Aktualności

W dniach 6 i 7 maja 1999 r. odbyło się 35. posiedzenie Senatu. Posiedzeniu przewodniczyli marszałek Alicja Grześkowiak oraz wicemarszałkowie: Andrzej Chronowski, Tadeusz Rzemykowski, Donald Tusk. Na sekretarzy posiedzenia powołano senatorów Stanisława Gogacza i Andrzeja Mazurkiewicza; listę mówców prowadził senator A. Mazurkiewicz.

Zaakceptowany przez Izbę porządek dzienny posiedzenia obejmował:
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o łączności,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustaw Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Kodeks cywilny, Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw,
- uchwała Senatu RP w sprawie sprawozdania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z rocznego okresu działalności,
- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o broni i amunicji,
- drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji,
- drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych oraz okresu powojennego,
- drugie czytanie projektu ustawy o Funduszu Obrony Niepodległości;
- drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Senat przyjął bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o łączności

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 48. posiedzeniu, 23 kwietnia br. i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu w tym samym dniu, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Andrzej Sikora. Senator sprawozdawca wskazał, iż rozpatrywana nowelizacja wnosi dwie zmiany do ustawy o łączności z 23 listopada 1990 r.

Pierwsza z nich stwarza możliwość bezprzetargowego rozszerzenia wcześniej udzielonych koncesji telekomunikacyjnych na wprowadzanie przez ich posiadaczy nowych technologii wykonywania usług telekomunikacyjnych objętych tymi koncesjami. W rzeczywistości jest to udzielenie nowej koncesji, tyle że obejmującej wyłącznie zmiany technologii, przy spełnieniu warunku, że podmiot wykonujący usługi telekomunikacyjne posiada już koncesję na ich świadczenie.

Druga zmiana usuwa istniejące ograniczenia dotyczące zachowania przez skarb państwa 51% sumy głosów służących całemu kapitałowi w spółce Telekomunikacja Polska SA. Dokonanie tej zmiany jest niezbędne dla umożliwienia dalszego etapu prywatyzacji TP SA.

Senator A. Sikora podkreślił, że Komisja Gospodarki Narodowej zdaje sobie sprawę, jak delikatnej materii dotyka uchwalona przez Sejm ustawa. Jest to bowiem kolejny akt prawny umożliwiający kapitałowi zagranicznemu szerszy dostęp do polskiego podmiotu gospodarczego, przy równoczesnym pozbyciu się przez państwo 51% akcji, a ściślej - zredukowaniu udziałów państwa w TP SA do poziomu poniżej 51% dotychczas posiadanych udziałów.

Zachodzi zatem pytanie i budzi obawa, czy będzie to korzystne dla polskiej gospodarki. Wątpliwości takie pojawiły się w czasie dyskusji, jaka rozwinęła się na posiedzeniu komisji. W świetle uzasadnień, które zaprezentowali tam przedstawiciele rządu: minister Alicja Kornasiewicz z Ministerstwa Skarbu, Marek Rusin, podsekretarz stanu w Ministerstwie Łączności, prezes TP SA. Paweł Rzepka i wiceprzewodniczący sejmowej Komisji Transportu i Łączności, komisja uznała za celowe jak najszybsze znowelizowanie ustawy o łączności w kierunku, w którym zmierzają zapisy przyjęte przez Sejm.

W imieniu komisji senator sprawozdawca wniósł o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Wniosek mniejszości Komisji Gospodarki Narodowej w sprawie rozpatrywanej ustawy przedstawił senator Kazimierz Drożdż.

Wniosek ten zmierzał do zachowania ust. 5 art. 76 nowelizowanej ustawy, zgodnie z którym "W spółce, o której mowa w ust. 1, skarb państwa zachowuje co najmniej 51% sumy głosów, służących całemu kapitałowi". Uzasadniając wniosek senator sprawozdawca stwierdził, że rząd zachowuje się bardzo dziwnie. Deklaruje, że w wypadku firm o znaczeniu strategicznym dla gospodarki narodowej należy postępować bardzo ostrożnie: sprzedawać tak, żeby uzyskiwać, po pierwsze, możliwie największe wpływy budżetowe, i po drugie, nie oddawać kontroli, w sposób niezręczny, kapitałowi zewnętrznemu. Ale w tym konkretnym wypadku nie likwiduje się monopolu. Zamienia się monopol państwowy na monopol prywatny, i to jeszcze zagraniczny.

Podczas dyskusji nad ustawą senator Marian Cichosz zgłosił wniosek o jej odrzucenie, a senator Stanisław Gogacz poparł wniosek mniejszości Komisji Gospodarki Narodowej.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności przeprowadzono głosowanie nad wnioskiem o odrzucenie ustawy (Izba odrzuciła ten wniosek 42 głosami, przy 23 za i 11 wstrzymujących się), a następnie 41 głosami, przy 31 przeciw i 5 wstrzymujących się, Senat powziął uchwałę o przyjęciu rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Ustawa o zmianie ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora - przyjęta z poprawką

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 48. posiedzeniu, 22 kwietnia br. Do Senatu została przekazana 23 kwietnia i tego samego dnia marszałek Senatu, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Jerzy Cieślak. Senator sprawozdawca podkreślił, że obowiązująca dotychczas ustawa o wykonywaniu mandatu posła i senatora z 9 maja 1996 r. nadała parlamentarzystom prawo do uczestniczenia w posiedzeniach sejmików samorządowych, funkcjonujących na podstawie ustawy o samorządzie terytorialnym z 8 maja 1990 r., oraz w posiedzeniach rad gmin, rady miasta stołecznego Warszawy i rad dzielnic gminy Centrum.

Natomiast po reformie administracji publicznej nie ma przepisów upoważniających parlamentarzystów do udziału w sesjach sejmików województw i rad powiatów. Rozpatrywana ustawa nadaje im takie uprawnienia w drodze nowelizacji ust. 1, 2, 4, 5 i 6 w art. 22 ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora. Dostosowuje ona również obowiązujące przepisy do nowej struktury uchwałodawczych organów samorządowych. Nie został natomiast zmieniony ust. 3 tego artykułu, który uprawnia parlamentarzystów uczestniczących w sesjach do zgłaszania swoich uwag i wniosków.

Senator J. Cieślak zaznaczył, że członkowie komisji zostali poinformowani, iż w Sejmie trwają prace nad kompleksową nowelizacją ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora. Zgodzono się z opinią posłów, że rozpatrywana częściowa nowelizacja jest pilną sprawą, ponieważ usprawni współpracę parlamentarzystów z radnymi nowych organów samorządu w trudnym okresie organizowania i doskonalenia ich działalności.

W imieniu Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich senator sprawozdawca wniósł o przyjęcie rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Propozycję wprowadzenia poprawki do ustawy złożył senator Andrzej Mazurkiewicz podczas dyskusji.

Zgłoszone wnioski i propozycje poprawek rozpatrzyła podczas przerwy w obradach Komisja Regulaminowa i Spraw Senatorskich. Komisja poparła poprawkę zgłoszoną przez senatora A. Mazurkiewicza.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności poddano pod głosowanie wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek (Izba odrzuciła go 70 głosami, przy 2 za i 5 wstrzymujących się), po czym głosowano nad wnioskiem o wprowadzenie poprawek do ustawy (Izba przyjęła go 75 głosami, przy 4 wstrzymujących się). Następnie 76 głosami, przy 1 przeciw i 1 wstrzymującym się, Izba powzięła uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora:

<<Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 22 kwietnia 1999 r. ustawy o zmianie ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, wprowadza do jej tekstu następującą poprawkę:

w art. 1 w pkt 1:

a) w ust. 1 skreśla się wyrazy ", właściwych dla okręgu wyborczego, z którego został wybrany, lub właściwych ze względu na siedzibę biura posła",

b) w ust. 2 skreśla się wyrazy ", właściwych dla okręgu wyborczego, z którego został wybrany">>.

W uzasadnieniu przyjętej uchwały podkreślono, że rozpatrując przepisy regulujące uprawnienie parlamentarzystów do uczestnictwa w posiedzeniach organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego, modyfikowane przez ustawę z 22 kwietnia 1999 r. o zmianie ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, Senat rozważył skutki zmian w podziale terytorialnym kraju, dokonane w ramach reformy administracji publicznej wprowadzonej z początkiem obecnego roku.

