państwowy Urząd Nadzoru Ubezpieczeń, Komisja Papierów Wartościowych i Giełd, Urząd Nadzoru nad Funduszami Emerytalnymi, minister finansów i prezesi sądów apelacyjnych w stosunku do notariatu.

Senator K. Kleina zaznaczył, że oprócz wspomnianych wcześniej zmian w wielu ustawach, niezbędnych z punktu widzenia dostępu generalnego inspektora informacji finansowej do określonych typów informacji, w art. 43 omawianej ustawy dokonano nowelizacji art. 299 kodeksu karnego, który dotyczy przestępstwa prania brudnych pieniędzy. Wprowadzone zmiany dotyczą następujących spraw.

Po pierwsze, rozszerzenia odpowiedzialności za pranie pieniędzy nie tylko na osoby czerpiące korzyści związane z popełnieniem przestępstwa przez osoby trzecie, ale także na samych sprawców przestępstwa, z którego korzyści podlegają praniu. Dotychczasowa konstrukcja przepisu przewidywała jedynie odpowiedzialność osób piorących pieniądze z cudzego przestępstwa.

Po drugie, rozszerzenia zakresu podmiotowego osób podlegających odpowiedzialności karnej na postawie art. 299 o pracowników instytucji obowiązanych, na których ciążą ustawowe obowiązki w zakresie zapobiegania praniu pieniędzy.

Po trzecie, podniesienia górnej granicy wymiaru kary, która w dotychczasowym wymiarze pięciu lat nie spełniała swoich prewencyjnych i resocjalizacyjnych celów.

Po czwarte, umożliwienia orzeczenia w razie skazania za przestępstwa prania pieniędzy, oprócz przepadku przedmiotów pochodzących bezpośrednio lub pośrednio z przestępstwa, także przepadku korzyści z tego przestępstwa lub ich równowartości, chociażby nie stanowiły one własności sprawcy.

Ponadto sześciomiesięczny okres, jaki upłynie od dnia ogłoszenia do wejścia w życie większości przepisów ustawy, wynika z przyczyn organizacyjno-technicznych oraz umożliwi instytucjom obowiązanym przygotowanie się do realizacji obowiązków ustawowych.

Senator K. Kleina poinformował, że Komisja Gospodarki Narodowej postanowiła rekomendować Izbie przyjęcie 20 poprawek do ustawy. W imieniu komisji senator sprawozdawca wniósł o przyjęcie ustawy z zaproponowanymi poprawkami.

Sprawozdanie Komisji Praw Człowieka i Praworządności przedstawił senator Lech Feszler.

Senator sprawozdawca przypomniał, że rozpatrywana ustawa jest projektem rządowym, mającym na celu stworzenie podstaw systemu prawno-organizacyjnego, służącego zapobieganiu wykorzystaniu polskiego systemu finansowego do legalizacji dochodów pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł i umożliwieniu wczesnego wykrywania przestępstwa prania brudnych pieniędzy, określonego w art. 299 kodeksu karnego.

W ustawie realizację tych zadań przewiduje się poprzez, po pierwsze, utworzenie organu administracji rządowej w postaci generalnego inspektora informacji finansowej, którego zadaniem będzie gromadzenie, przetwarzanie i analizowanie informacji finansowych w celu wykrywania podejrzanych transakcji, po drugie, nałożenie na podmioty uczestniczące w obrocie finansowym obowiązku rejestracji transakcji powyżej 10 tysięcy euro i powiadomienia o nich generalnego inspektora, po trzecie, określenie zasad zabezpieczania i przekazywania informacji posiadanych przez generalnego inspektora

Senator L. Feszler poinformował też, że projekt ustawy oparto na dyrektywie Rady Europejskiej Wspólnoty Gospodarczej w sprawie ochrony systemu finansowego przed wykorzystywaniem go w celu prania brudnych pieniędzy. Projekt ustawy uzyskał pozytywną opinię Komitetu Integracji Europejskiej co do zgodności z prawem Unii Europejskiej.

Senator sprawozdawca przedstawił następnie i uzasadnił 22 poprawki, których wprowadzenie do ustawy rekomendowała Izbie komisja.

Dalsze poprawki do ustawy zgłosili senatorowie podczas dyskusji.

Wszystkie poprawki rozpatrzyły podczas pracy w obradach dwie połączone komisje senackie. Komisje poparły 24 spośród 35 zgłoszonych ogółem poprawek. Mniejszość komisji poparła 6 poprawek.

