Narzędzia:

29 marca 2000 r.

29.03.2000

29 marca 2000 r. odbyło się 53. posiedzenie Senatu. Obradom przewodniczyli marszałek Alicja Grześkowiak oraz wicemarszałkowie Andrzej Chronowski i Donald Tusk. Na sekretarzy posiedzenia powołano senatorów Andrzeja Mazurkiewicza i Tomasza Michałowskiego; listę mówców prowadził senator A. Mazurkiewicz.

Zatwierdzony przez Izbę porządek dzienny 53. posiedzenia obejmował siedem punktów:
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie osób i mienia,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym,
- stanowisko senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o prokuraturze, u
stawy o dyscyplinie wojskowej oraz ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym i ochronie interesów konsumentów,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Radzie Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach.

Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie osób i mienia

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 73. posiedzeniu, 16 marca br. Do Senatu została przekazana 17 marca. Marszałek Senatu 21 marca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Roman Skrzypczak. Senator sprawozdawca przypomniał, że ustawa z 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia weszła w życie 27 marca 1998 r. Zgodnie z art. 55 tej ustawy ustalony został dwuletni okres na uzyskanie zgody na powoływanie straży przemysłowych, w tym bankowych, portowych oraz straży pocztowych, a także udzielanie koncesji na działalność gospodarczą w zakresie usług ochrony osób i mienia. Jak wskazał senator R. Skrzypczak, okres ten upłynął 27 marca 2000 r., jednak proces ten nie został zakończony w terminie ustalonym w ustawie. Dlatego Sejm postanowił znowelizować art. 55 ustawy z 22 sierpnia 1997 r. o ochronie osób i mienia w ustawie przyjętej 16 marca 2000 r., wydłużając ten termin do 31 grudnia 2000 r. Ponadto zobowiązuje się przedsiębiorców do złożenia wniosków o wymianę koncesji do 30 września 2000 r., porządkując terminy.

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Praw Człowieka i Praworządności, po rozpatrzeniu ustawy z 16 marca br. o zmianie ustawy o ochronie osób i mienia, jednogłośnie postanowiła wnieść o przyjęcie ustawy wraz z proponowaną poprawką. Zgodnie z nią art. 2 otrzymuje brzmienie: "ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 27 marca 2000 r.". Termin ten zapobiegnie mogącym powstać wątpliwościom co do statusu prawnego straży przemysłowych oraz sposobu traktowania nie wymienionych jeszcze do tej pory koncesji.

Senator R. Skrzypczak podkreślił, że omawiana ustawa nie wzbudziła w Sejmie żadnych kontrowersji i uzyskała poparcie wszystkich klubów. W zakresie przedłożonej regulacji ustawa nie jest objęta prawem Unii Europejskiej.

Izba w głosowaniu przychyliła się do stanowiska komisji i 75 głosami, przy 1 przeciw, powzięła uchwałę o przyjęcie ustawy z zaproponowaną poprawką:

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 16 marca 2000 r. ustawy o zmianie ustawy o ochronie osób i mienia, wprowadza do jej tekstu następującą poprawkę:
art. 2 otrzymuje brzmienie:

"Art. 2. Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia z mocą od dnia 27 marca 2000 r.".

W uzasadnieniu podjętej uchwały zaznaczono, że przedmiotowa ustawa wydłuża termin obowiązywania wydanych wcześniej zgód na powołanie straży przemysłowych (portowych, bankowych) oraz straży pocztowych, a także nie wymienionych do tej pory koncesji na działalność gospodarczą w zakresie ochrony osób i mienia. Z uwagi na trwający proces legislacyjny ustawa ta zostanie ogłoszona już po utracie mocy wspomnianych zezwoleń i koncesji, co spowoduje powstanie wątpliwości co do statusu prawnego straży przemysłowych oraz podstaw prawnych działania niektórych agencji ochrony. Tak więc Senat, aby zapobiec tej sytuacji, postanowił przyjąć poprawkę umożliwiająca wejście ustawy w życie z mocą wsteczną.

Senat uchwalił poprawki do ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym

Ustawa o Krajowym Rejestrze Karnym została uchwalona przez Sejm na 72. posiedzeniu, 2 marca br. Do Senatu została przekazana 3 marca. Marszałek Senatu 6 marca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisji Ustawodawczej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Praw Człowieka i Praworządności przedstawiła senator Jolanta Danielak. Senator sprawozdawca wskazała, że ustawa o Krajowym Rejestrze Karnym ma swoje źródło w konstytucji, w art. 51 w ust. 5, a także wiąże się w sposób bezpośredni z ustawą o ochronie danych osobowych. Obecny stan prawny jest bowiem sprzeczny z rozwiązaniami konstytucyjnymi oraz z ustawą o ochronie danych osobowych.

Senator J. Danielak podkreśliła, że jest to ustawa oczekiwana przez instytucje, których funkcjonowanie jest silnie związane z dostępnością do danych o stosowaniu sankcji karnych, i tym samym bardzo potrzebna. Przypomniała też, że dotychczasowe regulacje związane z dostępem do rejestru karnego były oparte na rozporządzeniach ministrów, natomiast w myśl ustawy o ochronie danych osobowych taki dostęp jest możliwy tylko z mocy ustawy.

Senator sprawozdawca poinformowała, że Komisja Praw Człowieka i Praworządności pozytywnie oceniła projekt ustawy, postanawiając jednocześnie zaproponować wprowadzenie do niej ośmiu poprawek. Senator przedstawiła i uzasadniła proponowane poprawki.

