Aktualności

W dniach 6 i 7 października 1999r. odbyło się 43. posiedzenie Senatu. Posiedzeniu przewodniczyli marszałek Alicja Grześkowiak oraz wicemarszałkowie Tadeusz Rzemykowski i Donald Tusk. Na sekretarzy posiedzenia powołano senatorów Tomasza Michałowskiego i Jerzego Pieniążka; listę mówców prowadził senator T. Michałowski.

Przyjęty przez Izbę porządek dzienny posiedzenia obejmował:

1) stanowisko Senatu w sprawie ustawy - Kodeks karny skarbowy,

2) stanowisko Senatu w sprawie ustawy - Przepisy wprowadzające Kodeks karny skarbowy,

3) stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych,

4) stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Prawo energetyczne,

5) stanowisko Senatu w sprawie ustawy o ratyfikacji Międzynarodowej Konwencji Przeciwko Braniu Zakładników,

6) drugie czytanie projektu ustawy - Ordynacja wyborcza do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej.

Izba zaakceptowała wniosek senatora Zbigniewa Romaszewskiego o przeprowadzenie łącznej debaty nad 1 i 2 punktem porządku obrad.

Stanowisko Senatu w sprawie ustawy - Kodeks karny skarbowy oraz ustawy -Przepisy wprowadzające Kodeks karny skarbowy

Zgodnie z propozycją senatora Zbigniewa Romaszewskiego przeprowadzono łączną debatę nad obiema ustawami.

Rozpatrywane ustawy zostały uchwalone przez Sejm na 57. posiedzeniu, 10 września br. Do Senatu zostały przekazane 14 września i w tym samym dniu marszałek Senatu, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała je do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Praw Człowieka i Praworządności przedstawił senator Krzysztof Piesiewicz. Senator sprawozdawca omówił obie rozpatrywane ustawy i poinformował, że Komisja Praw Człowieka i Praworządności - po przeprowadzeniu dyskusji - zdecydowała nie wnosić do nich żadnych poprawek.

Poprawki do obu ustaw zaproponowała natomiast Komisja Ustawodawcza. Sprawozdanie komisji o rozpatrywanych ustawach i szczegółowe uzasadnienie proponowanych poprawek przedstawił senator Piotr Ł.J. Andrzejewski.

Dalsze propozycje poprawek do rozpatrywanych ustaw zgłosili senatorowie podczas dyskusji.

Wszystkie zgłoszone wnioski rozpatrzyły podczas przerwy w obradach komisje Ustawodawcza oraz Praw Człowieka i Praworządności. Połączone komisje rekomendowały Izbie przyjęcie obu rozpatrywanych ustaw bez poprawek.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności przeprowadzono głosowanie nad wnioskami o przyjęcie rozpatrywanych ustaw bez poprawek.

W wyniku tych głosowań Senat przyjął bez poprawek ustawę - Kodeks karny skarbowy (58 głosów za, 22 przeciw, 4 - wstrzymało się od głosu) oraz ustawę - Przepisy wprowadzające Kodeks karny skarbowy (62 głosy za, 14 przeciw, 7 osób wstrzymało się od głosu).

Senat uchwalił poprawki do ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 57. posiedzeniu, 10 września br., i tego samego dnia została przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 14 września, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Rodziny i Polityki Społecznej przedstawił senator Dariusz Kłeczek. Senator sprawozdawca podkreślił, że rozpatrywana ustawa wprowadza kilkanaście zmian do ustawy z 9 listopada 1995 r. o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych. Najważniejsze z nich to zakaz reklamowania i promocji wyrobów oraz rekwizytów tytoniowych (w prasie innej niż dziecięca i młodzieżowa nowelizacja przewiduje dwudziestoczteromiesięczne vacatio legis dla tego przepisu, a na plakatach, w tym plakatach wielkoformatowych, dwunastomiesięczne vacatio legis), a także produktów imitujących je i symboli związanych z używaniem tytoniu. Ustawa wprowadza też zakaz sponsorowania przez firmy tytoniowe działalności sportowej, kulturalnej, oświatowej, zdrowotnej i społeczno-politycznej (nowelizacja przewiduje tu dwudziestoczteromiesięczne vacatio legis); zakaz sprzedaży wyrobów tytoniowych na terenie zakładów opieki zdrowotnej, szkół i placówek oświatowo-wychowawczych, a także obowiązek odpowiedniego przystosowania wyodrębnionych pomieszczeń do palenia w obiektach, w których obowiązuje zakaz palenia tytoniu (przepis ten ma wejść w życie od 1 stycznia 2001 r.). Ustawa rozszerza zakaz palenia tytoniu na wszystkie pomieszczenia zakładów pracy oraz innych obiektów użyteczności publicznej (przepis ten wejdzie również 1 stycznia 2001 r.). Ustawa dopuszcza do produkcji i obrotu tabakę, z zastrzeżeniem stosowania do jej produkcji i obrotu wszystkich zakazów i wymogów odnoszących się do innych wyrobów tytoniowych.

Nowelizacja przeznacza 0,5% wartości podatku akcyzowego od wyrobów tytoniowych na finansowanie programu ustalanego przez Radę Ministrów, zmierzającego do zmniejszenia używania wyrobów tytoniowych od 1 stycznia 2000 r.

Równocześnie ustawa zawiera definicję takich pojęć, jak reklama wyrobów tytoniowych, promocja wyrobów tytoniowych, informacja o wyrobach tytoniowych, informacja o wyrobach tytoniowych oraz sponsorowanie.

Jak poinformował senator sprawozdawca, w trakcie prac członkowie Komisji Rodziny i Polityki Społecznej zapoznali się ze stanowiskiem posła sprawozdawcy, ekspertów, wysłuchano również argumentów osób reprezentujących producentów wyrobów tytoniowych i przedstawicieli firm reklamowych. W dyskusji podkreślano, że ostatnio obserwuje się ekspansję reklamową wyrobów tytoniowych, podejmowaną przez koncerny tytoniowe, a kierowaną przede wszystkim do dzieci i młodzieży.

Jak stwierdził senator D. Kłeczek, działania mające na celu ograniczenie szkodliwych następstw palenia tytoniu w Polsce doprowadziły już do zahamowania wzrostu jego konsumpcji. Przyniosło do zauważalne skutki zdrowotne. Zachorowania na raka płuc w Polsce u mężczyzn w wieku młodym i średnim po raz pierwszy w tym stuleciu zaczynają wykazywać tendencję spadkową, a wiąże się to ze zmniejszeniem liczby wypalanych papierosów, również przy obecnie obowiązującej ustawie.

Senator sprawozdawca poinformował, że mając na względzie te zjawiska, komisja zdecydowała się na poparcie nowelizacji ustawy, która idzie w kierunku całkowitego zakazu reklamowania wyrobów tytoniowych we wszystkich środkach masowego przekazu oraz miejscach publicznych.