Po przegłosowaniu poszczególnych poprawek w kolejności przepisów ustawy Senat 64 głosami, przy 4 przeciw i 13 wstrzymujących się, powziął uchwałę w sprawie ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł:

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 12 października 2000 r. ustawy o przeciwdziałaniu wprowadzaniu do obrotu finansowego wartości majątkowych pochodzących z nielegalnych lub nieujawnionych źródeł, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1) w art. 5 w ust. 3 po wyrazie "żołnierzy" dodaje się wyraz "zawodowych";

2) w art. 5 w ust. 5 wyraz "funkcjonariusz" zastępuje się wyrazem "pracownik";

3) w art. 9 w ust. 2 w pkt 1 skreśla się wyrazy "imion rodziców, daty i miejsca urodzenia,";

4) w art. 9 w ust. 2 w pkt 2 wyrazy "rejestru handlowego" zastępuje się wyrazami "rejestru sądowego";

5) w art. 12 w ust. 1 w pkt 2 skreśla się wyrazy "imiona rodziców, datę i miejsce urodzenia,";

6) w art. 21 w ust. 3 w pkt 5 wyrazy "lub zakłady wzajemne" zastępuje się wyrazami ", zakłady wzajemne lub gry na automatach";

7) w art. 21 w ust. 5 wyrazy "wzory legitymacji Kontrolerów" zastępuje się wyrazami "wzór legitymacji Kontrolera" oraz wyraz "ich" zastępuje się wyrazem "jej";

8) w art. 22 w ust. 1 po wyrazie "kontroli" dodaje się wyrazy ", o której mowa w art. 21 ust. 1";

9) w art. 28 po wyrazach "nieujawnionych źródeł," dodaje się wyrazy "dotyczące w szczególności realizowania obowiązku identyfikacji klienta i przechowywania informacji objętych tą identyfikacją,";

10) w art. 29 wyrazy "z wyjątkiem tajemnicy państwowej" zastępuje się wyrazami "z wyjątkiem danych objętych tajemnicą państwową";

11) w art. 30 wyrazy "w odrębnych przepisach" zastępuje się wyrazami "w przepisach odrębnych ustaw";

12) w art. 33 w ust. 2 w pkt 8 wyrazy "funduszy powierniczych" zastępuje się wyrazami "towarzystw funduszy powierniczych";

13) tytuł rozdziału 8 otrzymuje brzmienie: "Przepisy karne";

14) w art. 37 wyrazy "Jeżeli sprawca przestępstwa określonego w art. 35 ust. 1 i 2 oraz art. 36" zastępuje się wyrazami "Kto dopuszczając się czynu określonego w art. 35 ust. 1 lub 2 lub w art. 36";

15) w art. 38:

a) w zdaniu wstępnym wyrazy "oraz z 1999 r. Nr 49 poz. 483, Nr 101, poz. 1178 i Nr 110, poz. 1255" zastępuje się wyrazami "z 1999 r. Nr 49, poz. 483, Nr 101, poz. 1178, Nr 110, poz. 1255 oraz z 2000 r. Nr 43, poz. 483, Nr 48, poz. 552 i Nr 70, poz. 819",

b) w pkt 1 wyrazy "pkt 6" zastępuje się wyrazami "pkt 5a" oraz pkt 6 oznacza się jako pkt 5a;

16) w art. 39:

a) wyraz "przekazywanych" zastępuje się wyrazem "udostępnianych",

b) po wyrazie "źródeł" dodaje się kropkę;

17) w art. 40 w zdaniu wstępnym wyrazy "i Nr 83, poz. 931" zastępuje się wyrazami ", Nr 83, poz. 931 oraz z 2000 r. Nr 70, poz. 816";

18) art. 41 otrzymuje brzmienie:

"Art. 41. W ustawie z dnia 29 lipca 1992 r. o grach losowych, zakładach wzajemnych i grach na automatach (Dz. U. z 1998 r. Nr 102, poz. 650, Nr 145, poz. 946, Nr 155, poz. 1014, Nr 160, poz. 1061 oraz z 2000 r. Nr 9, poz. 117 i Nr 70, poz. 816) w art. 11 w ust. 6 po wyrazach "ministra właściwego do spraw finansów publicznych" dodaje się wyrazy ", Generalnego Inspektora Informacji Finansowej".";

19) w art. 42 po wyrazie "źródeł" dodaje się kropkę;

20) w art. 43 w zdaniu wstępnym wyrazy "oraz z 1999 r. Nr 64, poz. 729 i Nr 83, poz. 931" zastępuje się wyrazami "z 1999 r. Nr 64, poz. 729, Nr 83, poz. 931 oraz z 2000 r. Nr 48, poz. 548";

21) art. 44 otrzymuje brzmienie:

"Art. 44. W ustawie z dnia 21 sierpnia 1997 r. - Prawo o publicznym obrocie papierami wartościowymi (Dz. U. Nr 118, poz. 754, Nr 141, poz. 945, z 1998 r. Nr 107, poz. 669, Nr 113, poz. 715 oraz z 2000 r. Nr 22, poz. 270) w art. 161 dodaje się ust. 5 w brzmieniu:

"5. Zakres oraz zasady udzielania informacji poufnych oraz stanowiących tajemnicę zawodową udostępnianych przez Komisję Generalnemu Inspektorowi Informacji Finansowej reguluje odrębna ustawa.".";

22) w art. 45 w pkt 3 w lit. a) po wyrazie "ustawa" dodaje się kropkę;

23) w art. 47 w zdaniu wstępnym po wyrazach "poz. 883" dodaje się wyrazy "oraz z 2000 r. Nr 12, poz. 136 i Nr 50 poz. 580"..

Ustawa o zmianie ustawy o kontroli skarbowej i ustawy o Inspekcji Celnej w związku z dostosowaniem do prawa Unii Europejskiej - przyjęta bez poprawek

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 88. posiedzeniu, 12 października br. i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu, 16 października br., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie, które przedstawił senator Zbigniew Zychowicz.

Jak stwierdził senator sprawozdawca, przyjęta przez Sejm ustawa jest kolejnym krokiem Polski w kierunku dostosowywania polskiego prawa do prawa europejskiego, w tym wypadku mającym na celu kontrolę dotyczącą nadużyć finansowych. Obie nowelizacje, dotyczące ustawy z 28 września 1991 r. o kontroli skarbowej i ustawy z 6 czerwca 1997 r. o Inspekcji Celnej, odnoszą się do przepisów rozporządzenia Rady Europejskiej z 18 grudnia 1995 r., dotyczącego ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich, oraz z 11 listopada 1996 r., dotyczącego miejscowych kontroli inspekcji, prowadzonych przez komisje w celu ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich przed oszustwami i innymi uchybieniami.

Istota nowelizacji polega na umożliwieniu upoważnionym przez stosowne organy w Polsce osobom ze struktur Komisji Europejskiej udziału w kontroli przeprowadzanej przez urzędy kontroli skarbowej oraz Inspekcję Celną. Upoważnienia wystawia tym osobom generalny inspektor kontroli skarbowej i generalny inspektor celny. Uczestnicy kontroli, o których mowa, są biernymi uczestnikami kontroli, a więc ich udział w niczym nie narusza naszego prawa, które reguluje funkcjonowanie kontroli zarówno skarbowej, jak i celnej, a także naszej suwerenności. Udział tych osób w kontroli ma zatem charakter bierny, mogą oni uczestniczyć w kontroli tylko w obecności kontrolerów polskich. Procedury kontroli są ponadto regulowane przez polskie prawo.

W toku debaty sejmowej usunięto te propozycje rządu, które stwarzałyby potencjalne niebezpieczeństwo zbyt szerokich kontroli, które mogłyby stanowić jakieś zagrożenie dla tajemnicy bankowej czy danych o sytuacji przedsiębiorstw albo mogłyby być wykorzystane niezgodnie z interesem tych przedsiębiorstw. Takie niebezpieczeństwo teoretycznie istniało, ale po usunięciu tych propozycji zostało całkowicie zażegnane.

Ustawa ogranicza się do trzech fragmentów ustępów istniejących artykułów, w których precyzuje się w zasadzie, kto udziela upoważnienia kontrolerom z Unii Europejskiej. Dalej zapisy te wyznaczają dwie cezury wejścia w życie ustawy, czyli de facto owych kontroli. Wprawdzie pisze się w ustawie, że ustawa wchodzi w życie w ciągu czternastu dni od jej uchwalenia, ale część kontroli będzie mogła być przeprowadzana od tego czasu, a część - z chwilą ratyfikowania przez Polskę stosownych umów międzynarodowych, a więc z chwilą akcesji.

Odpowiadając na pytanie, które czynności kontrolne będą mogły być przeprowadzone od wejścia uchwały w życie czyli po upływie 14 dni od dnia jej ogłoszenia, senator Z. Zychowicz stwierdził, że te, które dotyczą kontroli funduszy przekazanych Polsce przez Unię Europejską. Są to cztery fundusze: ISPA, PHARE, SAPARD (który wejdzie w przyszłym roku) PHARE Cross-Border Cooperation, którym są objęte trzy województwa na zachodniej granicy. Będzie to w sumie kwota około 800 milionów euro. Dzisiaj Unia Europejska w sposób ograniczony kontroluje wydatkowanie tych pieniędzy przez poszczególne podmioty.