Stanowisko Komisji Ustawodawczej w sprawie rozpatrywanej ustawy przedstawił senator Stanisław Gogacz. Senator sprawozdawca zaakcentował, że w świetle art. 51 konstytucji wszelkie gromadzenie i udostępnianie informacji o obywatelach jest możliwe wyłącznie w zakresie i trybie określonym ustawą. Dlatego dotychczas odpowiednie rejestry przetwarzające dane osobowe na potrzeby postępowania karnego oraz postępowania w sprawach nieletnich prowadzone były na podstawie aktów normatywnych w randze rozporządzenia. Dotyczy to Centralnego Rejestru Karnego oraz Centralnego Rejestru Nieletnich. Aktem generalnym w zakresie prawa jednostki do ochrony informacji, które jej dotyczą, niejako wynikającym z art. 51 konstytucji, jest ustawa o ochronie danych osobowych. Odnosi się ona do wszelkich informacji dotyczących osoby, natomiast ustawa o Krajowym Rejestrze Karnym obejmuje jedynie te informacje, które dotyczą - ogólnie rzecz biorąc, osób ukaranych. Art. 28 ustawy o ochronie danych osobowych wskazuje, że przetwarzanie danych dotyczących skazań, orzeczeń o ukaraniu i innych orzeczeń wydanych w postępowaniu sądowym można prowadzić jedynie na podstawie ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym.

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Ustawodawcza postanowiła zaproponować wprowadzenie do ustawy dwunastu poprawek. Senator przedstawił i uzasadnił proponowane poprawki.

Podczas dyskusji poprawkę do ustawy zgłosił senator Marian Cichosz.

Wszystkie zaproponowane poprawki rozpatrzyły podczas przerwy w obradach dwie komisje senackie. Połączone komisje rekomendowały Izbie przyjęcie 14 spośród 16 zgłoszonych ogółem poprawek.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu przeprowadzono głosowanie nad poszczególnymi poprawkami w kolejności przepisów ustawy, a następnie Izba 78 głosami, przy 3 przeciw i 4 wstrzymujących się, powzięła uchwałę w sprawie ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym:

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 2 marca 2000 r. ustawy o Krajowym Rejestrze Karnym, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1) w art. 1 w ust. 2 pkt 7 otrzymuje brzmienie:

"7) prawomocnie ukaranych za wykroczenia,";

2) w art. 4 w ust. 1 w pkt 3 wyraz "administracyjnych" zastępuje się wyrazem ", postanowień";

3) w art. 6 w pkt 5 wyrazy ", w związku z prowadzonym postępowaniem," zastępuje się wyrazami "i Trybunałowi Konstytucyjnemu, w związku z prowadzonymi postępowaniami,";

4) w art. 6 pkt 9 otrzymuje brzmienie:

"9) organom administracji rządowej, organom samorządu terytorialnego oraz innym organom wykonującym zadania publiczne, w przypadkach kiedy jest to uzasadnione potrzebą wykonania nałożonych na nie zdań, określonych w ustawie,";

5) w art. 6 w pkt 10 wyrazy " lub korzystania z pełni praw publicznych" zastępuje się wyrazami ", korzystania z pełni praw publicznych a także ustalenia uprawnienia do zajmowania określonego stanowiska, wykonywania określonego zawodu lub prowadzenia określonej działalności gospodarczej";

6) w art. 12 w ust. 1 w pkt 6 po wyrazach "wychowawczo-lecznicze" dodaje się wyrazy "oraz podstawę prawną ich orzeczenia";

7) w art. 12 w ust. 2 w pkt 12 skreśla się wyraz "kary";

8) w art. 14 dodaje się ust. 8 w brzmieniu:

"8. Dane osób określonych w art. 1 ust. 2 pkt 2, 3 oraz 5 usuwa się z Rejestru, jeżeli według nowej ustawy zarzucany im czyn nie jest zabroniony pod groźbą kary.";

9) w art. 18 w ust. 1 skreśla się wyrazy "sądu" i "sądowych";

10) w art. 22 wyraz "Rejestr" zastępuje się wyrazami "Biuro informacyjne";

11) w art. 22 dotychczasową treść oznacza się jako ust. 1 i dodaje się ust. 2 w brzmieniu:

"2. W sprawach o wykroczenia biuro informacyjne informuje właściwy sąd o ponownym prawomocnym skazaniu za wykroczenie osoby, wobec której warunkowo zawieszono wykonanie kary aresztu.";

12) w art. 25 wyrazy "karze grzywny," zastępuje się wyrazami "grzywnie, karze";

13) po art. 28 dodaje się art. 28a w brzmieniu:

"Art. 28a. W ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych (Dz. U. Nr 133, poz. 883 oraz z 2000 r. Nr 12, poz. 136) w art. 43 w ust. 1 pkt 2 otrzymuje brzmienie:

"2) przetwarzanych przez właściwe organy dla potrzeb postępowania sądowego oraz na podstawie przepisów o Krajowym Rejestrze Karnym,".";

14) w art. 29 w ust. 1 i 2 po wyrazach "likwiduje się" dodaje się wyrazy ", o ile nie podlegają archiwizacji na podstawie odrębnych przepisów".