Senator wskazał też, że proponowane w nowelizacji rozwiązania dotyczące zakazu reklamy tytoniu w Polsce obowiązują już w krajach rozwiniętych, gdzie promocja zdrowego stylu życia od dawna jest priorytetem. Kraj nasz do niedawna był zapóźniony, jeśli chodzi o uregulowania prawne, promocję zdrowia, walkę z paleniem tytoniu, ale obecnie stał się krajem przodującym w tym zakresie wśród krajów dawnego bloku wschodniego. proponowane rozwiązania zbliżają nas do krajów rozwiniętych.

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Rodziny i Polityki Społecznej postanowiła zaproponować Izbie wprowadzenie dziesięciu poprawek do ustawy. Senator sprawozdawca przedstawił i uzasadnił proponowane poprawki.

Sprawozdanie Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu w sprawie rozpatrywanej ustawy przedstawiła senator Elżbieta Płonka. Senator sprawozdawca wskazała m.in. na problem reklamy wyrobów tytoniowych, która ostatnio w naszym kraju stała się szczególnie agresywna. Używa argumentów, które - jak zauważono również w badaniach statystycznych - przede wszystkim są adresowane do dzieci i młodzieży. Badania statystyczne wykazały także, że w latach 1990-1998 zaczęło palić dwukrotnie więcej młodych ludzi niż w poprzednim okresie. W związku z tym komisja zwróciła uwagę na sposoby reklamowania papierosów, marketingu, również sponsoringu, które są w tej chwili adresowane szczególnie do młodych ludzi. Ponadto, jak przedstawiała to minister Mańko z ministerstwa zdrowia, reklama przekroczyła granice, w których można ją jeszcze nazwać cywilizowaną informacją. Jest to bowiem najczęściej informacja obłudna, zachęcająca do nikotynowego stylu życia, a więc do palenia papierosów, które mają zapewniać młodość, sprawność i popularność w swoim środowisku. Reklama używa także symboli i postaci ze świata dziecięcego bohaterów dziecięcych bajek. W związku z tym zauważono również wyraźny wzrost tendencji do sięgania po papierosy, do palenia papierosów. Odbija się to szczególnie na powstawaniu nałogu u dziewcząt, a także na wzroście liczby kobiet, które palą w czasie ciąży, co powoduje uszkodzenie płodu, rodzenie się dzieci mniej sprawnych fizycznie i umysłowo. Są one potem przyczyną troski medycyny, która nie jest już w stanie naprawić zniszczeń, jakie powstały pod wpływem nikotyny.

Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu zarekomendowała Izbie wprowadzenie do ustawy jedenastu poprawek. Senator E. Płonka przedstawiła i uzasadniła proponowane poprawki.

Propozycje wprowadzenia dalszych poprawek do nowelizacji zgłosili senatorowie podczas dyskusji.

Wszystkie zgłoszone propozycje poprawek rozpatrzyły podczas przerwy w obradach komisje Rodziny i Polityki Społecznej oraz Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu. Połączone komisje rekomendowały Izbie 12 spośród 30 zgłoszonych ogółem poprawek.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu przeprowadzono głosowanie nad poszczególnymi poprawkami w kolejności przepisów ustawy, a następnie nad całością projektu uchwały w sprawie rozpatrywanej ustawy wraz z przyjętymi poprawkami. W wyniku tego ostatecznego głosowania Izba 53 głosami, przy 19 przeciw i 10 wstrzymujących się, powzięła uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych:

<<Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 10 września 1999 r. ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu
i wyrobów tytoniowych, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:
1) w art. 1 w pkt 1 w lit. c) wyraz "firm" zastępuje się wyrazem "przedsiębiorców" oraz wyraz "firmami" zastępuje się wyrazem "przedsiębiorcami";
2) w art. 1 w pkt 1 w lit. c) wyrazy "za reklamę nie uważa się informacji używanych do celów handlowych pomiędzy firmami zajmującymi się produkcją, dystrybucją
i handlem wyrobami tytoniowymi" zastępuje się wyrazami "za reklamę nie uważa się oferty sprzedaży, polegającej na wystawieniu w lokalu wyrobów tytoniowych
do sprzedaży oraz przekazywania informacji wyłącznie pomiędzy przedsiębiorcami zajmującymi się produkcją, dystrybucją i handlem wyrobami tytoniowymi";

3) w art. 1 w pkt 1 w lit. f) wyrazy "firm handlowych" zastępuje się wyrazem "przedsiębiorców";

4) w art. 1 w pkt 3 wyrazy "0,5%" zastępuje się wyrazami "1,5%";

5) w art. 1 w pkt 4 w lit. a) skreśla się drugie tiret;

6) w art. 1 w pkt 4 w lit. a) trzecie tiret otrzymuje brzmienie:

" - pkt 3 otrzymuje brzmienie:

"3) w pomieszczeniach zakładów pracy oraz innych obiektów użyteczności publicznej, a w małych, jednoizbowych lokalach gastronomicznych - poza wyraźnie wyodrębnionymi miejscami.",";

7) w art. 1 w pkt 5 skreśla się wyraz "innych";

8) w art. 1 w pkt 6, w art. 7 w ust. 1 po wyrazie "obrotu" dodaje się wyraz "handlowego";

9) w art. 1 w pkt 7, w art. 8 w ust. 2 wyrazy "firmy tytoniowe" zastępuje się wyrazami "przedsiębiorców zajmujących się produkcją, dystrybucją i handlem wyrobami tytoniowymi";

10) w art. 1 w pkt 10 lit. b) otrzymuje brzmienie:

"b) pkt 2 otrzymuje brzmienie:

"2) produkuje lub wprowadza do obrotu handlowego wyroby tytoniowe bezdymne, z wyjątkiem tabaki,",";

11) w art. 1 w pkt 10 lit. c) otrzymuje brzmienie:

"c) w pkt 4 po wyrazie "reklamuje" dodaje się wyrazy ", promuje lub sponsoruje",";

12) w art. 2 wyrazy "14 dni" zastępuje się wyrazami "30 dni";

13) w art. 2:

a) w pkt 1 wyrazy "art. 8 ust. 1 pkt 3" zastępuje się wyrazami "art. 8 ust. 1 pkt 2 i 3",

b) w pkt 2 skreśla się wyrazy "ust. 1 pkt 2 oraz">>.

