Aktualności

W dniach 17 i 18 marca 1999r. odbyło się 32. posiedzenie Senatu. Posiedzeniu przewodniczyli wicemarszałkowie Tadeusz Rzemykowski i Donald Tusk. Na sekretarzy posiedzenia powołano senatorów Tomasza Michałowskiego i Andrzeja Mazurkiewicza; listę mówców prowadził senator T. Michałowski.

Wicemarszałek D. Tusk poinformował, że Sejm na 45. posiedzeniu 4 marca br. przyjął wszystkie poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, a także większość poprawek do ustawy o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji oraz ustawy o zamówieniach publicznych.

Senat zaakceptował porządek dzienny 32. posiedzenia, który obejmował następujące punkty:

• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks celny,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o usługach turystycznych,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej,
• stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, ustawy o finansach publicznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych,
• pierwsze czytanie wniesionego przez grupę senatorów projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, ustawy o samorządzie województwa i ustawy o samorządzie powiatowym,
• zmiany w składzie komisji senackich.

Na wniosek senatora Zbigniewa Romaszewskiego punkt dotyczący stanowiska Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, ustawy o finansach publicznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, rozpatrzono jako punkt 3. porządku dziennego 32. posiedzenia Senatu.

Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o dopłatach do oprocentowania niektórych kredytów bankowych

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 45. Posiedzeniu, 4 marca br. Do Senatu została przekazana 5 marca Marszałek Senatu 9 marca, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu skierowała ją do Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Jan Chodkowski. Senator przypomniał, że zmiana wprowadzana przez ustawę polega na dodaniu art. 10a, mówiącego że dopłaty do oprocentowania kredytów zaciągniętych w 1998 r. na zakup rzeczowych środków do produkcji rolniczej i produkcji żywności metodami ekologicznymi oraz na postęp biologiczny w rolnictwie mogą być stosowane przez okres nie dłuższy niż dwadzieścia miesięcy od dnia otrzymania tego kredytu. Ustawa ma wejść w życie z dniem ogłoszenia, z mocą obowiązującą od 1 stycznia 1999 r.

Według dotychczasowych przepisów, dopłaty do kredytów na zakup rzeczowych środków do produkcji rolniczej były stosowane przez okres nie dłuższy niż dwanaście miesięcy. Jak stwierdził senator sprawozdawca, trudna sytuacja finansowa rolników, a także zobowiązania rządu wynikające z podpisanych porozumień, powodują, że zmiana ta jest konieczna i pilna.

W imieniu komisji senator J. Chodkowski wniósł o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Izba przychyliła się do tego wniosku i po dyskusji 81 głosami, przy 1 wstrzymującym się, powzięła uchwałę o przyjęciu rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Senat uchwalił poprawki do ustawy o zmianie ustawy - Kodeks celny

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 45. posiedzeniu, 3 marca br. Do Senatu została przekazana 5 marca, a 9 marca marszałek Senatu, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Edmund Wittbrodt. Senator sprawozdawca zaakcentował, iż są dwie podstawowe przyczyny wprowadzenia zmian do ustawy - Kodeks celny. Pierwsza to konieczność dostosowania ustawy do wymogów nowej konstytucji z 2 kwietnia 1997 r., druga zaś to konieczność dostosowania ustawy do przyjętych zobowiązań międzynarodowych.

Takie są bezpośrednie przyczyny nowelizacji ustawy - Kodeks celny. Niejako przy okazji w projekcie rządowym zaproponowano wprowadzenie pewnego rozluźnienia rygorów, które uznano za ważne z punktu widzenia rozwoju eksportu - na tyle właśnie, iż zdecydowano się na nie, mimo że przygotowywana jest nowa ustawa merytoryczna.

Są to następujące zmiany.

Wprowadzono możliwość udzielania, w uzasadnionych gospodarczo wypadkach, pozwolenia na stosowanie generalnego zabezpieczenia lub zabezpieczenia ryczałtowego w celu zagwarantowania pokrycia powstających lub mogących powstać długów celnych, mimo niespełnienia warunków zawartych w art. 197 § 2 pkt 1 i 5. Warunki te uznano za zbyt rygorystyczne, mogące dać niepożądane efekty, szczególnie w przypadku dużych przedsiębiorstw państwowych lub spółek z udziałem skarbu państwa. Chodzi tu między innymi o niemożność skorzystania z zabezpieczenia generalnego w wypadku prowadzenia postępowania układowego. Zasada ta może być stosowana w uzasadnionych gospodarczo wypadkach.

Kolejna zmiana polega na wprowadzeniu dodatkowej możliwości określenia sytuacji, w których nie powstaje dług centralny. Daje to podstawę do zwolnienia z cła surowców przetwarzanych następnie w kraju, a potem wywożonych zagranicę.

Ostatnia zmiana to uregulowanie, w myśl którego organem właściwym do wydawania aktu wykonawczego jest ten sam organ, co w wypadku gospodarczych procedur celnych.

Jak wskazał senator sprawozdawca, kolejne zmiany w ustawie zaproponował Sejm Rzeczypospolitej Polskiej. Zmiany te polegają, po pierwsze, na uwzględnieniu obowiązujących przepisów o ochronie danych osobowych.

Po drugie - na upoważnieniu organu celnego do zatrzymania towaru w razie podejrzenia o naruszenie przepisów prawa o ochronie własności intelektualnej, handlowej i przemysłowej.