W zasadzie jedyną taką formą jest chyba procedura przetargu Fidic stosowana w Unii Europejskiej, na mocy której każdy projekt powyżej 300 tysięcy euro musi być ogłaszany i przeprowadzany wedle tej procedury, czyli każdy podmiot w Unii Europejskiej ma prawo stanąć do takiego przetargu. Pozostałe formy kontroli to władza wdrażająca program czy inne instytucje, jak w wypadku ISPA Ministerstwo Środowiska czy Ministerstwo Transportu i Gospodarki Morskiej.

Sprawozdawca Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej wyraził pogląd, że to słuszne rozwiązanie, by gestor mógł kontrolować wydatkowanie środków zgodnie z wytycznymi ramowymi, które przyświecają danym funduszom. Dla nas będzie to zaś kolejna lekcja wykorzystywania funduszy przedakcesyjnych, by potem być lepiej przygotowanymi do wykorzystania funduszy strukturalnych, o wiele bardziej skomplikowanych, nacechowanych większym stopniem biurokracji.

W imieniu Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej senator Z. Zychowicz zarekomendował Izbie rozpatrywanej ustawy sejmowej bez poprawek.

Senat przychylił się do stanowiska komisji i jednogłośnie, 64 głosami, podjął uchwałę o przyjęciu bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o kontroli skarbowej i ustawy o Inspekcji Celnej w związku z dostosowaniem do prawa Unii Europejskiej.

Ustawa o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych - przyjęta z poprawkami

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 88. posiedzeniu, 12 października br. i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu, 16 października, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Adam Graczyński. Jak podkreślił, kilka przyczyn złożyło się na konieczność dokonania tej nowelizacji. Po pierwsze, niezbędne było wprowadzenie zmian mających na celu poprawienie ewidentnych błędów w ustawie oraz doprecyzowanie zapisów budzących wątpliwości interpretacyjne. Po drugie, konieczne były zmiany mające na celu uściślenie procedury związanej z przeprowadzeniem drugiej i następnych emisji certyfikatów inwestycyjnych. Po trzecie, chodziło o zmiany zmierzające do uproszczenia procedur związanych z uruchomieniem funduszy i towarzystw oraz mające na celu poprawienie zasad funkcjonowania towarzystw. Po czwarte, konieczne było uregulowanie zasad funkcjonowania nowego rodzaju funduszu inwestycyjnego zamkniętego, typu venture capital. Po piąte, chodziło o uregulowanie trybu łączenia funduszy inwestycyjnych otwartych lub specjalistycznych funduszy otwartych. Po szóste, konieczne były zmiany mające na celu dostosowanie przepisów ustawy do prawa Unii Europejskiej.

Senator sprawozdawca omówił niektóre rozwiązania prezentowane w nowelizowanej ustawie. Przede wszystkim zwrócił uwagę na możliwość utworzenia specjalistycznego funduszu inwestycyjnego zamkniętego. Daje to małym i średnim przedsiębiorcom wielką szansę uzyskania kapitału potrzebnego do rozwoju.

Senator A. Graczyński zwrócił też uwagę na art. 26a, w którym jest mowa o możliwości złożenia oświadczeń woli przez uczestników funduszu inwestycyjnego. Chodzi o to, że mogą one być wyrażone za pomocą elektronicznych nośników informacji. Zdaniem senatora, zadania i cele, które sobie stawiano w trakcie nowelizacji, zostały więc osiągnięte. Potwierdza to również opinia ekspertów Komitetu Integracji Europejskiej oraz stanowisko sejmowej Komisji Nadzwyczajnej - Komisji Prawa Europejskiego. W trakcie debaty sejmowej wszystkie kluby poparły nowelizowaną ustawę.

Senator sprawozdawca zwrócił też uwagę na bardzo staranne przygotowanie nowelizacji i wyraził za to podziękowanie Komisji Papierów Wartościowych i Giełd.

Senator A. Graczyński poinformował, że w trakcie prac komisji zgłoszono trzynaście poprawek do ustawy: dziesięć o charakterze porządkowym, legislacyjnym, i trzy o charakterze merytorycznym. Poprawki szósta i trzynasta spowodują, iż po wejściu Polski do Unii Europejskiej depozytariuszem będzie mógł być również krajowy oddział banku zagranicznego. Poprawka dziesiąta natomiast skreśla przepis informujący o nadzorze nad funduszem zagranicznym wykonywanym przez organy państwa będącego jego siedzibą.

W imieniu Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej senator sprawozdawca wniósł o przyjęcie ustawy wraz z poprawkami.