W uzasadnieniu uchwały podkreślono, że rozpatrując uchwaloną na posiedzeniu w dniu 2 marca 2000 r. ustawę o Krajowym Rejestrze Karnym, Senat przyjął 14 poprawek.

Część z nich nie zmieniła rozstrzygnięć merytorycznych zawartych w rozwiązaniach sejmowych. Doprecyzowała jedynie niektóre przepisy bądź dostosowała przyjętą w ustawie terminologię do regulacji już istniejących.

Do takich należą poprawki ujęte w pkt 2 i 10 uchwały Senatu, dotyczące zadań Biura Informacyjnego Krajowego Rejestru Karnego oraz poprawki nr 7 i 12, dostosowujące terminologię kary grzywny do przyjętej w Kodeksie karnym wykonawczym (p. art. 51 i następne Kkw)

Kilka przyjętych zmian ma charakter uzupełniający i eliminujący dostrzeżone luki prawne.

I tak, poprawka ujęta w pkt 6 uchwały Senatu, dotycząca art. 12 ust.1 pkt  6 ustawy, obejmująca obowiązkiem rejestracji również podstawę prawną orzeczenia określonych środków odpowiedzialności karnej, uzasadniona jest tym, że podstawa ta nie musi być tożsama z kwalifikacją prawną czynu zabronionego, o której mowa w art. 12 ust 1 pkt 5 ustawy.

Poprawka nr 8, dodająca w art. 14 dodatkowy przepis ust. 8, stwarza podstawę do usunięcia z Rejestru danych osób, co do których nie odnosi się instytucja zatarcia skazania. Dotyczy to orzeczeń, które nie mają charakteru skazania ani ukarania a podlegają rejestracji, zgodnie z przepisem art. 1 ust. 2 pkt 2, 3 oraz 5, tj. w przypadkach warunkowego umorzenia postępowania, umorzenia postępowania na podstawie amnestii czy umorzenia postępowania z równoczesnym orzeczeniem środków zabezpieczających.

Natomiast poprawka zawarta w pkt 9 uchwały Senatu, dotycząca art. 18 ustawy, wypełnia lukę w zakresie konstytucyjnych uprawnień do żądania sprostowania oraz usunięcia z rejestru danych sprzecznych z treścią orzeczenia lub nieodpowiadającym zapisom w dokumentach źródłowych. Przepis dotychczasowy zawierał podstawę sprostowania danych wprowadzonych do Rejestru jedynie na podstawie orzeczenia sądu bądź akt sądowych. Rejestracji podlegają jednak również dane pochodzące od innych organów, tj. organu wykonującego orzeczenie bądź prokuratora (p. art. 11 ust. 3).

W poprawce nr 12, polegającej na dodaniu w art. 22 przepisu ust. 2, Senat rozciągnął, wynikający z ust. 1, obowiązek informowania właściwego sądu w przypadku ponownego ukarania za wykroczenie osoby, wobec której warunkowo zawieszono wykonanie kary aresztu za inne wykroczenie. Informacja ta jest niezbędna, bowiem w takiej sytuacji sąd ma obowiązek zarządzenia wykonania warunkowo zawieszonej kary aresztu za inne wykroczenie.

W dodanym przepisie art. 28a Senat pragnął wyeliminować niespójność rozwiązań prawnych w zakresie obowiązku rejestracji zbiorów danych osobowych, który spoczywa na administratorze danych osobowych. W odniesieniu do Biura Informacyjnego Krajowego Rejestru Karnego obowiązek ten, wynikający z art. 43 ust. 1 ustawy z dnia 29 października 1997 r. o ochronie danych osobowych, wydaje się zbędnym formalizmem. Administratorzy danych osobowych, dotyczących tych samych podmiotów, na mocy wskazanego przepisu są z obowiązku tego zwolnieni. Przepis ten nie obejmuje jednak Krajowego Rejestru Karnego, zgodnie bowiem z art. 6 ustawy gromadzi on dane nie tylko na potrzeby postępowania sądowego.

Uzupełnienie, którego dokonał Senat w przepisach art. 29, zostało podyktowane potrzebą wyeliminowania jakichkolwiek wątpliwości co do obowiązywania przepisów dotyczących archiwizacji w odniesieniu do dokumentów i akt osobowych nie podlegających przejęciu przez Krajowy Rejestr Karny, a zgromadzonych w dotychczas prowadzonych rejestrach. Uzupełnienie to wydaje się konieczne z uwagi na zawartą w zmienianych przepisach dyspozycję likwidacji danych, które nie będą przejęte.

Największy ciężar merytoryczny zawierają zmiany zaproponowane przez Senat do art. 6  ustawy, dotyczące zakresu podmiotowego i przedmiotowego rozwiązań dotyczących udostępniania danych z Rejestru (poprawki nr 3, 4 i 5) oraz zmiana w art. 1, dotycząca zakresu gromadzonych w Rejestrze danych (poprawka nr 1).

Oceniając zakres podmiotów uprawnionych do korzystania z informacji zgromadzonych w Rejestrze, Senat dostrzegł zasadność zrównania uprawnień w tym zakresie Trybunału Konstytucyjnego z uprawnieniami Trybunału Stanu (poprawka zawarta w pkt 3 uchwały Senatu). Potrzeba taka, zdaniem Senatu, uzasadniona jest kompetencją Trybunału Konstytucyjnego w zakresie orzekania w sprawach zgodności z Konstytucją działalności partii politycznych.