W uzasadnieniu podjętej uchwały wskazano, że Senat wprowadził do ustawy o zmianie ustawy o ochronie zdrowia przed następstwami używania tytoniu i wyrobów tytoniowych trzynaście poprawek, z których część zmierza do wprowadzenia rozwiązań merytorycznych odmiennych od przyjętych w uchwalonej przez Sejm ustawie. Wśród tych poprawek należy wymienić zmianę art. 1 pkt 1 lit. c), który zawiera wyłączenie z zakresu przedmiotowego definicji "reklamy wyrobów tytoniowych" określonych rodzajów informacji. Senat uznał za wskazane doprecyzowanie tego przepisu w taki sposób, aby nie stanowiło reklamy przekazywanie informacji wyłącznie pomiędzy przedsiębiorcami zajmującymi się produkcją, dystrybucją i handlem wyrobami tytoniowymi. Izba kierowała się przy tym rozwiązaniami prawnymi przyjętymi w Dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady nr 98/43/WE z dnia 6 lipca 1998 r. w sprawie ujednolicenia ustaw, rozporządzeń i przepisów administracyjnych państw członkowskich dotyczących reklamy i sponsorowania wyrobów tytoniowych, z których wynika wyłączenie stosowania dyrektywy w zakresie informacji przeznaczonych wyłącznie dla podmiotów uczestniczących zawodowo w handlu wyrobami tytoniowymi. Te same przesłanki miał na uwadze Senat, przyjmując drugą część omawianej poprawki, dotyczącą wyłączenia z zakresu definicji "reklamy wyrobów tytoniowych" oferty sprzedaży wyrobów tytoniowych, którego to wyłączenia nowelizacja uchwalona przez Sejm nie przewiduje.

Senat uznał także, że należy podwyższyć kwotę przeznaczaną na realizację programu Rady Ministrów, określającego politykę zdrowotną, społeczną i ekonomiczną, zmierzającą do zmniejszenia używania wyrobów tytoniowych, ponieważ kwota zagwarantowana w ustawie jest za mała na realizację tak ważnego programu, a wysokość odprowadzanej akcyzy od wyrobów tytoniowych umożliwia podwyższenie tej kwoty.

Mając na względzie równość podmiotów prowadzących działalność gospodarczą, Senat wprowadził poprawkę do art. 1 pkt 4 lit. a) trzeciego tiret. Senatorowie wyszli
z założenia, iż nałożenie na małe, jednoizbowe lokale gastronomiczne obowiązku wyodrębnienia i odpowiedniego przystosowania pomieszczeń do palenia wyrobów tytoniowych będzie utrudniać, lub nawet uniemożliwiać ich działalność. Z tego powodu Izba zezwoliła w poprawce na wyodrębnienie w takich lokalach tylko miejsc do palenia, tak
jak to jest możliwe w aktualnym stanie prawnym.

W celu egzekwowania zakazów wynikających z ustawy konieczne było uzupełnienie przepisu karnego (art. 1 pkt 10 lit. c). Senat rozszerzył więc ten przepis w taki sposób, aby przewidywał on również sankcję za zakazane promowanie wyrobów tytoniowych, a nie tylko za reklamowanie i sponsorowanie.

Ponadto Izba uznała za wskazane ujednolicenie terminów wejścia w życie zakazu reklamy i promocji wyrobów tytoniowych w prasie innej niż dziecięca i młodzieżowa
z terminem wejścia w życie zakazu reklamy na plakatach, w tym plakatach wielkoformatowych. W konsekwencji przyjęcia tej poprawki termin wejścia w życie pierwszego z wymienionych zakazów został skrócony do 12 miesięcy.

Senat przyjął także poprawki, które ujednolicają terminologię nowelizacji
lub dostosowują ją do terminologii innych ustaw.

Ustawa o zmianie ustawy - Prawo energetyczne

- przyjęta bez poprawek

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 57. posiedzeniu, 10 września br., i w tym samym dniu przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 14 września, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisja, po rozpatrzeniu ustawy, przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Jerzy Baranowski. Senator sprawozdawca przypomniał, że zmiana dotyczy ust. 2 w art. 70 nowelizowanej ustawy. Pozwala ona utrzymać ważność wydanych zaświadczeń kwalifikacyjnych przez okres oznaczony w tych zaświadczeniach. Dotyczy to kwalifikacji osób zajmujących się eksploatacją urządzeń, instalacji i sieci energetycznych.

Jak wskazał senator sprawozdawca, na podstawie dotychczasowego przepisu ważność wydanych zaświadczeń kwalifikacyjnych kończyłaby się 31 grudnia tego roku. Zaświadczenia kwalifikacyjne wydawane były na podstawie ustawy o gospodarce energetycznej z dnia 6 kwietnia 1984 r. Prawo energetyczne stwierdziło ważność tych zaświadczeń, ale tylko do 31 grudnia 1999 r. Ważność tych zaświadczeń określana była na okres pięcioletni, ale zgodnie z rygorem art. 70 ust. 2 prawa energetycznego osoby, które na podstawie ważnych zaświadczeń kwalifikacyjnych eksploatują urządzenia, instalacje i sieci energetyczne, musiałyby zdać odpowiedni egzamin i uzyskać nowe świadectwa kwalifikacyjne, zdać egzamin głównie z zagadnień natury technicznej, które nie odbiegają zasadniczo od obowiązujących na podstawie dotychczasowych przepisów.

W tej sytuacji powstały wątpliwości, czy utrata mocy uprawnień nie byłaby pozbawieniem praw nabytych pracowników. Obawy te podzielił również rzecznik praw obywatelskich w swoim wystąpieniu skierowanym do ministra gospodarki.

Senator J. Baranowski poinformował też, że w stosunku do tych pracowników, którzy chcą po raz pierwszy uzyskać odpowiednie kwalifikacje, i tych, których zaświadczenia utraciły określoną w nich ważność, komisje kwalifikacyjne powołane przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki przeprowadzają egzaminy na bieżąco.

Natomiast przeegzaminowanie ponad czterdziestu tysięcy pracowników eksploatacji w czasie, który pozostał, zgodnie z obowiązującym przepisem art. 70 ust. 2, byłoby niecelowe i w zasadzie niemożliwe. Bardzo często komisje, które obecnie egzaminują w tych samych składach, co rok temu, weryfikowałyby tych samych pracowników, co wcześniej.

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Gospodarki Narodowej przyjęła nowelizację jednogłośnie. Jest ona nie tylko konieczna, ale również pilna, dlatego zaproponowano minimalne, dwutygodniowe vacatio legis. Proponowane zmiany nie spowodują skutków dla budżetu państwa i nie są sprzeczne z prawem Unii Europejskiej.

W imieniu komisji senator J. Baranowski wniósł o przyjęcie rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Senat przychylił się do tej propozycji i jednomyślnie, 74 głosami, zdecydował o przyjęciu rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Senat przyjął bez poprawek ustawę o ratyfikacji Międzynarodowej Konwencji Przeciwko Braniu Zakładników

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 57. posiedzeniu, 10 września br., i w tym samym dniu przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 14 września, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej przedstawił senator Krzysztof Majka. Senator wskazał, że rozpatrywana ustaw wyraża zgodę na dokonanie przez prezydenta RP ratyfikacji omawianej konwencji, sporządzonej w Nowym Jorku 18 grudnia 1979 r. Konwencja, zgodnie z art. 17, jest otwarta tzn., że może do niej przystąpić każde państwo, jeśli dokumenty dotyczące przystąpienia zostaną złożone we właściwym trybie sekretarzowi generalnemu Organizacji Narodów Zjednoczonych. Przystąpienie to nie jest obowiązkiem wiążącym bezwarunkowo. Każde państwo może wypowiedzieć konwencję. Odbywa się to w drodze pisemnej notyfikacji, skierowanej do sekretarza generalnego Organizacji Narodów Zjednoczonych. Wypowiedzenie to nabiera mocy po upływie roku od daty notyfikacji. Sprawy formalne przystąpienia do konwencji regulują art. 17-20.