Po trzecie - na zobowiązaniu ministra do spraw finansów publicznych do zawiadamiania Sejmu Rzeczypospolitej Polskiej o wykonaniu upoważnienia, które jest zawarte w art. 61 § 1.

Po czwarte - na wprowadzeniu fakultatywnej możliwości zwolnienia z obowiązku złożenia zabezpieczenia przy tak zwanej procedurze uszlachetniania czynnego.

Po piąte - na wprowadzeniu zasady zwrotu zabezpieczenia finansowego, wnoszonego przez podmioty z tytułu obowiązku gwarancji bankowych i ubezpieczeniowych, z chwilą rozliczania procedury zawieszającej, co skraca czy może skrócić trwające nieraz kilka lat oczekiwanie na zwrot.

Po szóste - na wprowadzeniu ustawowego tytułu obejmującego zagadnienia kontroli celnej. Chodzi tutaj o pkt 36 i 37. Konieczność ustawowego uregulowania kontroli wynika stąd, że narusza ona konstytucyjne prawa obywatelskie. I stąd potrzeba uregulowania tych kwestii na poziomie ustawy.

Po siódme - na wprowadzeniu regulacji dotyczących kwestii przejścia od rozwiązań dotychczas obowiązujących do nowo wprowadzanych. Mówi o tym art. 2.

Senator sprawozdawca podkreślił, że Komisja Gospodarki Narodowej szczegółowo przeanalizowała projekt ustawy o zmianie ustawy - Kodeks celny i postanowiła zaproponować przyjęcie pięciu poprawek.

Senator E. Wittbrodt szczegółowo omówił proponowane poprawki i wniósł o ich przyjęcie.

Dalsze propozycje poprawek do ustawy zgłosił senator Jerzy Suchański podczas dyskusji nad ustawą.

Wszystkie zaproponowane poprawki rozpatrzyła podczas przerwy w obradach Komisja Gospodarki Narodowej.

Komisja zarekomendowała Izbie przyjęcie 5 spośród 10 zgłoszonych ogółem poprawek.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu przeprowadzono głosowania nad poszczególnymi poprawkami w kolejności przepisów ustawy, a następnie poddano pod głosowanie projekt uchwały w sprawie rozpatrywanej ustawy wraz z przyjętymi poprawkami. W wyniku tego ostatniego głosowania Senat 87 głosami, 1 przeciw i przy 5 wstrzymujących się, powziął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Kodeks celny:

<<Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 3 marca 1999 r. ustawy o zmianie ustawy - Kodeks celny, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:
1) w art. 1 w pkt 13, w art. 61 skreśla się § 2 i oznaczenie § 1;
2) w art. 2 w ust. 1 w zdaniu wstępnym po wyrazie "wystąpić" dodaje się wyrazy "do Prezesa Głównego Urzędu Ceł";
3) w art. 2 w ust. 1 w pkt 1 po wyrazach "pkt 5-7" dodaje się wyrazy "Kodeksu celnego";
4) w art. 2 ust. 3 otrzymuje brzmienie:
"3. W wypadku niezłożenia wniosku o wpis na listę agentów celnych w terminie, o którym mowa w ust. 2, lub wydania decyzji odmownej w sprawie wpisu na tę listę z powodu niespełnienia warunków określonych w ust. 1 osoba, o której mowa w ust. 1, traci uprawnienia do wykonywania czynności agenta celnego.";
5) w art. 4 po wyrazie "życie" dodaje się wyrazy "po upływie">>.

W uzasadnieniu powziętej uchwały wskazano, że rozpatrując ustawę o zmianie ustawy - Kodeks celny, Senat postanowił wprowadzić do jej tekstu pięć poprawek.

Senat uznał za niepotrzebne, zawarte w nowelizowanym art. 61 § 2 Kodeksu celnego, zobowiązywanie ministra właściwego do spraw finansów publicznych do zawiadamiania Sejmu, w trakcie składania sprawozdania z wykonania budżetu, o wykonywaniu upoważnienia do wydania rozporządzenia. Senat dostrzegł także w tym przepisie niezgodność z art. 226 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 103 ustawy o finansach publicznych, w myśl których sprawozdanie z wykonania budżetu państwa składa Sejmowi Rada Ministrów, a nie minister właściwy do spraw finansów publicznych.

Senat uznał za konieczne wskazanie, iż decyzja odmowna w sprawie wpisu na listę agentów celnych może zapaść jedynie z powodu niespełnienia warunków określonych w ust. 1 art. 2 ustawy. Brzmienie uchwalone przez Sejm sugeruje, że prezes GUC może wydać decyzję odmowną także z innych powodów.

Pozostałe poprawki mają charakter porządkujący i doprecyzowują niektóre przepisy ustawy.

Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, ustawy o finansach publicznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 45. posiedzeniu, 5 marca br., i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 9 marca, zgodnie z art. 55 ust. 1 regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Praw Człowieka i Praworządności. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawiła je senator Anna Bogucka-Skowrońska. Senator sprawozdawca podkreśliła, że rozpatrywana ustawa wprowadza kilka istotnych zmian ustawy z 18 grudnia ubiegłego roku o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu.

Przede wszystkim nastąpiła zmiana trybu wyboru i powoływania władz instytutu, tak by to powoływanie i wybór następowały przy koniecznym porozumieniu głównych sił politycznych. Ma to być gwarancją poszerzenia społecznej kontroli nad działalnością władz, a także sprzyjać przyłożeniu wagi bardziej do predyspozycji i profesjonalnego przygotowania kandydatów niż do ich politycznej orientacji.