Senat przegłosował poszczególne poprawki zaproponowane przez komisje i następnie 76 głosami, przy 1 wstrzymującym się, powziął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych:

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 12 października 2000 r. ustawy o zmianie ustawy o funduszach inwestycyjnych, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1) w art. 1 w pkt 17 przed lit. a) dodaje się lit. ...) w brzmieniu:

"...) w pkt 3 wyraz "handlowego" zastępuje się wyrazem "przedsiębiorców",";

2) w art. 1 dodaje się pkt 26a) w brzmieniu:

"26a) w art. 28 w ust. 1 w pkt 3 wyraz "handlowego" zastępuje się wyrazem "przedsiębiorców";";

3) w art. 1 w pkt 32 w lit. a) po wyrazach "w ust. 1" dodaje się wyrazy "wyraz "akcyjnego" zastępuje się wyrazem "zakładowego" oraz";

4) w art. 1 w pkt 33 lit. a) otrzymuje brzmienie:

"a) w ust. 1:

- wyraz "akcyjny" zastępuje się wyrazem "zakładowy",

- wyrazy "może być opłacony" zastępuje się wyrazem "może pochodzić",

- wyraz "akcyjnego" zastępuje się wyrazem "zakładowego",";

5) w art. 1 dodaje się pkt 39a) w brzmieniu:

"39a) w art. 49:

a) w ust. 2 wyrazy "zakończenia likwidacji" zastępuje się wyrazami "rozwiązania funduszu",

b) w ust. 3 wyrazy "zakończenia likwidacji "zastępuje się wyrazem "rozwiązania";";

6) w art. 1 pkt 40 otrzymuje brzmienie:

"40) art. 50 otrzymuje brzmienie:

"Art. 50. Umowę o prowadzenie rejestru aktywów funduszu można zawrzeć wyłącznie z:

1) bankiem, którego siedziba znajduje się na obszarze Rzeczpospolitej Polskiej i którego fundusze własne wynoszą co najmniej 100 000 000 zł, albo

2) krajowym oddziałem banku zagranicznego, którego siedziba znajduje się na obszarze państwa będącego członkiem Unii Europejskiej, jeżeli fundusze własne przydzielone do dyspozycji tego oddziału wynoszą co najmniej 100 000 000 zł, albo

3) Krajowym Depozytem Papierów Wartościowych Spółką Akcyjną.";";

7) w art. 1 dodaje się pkt 46a w brzmieniu:

"46a) w art. 58 w ust. 2 po wyrazach "zawarł umowę" dodaje się wyrazy ", rejestr aktywów";";

8) w art. 1 w pkt 60 w lit. b) po wyrazach "w ust. 2" stawia się dwukropek, pozostałą treść oznacza się jako tiret i dodaje się drugie tiret w brzmieniu:

"- w pkt 2 wyraz "przechowywanie" zastępuje się wyrazami "prowadzenie rejestru",";

9) w art. 1 w pkt 86, w art. 113 w ust. 2 wyraz "zezwolenia" zastępuje się wyrazem "zgody";

10) w art. 1 w pkt 112, w art. 144d skreśla się ust. 1 i oznaczenie ust. 2;

11) w art. 1 w pkt 112, w art. 144e skreśla się ust. 1;

12) w art. 1 dodaje się pkt 113a) w brzmieniu:

"113a) w art. 146 w ust. 3 wyraz "handlowego" zastępuje się wyrazem "przedsiębiorców";";

13) w art. 8 w pkt 2 przed wyrazami "art. 67 ust. 6" dodaje się wyrazy "art. 50 pkt 2,".

Senat wprowadził poprawki do ustawy o zmianie ustawy o normalizacji

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 88. Posiedzeniu, 13 października br. Do Senatu została przekazana 16 października br. Marszałek Senatu tego samego dnia skierowała ją do Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie, które przedstawił senator Bogdan Tomaszek.

Senator sprawozdawca poinformował, że komisja na posiedzeniu 19 października br. rozpatrywała zapisy uchwalonej przez Sejm ustawy. Zapoznała się z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, opinią Biura Studiów i Ekspertyz Sejmu oraz opinią magister inżynier Grażyny Lewaszkiewicz, byłego doradcy prezesa Polskiego Komitetu Normalizacyjnego.

Senator B. Tomaszek przypomniał, że nowelizacja ustawy o normalizacji jest jedną ze zbioru, który Rada Ministrów zaproponowała w ramach narodowego programu przygotowania do członkostwa w Unii Europejskiej. Wymóg dostosowania ustawodawstwa normalizacyjnego do prawa Unii Europejskiej wynika z postanowienia przepisu art. 69 Układu Europejskiego.