Senator sprawozdawca poinformował, że do konwencji przystąpiło do tej pory osiemdziesiąt pięć państw, w tym Stany Zjednoczone, Niemcy, Japonia, Kanada, ale także kilka krajów, które są postrzegane jako sprzyjające międzynarodowemu terroryzmowi i takie, w których często występują akty terroryzmu, jak na przykład Liban.

Senator K. Majka podkreślił, że omawiana konwencja jest ważnym międzynarodowym aktem normatywnym, stwarzającym ramy do bezkonfliktowego regulowania spraw i współpracy w zakresie zapobiegania i zwalczania przestępczości, a także zapobiegania braniu zakładników i zwalczania międzynarodowego terroryzmu.

Art. 1 konwencji zawiera katalog przestępstw, które uznaje się za branie zakładników. Art. 8 wskazuje, że takie przestępstwo zaliczane jest do tych o charakterze poważnym. Senator podkreślił, że art. 1 stanowi, iż każda osoba, która zatrzymuje lub przetrzymuje inną osobę, zwaną zakładnikiem, i grozi jej zabiciem, zranieniem albo dalszym przetrzymywaniem w celu wymuszenia od strony trzeciej, to jest państwa, międzynarodowej organizacji, osoby fizycznej lub prawnej albo grupy osób, działania lub powstrzymania się od jakiegokolwiek działania, co jest wyraźnym lub dorozumianym warunkiem zwolnienia zakładnika, popełnia przestępstwo brania zakładników w rozumieniu konwencji.

Art. 2 konwencji nakłada obowiązek uznania tych czynów również w prawie wewnętrznym państw - stron. Senator sprawozdawca przypomniał, że obowiązek ten został już spełniony w polskim prawie karnym, w ustawie z 6 czerwca 1997 r.

Konwencja, z jednej strony nakładając obowiązek ścigania sprawców brania zakładników, z drugiej strony wprowadza pewne mechanizmy ograniczające. Przedstawia je szerzej art. 9, który ogranicza dopuszczalność ekstradycji, między innymi z powodów politycznych, religijnych, etnicznych i rasowych.

Bardzo istotną sprawę reguluje art. 12, który ustanawia korelację zapisów konwencji z postanowieniami konwencji genewskiej z roku 1949 oraz protokołami dodatkowymi do niej, generalnie dotyczącymi całego obszaru zagadnień związanych z ochroną ofiar wojny. W niniejszym wypadku konwencja ta nie będzie miała zastosowania do aktu brania zakładników w czasie konfliktów zbrojnych, co jest określone i zdefiniowane w konwencji genewskiej. Postanowienia konwencji nie będą miały również zastosowania w wypadku, gdy przestępstwo brania zakładników zostało popełnione na terytorium jednego państwa, a jego sprawca i ofiara są obywatelami tego państwa. Określa to art. 13.

Senator K. Majka podkreślił, że konwencja nie narusza Konstytucji Rzeczypospolitej, gwarantuje również poszanowanie prawa wewnętrznego państwa - strony, jego suwerenność, równość i integralność. Przystąpienie do niej nie spowoduje konieczności zmiany przepisów naszego prawa wewnętrznego, a także nie pociągnie za sobą dodatkowych kosztów dla skarbu państwa.

Senator sprawozdawca poinformował, że dyskusja na posiedzeniu komisji ograniczała się jedynie do pytań o interpretację niektórych jej zapisów. Brak było głosów negujących w jakimkolwiek, najmniejszym chociażby stopniu potrzebę przystąpienia Polski do konwencji.

Konwencja uzyskała pozytywną rekomendację Komitetu Integracji Europejskiej co do jej zgodności z prawem wspólnotowym. Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej jednogłośnie postanowiła rekomendować Senatowi przyjęcie bez poprawek ustawy o ratyfikacji Międzynarodowej Konwencji Przeciwko Braniu Zakładników.

Przyjęcie ustawy bez poprawek rekomendowała Izbie również Komisja Praw Człowieka i Praworządności. Sprawozdanie komisji przedstawił senator Roman Skrzypczak.

Izba w głosowaniu przychyliła się do stanowiska komisji i jednomyślnie, 77 głosami, zdecydowała o przyjęciu rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Drugie czytanie projektu ustawy - Ordynacja wyborcza do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej

Pierwsze czytanie rozpatrywanego projektu odbyło się na 42. posiedzeniu Senatu, 23 września br. Senat, po przeprowadzonej debacie, skierował projekt ustawy do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Praw człowieka i Praworządności. Komisje na wspólnym posiedzeniu 29 września br. rozpatrzyły projekt ustawy i przygotowały sprawozdanie połączonych komisji w tej sprawie.

Przedstawił je senator Paweł Abramski. Senator sprawozdawca poinformował, że połączone komisje na wspólnym posiedzeniu zdecydowały przyjąć część zaproponowanych przez senatorów poprawek. Pozostałe poprawki połączone komisje odrzuciły.

Podczas drugiego czytania projektu senator Krzysztof Kozłowski przedstawił wniosek o ponowne przekazanie projektu do komisji. Izba - stosunkiem głosów 39 do 39, przy 2 wstrzymujących się - odrzuciła ten wniosek.

Następnie, zgodnie z art. 63c ust. 1 pkt 2 Regulaminu Senatu, przeprowadzono głosowanie w sprawie rozpatrywanego projektu ustawy. W pierwszej kolejności głosowano nad wnioskami senatorów o wprowadzenie poprawek do ustawy odrzuconymi przez połączone komisje.

Po przegłosowaniu poszczególnych poprawek Izba 47 głosami, przy 31 przeciw i 6 wstrzymujących się, powzięła uchwałę w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy - Ordynacja wyborcza do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej:

<<Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy - Ordynacja wyborcza do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej.

Jednocześnie upoważnia senatora Pawła Abramskiego do reprezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad projektem.

MARSZAŁEK SENATU

Alicja GRZEŚKOWIAK

projektUSTAWA

z dniaOrdynacja wyborcza do Senatu Rzeczypospolitej PolskiejRozdział 1

Zasady ogólne

Art. 1.