Rozszerzeniu zakresu podmiotów, którym powinny być udostępniane dane z Rejestru służy również poprawka zawarta w pkt 4 uchwały Senatu. W przyjętym przez Sejm w art. 6 ust. 9 zakresie, obejmującym organy administracji rządowej i samorządu terytorialnego, nie mieści się szereg organów administracji publicznej oraz innych organów władzy publicznej, realizujących zadania publiczne. Przykładowo wskazać można na Państwową Komisję Wyborczą, Krajową Radę Radiofonii i Telewizji, Najwyższą Izbę Kontroli, organy ustawowego samorządu zawodowego, jak Naczelna Izba Lekarska, Krajowa Izba Radców Prawnych, czy organy administracji sądowej, jak Krajowa Rada Sądownictwa. Organy te realizują zadania publiczne i z tych względów umożliwienie im dostępu do danych gromadzonych w Rejestrze Senat uznał za konieczne.

Ingerencja Senatu w przepis art. 6 pkt 10 ma na celu umożliwienie pracodawcy korzystania ze zbioru danych w rejestrze w szerszym zakresie niż mogłaby wskazywać literalna wykładnia tej normy. Zaproponowane brzmienie pozostaje w korelacji z terminologią środków karnych związanych ze sferą zatrudnienia, określonych w przepisie art. 39 ust. 2 Kodeksu karnego.

Zmieniając przepis art. 1 ust. 2 pkt 7 Senat miał na względzie potrzeby wymiaru sprawiedliwości w zakresie orzekania. Rejestr powinien uwidaczniać stan naruszeń prawa nie tylko w skali przestępstw i wykroczeń karanych aresztem ale wszelkich, nawet drobnych wykroczeń. W postępowaniu karnym informacja o notorycznym naruszaniu prawa winna być przesłanką oceny sprawcy i tym samym rzutować na rodzaj i dolegliwość wymierzanej kary.

Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o prokuraturze, ustawy o dyscyplinie wojskowej oraz ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 72. posiedzeniu, 2 marca br., i przekazana do Senatu 3 marca. Marszałek Senatu 6 marca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Praw Człowieka i Praworządności, Komisji Obrony Narodowej oraz Komisji Ustawodawczej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisji Obrony Narodowej przedstawił senator Wiesław Chrzanowski.

Jak wskazał senator sprawozdawca, przyczyną nowelizacji rozpatrywanych ustaw była konieczność dostosowania ich do art. 45 § 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, gwarantującego każdemu prawo do sądu. Wymagało to wprowadzenia kontroli sądowej orzeczeń dyscyplinarnych w odniesieniu do prokuratorów. Przy okazji dokonano też w przepisach ustaw pewnych zmian o charakterze korekcyjnym.

Za podstawę rozwiązań ujętych w ustawie przyjęto stanowisko Trybunału Konstytucyjnego, zawarte w orzeczeniu z 8 grudnia 1998 r., według którego w sprawach od początku niepodlegających kognicji sądów, przewidzianych w art. 45 § 1 konstytucji, prawo do sądu może zadośćuczynić rozpatrywaniu sprawy w jednej instancji. Nie jest konieczne postępowanie dwuinstancyjne, o którym mówi art. 176 § 1 konstytucji.

Senator W. Chrzanowski zaznaczył, że ustawa nowelizująca nie zmienia przewidzianego w ustawie o prokuraturze dwuinstancyjnego postępowania dyscyplinarnego, prowadzonego przez wybieralne organy dyscyplinarne, którym ustawa nadaje miano sądów dyscyplinarnych. Kontrolę sądową orzeczeń dyscyplinarnych ma zapewnić, po wyczerpaniu toku instancji w postępowaniu dyscyplinarnym, uprawnienia do wniesienia kasacji do Sądu Najwyższego.

Ze względu na tę jednoinstancyjną kontrolę sądową ustawa rozszerza katalog podstaw kasacji w porównaniu z przewidzianymi w art. 523 kodeksu postępowania karnego. Podstawą może być rażąca niewspółmierność kary dyscyplinarnej. Co do rażącego naruszenia prawa, to pominięto uwarunkowanie, które stanowi wymieniony artykuł, jeżeli mogło ono mieć istotny wpływ na treść orzeczenia.

Spośród innych istotniejszych zmian wprowadzonych do ustawy w odniesieniu do postępowania dyscyplinarnego senator sprawozdawca wskazał, że - po pierwsze - w związku z przyznaniem prokuratorowi generalnemu uprawnienia do samodzielnego wnoszenia do Sądu Najwyższego kasacji od orzeczeń dyscyplinarnych uchylono przepis o instytucji sprzeciwu prokuratora generalnego od prawomocnych orzeczeń dyscyplinarnych. Po drugie, w odniesieniu do odpowiedzialności dyscyplinarnej prokuratorów z wojskowych jednostek prokuratury doszło do uchylenia dualizmu odpowiedzialności dyscyplinarnej. Po wejściu w życie tej ustawy prokuratorzy i asesorzy wojskowi będą odpowiadać wyłącznie na podstawie ustawy o prokuraturze, nie zaś na podstawie ustawy o dyscyplinie wojskowej. Z tego względu konieczna była nowelizacja tamtej ustawy.

Senator sprawozdawca poinformował, że komisje postanowiły wnieść o przyjęcie sześciu poprawek do ustawy. Senator przedstawił i uzasadnił proponowane poprawki.