Zmienił się tryb powoływania i odwoływania prezesa instytutu. Wprowadzono wymóg uzyskania kwalifikowanej większości 3/5 głosów. Jeśli chodzi o kolegium, to Sejm uchwalił, że Sejm wybiera jego członków bezwzględną większością głosów, przy czym liczbę członków kolegium zwiększono z dziewięciu do jedenastu. Wprowadzono zapis, że dwóch kandydatów zgłasza Krajowa Rada Sądownicza (chodziło tutaj o profesjonalizm członków kolegium). Wprowadzono także zmianę do trybu wyboru członków komisji dyscyplinarnej oraz odwoławczej komisji dyscyplinarnej dla prokuratorów w instytucie przez przekazanie kompetencji zgromadzeniu prokuratorów, nie zaś prokuratorowi generalnemu, i przedłużenie kadencji z dwóch do czterech lat. Prokurator generalny zyskał tylko kompetencje do wyznaczenia rzecznika dyscyplinarnego.

Kolejna zmiana polega na zaostrzeniu wymogów, jakie winni spełniać kandydaci do władz. W stosunku do prezesa zaostrzono te wymogi przez wprowadzenie dodatkowej przesłanki negatywnej. Chodzi o to, aby była to osoba, która nie służyła, nie pracowała i nie współdziałała z instytucjami, których działalność objęta jest tajemnicą państwową w zakresie, w jakim uniemożliwiałoby to przedstawienie przez kandydata szczegółowego przebiegu służby, pracy i współpracy. Wprowadzono także gwarancję niezależności prezesa od wszystkich organów władzy państwowej w miejsce dotychczasowego zapisu, ograniczającego ją tylko do administracji państwowej. W wypadku członków kolegium zmieniono przepisy, a właściwie przesłanki ustania członkostwa, wpisując wymóg braku skazania za każde przestępstwo, nie zaś jak uprzednio, skazania za przestępstwo umyślne ścigane z urzędu. Wprowadzono również ustanie członkostwa przez odwoływanie przez Sejm bezwzględną większością głosów.

Senator A. Bogucka-Skowrońska podkreśliła, że oprócz tych zmian wprowadzono inne, które jakby sprzeciwiają się dotychczasowej filozofii rozpatrywanej nowelizacji. Skrócono mianowicie kadencję władz - prezesa z siedmiu do pięciu lat, a kolegium z dziewięciu do siedmiu lat. Wyeliminowano rolę Senatu w powoływaniu prezesa (był zapis: "za zgodą Senatu", i to zostało wyeliminowane). Poza tym dodano przepisy konkretyzujące odpowiedzialność za szkodę wyrządzoną obywatelowi przez pracowników Instytutu Pamięci Narodowej w związku z działalnością instytutu. Wprowadzono jednocześnie ustawowe zwolnienie od opłat w wypadku złożenia przez osobę dochodzącą odszkodowania oświadczenia o braku służby, pracy i współpracy z organami bezpieczeństwa państwa, obwarowując przy tym to oświadczenie możnością skazania, gdyby było ono nieprawdziwe. Zmiana wprowadzająca karalność w wypadku złożenia nieprawdziwego oświadczenia ma posłużyć właśnie do wszczęcia procesu.

Ponadto w art. 2, 3 i 5 wprowadzono zmiany do innych ustaw, przy czym w art. 2 ustanowiono ciągłość toczących się już postępowań, wszczętych przed wejściem w życie ustawy.

Senator sprawozdawca poinformowała, że Komisja Praw Człowieka i Praworządności postanowiła zaproponować Senatowi kilka poprawek, zgodnych z filozofią zmian wprowadzonych przez Sejm, w których chodzi o zaostrzenie wymogów stawianych przedstawicielom władz i uniezależnienie ich w związku z tym od jakichkolwiek nacisków, nacisków o jakimkolwiek charakterze, a zwłaszcza nacisków publicznych. Poprawki te zmierzają do stworzenia większej płaszczyzny dla zasad demokracji przy wyborze tych władz.

Senator A. Bogucka-Skowrońska przedstawiła i szczegółowo omówiła proponowane poprawki oraz w imieniu komisji - wniosła o ich uchwalenie.

Dalsze propozycje poprawek zgłosili senatorowie podczas dyskusji.

Wszystkie zaproponowane poprawki rozpatrzyła podczas przerwy w obradach Komisja Praw Człowieka i Praworządności. Komisja rekomendowała Izbie przyjęcie wszystkich poprawek.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu najpierw przeprowadzono głosowania nad poszczególnymi poprawkami w kolejności przepisów ustawy, a następnie 65 głosami, przy 26 przeciw i 2 wstrzymujących się, przyjęto uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, ustawy o finansach publicznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych:
<<Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 5 marca 1999 r. ustawy o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej - Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, ustawy o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego, ustawy o finansach publicznych oraz ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:
Uchwała

W uzasadnieniu podjętej uchwały podkreślono, że Senat wprowadził kilkanaście zmian do uchwalonej 5 marca 1999 r. ustawy o zmianie ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej oraz wymienionych w tytule innych ustaw, uznając je za niezbędne dla prawidłowego funkcjonowania ustawy, szczególnie w kontekście realizacji funkcji Instytutu, jaką jest ściganie przestępstw nazistowskich, komunistycznych, zbrodni przeciwko pokojowi, ludzkości i zbrodni wojennych.