1. Wybory do Senatu Rzeczypospolitej Polskiej są powszechne, bezpośrednie i odbywają się w głosowaniu tajnym.

2. Wybory do Senatu zarządza Prezydent Rzeczypospolitej Polskiej jednocześnie z wyborami do Sejmu.

3. Wybory do Senatu odbywają się łącznie z wyborami do Sejmu.

4. Kadencja Senatu rozpoczyna się i kończy jednocześnie z kadencją Sejmu.

Art. 2.

Każdy wyborca ma jeden głos na każdy mandat w okręgu wyborczym.

Art. 3.

W sprawach nie uregulowanych przepisy ustawy - Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej stosuje się odpowiednio.

Rozdział 2

Czynne i bierne prawo wyborcze
Art. 4.

Prawo wybierania ma każdy obywatel polski, który najpóźniej w dniu wyborów do Senatu kończy 18 lat (czynne prawo wyborcze).

Nie mają prawa wybierania osoby:
1) pozbawione praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądowym,

2) pozbawione praw wyborczych orzeczeniem Trybunału Stanu,

3) ubezwłasnowolnione całkowicie lub częściowo prawomocnym orzeczeniem sądowym.

Art. 5.

Wybranym do Senatu może być obywatel polski, któremu przysługuje prawo wybierania, jeżeli najpóźniej w dniu wyborów kończy 30 lat (bierne prawo wyborcze).

Rozdział 3

Rejestr i spis wyborców

Art. 6

Wybory do Senatu przeprowadza się przy wykorzystaniu rejestru wyborców prowadzonego na podstawie przepisów ustawy - Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.

Wybory do Senatu odbywają się w oparciu o spisy wyborców sporządzone dla przeprowadzenia wyborów do Sejmu.

Art. 7.

Osoby, którym przysługuje prawo wybierania, wpisuje się do spisu wyborców.

Wyborca może być wpisany tylko do jednego spisu.

Art. 8

W sprawie wnoszenia reklamacji na nieprawidłowości zawarte w rejestrze wyborców oraz spisie wyborców a także w sprawach skarg na decyzje nie uwzględniające reklamacji, dopisania do spisu, wydawania zaświadczeń o prawie do głosowania przepisy ustawy -Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej stosuje się odpowiednio.

Rozdział 4

Okręgi wyborcze oraz obwody głosowania
Art. 9.

Do Senatu wybiera się 100 senatorów, według zasady większości, w okręgach wyborczych.

Okręgiem wyborczym do Senatu jest obszar województwa lub jego części.

W okręgu wyborczym wybiera się 2 senatorów, z zastrzeżeniem ust. 4.

W okręgu wyborczym nr 1 wybiera się 4 senatorów.

Art. 10.

Okręgi wyborcze, które stanowią część tego samego województwa, tworzą powiaty i miasta na prawach powiatu w zwartych obszarach terytorialnych zamieszkałych przez możliwie równą ilość mieszkańców.

Granice okręgów wyborczych wytycza się według zasad określonych w ust. 1 przy uwzględnieniu, w miarę możliwości, istniejących więzi lokalnych.

Granice okręgów wyborczych nie mogą naruszać granic powiatów i miast na prawach powiatu.

Art. 11.

Podział na okręgi wyborcze, ich numery i granice, a także siedziby okręgowych komisji wyborczych określa załącznik do ustawy.

Informację o okręgu wyborczym podaje się do wiadomości wyborcom danego okręgu wyborczego w formie obwieszczenia Państwowej Komisji Wyborczej najpóźniej w 52 dniu przed dniem wyborów. Druk i rozplakatowanie obwieszczeń zapewniają dyrektorzy delegatur wojewódzkich Krajowego Biura Wyborczego utworzonego na podstawie przepisów ustawy - Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 12.

Państwowa Komisja Wyborcza przedkłada Senatowi wnioski w sprawie zmiany granic okręgów wyborczych, jeżeli konieczność taka wynika ze zmian w zasadniczym podziale terytorialnym państwa lub zmiany liczby mieszkańców.

Wnioski, o których mowa w ust. 1, Państwowa Komisja Wyborcza przedkłada Senatowi nie później niż na 9 miesięcy przed upływem kadencji Sejmu.

Art. 13.

Głosowanie przeprowadza się w obwodach głosowania utworzonych dla wyborów do Sejmu na podstawie przepisów ustawy - Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 14.

Obwody głosowania dla obywateli polskich przebywających za granicą wchodzą w skład okręgu wyborczego nr 1.

Obwody głosowania dla wyborców przebywających na polskich statkach morskich, które znajdują się w podróży na okres obejmujący dzień wyborów, wchodzą w skład okręgu wyborczego właściwego dla siedziby armatora.

Rozdział 5

Komisje wyborcze
Art. 15.

Wybory do Senatu przeprowadzają:

Państwowa Komisja Wyborcza,

okręgowe komisje wyborcze,

obwodowe komisje wyborcze

powołane na podstawie przepisów ustawy - Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 16.

Osoby wchodzące w skład komisji wyborczych tracą członkostwo w komisji z dniem podpisania zgody na kandydowanie na posła lub senatora.

Osoby wchodzące w skład komisji nie mogą pełnić funkcji pełnomocnika, o którym mowa w art. 24 ust. 3, oraz męża zaufania.

Osoby wchodzące w skład komisji nie mogą prowadzić kampanii wyborczej na rzecz kandydatów na posłów lub senatorów.

Art. 17.

Osobom wchodzącym w skład komisji wyborczych w wyborach do Senatu przysługują:

diety i zwrot kosztów podróży,

zryczałtowane wynagrodzenie za czas związany z przeprowadzeniem głosowania oraz ustaleniem wyników głosowania i wyników wyborów,

na zasadach i w wysokości określonych przez Prezesa Rady Ministrów po porozumieniu z Państwową Komisją Wyborczą.

W związku z wykonywaniem czynności, o których mowa w ust. 1 pkt 2, członkom komisji, z wyłączeniem Państwowej Komisji Wyborczej, przysługuje na okres do 3 dni zwolnienie od pracy z zachowaniem prawa do świadczeń z ubezpieczenia społecznego oraz uprawnień ze stosunku pracy, z wyjątkiem prawa do wynagrodzenia.

Art. 18.

Osoby wchodzące w skład komisji wyborczych korzystają z ochrony prawnej przewidzianej dla funkcjonariuszy publicznych.