Rezultatem tych rozważań jest wniosek, że rozpatrywanie wyżej wspomnianych uprawnień w kontekście odniesienia okręgów wyborczych i siedzib biur do nowej mapy administracyjnej w wielu konkretnych przypadkach może być źródłem problemów, wynikających z krzyżowania się granic starego i nowego podziału.

W tej sytuacji jest uzasadnione, aby przysługujące parlamentarzystom uprawnienie do uczestnictwa w posiedzeniach organów stanowiących uzyskało charakter ogólny i objęło wszystkie jednostki samorządu terytorialnego - niezależnie od umiejscowienia okręgu wyborczego i lokalizacji biura. Senat opowiedział się więc za rozwiązaniem elastyczniejszym niż zaproponowane przez Sejm, pozwalającym posłom i senatorom na współpracę z dowolnie wybranymi organami uchwałodawczymi.

Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustaw Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Kodeks cywilny, Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 48. posiedzeniu, 23 kwietnia br. i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 23 kwietnia, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Rodziny i Polityki Społecznej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Wiesław Chrzanowski. Senator sprawozdawca zaznaczył, że rozpatrywana nowelizacja kodeksu rodzinnego i opiekuńczego pod względem merytorycznym (poza jedną poprawką do art. 10, w którym przez zapomnienie nie uregulowano dotychczas problemu legitymizacji czynnej unieważnienia małżeństwa w przypadku, gdy zawarł je mężczyzna, który nie ukończył osiemnastu lat - uregulowano w tym przypadku tylko sytuację żony, kobiety) polega na wprowadzeniu do kodeksu nowej instytucji, tj. separacji prawnej małżonków.

Jak wskazał senator W. Chrzanowski, instytucja separacji prawnej ma służyć dwóm celom. Przede wszystkim uregulowaniu, w razie kryzysu małżeństwa, sytuacji małżonków i rodziny, jeśli małżonkowie ze względów religijnych czy światopoglądowych nie uznają instytucji rozwodu. Są i inne względy. Jak wskazują badania socjologiczne, duży zasięg ma zjawisko separacji faktycznej, a więc sytuacji, gdy małżonkowie żyją w rozłączeniu, ale z różnych powodów, niekoniecznie religijnych, przeważnie innych, nie starają się o rozwód. Muszą jednak jakoś rozwiązywać wspólne sprawy majątkowe, sprawy opieki nad dziećmi, mieszkaniowe i tak dalej. Kwestie te znajdują odbicie w bardzo licznym orzecznictwie sądowym, w doktrynie prawa, a nawet w pewnych regulacjach kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, gdy w przepisie mówiącym o małżonkach, dodaje się: pozostających we wspólnym pożyciu. A więc, a contrario, mogą w tym pożyciu nie pozostawać.

Przy braku instytucji prawnej w postaci separacji uregulowanie tych spraw wymaga jednak uciążliwych odrębnych postępowań sądowych, jak na przykład ustanowienia rozdzielności majątkowej, uregulowania sposobu wykonywania władzy rodzicielskiej, uzyskania od współmałżonka środków na utrzymanie potrzebnych drugiemu z małżonków, a także alimentów na rzecz dzieci. W razie rozwodu sąd rozstrzyga te sprawy w wyroku, w pewnym zakresie obligatoryjnie, w pozostałym zakresie na życzenie stron.

To właśnie jest drugim celem instytucji separacji. Chodzi o to, by sprawy te były także całościowo rozstrzygane w wyroku czy też postanowieniu orzekającym separację - stwierdził senator sprawozdawca i podkreślił, że instytucja separacji będzie wielkim ułatwieniem i uporządkowaniem istotnych spraw życiowych dla szerokiego kręgu mieszkańców naszego kraju.

Jeśli chodzi o przesłanki, których zaistnienie uzasadnia według rozpatrywanej ustawy orzeczenie separacji, to normuje to art. 61¹ kodeksu rodzinnego i opiekuńczego.

Przesłanką pozytywną jest zupełny rozkład pożycia. Pominięto natomiast występujące przy orzekaniu rozwodu wymaganie, by rozkład ten był trwały. Zakłada się bowiem, że separacja może być czasowa, choć orzeczenie separacji tego czasu nie określa.

Jeśli chodzi o przesłanki negatywne, to jest wyłączające orzeczenie separacji mimo zupełnego rozkładu pożycia małżeńskiego, to podobnie jak i w sprawach o rozwód są nimi: wzgląd na dobro wspólnych małoletnich dzieci oraz sprzeczność orzeczenia separacji z zasadami współżycia społecznego.

Pominięto natomiast trzecią przesłankę negatywną występującą przy rozwodzie, a mianowicie to, że nie może się go domagać małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia małżeńskiego. Oczywiście, nie może się skutecznie domagać poza pewnymi wyjątkami. W wypadku separacji przez fakt dokonany może on spowodować rozłączenie.

Senator W. Chrzanowski poinformował, że połączone komisje postanowiły rekomendować Izbie wprowadzenie trzech poprawek do rozpatrywanej nowelizacji. Senator przedstawił i uzasadnił proponowane poprawki. Dalsze propozycje poprawek zgłosili senatorowie W. Chrzanowski i P.Ł.J. Andrzejewski podczas dyskusji nad ustawą.

Wszystkie wnioski i zaproponowane poprawki rozpatrzyły podczas przerwy w obradach dwie połączone komisje senackie. Komisje rekomendowały Izbie przyjęcie wszystkich zaproponowanych poprawek.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu przeprowadzono głosowania nad przedstawionymi poprawkami w kolejności przepisów ustawy, a następnie 60 głosami, przy 2 przeciw i 17 wstrzymujących się, Izba powzięła uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustaw Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Kodeks cywilny, Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw:

<<Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 23 kwietnia 1999 r. ustawy o zmianie ustaw Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Kodeks cywilny, Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1) w art. 1 w pkt 3, w art. 61¹ w § 3 po wyrazie "dzieci" dodaje się wyrazy "a między nimi nastąpił zupełny rozkład pożycia";

2) w art. 1 w pkt 3, w art. 61³ w § 1 dodaje się zdanie drugie w brzmieniu: "Jeżeli rozkład pożycia nastąpił z wyłącznej winy jednego z małżonków orzeczenie to powinno być zamieszczone w sentencji wyroku.";

3) w art. 1 w pkt 3, w art. 61⁴ § 4 otrzymuje brzmienie:

"§ 4. Do obowiązku dostarczania środków utrzymania przez jednego z małżonków pozostających w separacji drugiemu, stosuje się odpowiednio przepisy art. 60, z wyjątkiem § 3.";

4) w art. 2 w pkt 1 po wyrazie "separacji" dodaje się wyrazy "orzeczonej z jego wyłącznej winy";

5) w art. 2 w pkt 2 wyrazy "lub separacji z jego winy" zastępuje się wyrazami "z jego winy lub separacji z jego wyłącznej winy";

6) w art. 2 w pkt 2 kropkę na końcu zastępuje się średnikiem i dodaje pkt 3 w brzmieniu:

"3) w art. 991 dodaje się § 3 w brzmieniu:

"§ 3. Zachowek nie należy się małżonkowi spadkodawcy w separacji, chyba że spadkodawca był wyłącznie winny orzeczeniu separacji.".">>.

W uzasadnieniu podjętej uchwały wskazano, że rozpatrując ustawę z 23 kwietnia 1999 r. o zmianie ustaw Kodeks rodzinny i opiekuńczy, Kodeks cywilny, Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw, Senat wyraził przekonanie o potrzebie wprowadzenia do systemu prawa instytucji separacji, podzielając stanowisko Sejmu co do większości rozwiązań w zakresie prawnych regulacji.