Wniosek mniejszości Komisji Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisji Obrony Narodowej przedstawiła i uzasadniła senator Anna Bogucka-Skowrońska. Mniejszość wniosła o wykreślenie przepisu zawartego w art. 1 pkt 12 ustawy.

Sprawozdanie Komisji Ustawodawczej w sprawie rozpatrywanej ustawy przedstawił senator Marian Cichosz. Senator przypomniał, że nowelizacja ustawy uzasadniona jest przede wszystkim potrzebą dostosowania przepisów o odpowiedzialności dyscyplinarnej prokuratorów do wymogów konstytucji RP. Jak wskazał senator sprawozdawca, wynikające z treści art. 45 Konstytucji tak zwane prawo do sądu rozciąga się także na sferę odpowiedzialności prokuratorów z tytułu popełnienia przewinień służbowych. Obecnie w sprawach dyscyplinarnych dotyczących prokuratorów orzekają: w pierwszej instancji - komisja dyscyplinarna, a w drugiej - odwoławcza komisja dyscyplinarna. W stosunku zaś do prokuratorów wojskowych orzeka komisja dyscyplinarna w Naczelnej Prokuraturze Wojskowej. W wyniku zmian wprowadzonych przez Sejm zmienia się nazewnictwo organów rozpoznających sprawy dyscyplinarne. I tak odpowiednio słowo "komisje" zastępuje się słowem "sądy". A zatem właściwym organem do rozstrzygania spraw w sytuacji naruszenia prawa przez prokuratora będzie odtąd sąd dyscyplinarny.

Senator M. Cichosz zaznaczył, że rozpatrywana ustawa, czyniąc zadość wymogom konstytucyjnym, wprowadza zasadę sądowej kontroli orzeczeń dyscyplinarnych. Zgodnie z przywołaną zasadą, od orzeczenia sądu dyscyplinarnego w drugiej instancji przysługiwać będzie stronom oraz prokuratorowi generalnemu kasacja do Sądu Najwyższego. Zastosowana tutaj instytucja kasacji różni się od przewidzianej w art. 523 kodeksu postępowania karnego. Wśród różnic ważniejsze to rozszerzenie podstaw kasacyjnych o rażącą niewspółmierność kary dyscyplinarnej, a także rezygnacja z wymogu istotnego wpływu naruszenia prawa na treść orzeczenia. Wnoszący kasację prokurator nie będzie więc musiał udowadniać, że sąd dyscyplinarny drugiej instancji, wydając orzeczenie, naruszył prawo, a to naruszenie miało wpływ na treść orzeczenia; wystarczy, że podniesie w skardze kasacyjnej fakt naruszenia prawa. Wniesiona kasacja zwolniona jest od opłaty sądowej i wstrzymuje - inaczej niż w wypadku postępowania na zasadach ogólnych - wykonanie orzeczenia dyscyplinarnego. Sąd Najwyższy będzie rozpoznawał kasację na rozprawie w składzie trzech sędziów.

Senator sprawozdawca podkreślił, że przedmiotowa ustawa - w sposób korzystny dla prokuratora ukaranego karą upomnienia, która to kara może być wymierzona przez przełożonego dyscyplinarnego za przewinienie dyscyplinarne mniejszej wagi - wprowadza instytucję sprzeciwu od tej kary. Sprzeciw taki wnosi się do prokuratura bezpośrednio przełożonego nad prokuratorem, który wymierzył karę.

Jednocześnie ustawa odbiera prokuratorowi generalnemu instytucję sprzeciwu w kwestii wszystkich prawomocnych orzeczeń dyscyplinarnych.

Zmiana ustawy w części dotyczącej wojskowych jednostek organizacyjnych prokuratury oraz pełniących służbę w tych jednostkach organizacyjnych prokuratorów i asesorów uzasadniona jest potrzebą ujednolicenia zasad funkcjonowania prokuratury powszechnej i wojskowej w zakresie postępowania dyscyplinarnego. W art. 62 ust. 1 ustawa wprowadza zasadę gwarantującą równość wynagrodzeń prokuratorów i wynagrodzeń sędziów.

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Ustawodawcza uznała za niezbędne uchwalenie ustawy o prokuraturze i zmianie ustawy o dyscyplinie wojskowej i Instytucie Pamięci Narodowej oraz zaproponowała wprowadzenie do niej siedmiu poprawek. Treść sześciu z nich jest taka sama, jak poprawek zgłoszonych przez Komisję Praw Człowieka i Praworządności.

Senator sprawozdawca w imieniu Komisji Ustawodawczej wniósł o przyjęcie ustawy wraz z przedstawionymi poprawkami.

Wszystkie zaproponowane poprawki rozpatrzyły podczas przerwy w obradach trzy komisje senackie. Komisje poparły siedem spośród ośmiu zgłoszonych ogółem poprawek i wniosków.