Sejm, dokonując zmiany art. 3 ustawy nowelizowanej, przyjął jego brzmienie identyczne z brzmieniem art. 2b ust. 2 uchylonej ustawy z 6 kwietnia 1984 r. o Głównej Komisji Badania Zbrodni Przeciwko Narodowi Polskiemu - Instytucie Pamięci Narodowej. W przyjętej tam definicji zbrodni przeciwko ludzkości, jako znamię tej zbrodni, wymienione jest dokonywanie prześladowań przez władze państwowe, podczas gdy w ustawie o Instytucie Pamięci Narodowej z 1998 r. mowa jest o dokonywaniu tych prześladowań przez funkcjonariuszy publicznych. To właśnie brzmienie postanowił utrzymać Senat, uznając je za bardziej precyzyjne, oparte na funkcjonującej w polskim prawie karnym definicji funkcjonariusza publicznego. Senat miał tu również na względzie fakt, iż pozostawienie określenia "władze państwowe" stworzy niespójność pomiędzy art. 3 a art. 2 ustawy nowelizowanej, w którym używa się określenia "funkcjonariusz".

Senat, powodowany przyjętą przez Sejm treścią definicji zbrodni przeciwko ludzkości zawartej w art. 3 ustawy nowelizowanej (art. 1 pkt 1 nowelizacji), uznał konieczność dokonania zmiany w art. 4 ustawy nowelizowanej. Brzmienie przepisu art. 3 odpowiadające treści art. 2b ust. 2 ustawy z 1984 r. zostało przyjęte z pominięciem ust. 1 art. 2b, zgodnie z którym nie ulegają przedawnieniu zbrodnie hitlerowskie, stalinowskie i inne przestępstwa stanowiące według prawa międzynarodowego zbrodnie wojenne lub zbrodnie przeciwko ludzkości (w ustawie o Instytucie z 1998 r. w związku z rozszerzeniem zakresu przedmiotowego ustawy są to zbrodnie nazistowskie, komunistyczne oraz przestępstwa stanowiące zbrodnie przeciwko pokojowi, ludzkości lub zbrodnie wojenne). Z tego względu Senat wprowadził poprawkę do art. 4 ustawy nowelizowanej dodającą nowy ust. 1.

W związku z tym, że niektóre zbrodnie komunistyczne nie stanowią zbrodni przeciwko ludzkości, a przepis art. 4 ust. 1 stanowi, od kiedy zaczyna biec termin przedawnienia zbrodni komunistycznych, nie będących zbrodniami wojennymi lub zbrodniami przeciwko ludzkości, pojawia się wątpliwość, z upływem jakiego terminu przedawniają się te właśnie zbrodnie. Senat rozstrzygnął tą wątpliwość poprzez określenie terminu przedawnienia w dodawanym w art. 4 ust. 1a zdaniu drugim.

Senat postanowił wprowadzić dodatkowy przepis określający przesłanki, których zaistnienie wyłącza możliwość powołania na stanowisko Prezesa Instytutu Pamięci (druga poprawka dotycząca tej materii jest zmienioną wersją przyjętej przez Sejm poprawki do art. 11 ust. 2a). Izba kierowała się w tym wypadku potrzebą wprowadzenia do ustawy możliwości dokładnego sprawdzenia kandydata na stanowisko Prezesa Instytutu z punktu widzenia jego pracy, współpracy lub służby w organach bezpieczeństwa państwa, także na podstawie dokumentów znajdujących się w archiwach podlegających przekazaniu do Instytutu oraz innych archiwach państwowych.

Wyrażając wolę pozostawienia uprawnienia Senatu do wyrażania zgody na powołanie i odwołanie Prezesa Instytutu, Senat postanowił także zmienić zasady i tryb wyboru członków Kolegium Instytutu Pamięci. W tym celu wprowadził rozwiązanie zobowiązujące Sejm do wyboru 2 członków spośród kandydatów zgłoszonych przez Krajową Radę Sądownictwa (w ustawie uchwalonej przez Sejm jest tylko przepis dający Krajowej Radzie Sądownictwa uprawnienie do zgłoszenia 2 kandydatów) oraz uprawniające Senat, jako Izbę wyrażającą zgodę na powołanie i odwołanie Prezesa, do wyboru także 4 członków Kolegium.

Senat uchwalił poprawki do ustawy o zmianie ustawy o usługach turystycznych

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 45. posiedzeniu, 3 marca br. Do Senatu została przekazana 5 marca. Marszałek Senatu 9 marca, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Andrzej Krzak. Senator sprawozdawca podkreślił, że rozpatrywana nowelizacja ma na celu złagodzenie rygorów dotyczących prowadzenia działalności turystycznej przez zastąpienie koncesji, wydawanych przez prezesa Urzędu Kultury Fizycznej i Turystyki, zezwoleniami na działalność w tym zakresie, oraz złagodzenie ustawowych wymogów wobec przedsiębiorców prowadzących działalność turystyczną. Wydawanie zezwoleń powierza się wojewodom, a warunki ich udzielania ogranicza się jedynie do obowiązku zabezpieczenia finansowego interesów klienta w wypadku konieczności pokrycia kosztów powrotu do kraju oraz zwrotu wpłat wniesionych przez klienta w razie niewywiązania się z podjętych zobowiązań. Drugi wymóg dotyczy zapewnienia, iż działalnością przedsiębiorstwa będą kierowały osoby o odpowiednich kwalifikacjach i praktyce, wykazujące się niekaralnością w sprawach przeciwko życiu i zdrowiu, a także związanych z wiarygodnością dokumentów.