Po pierwsze, przedmiotem ustawy jest stworzenie ram prawnych niezbędnych do uzyskania członkostwa w dwóch europejskich organizacjach normalizacyjnych, to jest w Europejskim Komitecie Normalizacyjnym i Europejskim Komitecie ds. Standaryzacji Elektrotechnicznej, przez Polski Komitet Normalizacyjny jako krajową jednostkę normalizacyjną. Członkostwo to jest ważne, ponieważ Komisja Europejska swoje uprawnienia w zakresie normalizacji przekazała tym organizacjom. Z kolei zgromadzenia ogólne obu tych instytucji określiły dziewięć warunków, jakie muszą być spełnione, aby krajowa jednostka normalizacyjna stała się członkiem wymienionych organizacji.

Po drugie, chodzi tu o stworzenie ustawowych podstaw dla utworzenia krajowego punktu informacyjnego. Do jego zadań ma należeć realizowanie przepisów porozumienia w sprawie znoszenia barier technicznych w handlu, będących załącznikiem do porozumienia ustanawiającego Światową Organizację Handlu, sporządzoną w Marakeszu 15 kwietnia 1994 r.

Po trzecie, ustawa ma stworzyć możliwości gromadzenia środków finansowych wyszczególnionych w tej ustawie, przeznaczonych na finansowanie celów realizowanych przez Polski Komitet Normalizacyjny. Możliwość takiej regulacji daje przepis art. 21 ustawy o finansach publicznych. Środki te pochodziłyby z działalności gospodarczej prowadzonej przez komitet, na przykład z publikowania i sprzedaży norm krajowych, europejskich, międzynarodowych, ze sprzedaży innych produktów normalizacyjnych, szkoleń i poradnictwa oraz opracowywania norm na zamówienie, a także z darowizn. Środki pozyskiwane z tej działalności obniżyłyby koszty finansowania Polskiego Komitetu Normalizacyjnego z budżetu.

Senator B. Tomaszek zwrócił uwagę, że mimo iż ustawa nowelizująca zawiera jedynie pięć poprawek o dużym ciężarze gatunkowym, wystarczającym do pełnego dostosowania polskiego ustawodawstwa normalizacyjnego do prawa Unii Europejskiej, to nie reguluje ona w sposób kompleksowy wszystkich problemów Polskiego Komitetu Normalizacyjnego i dlatego w okresie dwóch lat będzie trzeba rozpatrywać ponownie ustawę o normalizacji. Ponadto ustawa nowelizująca nie zawiera przepisów już przyjętych przez parlament, które dostosowują obecnie obowiązującą ustawę o normalizacji do nowych regulacji prawnych.

Jak poinformował sprawozdawca Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej, podczas obrad komisji szczególną uwagę zwrócono na dostosowanie zbioru Polskich Norm - jest ich około dziewiętnastu tysięcy - do zbiorów norm europejskich, norm obowiązujących w Unii Europejskiej. Obecnie w Unii Europejskiej jest ich mniej więcej osiem tysięcy osiemset i corocznie przebywa około tysiąca. Do końca 2002 r. będzie ich około jedenastu tysięcy, z tego musimy dostosować 80%, to jest około ośmiu tysięcy osiemset norm. Dotychczas dostosowaliśmy już dwa tysiące czterysta. Rocznie Polski Komitet Normalizacyjny może tłumaczyć od tysiąca dwustu do tysiąca trzystu norm, co daje mniej więcej trzy tysiące przetłumaczonych norm. Do przetłumaczenia pozostaje jeszcze około trzech i pół tysiąca norm. Dlatego konieczny był przepis w ustawie, aby część norm mogła być wprowadzana w językach oryginalnych, to jest angielskim, niemieckim, francuskim.

I w związku z tym pozostają pytania skierowane do prezesa PKN. Pierwsze: które powinny być tłumaczone bezwzględnie na język polski, w jakiej kolejności i kto o tym powinien decydować? Drugie: które normy mogą być wprowadzane z częściowym tłumaczeniem, to znaczy tak, aby był tłumaczony tytuł oraz streszczenie w języku polskim. I trzecie pytanie: które normy mogłyby być wprowadzone w całości w języku oryginału?

W trakcie dyskusji na posiedzeniu komisji poruszano również sprawy przestrzegania ustawy o prawie autorskim w zakresie wydawania norm. Również Biuro Legislacyjne przedstawiło pozytywną opinię na temat zgodności tego rozwiązania z Konstytucją RP.

Inny nurt dyskusji dotyczył kwestii określenia konkretnych zmian w ustawie o normalizacji i czasu ich wprowadzenia. Dotyczy to na przykład zmiany statusu Polskiego Komitetu Normalizacyjnego. Obecnie jest to jednostka budżetowa, a w przyszłości miałaby to być jednostka posiadająca niezależną osobowość prawną.