Zgodnie z art. 54 ust. 3 Regulaminu Senatu przeprowadzono głosowania nad poszczególnymi poprawkami w kolejności przepisów ustawy, a następnie Izba 79 głosami, przy 1 przeciw i 3 wstrzymujących się, powzięła uchwałę w sprawie ustawy w sprawie ustawy o zmianie ustawy o prokuraturze, ustawy o dyscyplinie wojskowej oraz ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu:

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 2 marca 2000 r. ustawy o zmianie ustawy o prokuraturze, ustawy o dyscyplinie wojskowej oraz ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1) w art. 1 w pkt 1 wyrazy "w art. 54 w ust. 2 i 3" zastępuje się wyrazami "w art. 54 w ust. 2";

2) w art. 1 dodaje się pkt 13a w brzmieniu:

"13a) w art. 64 wyrazy ", 59 i 61" zastępuje się wyrazami "i 59";";

3) w art. 1 w pkt 14 wyrazy "zgromadzeniu prokuratury apelacyjnej" zastępuje się wyrazami "zgromadzeniu prokuratorów";

4) w art. 1 skreśla się pkt 17;

5) w art. 1 w pkt 18 lit. a) otrzymuje brzmienie:

"a) ust. 2 otrzymuje brzmienie:

"2. Prawo zawieszenia w czynnościach przysługuje przełożonym dyscyplinarnym. Na decyzję przełożonego dyscyplinarnego o zawieszeniu w czynnościach przysługuje zażalenie do prokuratora bezpośrednio przełożonego nad prokuratorem, który wydał decyzję, chyba że wydał ją Prokurator Generalny.",";

6) w art. 1 w pkt 18 w lit. c):

w zdaniu wstępnym wyrazy "ust. 4 - 7" zastępuje się wyrazami "ust. 3a - 6",

przed ust. 4 dodaje się ust. 3a w brzmieniu:

"3a. Przełożony dyscyplinarny może przed wszczęciem postępowania dyscyplinarnego uchylić zawieszenie w czynnościach.",

skreśla się ust. 7;

7) w art. 1 w pkt 19, w art. 71a ust. 2 otrzymuje brzmienie:

"2. Jeżeli postępowanie dyscyplinarne nie zostało wszczęte w ciągu trzech miesięcy od dnia zawieszenia w czynnościach albo zostało umorzone lub zakończyło się uniewinnieniem, prokuratorowi wypłaca się zatrzymane wynagrodzenie.".

W uzasadnieniu uchwały podkreślono, że po rozpatrzeniu ustawy o zmianie ustawy o prokuraturze, ustawy o dyscyplinie wojskowej oraz ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu Senat zaproponował wprowadzenie do jej tekstu 7 poprawek. Do zmian o charakterze merytorycznym należy poprawka do art. 1 pkt 18 lit. c). Senat, decydując się na ograniczenie prawa przełożonego dyscyplinarnego do uchylenia zawieszenia prokuratora w czynnościach, kierował się przekonaniem, iż od momentu wszczęcia postępowania przed sądem dyscyplinarnym, którego członkowie są w zakresie orzekania niezawiśli, a następnie w fazie postępowania przed Sądem Najwyższym, przełożony dyscyplinarny nie powinien mieć prawa ingerencji w sprawy poddane kognicji sądu.

Poprawka nr 7 dodaje do przesłanek zwrotu prokuratorowi zatrzymanego wynagrodzenia - niewszczęcie postępowania dyscyplinarnego w ciągu trzech miesięcy od zawieszenia w czynnościach, zgodnie bowiem z art. 71 ust. 3 nowelizowanej ustawy o prokuraturze po tym czasie zawieszenie ustaje z mocy prawa. Względy słuszności przemawiają, zdaniem Senatu, za tym, by i w tym wypadku następował zwrot zatrzymanego wynagrodzenia. Sytuacja taka jest możliwa, gdyż nie ma przepisu, który by stanowił, iż obniżenie wysokości wynagrodzenia przez sąd dyscyplinarny może nastąpić dopiero po wszczęciu postępowania dyscyplinarnego.

Pozostałe poprawki mają na celu korektę legislacyjnego kształtu ustawy uchwalonej przez Sejm w zakresie zmiany ustawy o prokuraturze: poprawka nr 1 zmierza do zapobieżenia dwukrotnej, niewykonalnej w istocie, nowelizacji art. 54 ust. 3, poprawka nr 2 jest konsekwencją skreślenia art. 61, a zarazem ma na celu jednoznaczne wskazanie, iż od wejścia w życie nowelizacji przepisy dotyczące stroju urzędowego prokuratorów na rozprawach sądowych mają mieć zastosowanie również do prokuratorów wojskowych, zmiany w pkt 17 i 18 lit. a) ustawy zmierzają do ujęcia w jednym punkcie nowelizacji tego samego przepisu - art. 71 ust. 2 - usuwając ponadto zdanie konsumowane przez treść dodawanego ust. 7 w art. 71 i precyzując kwestię zażalenia na zawieszenie prokuratora w czynnościach, natomiast poprawka nr 3 dostosowuje zmianę zawartą w pkt 14 do terminologii ustawy nowelizowanej. Poprawki te przyczynią się, zdaniem Senatu, do większej czytelności i przejrzystości legislacyjnej uchwalonego aktu prawnego.

Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 72. posiedzeniu, 2 marca br., a do Senatu została przekazana 3 marca. Marszałek Senatu 6 marca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu oraz Komisji Gospodarki Narodowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu przedstawił senator Maciej Świątkowski. Senator podkreślił, że rozpatrywana ustawa ma - w związku z uchwaleniem przez parlament w ub.r. ustawy o działach - charakter porządkujący. Dotyczy przede wszystkim poprawnego nazewnictwa organów rządowych, takich jak minister właściwy do spraw gospodarki, minister właściwy do spraw zdrowia, oraz wskazuje poprawną formę aktu wykonawczego, czyli rozporządzenie, które określa wynagrodzenie prezesa Agencji Rezerw Materiałowych i prezesa Agencji Rezerw Artykułów Sanitarnych.