Zabezpieczeniem interesów klienta ma być między innymi wprowadzany nowelą centralny rejestr wydawanych zezwoleń, umożliwiający uzyskanie istotnych informacji o przedsiębiorstwach turystycznych. Nowela określa także następstwa zmiany warunków umowy pomiędzy organizatorem usług turystycznych a klientami przed wyjazdem lub w przypadku odstąpienia od umowy czy odwołania imprezy turystycznej przez organizatora.

Jak stwierdził senator sprawozdawca, rozpatrywana ustawa dostosowuje nasze przepisy do prawa obowiązującego w Unii Europejskiej, a mianowicie do postanowień zawartych w dyrektywie 90/314 o imprezach turystycznych, bezwzględnie przestrzeganej w krajach Unii.

Senator A. Krzak przedstawił następnie i szczegółowo uzasadnił 16 poprawek do ustawy zaproponowanych przez komisję.

Dalsze poprawki do ustawy zgłosili senatorowie podczas dyskusji.

Wszystkie zaproponowane poprawki rozpatrzyła podczas przerwy w obradach Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu. Komisja rekomendowała Izbie przyjęcie 18 spośród 26 zgłoszonych ogółem poprawek.

Na wniosek senatora Andrzeja Mazurkiewicza, zgodnie z art. 47 Regulaminu Senatu, przeprowadzono głosowanie łączne nad poprawkami popartymi przez komisję, oraz kolejne głosowania nad poszczególnymi pozostałymi poprawkami. Następnie 85 głosami, przy 7 wstrzymujących się, Senat powziął uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o usługach turystycznych:
<< Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 3 marca 1999 r. ustawy o zmianie ustawy o usługach turystycznych, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:
Uchwała

W uzasadnieniu podjętej uchwały wskazano, że rozpatrując ustawę o zmianie ustawy o usługach turystycznych Senat dostrzegł potrzebę wprowadzenia do jej tekstu kilkunastu poprawek.

Poprawka ujęta w pkt 1 uchwały, dotycząca art. 5 ust. 1 pkt 1, doprecyzowuje ten przepis poprzez wskazanie jego zakresu przedmiotowego przy użyciu określeń ogólnych. Jednostki organizacyjne przedsiębiorstw nie zawsze będą miały nazwy wskazane w przepisie, tj. oddział, filia czy ekspozytura, bowiem statut organizacyjny może przewidywać inną nazwę. Może to prowadzić do omijania wymogu dotyczącego zapewnienia właściwego kierownictwa tą jednostką organizacyjną. Z tych względów Senat uznał za konieczne określenie zakresu przedmiotowego przy użyciu pojęć ogólnych. Będzie to zapobiegać dowolności w interpretacji normy w praktyce jej stosowania.

W poprawce zawartej w pkt 2 uchwały, Senat rozszerzył wymóg niekaralności osoby ubiegającej się o uzyskanie zezwolenia o niekaralność za przestępstwa przeciwko mieniu i obrotowi gospodarczemu. Potrzeba takiej zmiany wynika, zdaniem Senatu, z charakteru tych przestępstw, godzą one bowiem w dobro osób korzystających z usług turystycznych i podważają ich zaufanie do organizatora turystyki.

Poprawki ujęte w pkt 8 i 11 uchwały Senatu, anulują zmiany dokonane przez Sejm w art. 51 ustawy nowelizowanej, który ma charakter przepisu przejściowego. Zmiany te mogłyby być zasadne jedynie w sytuacji, gdyby nowelizacja wchodziła w życie przed
31 grudnia 1998 r., tj. przed upływem okresu objętego regulacją przepisu art. 51. W obecnym stanie prawnym mogą jedynie budzić wątpliwości interpretacyjne.

Do jednych z ważniejszych należy poprawka ujęta w pkt 9 uchwały Senatu, nadająca nowe brzmienie przepisom ust. 5, 6 i 7 w art. 14 uchwały nowelizowanej. Zdaniem Senatu, przepisy te powinny służyć wzmocnieniu ochrony klientów, korzystających z usług turystycznych, czego nie zapewniały rozwiązania w brzmieniu przyjętym przez Sejm. Senat dostosował te przepisy do regulacji zawartych w dyrektywie nr 90/314 Unii Europejskiej, dotyczącej organizowania imprez turystycznych.

Poprawką ujętą w pkt 12 uchwały Senatu, nadającą nowe brzmienie przepisowi art. 2 nowelizacji, Senat pragnie wprowadzić dwie zmiany. Odstąpienie od zmian w Kodeksie wykroczeń uzasadnione jest, zdaniem Senatu, faktem istnienia, w przepisie art. 60¹ § 1 Kodeksu wykroczeń, regulacji w zakresie odpowiedzialności z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej bez wymaganego zezwolenia. Z tych względów zmiana wprowadzona przez Sejm w art. 2 jest zbędna. Natomiast niezbędna wydaje się poprawka do Prawa łowieckiego, bowiem jest ona konsekwencją odstąpienia od koncesjonowania w zakresie turystyki.

Przedłużenie vacatio legis ustawy (poprawka ujęta w pkt 18 uchwały) Senat uznał za konieczne ze względu na zakres wprowadzanych nowelizacją rozwiązań. Zmiany kompetencyjne, wiążące się z koniecznością przekazywania wojewodom dokumentacji dotyczącej udzielanych zezwoleń, uzasadniają potrzebę zapewnienia niezbędnego czasu na przygotowanie dokumentacji lub uzupełnienie wniosków.