Wprowadzone do tekstu nowelizacji poprawki z jednej strony mają na celu doprecyzowanie przepisów, z drugiej - wyrażają stanowisko Senatu w sprawach merytorycznych. Do takich należą poprawki zawarte w pkt 2 oraz 4-6 uchwały Senatu, wprowadzające istotne zmiany w zakresie dziedziczenia w związku z separacją. W poprawkach tych proponuje się, ażeby przepisy o powołaniu do dziedziczenia z ustawy wyłączone były jedynie w odniesieniu do małżonka spadkodawcy pozostającego w separacji orzeczonej z jego wyłącznej winy. Małżonek wyłącznie winny orzeczeniu separacji pozbawiony byłby również prawa do zachowku.

Przyjmując to, różniące się znacznie rozwiązanie, Senat kierował się przekonaniem, że zaproponowane przez Sejm regulacje w zakresie separacji, a w szczególności zrezygnowanie z pozytywnej przesłanki, jaką jest trwały rozkład pożycia, nie uzasadnia tak znaczących zmian między małżonkami w sferze dziedziczenia, jak proponuje to Sejm. Niemałe znaczenie ma również obawa, że separacja w tym kształcie prawnym może stać się dla osób, które nie mogą osiągnąć rozwodu, narzędziem prawnym eliminowania dziedziczenia małżonka. Chodzi tu przede wszystkim o sytuacje, gdy spadkodawcą byłby małżonek wyłącznie winny rozkładu pożycia. W rozwiązaniu przyjętym przez Senat zmiany w stosunkach majątkowych na wypadek śmierci między separowanymi małżonkami mogą być kształtowane zgodnie z ich wolą w drodze testamentu.

W poprawce nr 1, do art. 1 pkt 3, dotyczącej art. 61¹ § 3 Senat uznał za konieczne doprecyzowanie przepisu, stanowiącego materialno-prawną podstawę instytucji separacji na zgodne żądanie małżonków. W przepisie tym nie powtórzono pozytywnej przesłanki separacji, jaką jest "zupełny rozkład pożycia". Może to budzić wątpliwości, czy w stanie faktycznym, którego dotyczy ten przepis, przesłanka ta będzie wymagana.. Wątpliwości są tym bardziej uzasadnione, że możliwość orzekania separacji na zgodne żądanie obojga małżonków mieści się w zakresie §1. Skoro bowiem sąd może orzec separację na żądanie jednego małżonka, tym bardziej może orzec na zgodne żądanie obojga. Poprawka Senatu wyeliminuje wątpliwości w tym względzie.

W poprawce nr 3, do art. 61⁴ § 4, Senat wprowadza dwie zmiany. Użyte w tym przepisie określenie zastępuje określeniem używanym w odpowiednich przepisach dotyczących rozwodu, a ponadto zmierza do doprecyzowania regulacji dotyczących obowiązku dostarczania środków utrzymania przez jednego z małżonków pozostających w separacji drugiemu, poprzez wyraźne wskazanie, które przepisy art. 60 Kodeksu rodzinnego i opiekuńczego mają odpowiednie zastosowanie.

Uchwała Senatu RP w sprawie sprawozdania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji z rocznego okresu działalności

Zgodnie z art. 12 ust. 1 i 2 ustawy o Radiofonii i Telewizji, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji przedstawia corocznie sprawozdanie ze swej działalności za rok poprzedzający oraz informację o podstawowych problemach radiofonii i telewizji.

Sprawozdanie to przedstawił Izbie wiceprzewodniczący Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji Witold Graboś.

Stanowisko Komisji Kultury i Środków Przekazu w sprawie sprawozdania KRR i TV przedstawiła senator Krystyna Czuba.

Komisja wniosła o odrzucenie tego sprawozdania, a informację o podstawowych problemach radiofonii i telewizji uznała za niewystarczającą.

W uzasadnieniu wniosku podkreślono, iż komisja stwierdziła, że Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji na podstawie art. 213 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz właściwych przepisów ustawy z 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji jest obowiązana do szczegółowej kontroli działalności nadawców (art. 6 ust. 2 pkt 4 i 5, art. 10 ust. 2-5), przestrzegania przez nich norm, o których mowa w art. 21 ust. 2, stosowania procedur interwencyjnych oraz przeciwdziałania zagrożeniom, o których mowa w art. 38 pkt 1 ustawy. Zdaniem komisji, Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji mimo wielokrotnie zgłaszanych przez różne środowiska uwag i protestów wykazywała bierną postawę wobec wykonywania nałożonych na nią obowiązków. Szczególną inercję i brak reakcji wykazała Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji nie nadzorując przestrzegania przez nadawców art. 18 ustawy o radiofonii i telewizji stanowiącego między innymi, że "Audycje nie mogą propagować działań sprzecznych z prawem, z polską racją stanu oraz postaw i poglądów sprzecznych z moralnością i dobrem społecznym"

Komisja stwierdziła, że Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji nie sprawuje skutecznej, ustawowej kontroli działalności prowadzonej przez nadawców (art. 14 i art. 16 ust. 2). Nie zapewniła w pełni pluralistycznego charakteru polskiej radiofonii i telewizji. W kilku przypadkach zostały naruszone zasady przyznawania koncesji (art. 37 i 38) - na co Krajowa Rada Radiofonii i Telewizji zareagowała w sposób niedostateczny lub niewłaściwy.

Wniosek mniejszości Komisji Kultury i Środków Przekazu przedstawił senator Ryszard Sławiński. Mniejszość komisji wniosła o przyjęcie sprawozdania KRRiTV z rocznego okresu działalności. W opinii mniejszości komisji, nie jest prawdą, że rada swych funkcji nadzorczych nie wypełnia, czego dowodem jest ukaranie wysokimi grzywnami Canal + : za emisję filmu "Crash" - 70 tysięcy zł, filmu "Zazel" - 30 tysięcy.

Zdaniem mniejszości, z lektury sprawozdania wynika, że najwięksi nadawcy telewizyjni są świadomi zagrożeń wynikających z produkcji i emisji programu telewizyjnego oraz radiowego, a dowodzi tego fakt, iż 25 lutego br. podjęto inicjatywę pod wspólną nazwą "Przyjazne media", a sygnatariuszami tej inicjatywy są: publiczna Telewizja Polska SA., Polsat, TVN, Polskie Media SA., Nasza Telewizja, Canal +, Telewizja Niepokalanów, Polska Telewizja Kablowa i Wizja TV.

Rekomendując przyjęcie sprawozdania, senator R. Sławiński stwierdził, że jest to dokument ogromny, wielowątkowy i profesjonalnie przygotowany. Dokumentuje on także profesjonalizm rady, jej siłę i pozycję w strukturze państwa.

Po dyskusji przeprowadzono głosowanie nad przedstawionymi wnioskami. W pierwszej kolejności głosowano nad wnioskiem o odrzucenie sprawozdania KRRiTV. Izba 46 głosami, przy 31 przeciw i 2 wstrzymujących się, zaakceptowała ten wniosek i powzięła uchwałę w sprawie odrzucenia sprawozdania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji.

Senat uchwalił poprawki do ustawy o broni i amunicji

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 48. posiedzeniu, 22 kwietnia br., i przekazana do Senatu 23 kwietnia. Marszałek Senatu w tym samym dniu, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Jan Chojnowski. Senator sprawozdawca podkreślił, że obowiązująca ustawa z 31 stycznia 1961 r. o broni, amunicji i materiałach wybuchowych, regulująca sprawę legalnego dostępu do broni i amunicji, nie odpowiada już ani wymogom społecznym, ani gospodarczym naszych czasów i tak naprawdę w znacznym stopniu jest anachronicznym aktem prawnym.

Procesy demokratyzacji życia w Polsce, gruntowne przemiany gospodarcze, które zaszły w naszym kraju, ożywione kontakty polityczne, gospodarcze, wzrastający ruch turystyczny i pełne otwarcie granic naszego kraju, a przy tym rosnące zagrożenie bezpieczeństwa i porządku publicznego - stworzyły konieczność pilnego określenia nowych ustawowych zasad administracyjnej regulacji pozwoleń na broń i amunicję.

W opinii senatora sprawozdawcy, projekt ustawy wniesiony przez rząd, a udoskonalony przez Sejm, spełnia te oczekiwania. Dotychczasowe uregulowania prawne sprawiają, że na przykład broń gazowa, która nie była do tej pory klasyfikowana jako broń palna, według projektu ustawy została tak zakwalifikowana. Broń gazowa jest już traktowana, nie jak dotychczas, jako niebezpieczne narzędzie.