Jak poinformował senator B. Tomaszek, komisja po wysłuchaniu różnych stanowisk i opinii postanowiła nie wnosić poprawek merytorycznych i zaproponowała przyjęcie sześciu poprawek o charakterze językowym i semantycznym. Poprawki obejmują te z przepisów ustawy, w których występują nieaktualne nazwy organów administracji rządowej, jak również przepisy posługujące się określeniem "naczelne i centralne organy administracji państwowej", a także przepis, w którym odwołuje się do nieobowiązujących już przepisów prawa budżetowego.

Podczas debaty nad ustawą o zmianie ustawy o normalizacji wnioski o charakterze legislacyjnym zgłosili senatorowie Genowefa Ferenc i Józef Frączek.
Zgłoszone wnioski rozpatrzyła podczas przerwy w obradach Komisja Nadzwyczajna Legislacji Europejskiej. Poparła ona 7 spośród 11 zgłoszonych poprawek.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu przeprowadzono kolejne głosowania nad przedstawionymi poprawkami według kolejności przepisów ustawy, a następnie 77 głosami, przy 3 wstrzymujących się, Senat podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o normalizacji:

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 13 października 2000 r. ustawy o zmianie ustawy o normalizacji, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1) W art. 1 przed pkt 1 dodaje się pkt ... w brzmieniu:

"...) art. 5 otrzymuje brzmienie:

"Art. 5. Komitet jest jednostką budżetową działającą na zasadach określonych w ustawie z dnia 26 listopada 1998 r. o finansach publicznych (Dz. U. Nr 155, poz. 1014, z 1999 r. Nr 38, poz. 360, Nr 49, poz. 485, Nr 70, poz. 778 i Nr 110, poz. 1255 oraz z 2000 r. Nr 6, poz. 69, Nr 12, poz. 136 i Nr 48, poz. 550).";";

2) w art. 1 przed pkt 1 dodaje się pkt ... w brzmieniu:

"...) w art. 6 w ust. 2 w pkt 1 wyrazy "naczelne organy administracji państwowej" zastępuje się wyrazami "naczelne lub centralne organy administracji rządowej";";

3) w art. 1 dodaje się pkt 2a w brzmieniu:

"2a) w art. 9 w ust. 2 wyrazy "z Ministrami Spraw Zagranicznych oraz Współpracy Gospodarczej z Zagranicą" zastępuje się wyrazami "z ministrem właściwym do spraw zagranicznych i ministrem właściwym do spraw gospodarki";";

4) w art. 1 dodaje się pkt 3a w brzmieniu:

"3a) w art. 13 w ust. 5 wyrazy "z Ministrem Finansów" zastępuje się wyrazami "z ministrem właściwym do spraw finansów publicznych";";

5) w art. 1 dodaje się pkt 3b w brzmieniu:

"3b) w art. 15:

a) w ust. 1 wyrazy "administracji państwowej" zastępuje się wyrazami "administracji rządowej",

b) w ust. 3 wyrazy "Minister Pracy i Polityki Socjalnej" zastępuje się wyrazami "Minister właściwy do spraw pracy";";

6) w art. 1 w pkt 5 kropkę na końcu zastępuje się średnikiem i dodaje się pkt 6 w brzmieniu:

"6) w art. 29:

a)  w pkt 1 wyrazy "Ministra Zdrowia i Opieki Społecznej" zastępuje się wyrazami "ministra właściwego do spraw zdrowia",

b)  w pkt 2 wyrazy "Ministra Przemysłu i Handlu" zastępuje się wyrazami "ministra właściwego do spraw gospodarki"."

Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 88. posiedzeniu, 12 października br. Do Senatu została przekazana 16 października i tego samego dnia marszałek Senatu, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Ochrony Środowiska. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Franciszek Bachleda-Księdzularz. Jak podkreślił, rozpatrywana ustawa zmierza do dostosowania polskiego prawa w dziedzinie ochrony przyrody do norm zawartych w konstytucji oraz w ustawodawstwie Unii Europejskiej. Ustawa z 16 października 1991 r. o ochronie przyrody wymaga dostosowania do konstytucji z uwagi na szereg przepisów naruszających normy zawarte w ustawie, dotyczące w szczególności norm ochrony przyrody oraz wprowadzenia zakazu z mocą aktów podstawowych.

Nowelizacja, jako ściśle powiązana z dążeniem Polski do harmonizacji polskiego ustawodawstwa z prawem europejskim, wprowadza ponadto do polskiego systemu prawnego część rozwiązań zawartych w dwóch dyrektywach unijnych: w dyrektywie 92/43 Rady Wspólnoty Europejskiej z 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk naturalnych oraz dzikiej fauny i flory, czyli w tak zwanej dyrektywie habitatowej, oraz w dyrektywie 79/409 rady EWG z 2 kwietnia 1979 r. w sprawie ochrony dzikich ptaków, czyli w tak zwanej dyrektywie ptasiej.