Senator sprawozdawca przedstawił i uzasadnił pięć poprawek, których wprowadzenie do ustawy rekomendowała Izbie komisja.

Pięć poprawek do ustawy zaproponowała Senatowi także Komisja Gospodarki Narodowej. Jej sprawozdanie przedstawił senator Kazimierz Kleina.

Poprawki obu komisji były jednobrzmiące.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu najpierw przeprowadzono głosowania nad poszczególnymi poprawkami. Następnie poddano pod głosowanie całość projektu uchwały w sprawie rozpatrywanej ustawy wraz z przyjętymi poprawkami. W wyniku tego głosowania Izba 81 głosami, przy 1 przeciw i 3 wstrzymujących się, powzięła uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw:

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 2 marca 2000 r. ustawy o zmianie ustawy o rezerwach państwowych oraz zapasach obowiązkowych paliw, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1) w art. 1 w pkt 1 wyrazy "w art. 17 w ust. 1" zastępuje się wyrazami "w art. 17 w ust. 1, 3 i 4";

2) w art. 1 w pkt 4, w ust. 5 wyrazy "Agencji Rezerw materiałowych" zastępuje się wyrazami "Agencji Rezerw Materiałowych";

3) w art. 1 w pkt 4, w ust. 6 skreśla się wyrazy ", składające się z wynagrodzenia zasadniczego, dodatku funkcyjnego oraz dodatku za wysługę lat";

4) w art. 1 w pkt 6, w ust. 6 skreśla się wyrazy ", składające się z wynagrodzenia zasadniczego, dodatku funkcyjnego oraz dodatku za wysługę lat";

5) w art. 1 w pkt 7 w lit. b), w ust. 6 wyrazy "Agencji Rezerw materiałowych" zastępuje się wyrazami "Agencji Rezerw Materiałowych".

W uzasadnieniu podjętej uchwały wskazano, że wprowadzając poprawki nr 3 i 4 do art. 11 ust. 6 i art. 13 ust. 6 nowelizowanej ustawy Senat uznał, iż wyliczenie składników wynagrodzenia prezesa Agencji Rezerw Materiałowych oraz prezesa Agencji Rezerw Artykułów Sanitarnych nie jest wyczerpujące, ponieważ nie uwzględnia innych składników, np. odprawy czy nagrody jubileuszowej. Z tego względu Senat opowiedział się za rozwiązaniem polegającym na odejściu od określania elementów wynagrodzenia prezesów obu agencji.

Senat, mając na uwadze fakt, że podstawowym celem uchwalenia ustawy było dostosowanie jej terminologii do ustawy o działach administracji rządowej, uznał za konieczne uzupełnienie przeoczenia w art. 1 w pkt 1 w tym właśnie zakresie (poprawka nr 1).

Poprawki nr 2 i 5 do art. 11 ust. 5 oraz art. 14 ust. 6 nowelizowanej ustawy poprawiają błąd ortograficzny.

Ustawa o zmianie ustawy o przeciwdziałaniu praktykom monopolistycznym i ochronie interesów konsumentów - przyjęta bez poprawek

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 72. posiedzeniu, 2 marca br., a do Senatu została przekazana 3 marca. Marszałek Senatu 6 marca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Stanisław Marczuk. Senator sprawozdawca stwierdził, że komisja po rozpatrzeniu ustawy uznała, że wprowadzone w niej zmiany dotyczą kategorii porządkowania prawa i są konsekwencją nowelizacji ustawy o działach administracji rządowej z 24 lipca 1999 r. Zmiany te są oczywistą konsekwencją porządkowania prawa, dlatego Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej jednogłośnie zaproponowała przyjęcie projektu ustawy bez poprawek.

Senat w głosowaniu przychylił się do stanowiska komisji i 81 głosami, przy 2 przeciw i 2 wstrzymujących się, powziął uchwałę o przyjęciu rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Senat przyjął bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o Radzie Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 73. posiedzeniu, 16 marca br., a do Senatu przekazana 17 marca. Marszałek Senatu 21 marca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Kultury i Środków Przekazu. Po rozpatrzeniu ustawy komisja przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Tomasz Michałowski. Senator wskazał, że rozpatrywana nowelizacja ustawy jest bezpośrednią konsekwencją przyjęcia ustawy z 24 lipca 1999 r. o zmianie ustawy o działach administracji rządowej oraz niektórych innych ustaw, która zmieniła podległość Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa. Dotychczas organ ten podlegał ministrowi spraw wewnętrznych i administracji, a od 9 września ub.r. Rada Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa podlega ministrowi właściwemu do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego. W związku z istniejącym stanem powstała potrzeba dostosowania przepisów ustawy o Radzie Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa do ustawy nowelizującej ustawę o działach administracji rządowej. Rozpatrywana ustawa wprowadza zmiany w tym zakresie, podporządkowując radę ministrowi właściwemu do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego oraz określając, że jest to organ właściwy do przedstawiania kandydatów na członków, a następnie na przewodniczącego, wiceprzewodniczącego i sekretarza rady.

Senator sprawozdawca poinformował, że komisja jednomyślnie postanowiła rekomendować Izbie przyjęcie ustawy bez poprawek.