Jak stwierdził senator J. Chojnowski, zmiana klasyfikacji broni gazowej wywołuje poważne konsekwencje. Czyny z użyciem broni gazowej będą klasyfikowane zgodnie z art. 263 § 4 kodeksu karnego, czyli jest przewidziana sankcja od roku do lat dziesięciu. Biorąc pod uwagę wiele aktualnie występujących negatywnych odczuć społecznych, a zwłaszcza realnie odczuwany spadek poziomu bezpieczeństwa w naszym kraju, spowodowany głównie wzrostem przestępczości, a także zwiększającą się liczbę przypadków naruszania porządku publicznego, taka zmiana klasyfikacji tej broni jest oczekiwana i akceptowana. Również uwzględnienie ręcznych miotaczy gazu obezwładniającego jako środka nie reglamentowanego jest założeniem bardzo trafnym i akceptowanym społecznie.

W projekcie ustawy omówiono cele, w jakich może być wydane pozwolenie na broń. Są to na przykład: ochrona osobista, cele sportowe czy łowieckie. Stworzono tym samym nową podstawę do dalszej szczegółowej regulacji dysponowania różnymi rodzajami broni, czego dotychczas nie precyzowały przepisy ustawy.

Wzorem innych krajów europejskich, przewidziano w projekcie obowiązek poddania się przez osobę zainteresowaną pozwoleniem na broń stosownemu egzaminowi, którego przedmiotem byłaby nie tylko znajomość przepisów prawa dotyczących używania broni, ale także praktyczna umiejętność posługiwania się tą bronią.

Projekt ustawy przewiduje między innymi również istotne zmiany w wykazie osób, które nie mogą posiadać pozwolenia na broń. Senator sprawozdawca podkreślił, że wiele kontrowersji budziło między innymi to, czy może być wydane pozwolenie na broń osobie w wieku osiemnastu lat czy też osobie, która ukończyła dwadzieścia jeden lat. Projekt wyklucza możliwość wydania pozwolenia między innymi osobie, która wedle orzeczenia lekarskiego choruje na chorobę psychiczną lub ma znacznie ograniczoną sprawność psychofizyczną.

Senator J. Chojnowski przedstawił następnie i szczegółowo uzasadnił 21 poprawek rekomendowanych Izbie przez komisję.

Propozycje wprowadzenia dalszych poprawek do ustawy zgłosili senatorowie podczas dyskusji.

Wszystkie zgłoszone wnioski i propozycje poprawek rozpatrzyła Komisja Praw Człowieka i Praworządności podczas przerwy w obradach. Komisja rekomendowała Izbie przyjęcie 26 spośród 52 zgłoszonych ogółem poprawek.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu przeprowadzono głosowania nad poszczególnymi poprawkami według kolejności przepisów ustawy, a następnie 69 głosami, przy 3 przeciw i 4 wstrzymujących się, Senat powziął uchwałę w sprawie ustawy o broni i amunicji:

<<Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 22 kwietnia 1999 r. ustawy o broni i amunicji, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:

1) w art. 3 w pkt 3 skreśla się wyraz "szczególne";

2) w art. 4 w ust. 1 w pkt 4 w zdaniu wstępnym skreśla się wyraz "następujące";

3) w art. 8 skreśla się wyraz "gwintowanej";

4) w art. 10 w ust. 1 po wyrazie "jeżeli" dodaje się wyraz "szczególne";

5) w art. 10 w ust. 4 wyrazy ", wydając pozwolenie na broń," zastępuje się wyrazami "w pozwoleniu na broń";

6) w art. 11 dodaje się pkt 5a w brzmieniu:

"5a) posiadania broni pneumatycznej, służącej do celów rekreacyjnych, przeznaczonej wyłącznie do wystrzelenia elastycznego pocisku barwiącego,";

7) w art. 15 w ust. 1 w pkt 6 przecinek po wyrazie "publicznego" zastępuje się średnikiem oraz pozostałą część zdania zastępuje się wyrazami "istnienie takiej obawy może w szczególności uzasadniać skazanie prawomocnym orzeczeniem sądu za przestępstwo z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej albo toczenie się postępowania karnego o popełnienie takiego przestępstwa.";

8) w art. 15 w ust. 7 w pkt 2 wyrazy "lekarzy i psychologów upoważnionych" zastępuje się wyrazami "jednostki, których lekarze i psycholodzy są upoważnieni";

9) w art. 15 w ust. 7 w pkt 3 w lit. b) po wyrazie "uzyskiwania" dodaje się wyrazy "i utraty";

10) w art. 15 w ust. 7 dodaje się pkt 3a w brzmieniu:

"3a) jednostki właściwe do rozpatrywania odwołań, o których mowa w pkt 3 lit. a),";

11) w art. 17 ust. 2 otrzymuje brzmienie:

"2. Właściwy organ Policji odmawia wydania pozwolenia na broń osobie, której cofnięto pozwolenie na broń na podstawie art. 18 ust. 1 pkt 4, jeżeli od momentu cofnięcia nie upłynął okres 2 lat.";

12) w art. 25:

a) po wyrazach "Posiadacz broni" dodaje się wyrazy ", na którą jest wymagane pozwolenie,",

b) dodaje się zdanie drugie w brzmieniu:

"Obowiązek ten dotyczy również przypadków, o których mowa w art. 11 pkt 2 - 4.";

13) w art. 27 w ust. 1 po wyrazach "przez osoby" dodaje się wyraz "fizyczne";

14) w art. 31 w ust. 2 wyrazy "Minister właściwy do spraw obrony narodowej" zastępuje się wyrazami "Minister Obrony Narodowej";

15) w art. 32 w ust. 2 wyrazy "ministrem właściwym do spraw obrony narodowej" zastępuje się wyrazami "Ministrem Obrony Narodowej";

16) po art. 32 dodaje się art. 32a w brzmieniu:

"Art. 32a. 1. Jeżeli interes bezpieczeństwa państwa lub porządek publiczny tego wymagają, minister właściwy do spraw wewnętrznych, może wprowadzić, w drodze rozporządzenia, na obszarze całego państwa lub na określonych obszarach, zakaz noszenia wszelkiego rodzaju broni lub niektórych jej rodzajów na czas określony.

2. Zakaz, o którym mowa w ust. 1, dotyczy wszystkich osób posiadających broń zgodnie z przepisami niniejszej ustawy, z wyłączeniem osób posiadających broń na podstawie świadectwa broni wydanego podmiotom, o których mowa w art. 29 ust. 1 pkt 1, 2 i 6, oraz z wyłączeniem osób, o których mowa w art. 38 ust. 1 i w art. 39.";

17) w art. 35 w ust. 3 wyrazy "podmiotami gospodarczymi" zastępuje się wyrazem "przedsiębiorcami";

18) art. 44 otrzymuje brzmienie:

"Art. 44. 1. Broń, która jest zdolna do rażenia celów na odległość, może być używana w celach szkoleniowych i sportowych tylko na strzelnicach, z zastrzeżeniem ust. 2.

2. Broń pneumatyczna, o której mowa w art. 11 pkt 5a, może być używana także poza strzelnicami, jednak wyłącznie w miejscach niepublicznych.";

19) w art. 49 po wyrazie "która" dodaje się wyrazy "zgodnie z prawem";

20) w art. 50 w ust. 1 wyrazy "Kto zbywa osobie nieuprawnionej, posiada albo wyrabia bez wymaganego pozwolenia" zastępuje się wyrazami "Kto zbywa osobie nieuprawnionej albo bez wymaganego pozwolenia posiada albo wyrabia";

21) w art. 50 w ust. 1 skreśla się wyraz "inne";

22) w art. 50 w ust. 2 dodaje się pkt 3a w brzmieniu:

"3a) nosi broń, znajdując się w stanie po użyciu alkoholu lub substancji psychotropowych albo podobnie działającego środka,";

23) w art. 50 w ust. 2 pkt 7 otrzymuje brzmienie:

"7) przewozi broń lub amunicję środkami transportu publicznego nie spełniając warunku prawidłowego zabezpieczenia broni i amunicji,";

24) w art. 50 w ust. 2 w pkt 9 po wyrazach "w pozwoleniu na broń" dodaje się wyrazy "albo nosi broń, naruszając zakaz jej noszenia wprowadzony przez ministra właściwego do spraw wewnętrznych";

25) w art. 50 w ust. 2 w pkt 11 kropkę na końcu zastępuje się przecinkiem i dodaje pkt 12 w brzmieniu:

"12) używa w miejscu publicznym broni pneumatycznej, służącej do celów rekreacyjnych, przeznaczonej wyłącznie do wystrzelenia elastycznego pocisku barwiącego.";

26) w art. 53 wyrazy "niniejszej ustawy" zastępuje się wyrazami "niniejszego przepisu".