Rozpatrywana ustawa uwzględnia także przyjętą przez rząd polski 26 lipca br. długookresową strategię trwałego i zrównoważonego rozwoju pod nazwą "Polska 2025 roku" oraz przyjętą przez Radę Ministrów 13 czerwca br. drugą politykę ekologiczną państwa. Z ratyfikowanych przez Polskę konwencji międzynarodowych, których uregulowania wypełnia ustawa, senator sprawozdawca wskazał konwencję o różnorodności biologicznej, podpisaną przez Polskę w 1992 r., podczas Szczytu Ziemi, i ratyfikowaną cztery lata później.

Senator F. Bachleda-Księdzularz przypomniał, że ustawa o zmianie ustawy o ochronie przyrody została uchwalona w wyniku prac nad projektem zgłoszonym przez rząd. W trakcie prac sejmowych, które trwały od listopada 1999 r., znacznie poszerzono katalog proponowanych zmian. Do najistotniejszych senator zaliczył wprowadzenie słowniczka definiującego podstawowe pojęcia użyte w ustawie, takie jak korytarz ekologiczny, siedliska przyrodnicze czy starodrzewy, doprecyzowanie charakteru prawnego planu ochrony sporządzonego dla przewidzianych ustawą norm ochrony przyrody, ustawowe uregulowanie zasad i trybu powoływania organów kierowniczych i doradczych oraz uprawnień tych organów, a także uprawnień pracowników parków narodowych, ustawowe określenie ograniczeń wynikających z wprowadzenia określonych form ochrony przyrody, wyraźne określenie roli ogrodów botanicznych i ogrodów zoologicznych w systemie ochrony przyrody.

Senator sprawozdawca poinformował, że komisja postanowiła rekomendować Izbie wprowadzenie 63 poprawek do ustawy. Senator w imieniu komisji wniósł o przyjęcie ustawy z proponowanymi poprawkami.

Dalsze poprawki do ustawy zgłosili senatorowie podczas dyskusji.

Wszystkie poprawki rozpatrzyła Komisja Ochrony Środowiska podczas przerwy w obradach. Komisja poparła 69 spośród 83 zgłoszonych ogółem poprawek.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu przeprowadzono kolejne głosowania nad przedstawionymi poprawkami, a następnie Senat 76 głosami, przy 2 wstrzymujących się, podjął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie przyrody:

Uchwała

Senat wyraził zgodę na odwołanie rzecznika praw dziecka

Przewodnicząca obradom marszałek Alicja Grześkowiak przypomniała, że zgodnie z art. 8 ust. 1 ustawy z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka rzecznika praw dziecka odwołuje Sejm za zgodą Senatu.

Zgodnie z art. 8 ust. 4 tej ustawy Senat podejmuje uchwałę w sprawie wyrażenia zgody na odwołanie rzecznika w ciągu miesiąca od dnia otrzymania uchwały Sejmu w tej sprawie. Marszałek A. Grześkowiak przypomniała też, że Senat otrzymał uchwałę Sejmu 12 października 2000 r.

Zgodnie z art. 53 ust. 6 i 7 Regulaminu Senatu przeprowadzono głosowanie tajne w sprawie wyrażenia zgody przez Senat na odwołanie rzecznika praw dziecka. W jego wyniku Senat 57 głosami, przy 17 przeciwko i 8 wstrzymujących się, powziął uchwałę w sprawie wyrażenia zgody na odwołanie Rzecznika Praw Dziecka:

Senat Rzeczypospolitej Polskiej, na podstawie art. 8 ust. 1 pkt 1 ustawy z dnia 6 stycznia 2000 r. o Rzeczniku Praw Dziecka, wyraża zgodę na odwołanie

Marka Piechowiaka

ze stanowiska Rzecznika Praw Dziecka..

Zmiana w składzie komisji senackiej

Sprawozdawca Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich senator Tadeusz Lewandowski poinformował, że senator Anna Bogucka-Skowrońska złożyła wniosek o odwołanie ze składu Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej. Komisja Regulaminowa i Spraw Senatorskich rozpatrzyła ten wniosek i przychyliła się do niego oraz przygotowała projekt uchwały.

Projekt ten poddano pod głosowanie. W jego wyniku Senat 76 głosami, przy 1 wstrzymującym się, powziął uchwałę w sprawie zmiany w składzie komisji senackiej:

Art. 1.

Senat Rzeczypospolitej Polskiej, na podstawie art. 13 ust. 2 Regulaminu Senatu, odwołuje senator Annę Bogucką-Skowrońską ze składu Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej.

Art. 2.

Uchwała wchodzi w życie z dniem podjęcia..