A. Państwowa Komisja Wyborcza
Art. 19.

Do zadań Państwowej Komisji Wyborczej w wyborach do Senatu należy w szczególności:

sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego,

podejmowanie działań organizacyjnych związanych z przygotowaniem i przeprowadzeniem wyborów,

współdziałanie z właściwymi organami administracji rządowej i samorządowej w celu sprawnego przygotowania i przeprowadzenia wyborów,

powoływanie okręgowych komisji wyborczych w wyborach do Senatu,

rozpatrywanie skarg na działalność okręgowych komisji wyborczych,

ustalanie wzorów urzędowych formularzy oraz druków wyborczych, a także wzorów pieczęci okręgowych komisji wyborczych,

sprawowanie nadzoru nad prowadzeniem i aktualizowaniem rejestru wyborców oraz sporządzaniem spisów wyborców,

ogłaszanie wyników wyborów do Senatu,

wydawanie senatorom zaświadczeń o wyborze,

przedkładanie Senatowi do wiadomości sprawozdania z wyborów,

rozwiązywanie okręgowych komisji wyborczych po wykonaniu ich ustawowych zadań,

rozpatrywanie okresowych informacji Krajowego Biura Wyborczego o zmianach w zasadniczym podziale terytorialnym państwa oraz zmianach liczby mieszkańców w okręgach wyborczych.

Art. 20.

Państwowa Komisja Wyborcza wydaje wytyczne wiążące komisje wyborcze niższego stopnia oraz wyjaśnienia dla organów administracji rządowej i samorządowej, a także podległych im jednostek wykonujących zadania związane z przeprowadzeniem wyborów do Senatu.

Państwowa Komisja Wyborcza uchyla uchwały okręgowych komisji wyborczych podjęte z naruszeniem prawa lub niezgodne z wytycznymi Państwowej Komisji Wyborczej i przekazuje sprawę właściwej komisji do ponownego rozpoznania.

Państwowa Komisja Wyborcza ustala w regulaminie sposób wykonywania swoich zadań wynikających z niniejszej ustawy oraz ustala regulaminy okręgowych komisji wyborczych w wyborach do Senatu.

Państwowa Komisja Wyborcza może na czas wyborów utworzyć swoją inspekcję i określić jej zadania. Do osób powołanych w skład inspekcji stosuje się przepisy art. 17 ust. 1 pkt. 1.

B. Okręgowa komisja wyborcza
Art. 21

Do zadań okręgowej komisji wyborczej w wyborach do Senatu należy w szczególności:

sprawowanie nadzoru nad przestrzeganiem prawa wyborczego przez obwodowe komisje wyborcze,

rozpatrywanie skarg na działalność obwodowych komisji wyborczych w zakresie czynności związanych z przeprowadzeniem wyborów do Senatu,

rejestrowanie kandydatów na senatorów w okręgu wyborczym,

zarządzanie druku obwieszczeń wyborczych i ich dostarczenia obwodowym komisjom wyborczym,

ustalenie wyników głosowania i wyników wyborów senatorów w okręgu wyborczym,

zapewnienie, we współdziałaniu z właściwymi organami administracji rządowej oraz samorządowej, prawidłowego przygotowania i przeprowadzenia wyborów w okręgu wyborczym,

wykonywanie innych zadań przewidzianych w ustawie lub zleconych przez Państwową Komisję Wyborczą.

C. Obwodowa komisja wyborcza
Art. 22.

Do zadań obwodowej komisji wyborczej w wyborach do Senatu należy:

przeprowadzenie głosowania w obwodzie,

czuwanie w dniu wyborów nad przestrzeganiem prawa wyborczego w miejscu i czasie głosowania,

ustalenie wyników głosowania w obwodzie i podanie ich do publicznej wiadomości,

przekazanie protokołu głosowania okręgowej komisji wyborczej,

wykonywanie innych zadań określonych w niniejszej ustawie lub zleconych przez organ wyborczy wyższego stopnia.

Rozdział 6

Zgłaszanie kandydatów na senatorów
Art. 23.

Prawo zgłaszania kandydatów na senatorów przysługuje wyborcom i partiom politycznym, tworzącym w tym celu komitety wyborcze.

Art. 24.

Kandydatów na senatorów w okręgu wyborczym zgłasza się do właściwej okręgowej komisji wyborczej, najpóźniej w 40 dniu przed dniem wyborów.

Komitet wyborczy może zgłosić nie więcej niż tylu kandydatów na senatorów, ilu senatorów jest wybieranych w danym okręgu wyborczym.

Zgłoszenia kandydata lub kandydatów na senatorów dokonuje na piśmie pełnomocnik komitetu wyborczego albo upoważniona przez niego osoba, zwani dalej "pełnomocnikiem". Każde zgłoszenie kandydata na senatora musi być poparte podpisami co najmniej 3000 wyborców stale zamieszkałych w danym okręgu wyborczym.

Kandydować można tylko w jednym okręgu wyborczym.

Art. 25.

Nie można równocześnie kandydować do Sejmu i do Senatu.

Art. 26.

Informacje o zarejestrowanych kandydatach na senatorów właściwa okręgowa komisja wyborcza podaje do wiadomości publicznej w formie obwieszczenia.

Art. 27.

Zgłoszenie kandydata na senatora powinno zawierać:

nazwę komitetu wyborczego uwzględniającą nazwę, skrót nazwy i symbol graficzny partii politycznej tworzącej dany komitet, z podaniem dokładnego adresu; w wypadku komitetu wyborczego utworzonego przez wyborców należy podać również listę osób tworzących komitet wyborczy w liczbie nie mniejszej niż 15 osób oraz ich adresy,

nazwisko, imiona, wiek, zawód i miejsce zamieszkania kandydata, a w wypadku kandydatów komitetów wyborczych utworzonych przez wyborców - także przynależność kandydata do partii politycznej.

W zgłoszeniu pełnomocnik może wskazać skrót nazwy komitetu wyborczego, którym należy oznaczyć zarejestrowanego kandydata na senatora na urzędowych obwieszczeniach oraz na karcie do głosowania.

Do zgłoszenia kandydata na senatora należy dołączyć:

1) uwierzytelniony wyciąg z ewidencji partii politycznych prowadzonej przez właściwy sąd, a w wypadku komitetu wyborczego utworzonego przez wyborców - dokument stwierdzający utworzenie tego komitetu,

wykaz podpisów wyborców popierających kandydata, obejmujący nie mniej niż 3000 podpisów,

pisemne oświadczenie każdego kandydata o zgodzie na kandydowanie,

oświadczenie, o którym mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 11 kwietnia 1997 r. o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944-1990 osób pełniących funkcje publiczne (Dz.U. z 1999 r. Nr 42, poz. 428, Nr 57, poz. 618, Nr 62, poz. 681 oraz Nr 63, poz. 701).

Nazwa, skrót nazwy i symbol graficzny komitetu wyborczego utworzonego przez wyborców lub partię polityczną korzystają z ochrony prawnej przewidzianej dla dóbr osobistych.

Art. 28.

Nazwa, skrót nazwy i symbol graficzny komitetu wyborczego, o których mowa w art. 27, powinny różnić się dostatecznie od nazw, skrótów nazw i symboli graficznych innych komitetów wyborczych.

Jeżeli po przyjęciu zgłoszenia dokonane zostanie następne zgłoszenie zawierające tę samą lub niedostatecznie różniącą się nazwę, skrót nazwy lub symbol graficzny komitetu wyborczego, okręgowa komisja wyborcza uznaje to za wadę zgłoszenia i wyznacza termin 3 dni dla jej usunięcia. W wypadku nieusunięcia wady w terminie, komisja odmawia rejestracji kandydata na senatora.