W uzasadnieniu powziętej uchwały zaznaczono, że Senat po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm 22 kwietnia 1999 r. ustawy o broni i amunicji zadecydował o wprowadzeniu do ustawy dwudziestu sześciu poprawek.

Poprawką pierwszą Senat zdecydował o wykreśleniu słowa "szczególne", które odnosiło się do zasad kierujących obrotem z zagranicą bronią i amunicją. Obrót tymi przedmiotami jest tzw. obrotem specjalnym, ograniczenia i zakazy w tym obrocie mogą zaś być wprowadzane gdy wymagają tego względy bezpieczeństwa lub obronności państwa, a nie szczególne względy (np. art. 31 ustawy z dnia 11 grudnia 1997 r. o administrowaniu obrotem z zagranicą towarami i usługami oraz o obrocie specjalnym Dz. U. Nr 157, poz. 1026).

Wprowadzając poprawkę drugą Senat miał na celu usunięcie zbędnego wyrażenia i stworzenie zamkniętej listy narzędzi i urządzeń, na których posiadanie będzie konieczne uzyskanie pozwolenia.

Przyjmując poprawki nr 3, 6, 18 i 25 Senat zmierzał do rozwiązania aktualnie szeroko dyskutowanej kwestii, dopuszczenia do swobodnego posiadania broni pneumatycznej do gry w paintball.

Zaproponowane przez Senat poprawki wiodą do:
- pozostawienia bez zmian (w formie wskazanej w projekcie ustawy) definicji broni pneumatycznej (poprawka trzecia),
- zaliczenia broni do gry w paintball do grupy broni, na posiadanie których nie jest wymagane pozwolenie (poprawka szósta),
- dopuszczenia używania takiej broni poza strzelnicami lecz tylko w miejscach niepublicznych (poprawka osiemnasta),
- będącej konsekwencją poprzedniej poprawki penalizacji używania broni do gry w paintball w miejscach publicznych (poprawka dwudziesta piąta).

W kolejnej poprawce, czwartej, Senat zaostrzył warunki ubiegania się o pozwolenie na broń stanowiąc, że wnioskodawca winien wskazać "szczególne" okoliczności uzasadniające wydanie mu takiego pozwolenia.

W poprawce piątej Senat uznał za celowe doprecyzowanie przepisu, poprzez wyraźne wskazanie, że fakt ograniczenia lub wykluczenia możliwości noszenia broni powinien być zawarty w treści decyzji o pozwoleniu na broń.

W poprawce siódmej Senat uznał, że fakt skazania prawomocnym orzeczeniem sądu za przestępstwo z użyciem przemocy lub groźby bezprawnej albo toczenie się postępowania karnego o popełnienie takiego przestępstwa, nie powinien koniecznie uzasadniać istnienia obawy użycia broni w celach sprzecznych z interesem bezpieczeństwa lub porządku publicznego, dlatego Senat złagodził zależność pomiędzy faktem skazania (toczenia się postępowania) za wyżej określone typy przestępstw a istnieniem obawy użycia broni.

Poprawki nr 8, 9 i 10 doprecyzowują zwarte w ustawie upoważnienie dla ministra właściwego do spraw zdrowia do wydania aktu wykonawczego, zwalniają go z obowiązku publikowania w formie rozporządzenia imiennej listy lekarzy i psychologów upoważnionych do przeprowadzania badań oraz zobowiązują ministra do wskazania jednostek właściwych do rozpatrywania odwołań od orzeczeń lekarskich i psychologicznych.

W poprawkach nr 11 i 22 Senat zdecydowanie zaostrza konsekwencje prawne zachowania polegającego na noszeniu przy sobie broni po użyciu alkoholu, substancji psychotropowych albo innego podobnie działającego środka. I tak w poprawce 11 wprowadza się zakaz ponownego wydania takiej osobie pozwolenia na broń przez okres 2 lat od dnia cofnięcia (z przyczyn wskazanych wyżej) poprzedniego pozwolenia, a w poprawce 22 zachowanie polegające na noszeniu broni po użyciu alkoholu zostało przez Senat zaliczone do listy wykroczeń, w art. 50 ust. 2.

W poprawce nr 12 Senat sprecyzował, którzy posiadacze broni są obowiązani do powiadomienia Policji o jej utracie.

Istotne uzupełnienie zaproponował Senat w poprawce 13, przyznając Policji prawo kontrolowania osób fizycznych w zakresie wykonywania przez nie obowiązków wynikających z ustawy.

Poprawki nr 14 i 15 dostosowują ustawę do określenia nazwy urzędu Ministra Obrony Narodowej zawartego w art. 134 ust. 2 Konstytucji RP.

Senat uznał za przydatne (w poprawce 16 i 24) wyposażenie ministra właściwego do spraw wewnętrznych w uprawnienie do wprowadzania czasowego zakazu noszenia broni lub tylko niektórych jej rodzajów, lecz tylko wtedy, gdy wymaga tego interes bezpieczeństwa państwa lub interes publiczny. Konsekwentnie, złamanie takiego zakazu będzie wykroczeniem, ujętym w art. 50 ust. 2 ustawy.

W ostatniej poprawce, oznaczonej numerem 26, Senat zmierzał do uściślenia przepisu i wskazania, że zgodnie z przepisem art. 53 (który wejdzie w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia) osoby posiadające obecnie broń bez pozwolenia mogą zawiadomić o tym Policję i złożyć broń do depozytu w terminie 90 dni od dnia wejścia w życie tego przepisu, a nie 90 dni od dnia wejścia w życie pozostałej części ustawy.

Pozostałe poprawki Senatu mają charakter precyzujący.

Drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy
o radiofonii i telewizji

Pierwsze czytanie rozpatrywanego projektu odbyło się na 34. posiedzeniu Senatu, 22 kwietnia br.
Senat po przeprowadzonej debacie skierował projekt ustawy do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Kultury i Środków Przekazu. Komisje na wspólnym posiedzeniu 29 kwietnia br. rozpatrzyły projekt ustawy i przygotowały sprawozdanie połączonych komisji w tej sprawie. Przedstawił je senator Piotr Ł.J. Andrzejewski. Senator sprawozdawca poinformował, że komisje rozpatrzyły projekt ustawy wraz z elementami uzasadnienia. Po omówieniu i zajęciu stanowiska - przez część członków połączonych komisji negatywnego, przez większość pozytywnego - komisje zdecydowały o przyjęciu przedstawionego przez wnioskodawców projektu ustawy w kształcie przedłożonej inicjatywy legislacyjnej. Połączone komisje podtrzymały również zasadność uzasadnienia. W głosowaniu sześciu senatorów opowiedziało się za przyjęciem ustawy w dotychczasowym kształcie, trzech było przeciwnych, nikt się nie wstrzymał od głosowania.

Senator P.Ł.J. Andrzejewski podkreślił, że projekt nowelizacji nie obciąża budżetu państwa, nie pozostaje w kolizji z prawem Unii Europejskiej, proponuje natomiast dostosowanie przepisów ustawy do konstytucji i kodeksu handlowego. W tej sytuacji Komisja Ustawodawcza i Komisja Kultury i Środków Przekazu zdecydowały rekomendować Senatowi jego przyjęcie.

Senat poparł to stanowisko i 46 głosami, przy 31 przeciw i 2 wstrzymujących się od głosu, powziął następującą uchwałę:

U C H W A Ł A
SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 7 maja 1999 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy
o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji.

Jednocześnie upoważnia senatora Piotra Andrzejewskiego do reprezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad projektem.