Senat w głosowaniu przychylił się do tego stanowiska i 79 głosami, przy 1 przeciw i 4 wstrzymujący się, zdecydował o przyjęciu rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Ustawa o zmianie ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach - przyjęta z poprawkami

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 73. posiedzeniu, 16 marca br. Do Senatu została przekazana 17 marca. Marszałek Senatu 21 marca, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Kultury i Środków Przekazu. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Piotr Ł.J. Andrzejewski. Jak stwierdził senator sprawozdawca, Komisja Kultury i Środków Przekazu po zapoznaniu się z ustawą o zmianie ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach doszła do przekonania, że nie chodzi tylko o dostosowanie tą ustawą aktualnej nomenklatury i kompetencji najwyższych organów w państwie. Doszła też do przekonania, że przy wprowadzaniu tych zmian dokonano w sposób nieuzasadniony skreślenia dotychczasowych kompetencji w dziedzinie narodowego zasobu archiwalnego i państwowego zasobu archiwalnego, które przeszły do jednostek polskiego radia i telewizji.

Po baczniejszym zainteresowaniu się tym problemem z udziałem aktualnego ministra kultury komisja stwierdziła, że zapisu, iż działalność archiwalną w zakresie państwowego zespołu archiwalnego dotyczącego archiwów radia i telewizji powierza się Komitetowi do spraw Radia i Telewizji "Polskie Radio i Telewizja", nie zastąpiły i nie wypełniły treścią podmioty, które są ustawowymi następcami Komitetu do spraw Radia i Telewizji, państwowej jednostki organizacyjnej "Polskie Radio i Telewizja" - czyli dwie spółki Polskie Radio SA i Telewizja Polska SA.

Zdaniem komisji, w tym zakresie nie ma potrzeby odmiennej regulacji niż ta, która była dotąd. Istnieje natomiast potrzeba wypełnienia jej treścią z udziałem podmiotów, które obecnie reprezentują tę twórczość, tę produkcję i ten zasób, który jest zasobem narodowym i państwowym, podlegającym ustawie z 14 lipca 1983 r. o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach.

Z tych względów, że dwie spółki, czyli podmioty przychodzące na miejsce podmiotów, które się zdezaktualizowały, i Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji w sposób ułomny wykonywały tylko zabezpieczenie podstawowych zadań ciążących na organach państwowych w zakresie gromadzenia archiwum zarówno narodowego, jak i państwowego, komisja, z aprobatą rządu w osobie ministra kultury, postanowiła zaproponować dwie poprawki do ustawy.

W imieniu komisji senator wniósł o przyjęcie ustawy z przedstawionymi poprawkami.

Senat w kolejnych głosowaniach przyjął obie poprawki, a następnie 75 głosami, przy 2 przeciw i 7 wstrzymujących się, powziął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach:

Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 16 marca

2000 r. ustawy o zmianie ustawy o narodowym zasobie archiwalnym i archiwach, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1) w art. 1 pkt 7 otrzymuje brzmienie:

"7) w art. 22 w ust. 1 pkt 4 otrzymuje brzmienie:

"4) archiwa jednostek publicznej radiofonii i telewizji.";";

2) w art. 1 pkt 9 otrzymuje brzmienie:

"9) art. 37 otrzymuje brzmienie:

"Art. 37.1. W stosunku do archiwów jednostek publicznej radiofonii i telewizji nie mają zastosowania art. 5, 6, 16, 17 oraz 33 - 35.

2. Minister właściwy do spraw kultury i ochrony dziedzictwa narodowego po porozumieniu z Przewodniczącym Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji ustali, w drodze rozporządzenia, szczegółowe zasady i tryb gromadzenia, ewidencjonowania, kwalifikowania, klasyfikacji oraz udostępniania materiałów archiwalnych tworzących zasób jednostek publicznej radiofonii i telewizji, uwzględniając:

1) szczególny zakres i sposób działania radia i telewizji,

2) potrzebę szczególnej ochrony materiałów archiwalnych przed utratą lub zniszczeniem.

3. Naczelny Dyrektor Archiwów Państwowych sprawuje nadzór nad archiwami jednostek publicznej radiofonii i telewizji.";.

W uzasadnieniu podjętej uchwały podkreślono, że zniesieniu Komitetu do Spraw Radia i Telewizji "Polskie Radio i Telewizja" oraz przekształceniom państwowej jednostki organizacyjnej "Polskie Radio i Telewizja", dokonanym na podstawie na podstawie ustawy z 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (DzU nr 7, poz. 34 z póz. zm.), towarzyszyło odstąpienie od szczególnych regulacji statusu prawnego archiwów komitetu. Archiwa publicznych jednostek radiofonii i telewizji są więc dziś traktowane tak jak inne zasoby.

Senat uznał, że cywilizacyjne i kulturowe znaczenie tych mediów oraz historyczna waga ich zasobów przemawia jednak za szczególnym uregulowaniem ich statusu.

Proponowane przez Izbę poprawki pozwolą na dostosowanie zasad gromadzenia, ewidencjonowania, kwalifikowania, klasyfikacji i udostępniania materiałów archiwalnych wchodzących w skład zasobu publicznej radiofonii i telewizji do szczególnego znaczenia tych jednostek oraz wyjątkowego charakteru gromadzonych przez nie archiwaliów.

Zobacz inne aktualności Przejdż do wszystkich aktualności

8. posiedzenie Senatu

Izba zakończyła obrady.

Prace w komisjach senackich – 13 marca 2024 r.

Komisja Petycji rozpatrzyła 7 petycji.

7. posiedzenie Senatu

Zakończyło się 7. posiedzenie Senatu.