Pozostałe poprawki przyjęte przez Senat mają na celu wyeliminowanie usterek legislacyjnych polegających, między innymi, na braku jednolitości określeń użytych w regulacjach wprowadzanych nowelą z określeniami używanymi w ustawie nowelizowanej.

Ustawa o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych - przyjęta z poprawkami

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 45. posiedzeniu, 4 marca br. Do Senatu została przekazana 5 marca. Marszałek Senatu 9 marca, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Gospodarki Narodowej. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Marek Waszkowiak. Senator sprawozdawca podkreślił, że nowelizowana ustawa o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw jest wynikiem sytuacji zaistniałej po zderzeniu się dwóch ustaw: prywatyzacyjnej i komercjalizacyjnej, jednej z 1990 r., drugiej z 1997 r., i konsekwencji różnorodnych dróg prywatyzacji.

Ustawa prywatyzacyjna dawała możliwość nabycia po niższej cenie do 20% akcji spółki powstałej w wyniku komercjalizacji oraz preferencyjne, niskie koszty leasingu pracowniczego.

W ustawie komercjalizacyjnej rozszerzono krąg osób objętych przywilejami pracowniczymi, rozciągając je na część byłych pracowników i emerytów. Obok preferencji pracowniczych wprowadzono także przywileje dla rolników i rybaków związanych z prywatyzowanym przedsiębiorstwem. W wypadku prywatyzacji pośredniej prawo do zakupu do 20% akcji za cenę obniżoną o połowę zastąpiono prawem nieodpłatnego nabycia 15% akcji odpowiednio dla pracowników, rolników i rybaków; łącznie uprawnieni mogą otrzymać do 30% akcji. W wypadku wniesienia przedsiębiorstwa do spółki wprowadzono analogiczne prawo do nieodpłatnego nabycia po 15% akcji odpowiednio dla pracowników, rolników i rybaków, czyli łącznie 30% akcji. Konieczne było zatem wyraźne wskazanie, od kiedy stosuje się nowe zasady.

W odniesieniu do prywatyzacji pośredniej zastrzeżono, że nowe zasady stosuje się tylko wówczas, gdy do dnia wejścia w życie ustawy komercjalizacyjnej, to jest do 8 kwietnia 1997 r., nie rozpoczęto preferencyjnego udostępniania akcji. Przy prywatyzacji bezpośredniej, polegającej na wniesieniu przedsiębiorstwa do spółki, uprawnieni są ci, którzy do 8 kwietnia nie mieli żadnych przywilejów. Tutaj wprowadzono zasadę, że pracownicy oraz rolnicy otrzymują odpowiednio po 15% puli akcji, które w dniu wejścia w życie ustawy należały do skarbu państwa. Problem pojawił się w momencie, kiedy reprezentanci skarbu państwa nie zdążyli dopełnić formalności tak, aby wszyscy uprawnieni mieli możliwość skorzystania z przysługującego im prawa. Stąd nowelizacja ustawy.

Senator M. Waszkowiak zaznaczył, że w pracach Komisji Gospodarki Narodowej podniesiono wątpliwości, czy przepisy art. 49 i art. 69 wzajemnie się nie wykluczają, czy nie obejmują różnych fragmentów działania tych artykułów. Powstała obawa, że art. 63 w formie przedstawionej w propozycji sejmowej spowoduje, że pogorszy się sytuacja w odniesieniu do ewentualnych bieżących procesów prywatyzacji.

Przy rozbieżnych opiniach przedstawicieli Ministerstwa Skarbu Państwa i prawników senackich komisja uznała jednak, że ustawa jest na tyle ważna, iż nie wolno jej zatrzymywać, i podjęła decyzję o rekomendowaniu Izbie przyjęcie ustawy bez poprawek.

Propozycję wprowadzenia poprawek senator M. Waszkowiak przedstawił podczas dyskusji nad ustawą.

Do wszystkich zgłoszonych wniosków i propozycji poprawek ustosunkowała się podczas przerwy w obradach Komisja Gospodarki Narodowej. Komisja rekomendowała Senatowi przyjęcie dwu poprawek.

Zgodnie z art. 47 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności głosowano nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek (Izba odrzuciła go 71 głosami, przy 13 za i 8 wstrzymujących się) oraz poprawkami zgłoszonymi przez senatora M. Waszkowiaka, a następnie 86 głosami, przy 6 wstrzymujących się, powzięto uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych:

<<Senat, po rozpatrzeniu uchwalonej przez Sejm na posiedzeniu w dniu 4 marca 1999 r. ustawy o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, wprowadza do jej tekstu następujące poprawki:
1) art. 1 otrzymuje brzmienie:
"Art. 1. W ustawie z dnia 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (Dz.U. Nr 118, poz. 561 i Nr 156, poz. 775, z 1997 r. Nr 32, poz. 184, Nr 98, poz. 603, Nr 106, poz. 673, Nr 121, poz. 770, Nr 137, poz. 926 i Nr 141, poz. 945 oraz z 1998 r. Nr 106, poz. 668) wprowadza się następujące zmiany:
1) w art. 38 w ust. 2 wyrazy "z upływem sześciu miesięcy" zastępuje się wyrazami "z upływem dwunastu miesięcy",
2) w art. 49 w ust. 4 skreśla się wyrazy ", z tym że prawo do nieodpłatnego nabycia akcji spółek, których Skarb Państwa nie jest jedynym akcjonariuszem, powstaje po upływie trzech miesięcy od wniesienia przedsiębiorstwa do spółki i wygasa z upływem sześciu miesięcy od dnia powstania tego prawa". ";