MARSZAŁEK SENATU

Alicja GRZEŚKOWIAK

projekt

Ustawa
z dnia
o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji

Art. 1.

W ustawie z dnia 29 grudnia 1992 r. o radiofonii i telewizji (Dz. U. z 1993 r. Nr 7, poz. 34, z 1995 r. Nr 66, poz. 335, Nr 142, poz. 701, z 1996 r. Nr 106, poz. 496, z 1997 r. Nr 88, poz. 554, Nr 121, poz. 770) wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 12:

a) w ust. 4 skreśla się wyrazy ", z zastrzeżeniem ust. 5",

b) skreśla się ust. 5;

2) w art. 28:

a) w ust. 1 skreśla się zdanie drugie,

b) po ust. 1 dodaje się ust. 1a i 1b w brzmieniu:
"1a. Członków rady nadzorczej powołuje i odwołuje Krajowa Rada, z wyjątkiem jednego, którego powołuje i odwołuje Minister Skarbu Państwa.
1b. Członek rady nadzorczej jest odwoływany w przypadkach określonych w art. 7 ust. 6 pkt 1-3. Członek powołany przez Ministra Skarbu Państwa może być ponadto odwołany na ogólnych zasadach określonych w Kodeksie handlowym.".

Art. 2.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 30 dni od dnia ogłoszenia.

W uzasadnieniu uchwały podkreślono konieczność dostosowania ustawy o radiofonii i telewizji do obowiązującego porządku konstytucyjnego, powstałego po wejściu w życie konstytucji z 2 kwietnia 1997 r., co powoduje niezbędność wniesienia niniejszej inicjatywy.

Art. 12 ust. 5 ustawy o radiofonii i telewizji w aktualnym brzmieniu stanowi, iż w przypadku odrzucenia sprawozdania Krajowej Rady Radiofonii i Telewizji przez Sejm i Senat następuje wygaśnięcie mandatu wszystkich członków Krajowej Rady. Ustawa wygaśnięcie to uzależnia dodatkowo od potwierdzenia dokonanego przez prezydenta RP. Potwierdzenie takie, jako nie należące do konstytucyjnych prerogatyw Prezydenta (art. 144 ust. 3 pkt 27 konstytucji uprawnia Prezydenta jedynie do powoływania członków KRRiTV), wymagałoby dla swojej ważności, w myśl art. 144 ust. 2 Konstytucji, kontrasygnaty prezesa Rady Ministrów.

Samo przemilczenie i niedziałanie prezydenta w myśl tego przepisu powodować ma brak wywołania skutków w postaci wygaśnięcia mandatów członków Krajowej Rady RTV - a tym samym zawieszać skutki uchwał Senatu i Sejmu.

Ten stan rzeczy koliduje z zasadą niesprzeczności, zupełności i komplementarności obowiązującego stanu prawnego i wymaga albo zmiany konstytucji przez wpisanie zachowania się prezydenta rodzącego skutki prawne jako jego prerogatywy, gdyż kontrasygnata dla przemilczenia jest niemożliwa, albo zmiany ustawy o radiofonii i telewizji

Celem zmian zaproponowanych do art. 28, polegających na dodaniu ust. 1a i 1b, jest zapewnienie właścicielowi majątku spółek Skarbu Państwa, które reprezentuje Minister Skarbu Państwa, możliwości realizowania jego konstytucyjnych i ustawowych uprawnień kontroli i zarządu majątkiem Skarbu Państwa - poprzez swego reprezentanta w radach nadzorczych spółek publicznej radiofonii i telewizji. Proponowane rozwiązanie zapewni rzeczywistą i skuteczną ochronę interesów majątkowych państwa.

Projekt nowelizacji nie obciąża budżetu państwa. Nie pozostaje w kolizji z prawem Unii Europejskiej, natomiast proponuje dostosowanie przepisów ustawy do konstytucji i kodeksu handlowego.

Wejście nowelizacji ustawy w życie po 30 dniach mieści się w zwyczajach legislacyjnych vacatio legis.

Drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych oraz okresu powojennego

Pierwsze czytanie rozpatrywanego projektu odbyło się na 34. posiedzeniu Senatu, 22 kwietnia br. Senat, po przeprowadzonej debacie, skierował projekt ustawy do Komisji Ustawodawczej i Komisji Obrony Narodowej. Komisje na wspólnym posiedzeniu 29 kwietnia br. rozpatrzyły projekt ustawy i przygotowały sprawozdanie połączonych komisji w tej sprawie.

Przedstawiła je senator Anna Bogucka-Skowrońska. Senator sprawozdawca poinformowała, że komisje po rozpatrzeniu projektu ustawy wprowadziły do niego poprawki i składają wniosek o przyjęcie załączonego jednolitego projektu ustawy wraz z projektem uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu tegoż projektu.

Jednocześnie komisje przedstawiły zgłoszony na posiedzeniu połączonych komisji wniosek senatora Piotra Ł.J. Andrzejewskiego o odrzucenie projektu ustawy, który nie został przyjęty przez połączone komisje. Senator zaznaczyła, że wniosek o odrzucenie projektu zgłosiła i poparła jedna osoba.

W pierwszej kolejności przeprowadzono głosowanie nad wnioskiem o odrzucenie projektu ustawy (Izba odrzuciła go 38 głosami, przy 36 za i 4 wstrzymujących się).

Następnie głosowano nad przedstawionym przez komisje projektem ustawy wraz z projektem uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy. W wyniku tego głosowania Izba 40 głosami, przy 33 przeciw i 5 wstrzymujących się, powzięła uchwałę:

U C H W A Ł A
SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 7 maja 1999 r.

w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy
o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych
i okresu powojennego

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego.

Jednocześnie upoważnia senatora Wiesława Pietrzaka do reprezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad projektem.

MARSZAŁEK SENATU

Alicja GRZEŚKOWIAK

P r o j e k t

U S T A W A
z dnia
o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach
będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego

Art. 1.

W ustawie z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 1997 r. Nr 142, poz. 950 oraz z 1998 r. Nr 37, poz. 204, Nr 106, poz. 668 oraz Nr 162, poz. 1118) wprowadza się następującą zmianę:

- w art. 1 w ust. 2 w pkt 7 kropkę na końcu zastępuje się przecinkiem i dodaje pkt 8 w brzmieniu:
"8) bezpośrednie uczestniczenie w latach 1945-1956 żołnierzy Wojska Polskiego i osób cywilnych w wykrywaniu i usuwaniu zapór minowych w ramach operacji wojskowej całkowitego rozminowania kraju.".

Art. 2.

Ustawa wchodzi w życie z dniem 1 stycznia 2000 r.

W uzasadnieniu proponowanej nowelizacji ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego przypomniano, że starania o przyznanie uprawnień kombatanckich żołnierzom wojsk inżynieryjnych biorących udział w operacji rozminowania terytorium Polski w okresie od 1945 do 1956 roku, były przedmiotem zabiegów środowisk i organizacji byłych żołnierzy zawodowych oraz żołnierzy rezerwy, jak i samych zainteresowanych od wielu lat.

Żołnierze tych wojsk oraz osoby cywilne doraźnie przysposobione do rozminowania, w większości nie byli uczestnikami bezpośrednich działań wojennych, jednakże istotą funkcjonowania wojsk inżynieryjnych jest m.in. przywracanie do użytku obszarów i obiektów zaminowanych w trakcie działań wojennych.

Archiwa szefostwa wojsk inżynieryjnych zawierają kilka istotnych w swej wymowie informacji. Operacja całkowitego rozminowania kraju pociągnęła za sobą ofiarę sześciuset dwudziestu trzech zabitych i ponad ośmiuset ciężko rannych żołnierzy tych wojsk; dla porównania w trakcie działań wojennych spośród wojsk polskich walczących na terenie Polski zginęło czterystu sześćdziesięciu trzech saperów.

Efektem heroicznego czynu polskich saperów-minerów było rozminowanie i oddanie do użytku 400 tysięcy hektarów ziemi ornej, około 300 tysięcy hektarów lasów i łąk, około 189 tysięcy kilometrów dróg i kolei, 1937 obiektów fabrycznych i kopalń, 32 890 miast i osiedli, 8 tysięcy mostów drogowych i kolejowych.