Okręgowa komisja wyborcza uznaje, w trybie ust. 2, za wadę zgłoszenia nieuwzględnienie w nazwie komitetu wyborczego nazwy i skrótu nazwy partii politycznej tworzącej ten komitet.

Art. 29.

Okręgowa komisja wyborcza niezwłocznie rejestruje kandydatów na senatorów zgłoszonych zgodnie z przepisami niniejszej ustawy, sporządzając protokół rejestracji. Po jednym egzemplarzu protokołu doręcza się pełnomocnikowi i przesyła Państwowej Komisji Wyborczej.

Jeżeli zgłoszenie ma wady, komisja wzywa pełnomocnika do ich usunięcia w terminie 3 dni. W wypadku nieusunięcia wady w terminie komisja odmawia rejestracji kandydata na senatora.

Orzeczenia okręgowej komisji wyborczej, o których mowa w ust. 2 i art. 28 ust. 2 i 3, doręcza się niezwłocznie pełnomocnikowi. Od orzeczenia pełnomocnikowi przysługuje prawo odwołania do Państwowej Komisji Wyborczej, w terminie 3 dni od daty doręczenia. Od orzeczenia wydanego w wyniku rozpatrzenia odwołania nie przysługuje środek prawny.

Art. 30.

Okręgowa komisja wyborcza zarządza wydrukowanie obwieszczenia o zarejestrowanych kandydatach na senatorów, zawierającego informacje o nazwach i skrótach nazw komitetów wyborczych oraz dane o kandydatach zawarte w zgłoszeniach, w tym treść oświadczenia, o którym mowa w art. 6 ust. 1 ustawy z dnia 11 kwietnia 1997 r. o ujawnieniu pracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa lub współpracy z nimi w latach 1944-1990 osób pełniących funkcje publiczne (Dz. U. z 1999 r. Nr 42, poz. 428, Nr 57, poz. 618, Nr 62, poz. 681 oraz Nr 63, poz. 701), w części określonej w art. 11 ust. 2 tejże ustawy.

Obwieszczenie, o którym mowa w ust. 1, przesyła się właściwemu dyrektorowi delegatury wojewódzkiej Krajowego Biura Wyborczego, który zapewnia jego druk i rozplakatowanie na obszarze okręgu wyborczego, najpóźniej w 8 dniu przed dniem wyborów. Jeden egzemplarz obwieszczenia przesyła się niezwłocznie Państwowej Komisji Wyborczej.

Art. 31.

Okręgowa komisja wyborcza skreśla z rejestru kandydatów na senatorów nazwisko kandydata na senatora, który zmarł, utracił prawo wybieralności lub złożył oświadczenie na piśmie o wycofaniu zgody na kandydowanie.

W razie rozwiązania komitetu wyborczego, o którym mowa w art. 23, okręgowa komisja wyborcza unieważnia rejestrację kandydata na senatora zgłoszonego przez ten komitet.

O skreśleniu kandydata i orzeczeniu, o którym mowa w ust. 2, okręgowa komisja wyborcza zawiadamia niezwłocznie pełnomocnika i Państwową Komisję Wyborczą oraz wyborców.

Art. 32.

Wyborca może udzielić pisemnego poparcia więcej niż jednemu kandydatowi w wyborach do Senatu. Wycofanie udzielonego poparcia jest nieskuteczne.

Wyborca udzielający poparcia kandydatowi w wyborach do Senatu składa podpis obok czytelnie wpisanego swojego nazwiska i imienia, adresu zamieszkania i numeru dowodu osobistego lub paszportu oraz numeru ewidencyjnego PESEL.

Wykaz podpisów powinien zawierać na każdej stronie nazwę komitetu wyborczego zgłaszającego kandydata, numer okręgu wyborczego, w którym kandydat do Senatu jest zgłaszany, oraz podpis pełnomocnika.

Prezes Rady Ministrów, po zasięgnięciu opinii Państwowej Komisji Wyborczej, określa, w drodze rozporządzenia, wzór wykazu podpisów osób popierających kandydata na senatora.

Art. 33.

Okręgowa komisja wyborcza, przyjmując zgłoszenie kandydata w wyborach do Senatu, w obecności pełnomocnika sprawdza prawidłowość złożenia wymaganej liczby podpisów wyborców. Arkusze wykazu podpisów komisja numeruje i opatruje każdy swoją pieczęcią oraz wydaje pełnomocnikowi pisemne potwierdzenie przyjęcia zgłoszenia.

Jeżeli prawidłowo złożona liczba podpisów wyborców jest mniejsza niż ustawowo wymagana, komisja odmawia przyjęcia zgłoszenia, wskazując stwierdzone wady oraz zwraca pełnomocnikowi przedłożony wykaz podpisów.

Orzeczenie, o którym mowa w ust. 2, może być przez pełnomocnika zaskarżone do właściwego miejscowo sądu okręgowego w terminie 3 dni od daty doręczenia. Sąd okręgowy rozpatruje skargę w terminie 2 dni w postępowaniu nieprocesowym, w składzie 3 sędziów. Od postanowienia sądu nie przysługuje środek prawny.

Przyjęte arkusze wykazu podpisów komisja przechowuje w zapieczętowanych pakietach. Udostępnienie i rozpieczętowanie pakietów może nastąpić wyłącznie dla potrzeb postępowania przed organami wymiaru sprawiedliwości, w obecności członka okręgowej komisji wyborczej; o terminie czynności zawiadamia się niezwłocznie pełnomocnika.

Art. 34.

W razie uzasadnionych wątpliwości co do prawdziwości danych zawartych w wykazie podpisów bądź wiarygodności podpisów, okręgowa komisja wyborcza wstrzymuje rejestrację kandydata i w sposób przez siebie ustalony dokonuje w terminie 3 dni sprawdzenia danych bądź wiarygodności podpisów, w oparciu o dostępne urzędowo dokumenty, w tym rejestry wyborców i urzędowe rejestry mieszkańców, a w miarę potrzeby również o wyjaśnienia wyborców. O wstrzymaniu rejestracji kandydata i wszczęciu postępowania wyjaśniającego zawiadamia się niezwłocznie pełnomocnika.

Jeżeli w wyniku przeprowadzonego postępowania ustalone zostanie, iż zgłoszenie kandydata na senatora nie zostało poparte podpisami wyborców w ustawowo wymaganej liczbie, komisja odmawia rejestracji kandydata i niezwłocznie zawiadamia o odmowie pełnomocnika.

Orzeczenie, o którym mowa w ust. 2, może być przez pełnomocnika zaskarżone do właściwego miejscowo sądu okręgowego w terminie 3 dni od daty doręczenia. Sąd okręgowy rozpatruje skargę w terminie 3 dni w postępowaniu nieprocesowym, w składzie 3 sędziów. O terminie posiedzenia zawiadamia się okręgową komisję wyborczą i pełnomocnika. Od postanowienia sądu nie przysługuje środek prawny.