2) dodaje się art. 1a w brzmieniu:
"Art. 1a. Osoby uprawnione, o których mowa w art. 36 ust. 1, art. 37 ust. 1, art. 49 ust. 4 i art. 63 ust. 2-4 ustawy, o której mowa w art. 1, które złożyły w terminie oświadczenie o zamiarze nieodpłatnego nabycia od Skarbu Państwa akcji, lecz wskutek wygaśnięcia prawa nie nabyły ich, mają prawo nieodpłatnie nabyć te akcje w terminie 6 miesięcy od dnia wejścia w życie ustawy.">>

W uzasadnieniu uchwały podkreślono, że Senat uznał za w pełni zasadne przesłanki, które skłoniły Sejm do przyjęcia ustawy z dnia 4 marca 1999 r. o zmianie ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych.

Senat podzielił opinię Sejmu, iż termin wygaśnięcia prawa do nieodpłatnego nabycia akcji prywatyzowanych przedsiębiorstw przez osoby uprawnione okazał się w przeszłości zbyt krótki.

Poprawki zgłoszone przez Senat do ustawy zmierzają do udoskonalenia formy, w której wyrażone są intencje Sejmu.

Nieuniknioną konsekwencją ustalenia, iż wspomniany termin okazał się w przeszłości niedostateczny, jest - zdaniem Senatu - jego wydłużenie na przyszłość. Taki cel ma nadanie nowego brzmienia przepisom art. 1 rozpatrywanej ustawy. Senat przyjął nowy, dwunastomiesięczny termin uznając za słuszne propozycje zawarte w rządowym projekcie nowelizacji ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych (druk sejmowy nr 498).

Senat uznał także, że przepis przywracający uprawnienia wygasłe w przeszłości nie powinien być umieszczony w przepisach przejściowych ustawy z 30 sierpnia 1996 r. o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych. Taka lokalizacja bowiem prowadzi do wniosku, że przywrócenie terminu dotyczy tylko uprawnień wygasłych przed dniem wejścia w życie tej ustawy, tj. przed dniem 8 kwietnia 1997 r.

W tej sytuacji, aby w pełni zrealizować cele ustawy Senat proponuje potraktowanie tego przepisu jako przejściowej normy należącej do rozpatrywanej właśnie ustawy nowelizującej (dodany art.1a), co pozwoli na zastosowanie go do wszystkich uprawnień wygasłych do czasu wejścia w życie nowelizacji i - co za tym idzie - wydłużenia terminu wygasania uprawnień.

Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o zakładach opieki zdrowotnej

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 45. posiedzeniu, 4 marca br. Do Senatu przekazana została 5 marca. Marszałek Senatu 9 marca, zgodnie z art. 55 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierowała ją do Komisji Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Maciej Świątkowski. Senator sprawozdawca wskazał, że przedmiotem ustawy jest problem finansowania świadczeń zdrowotnych wykonywanych przez studentów medycyny pod bezpośrednim nadzorem lekarzy, lekarzy stomatologów, będących pracownikami akademii medycznych. Podstawą szkolenia praktycznego studentów starszych lat medycyny w fazie nauczania klinicznego, w zakresie dyscyplin zabiegowych, jak na przykład stomatologa, jest bezpośredni udział w wykonywaniu, pod nadzorem lekarzy, asystentów, konkretnych zabiegów diagnostyczno-leczniczych według wykazu określonego w programie tego kierunku studiów. Jest to zatem rodzaj świadczeń zdrowotnych, które wiążą się, między innymi, ze zużyciem materiałów, leków, instrumentów i nadają pewne konsekwencje finansowe tym działaniom.

Dotychczasową bazą nauczania w tym zakresie oraz zabezpieczeniem finansowym były jednostki lecznicze, takie na przykład jak stomatologiczne przychodnie przykliniczne, będące w strukturze państwowych szpitali klinicznych. Zmienione ustawy o zakładach opieki zdrowotnej oraz o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym nie zezwalają kasom chorych na zawieranie umów na dydaktyczne świadczenia zdrowotne. Usamodzielnione państwowe szpitale kliniczne wyłączyły ze swej struktury dotychczasowe jednostki stomatologiczne, przez co uczelnia medyczna straciła bazę kliniczną i źródło finansowania dydaktyki w tym zakresie. Uniemożliwia to kontynuowanie realizacji programu nauczania klinicznego we wszystkich uczelniach krajowych, które kształcą łącznie kilka tysięcy studentów na kierunku lekarsko-stomatologicznym. Obecnie studenci kształcą się wyłącznie teoretycznie, w formie seminariów prowadzonych zamiast dotychczasowych praktycznych ćwiczeń kliniczno-zabiegowych. Uczelnia nie wywiązuje się przez to ze zobowiązań w stosunku do kształconych studentów, co jest niedopuszczalną nieprawidłowością, z groźnymi konsekwencjami dla pacjentów, także w przyszłości.

Zachodzi zatem konieczność podstawowego uregulowania problemu świadczeń zdrowotnych prowadzonych w ramach dydaktyki, z równoczesnym określeniem płatnika tych świadczeń.