Poniesione straty i osiągnięte efekty są wymiernym dowodem wielkości i ważności tego wojskowego zadania. Żołnierze saperzy-minerzy wykonywali je w warunkach zagrożenia dla zdrowia i życia porównywalnego do tego, które spotykało innych żołnierzy w bezpośrednim polu działań wojennych.

Projekt ustawy nie koliduje z prawem Unii Europejskiej. Ponieważ uchwalenie ustawy spowoduje obciążenie budżetu państwa, datę jej wejścia w życie określono na 1 stycznia 2000 roku. Tak ustalony okres vacatio legis daje możliwość uwzględnienia wydatków związanych z realizacją ustawy w pracach nad budżetem na 2000 rok.

Drugie czytanie projektu ustawy o Funduszu Obrony Niepodległości

Pierwsze czytanie rozpatrywanego projektu odbyło się na 34. posiedzeniu Senatu, 22 kwietnia br.
Senat, po przeprowadzonej debacie, skierował projekt ustawy do Komisji Ustawodawczej oraz Komisji Obrony Narodowej. Komisje na wspólnym posiedzeniu 29 kwietnia br. rozpatrzyły projekt ustawy i przygotowały sprawozdanie połączonych komisji w tej sprawie. Przedstawił je senator Stefan Konarski. Senator sprawozdawca poinformował o niewielkich zmianach wprowadzonych przez komisje do projektu, mających na celu dopracowanie poszczególnych przepisów projektu ustawy.

Senator S. Konarski podkreślił, że projekt ten spotkał się z poparciem przedstawiciela rządu wiceministra obrony narodowej Roberta Lipki oraz przedstawiciela Biura Bezpieczeństwa Narodowego Władysława Staronia. Komisje informowane były również o dużym zainteresowaniu ze strony środowisk polonijnych możliwością konsolidowania się i pracy dla zapewnienia Polsce suwerenności przez ofiarność na rzecz Funduszu Obrony Niepodległości. Przychylne sygnały nadchodzą także od środowisk kadry zawodowej Wojska Polskiego.

Kończąc swe wystąpienie, senator S. Konarski powiedział:

Panie Marszałku! Wysoka Izbo! W tym miejscu nie mogę pominąć inspiratorskiej roli w tworzeniu tego projektu ustawy Stronnictwa Wierności Rzeczypospolitej, Klubu Służby Niepodległości, zwłaszcza jego przewodniczącego, pana Wojciecha Ziębińskiego, Polaka, który całe swoje życie poświęcił służbie dla naszego narodu. Rekomendując Wysokiemu Senatowi omawiany projekt ustawy w imieniu połączonych komisji, czynię to z przekonaniem, że mamy możliwość stworzyć instrument pobudzający świadomość narodową, społeczną ofiarność, a zwłaszcza obecnie tak zapomnianą, a tak bezcenną wartość, jaką jest patriotyzm

Senat w głosowaniu poparł stanowisko komisji i 60 głosami, przy 2 przeciw i 17 wstrzymujących się, powziął uchwałę:

U C H W A Ł A
SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 7 maja 1999 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy
o Funduszu Obrony Niepodległości

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o Funduszu Obrony Niepodległości.

Jednocześnie upoważnia senatora Andrzeja Chronowskiego do reprezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad projektem.

MARSZAŁEK SENATU

Alicja GRZEŚKOWIAK

P r o j e k t

U S T A W A
z dnia
o Funduszu Obrony Niepodległości

Art. 1.

W celu zasilenia środków przeznaczonych na dostosowanie obronności Polski do wymogów Paktu Północnoatlantyckiego, tworzy się Fundusz Obrony Niepodległości, zwany w skrócie: FON-NATO.

Art. 2.

Fundusz Obrony Niepodległości jest osobą prawną, posiadającą konto w Narodowym Banku Polskim.

Art. 3.

Fundusz Obrony Niepodległości tworzą darowizny, zapisy i spadki.

Art. 4.

1. Funduszem Obrony Niepodległości zarządza Minister Obrony Narodowej.

2. Na wniosek Ministra Obrony Narodowej, Prezes Rady Ministrów zatwierdza plan użycia środków Funduszu Obrony Niepodległości.

3. Prezes Rady Ministrów, w drodze rozporządzenia, nadaje statut, określa sposób zarządzania Funduszem Obrony Niepodległości, zasady jego rachunkowości
i sprawozdawczości oraz powołuje pięcioosobową Społeczną Komisję Rewizyjną określając jej kompetencje.

Art. 5.

Ustawa wchodzi w życie z dniem ogłoszenia.

W uzasadnieniu uchwały wskazano, że ustawowe powołanie FON-NATO przyczyni się do mobilizacji środków finansowych na cele obronności Polski oraz ich dostosowanie do wymogów doktryny wojskowej Paktu Północnoatlantyckiego.

Zaproponowane rozwiązanie zakłada, że Fundusz Obrony Niepodległości nie będzie państwowym funduszem celowym, co powoduje, że nie będzie się do niego stosować przepisów ustawy o finansach publicznych. Jest to istotne podkreślenie niepublicznego charakteru środków tworzących fundusz (darowizny, zapisy i spadki), a tym samym odwołanie się do ofiarności społecznej, zwłaszcza tej części społeczeństwa, dla której godność suwerennego Narodu Polskiego, idea Niepodległości, zawsze były i pozostaną wartościami nadrzędnymi.

Efektywność Funduszu Obrony Niepodległości wspomoże urzeczywistnienie zasady równouprawnienia wszystkich członków Paktu Północnoatlantyckiego; pomoże także w zwalczaniu inspirowanych przez jego przeciwników szkodliwych opinii oraz działań podważających wiarygodność partnerstwa Polski w NATO.

Projekt nie pozostaje w kolizji z prawem Unii Europejskiej. Przedmiot ustawy nie wymaga konsultacji ze związkami zawodowymi. Ustawa nie rodzi skutków obciążających budżet państwa.

Drugie czytanie projektu ustawy o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

Pierwsze czytanie rozpatrywanego projektu odbyło się na 34. posiedzeniu Senatu, 22 kwietnia br.
Senat, po przeprowadzonej debacie, skierował projekt ustawy do Komisji Ustawodawczej, Komisji Praw Człowieka i Praworządności oraz Komisji Spraw Emigracji i Polaków za Granicą.
Komisje na wspólnym posiedzeniu 28 kwietnia br. rozpatrzyły projekt ustawy i przygotowały sprawozdanie połączonych komisji w tej sprawie. Przedstawił je senator Piotr Ł.J. Andrzejewski. Senator sprawozdawca poinformował, że połączone komisje odrzuciły przedstawiony na posiedzeniu Senatu wniosek senatora Zbigniewa Kulaka o wprowadzenie poprawki do projektu ustawy. Przyjęły natomiast przedstawiony na posiedzeniu połączonych komisji wniosek senator Anny Boguckiej-Skowrońskiej o wprowadzenie do projektu ustawy poprawek o charakterze redakcyjnym.

Senator sprawozdawca podkreślił m.in., iż komisje podzieliły pogląd, że rozpatrywany projekt stanowi o przywróceniu cechy niesprzeczności z konstytucją i ze standardami praw człowieka. Zdaniem komisji, sprzeczność ta zachodziła i zachodzi przy dotychczasowym brzmieniu ustawy, która - nie negując prawa wyborczego Polaków przebywających stale bądź przejściowo za granicą - pozbawia ich jego zrealizowania, potwierdzonego tą ustawą i konstytucją, prawa w drugiej turze wyborów prezydenckich. Skoro ustawa to prawo przyznaje, skoro konstytucja to prawo przyznaje, to pozbawienie prawa głosu tylko w drugiej turze wyborów jest cechą niespójności systemowej, z pogwałceniem podstawowych standardów wynikających z obywatelstwa - stwierdził senator P.Ł.J. Andrzejewski i w imieniu połączonych komisji wniósł o przyjęcie przedstawionego projektu ustawy.