Art. 35.

Pełnomocnik komitetu wyborczego może wyznaczyć po jednym mężu zaufania do każdej obwodowej komisji wyborczej na obszarze okręgu wyborczego w wyborach do Senatu, w którym został zarejestrowany kandydat na senatora zgłoszony przez ten komitet.

Pełnomocnik wydaje mężom zaufania zaświadczenie według wzoru określonego przez Państwową Komisję Wyborczą.

Rozdział 7

Karty do głosowania
Art. 36.

Okręgowa komisja wyborcza w wyborach do Senatu po zarejestrowaniu kandydatów na senatorów zarządza wydrukowanie kart do głosowania i zapewnia ich przekazanie obwodowym komisjom wyborczym w trybie określonym przez Państwową Komisję Wyborczą.

Art. 37.

Na karcie do głosowania na kandydatów na senatorów wybieranych w danym okręgu wyborczym umieszcza się w porządku alfabetycznym nazwiska i imiona zarejestrowanych kandydatów oraz nazwy lub skróty nazw komitetów wyborczych, które ich zgłosiły.

Art. 38.

Na każdej karcie do głosowania zamieszcza się zwięzłą informację o sposobie głosowania.

Na karcie do głosowania drukuje się odcisk pieczęci właściwej okręgowej komisji wyborczej.

Karta do głosowania może być zadrukowana tylko po jednej stronie. Wielkość i rodzaj czcionek powinny być jednakowe dla oznaczeń wszystkich nazwisk kandydatów.

Wzór karty do głosowania ustala Państwowa Komisja Wyborcza.

Art. 39.

Zasady sporządzania i tryb przekazywania kart do głosowania dla obwodów głosowania w wyborach do Senatu utworzonych za granicą i na polskich statkach morskich ustala Państwowa Komisja Wyborcza po porozumieniu odpowiednio z ministrem właściwym do spraw zagranicznych oraz ministrem właściwym do spraw gospodarki morskiej.

Rozdział 8

Głosowanie
Art. 40.

Głosować można tylko osobiście.

Art. 41.

Głosować może tylko wyborca wpisany do spisu wyborców, a także wyborca dopisany do spisu zgodnie z przepisami ustawy - Ordynacja wyborcza do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej.

Art. 42.

Głosowanie odbywa się w lokalu obwodowej komisji wyborczej bez przerwy, między godziną 6.00 a 22.00.

Głosowanie w obwodach głosowania za granicą odbywa się między godziną 8.00 a 20.00 czasu miejscowego. Jeżeli głosowanie miałoby być zakończone w dniu następnym po dniu wyborów w kraju, głosowanie przeprowadza się w dniu poprzedzającym dzień wyborów.

Art. 43.

Przed rozpoczęciem głosowania obwodowa komisja wyborcza sprawdza, czy urna jest pusta, po czym zamyka ją i opieczętowuje pieczęcią komisji oraz ustala liczbę otrzymanych kart do głosowania.

Od chwili opieczętowania aż do chwili zakończenia głosowania urny otwierać nie wolno.

Od chwili rozpoczęcia głosowania aż do jego zakończenia w lokalu wyborczym powinny być obecne co najmniej 3 osoby wchodzące w skład obwodowej komisji wyborczej, przy czym jedną z nich powinien być przewodniczący lub jego zastępca.

Art. 44.

Przed przystąpieniem do głosowania wyborca okazuje obwodowej komisji wyborczej dokument umożliwiający stwierdzenie jego tożsamości.

Wyborca wpisany w spisie wyborców, a nie posiadający dokumentu stwierdzającego jego tożsamość, może się powołać na świadectwo dwóch wiarygodnych osób znanych członkom komisji.

Wyborca otrzymuje od komisji kartę do głosowania, potwierdzając jej otrzymanie własnym podpisem w rubryce spisu na to przeznaczonej.

Obwodowa komisja wyborcza wydaje karty do głosowania opatrzone dodatkowo jej własną pieczęcią.

Art. 45.

Wyborca głosujący za granicą otrzymuje kartę do głosowania wyłącznie po okazaniu obwodowej komisji wyborczej ważnego polskiego paszportu.

Art. 46.

1. Po otrzymaniu karty do głosowania wyborca udaje się do miejsca zapewniającego tajność głosowania, znajdującego się w lokalu wyborczym.

2. Na karcie do głosowania na kandydatów na senatorów wyborca oddaje głos na określonych kandydatów, stawiając znak "x" lub znak "+" w kratce z lewej strony obok nazwisk najwyżej tylu kandydatów, ilu senatorów jest wybieranych w danym okręgu wyborczym.

3. Wyborca wrzuca do urny kartę do głosowania w taki sposób, aby strona zadrukowana nie była widoczna.

Art. 47.

Wyborcy niepełnosprawnemu, na jego prośbę, może pomagać przy głosowaniu inna osoba, z wyłączeniem mężów zaufania i członków komisji wyborczych.

Art. 48.

Głosowania przerywać nie wolno. Gdyby wskutek nadzwyczajnych wydarzeń głosowanie było przejściowo uniemożliwione, obwodowa komisja wyborcza może je przerwać, przedłużyć albo odroczyć do dnia następnego. Zarządzenie takie powinno być natychmiast podane do publicznej wiadomości i przesłane okręgowej komisji wyborczej, a także wójtowi lub burmistrzowi (prezydentowi miasta).

W razie przerwania lub odroczenia głosowania, komisja zapieczętowuje wlot urny wyborczej i oddaje urnę na przechowanie przewodniczącemu. Przed ponownym podjęciem głosowania komisja stwierdza protokolarnie, czy pieczęcie nie zostały naruszone.

Art. 49.

Zabrania się agitacji w dniu głosowania w lokalu wyborczym oraz na terenie budynku, w którym znajduje się lokal wyborczy.

W lokalu wyborczym umieszcza się tylko urzędowe obwieszczenia wyborcze.

W lokalu wyborczym podczas wszystkich czynności obwodowej komisji wyborczej mogą przebywać mężowie zaufania na podstawie zaświadczenia wydanego im przez pełnomocnika.

Art. 50.

Osobom uzbrojonym wstęp do lokalu wyborczego jest zakazany.

Art. 51.

Przewodniczący obwodowej komisji wyborczej odpowiada za utrzymanie porządku i spokoju w czasie głosowania; w tym celu ma prawo żądać opuszczenia lokalu wyborczego przez osoby naruszające porządek i spokój.

Na żądanie przewodniczącego obwodowej komisji wyborczej komendant właściwego komisariatu Policji obowiązany jest zapewnić konieczną pomoc. W tym wypadku przepis art. 50 nie ma zastosowania.