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Zdrowia, Kultury Fizycznej i Sportu, po rozpatrzeniu ustawy z udziałem pełnomocnika konferencji rektorów akademii medycznych, kierownika katedry i zakładu protetyki stomatologicznej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie, postanowiła zaproponować, aby przyjąć tę ustawę bez poprawek.

W głosowaniu Senat przychylił się do tej propozycji i 87 głosami, przy 7 wstrzymujących się, powziął uchwałę o przyjęciu rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Pierwsze czytanie przedstawionego przez grupę senatorów projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o pracownikach samorządowych, ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, ustawy o samorządzie województwa i ustawy o samorządzie powiatowym

Odbyło się pierwsze czytanie inicjatywy ustawodawczej dotyczącej projektu ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o pracownikach samorządowych, ustawy o komercjalizacji i prywatyzacji przedsiębiorstw państwowych, ustawy o powszechnym ubezpieczeniu zdrowotnym, ustawy o samorządzie województwa i ustawy o samorządzie powiatowym.

W imieniu wnioskodawców, senatorów Klubu Parlamentarnego AWS, projekt przedstawił senator Paweł Abramski.

Celem proponowanej ustawy jest wprowadzenie zasady, że wysokość wynagrodzenia pracowników samorządów, zarządów kasy chorych i zarządów spółek Skarbu Państwa będzie uzależniona od średnie krajowej płacy lub płacy w administracji rządowej.

Jak stwierdził senator sprawozdawca, obecnie mamy często do czynienia z sytuacją tego rodzaju, że osoby piastujące różnego rodzaju stanowiska pobierają wynagrodzenia, których wysokości nie uzasadniają wyniki ekonomiczne, rozmiar przedsięwzięcia gospodarczego czy też znaczenie sprawowanej funkcji. Celem inicjatywy ustawodawczej. jest doprowadzenie do takiej sytuacji, w której osoby zaufania publicznego będą mogły pobierać uposażenie wynikające tylko i wyłącznie z wyników ekonomicznych.

Przedstawiając projekt senator P. Abramski podkreślił, że po ukształtowaniu się władz samorządowych po wyborach w 1998 roku pojawiły się - słuszne zdaniem projektodawców - głosy opowiadające się za ograniczeniem płac w administracji samorządowej. Kontrowersyjne, także w odczuciu społecznym, wydaje się określanie płac pracowników samorządowych bez odnoszenia się do średniego wynagrodzenia w kraju oraz wynagrodzenia prezydenta RP, premiera, ministrów czy wojewodów.

W opinii wnioskodawców, bulwersujące jest bowiem ustalenie płacy np. prezydenta miasta powyżej płacy prezydenta RP. Jak stwierdził senator sprawozdawca, jednym z argumentów za wprowadzeniem regulacji płac ustawą jest fakt, że wynagrodzenia parlamentarzystów zostały określone również przepisami ustawy. Rozwiązanie to sprawdziło się w praktyce. Dlatego wnioskodawcy uznali za stosowne wprowadzenie systemowego rozwiązania, które nie będzie budziło kontrowersji przy okazji zmian wynagrodzeń.

Zdaniem wnioskodawców, proponowana w nowelizacji regulacja zarobków osób zajmujących kierownicze stanowiska w administracji samorządowej, kas chorych i spółek Skarbu Państwa wydaje się być zgodna z oczekiwaniami społecznymi i jest podyktowana względami ekonomicznymi w związku z problemami finansowymi samorządów i kas chorych. Jest to także rozwiązanie, które wydaje się konieczne ze względu na sygnały o nadmiernych wynagrodzeniach w administracji samorządowej, kasach chorych i spółkach Skarbu Państwa.

Senator P. Abramski zaznaczył, że proponowana nowelizacja jest rozwiązaniem przejściowym, mającym rozwiązać problem ustalania wynagrodzeń w tych sferach na kilka czy kilkanaście lat - ze względu na olbrzymie dysproporcje między średnimi zarobkami w kraju a wynagrodzeniami na stanowiskach kierowniczych w administracji samorządowej, kasach chorych i spółkach Skarbu Państwa. Jak podkreślił, wprowadzenie proponowanej ustawy nie pociągnie za sobą żadnych obciążeń dla budżetu państwa. Następnie senator P. Abramski zapoznał senatorów z przygotowaną przez wnioskodawców analizą dotyczącą wysokości proponowanych w projekcie uposażeń.

Po dyskusji i wysłuchaniu przedstawiciela rządu, wiceministra spraw wewnętrznych i administracji Jerzego Stępnia, zgodnie z art. 63 ust. 3 regulaminu Senatu, Izba skierowała projekt nowelizacji do trzech komisji senackich: Komisji Gospodarki Narodowej, Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Ustawodawczej.

Zmiany w składzie komisji senackich

Senator Ireneusz Zarzycki przedstawił wniosek Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich w sprawie odwołania senator Jadwigi Stokarskiej ze składu Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

Przedstawiając wniosek komisji, senator sprawozdawca stwierdził, że senator J. Stokarska odchodząc z tej komisji spełnia wymóg art. 20 ust. 2 Regulaminu Senatu, ponieważ nadal pozostaje członkiem Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Senat w głosowaniu przychylił się do wniosku Komisji Regulaminowej i Spraw Senatorskich i 75 głosami, przy 7 przeciw i 11 wstrzymujących się, powziął uchwałę w sprawie zmian w składzie komisji senackich.