W pierwszej kolejności głosowano nad nie przyjętym przez komisje wnioskiem o wprowadzenie poprawki do ustawy (Izba odrzuciła go 50 głosami, przy 26 za i 3 wstrzymujących się), a następnie nad przedstawionym przez połączone komisje projektem ustawy oraz projektem uchwały w sprawie wniesienia do Sejmu tego projektu ustawy. W wyniku tego drugiego głosowani Izba 52 głosami, przy 26 przeciw i 1 wstrzymującym się, powzięła uchwałę:

U C H W A Ł A
SENATU RZECZYPOSPOLITEJ POLSKIEJ
z dnia 7 maja 1999 r.
w sprawie wniesienia do Sejmu projektu ustawy
o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

Na podstawie art. 118 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r., Senat wnosi do Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej projekt ustawy o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej.

Jednocześnie upoważnia senatora Piotra Andrzejewskiego do reprezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad projektem.

MARSZAŁEK SENATU

Alicja GRZEŚKOWIAK

P r o j e k t

U S T A W A
z dnia
o zmianie ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej

Art. 1.

W ustawie z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej (Dz. U. Nr 67, poz. 398 i Nr 79, poz. 465, z 1993 r. Nr 45, poz. 205, z 1995 r. Nr 95, poz. 472 oraz z 1997 r. Nr 70, poz. 443 i Nr 121, poz. 770) wprowadza się następujące zmiany:

1) w art. 31 skreśla się ust. 2 i oznaczenie ust. 1;

2) w art. 70 ust. 1 otrzymuje brzmienie:

"1.Ponowne głosowanie przeprowadza się w trybie przewidzianym w niniejszej ustawie.".

Art. 2.

Ustawa wchodzi w życie po upływie 14 dni od dnia ogłoszenia.

W uzasadnieniu uchwały zaznaczono, że Konstytucja z 2 kwietnia 1997 r. przewiduje dwie tury głosowania w wyborach prezydenckich, z tym że przesłanką do przeprowadzenia II tury głosowania jest nieuzyskanie przez żadnego z kandydatów w I turze większości bezwzględnej. Wówczas 14 dnia po pierwszym głosowaniu przeprowadza się ponowne głosowanie (art. 127 ust. 4). Ustawa o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej z 27 września 1990 r. (Dz. U. Nr 67, poz. 398 i Nr 79, poz. 465, z 1993 r. Nr 45, poz. 205, z 1995 r. Nr 95, poz. 472 oraz z 1997 r. Nr 70, poz. 443 i Nr 121, poz. 770) w art. 8b ust. 1 powtarza przepisy konstytucyjne, przewidując jednak w art. 70 ust. 1 pkt 2 ograniczenie. Dotyczy ono II tury głosowania, którą zgodnie z dyspozycją powołanego przepisu przeprowadza się tylko na terytorium kraju. W ten sposób ustawodawca pozbawia obywateli polskich przebywających za granicą prawa ponownego głosowania.

Ustawodawca jest oczywiście uprawniony do ustanawiania różnego rodzaju ograniczeń, ale muszą one być dopuszczone w sposób wyraźny przez przepisy konstytucyjne oraz mogą być wprowadzane tylko w zakresie niezbędnym (patrz orzeczenie T. K. sygn. K. 12/95). Konstytucja nie przewiduje ograniczenia zawierającego się w dyspozycji art. 70 ust. 1 pkt 2 ustawy będącej przedmiotem inicjatywy. W związku z tym, istnieją uzasadnione wątpliwości dotyczące spełnienia przesłanek warunkujących wprowadzenie tego rodzaju ograniczenia. Dodatkowym faktem mogącym potwierdzać wątpliwości jest związanie Polski Międzynarodowym Paktem Praw Obywatelskich i Politycznych, który w art. 25 lit. b) przewiduje prawo obywatela bez dyskryminacji i nieuzasadnionych ograniczeń do korzystania z czynnego i biernego prawa wyborczego.

Norma art. 70 ust. 1 pkt 2 ustawy z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej mówiąca, że przy ponownym głosowaniu "głosowanie przeprowadza się tylko na terytorium kraju" jest sprzeczna z art. 2 i 4 tejże ustawy.

Art. 2 ustawy z dnia 27 września 1990 r. o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej stanowi:

"Wybory są powszechne; prawo wybierania ma k a ż d y obywatel polski, który w dniu wyborów ma ukończone 18 lat.".

Każdy bez względu na miejsce zamieszkania czy pobytu.

Treść art. 2 uzupełnia art. 4 ww. ustawy, który stanowi:

"Wybory są równe; wyborcy biorą udział w wyborach na równych zasadach.".

Przepisy ustawy dotyczą podstawowych praw człowieka i obywatela w życiu społecznym i realizują art. 32 i art. 62 Konstytucji oraz art. 16, art. 25 i art. 26 Międzynarodowego Paktu Praw Obywatelskich i Politycznych - znajdujących oparcie
w art. 21 Powszechnej Deklaracji Praw Człowieka.

Przestrzeganie ww. praw jest podstawowym obowiązkiem każdego organu władzy publicznej, w tym Państwowej Komisji Wyborczej, który działać ma na podstawie i w granicach prawa (art. 7 Konstytucji).

Prawa te nie mogą być ograniczone inaczej, jak "w celu zapewnienia odpowiedniego uznania i poszanowania praw i wolności innych oraz w celu czynienia zadość słusznym wymogom moralności, porządku publicznego i powszechnego dobrobytu w demokratycznym społeczeństwie" (Powszechna Deklaracja Praw Człowieka art. 29 ust. 2).

Ustawa wskazuje jako ograniczenia podmiotowych praw wyborczych przy wyborze Prezydenta RP jedynie:

1) pozbawienie praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądu,
2) pozbawienie praw wyborczych orzeczeniem Trybunału Stanu,
3) ubezwłasnowolnienie całkowite lub częściowe prawomocnym orzeczeniem sądu z powodu choroby psychicznej lub niedorozwoju umysłowego (art. 3 ustawy o wyborze Prezydenta RP).

Pozbawienie obywateli polskich za granicą konstytucyjnie gwarantowanych praw obywatelskich do udziału w II turze wyborów na podstawie przepisu art. 70 ust. 1 pkt 2 ustawy stanowi złamanie art. 4 ustawy (zasady równości) i art. 2 ustawy (zasady powszechności) w korzystaniu z obywatelskich praw wyborczych.

W projekcie nowelizacji zrezygnowano z ograniczenia wynikającego z art. 70 ust. 1 pkt 1 ustawy o wyborze Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej stanowiącego, że ponowne głosowanie przeprowadza się na podstawie tego samego spisu wyborców. Jest to uzasadnione brzmieniem art. 62 ust. 1 Konstytucji, który przyznaje obywatelowi polskiemu prawo wybierania Prezydenta Rzeczypospolitej, jeżeli najpóźniej w dniu głosowania kończy 18 lat oraz trybem wyborów prezydenckich, w których przeprowadza się ponowne głosowanie, jeśli żaden z kandydatów nie uzyskał w I turze głosowania wymaganej większości głosów.

Niniejsza inicjatywa usuwa sprzeczność istniejącą w obowiązującym systemie prawnym, a potwierdzoną wyżej wymienionymi argumentami oraz kolizję z fundamentalnymi zasadami tego systemu włączonymi do samej ustawy.

Skutki finansowe wykonania projektu dotyczą kosztów przeprowadzenia ponownego głosowania w wyborach prezydenckich za granicą. Koszty bezpośrednie I tury głosowania za granicą wynoszą 325.950 zł, w tym:
- sporządzenie spisów wyborców 17.250 zł,
- przygotowanie lokali wyborczych 24.000 zł,
- obsługa obwodowych komisji wyborczych 28.800 zł,
- łączność 16.000 zł,
- karty do głosowania 2.300 zł,
- zryczałtowane wynagrodzenia członków komisji wyborczych 237.600 zł.

Koszty wyborów w II turze będą niższe o około 30.000 zł (pomniejszone o sporządzenie spisów wyborców i częściowe przygotowanie lokali wyborczych) i wynosić będą 295.950 zł. Powyższe wyliczenia oparte zostały na średnich wielkościach danych występujących w wyborach Prezydenta RP w 1990 i 1995 roku.