Aktualności

W Senacie 8 października 2013 r. odbyło się pierwsze wysłuchanie publiczne poświęcone projektowi ustawy o petycjach. Przedstawiciele organizacji pozarządowych, samorządu terytorialnego odnieśli się do konkretnych proponowanych przepisów ustawy  postulując m.in.: skrócenie czasu rozpatrywania petycji,  dopuszczenie do składnia petycji osób wykonujących zawodową działalność lobbingową, precyzyjne określenie przedmiotu petycji.

Wysłuchanie, które prowadził senator Piotr Zientarski zorganizowały senackie komisje: Ustawodawcza oraz  Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. P. Zientarski poinformował, że za 30 dni do wiadomości publicznej (na senackiej stronie internetowej) zostanie podane, w jaki sposób komisje odniosły się do zgłoszonych, podczas wysłuchania, wniosków i postulatów. 

Senator Mieczysław Augustyn, wiceprzewodniczący parlamentarnego zespołu ds. współpracy z organizacjami pozarządowymi, w którym zainicjowano prace nad projektem tej ustawy podkreślił, że ta regulacja prawna gwarantuje prosty dostęp obywateli do bezpośredniego wpływu na  sprawy publiczne. „Petycja jest  najbardziej dostępną formą obywatelskiej inicjatywy w zakresie ustawodawstwa. Mamy prawo do referendum, ale trzeba zebrać 500 tys. podpisów, mamy prawo do obywatelskiej inicjatywy ustawodawczej, ale trzeba zebrać 100 tys. podpisów. I mamy prawo do petycji, którą może złożyć nawet pojedynczy obywatel” – powiedział Augustyn. Dodał, że celem tego projektu jest m.in. skłonienie obywateli do aktywności społecznej. Podkreślił, że poziom zaangażowania obywateli w życie publiczne w Polsce jest bardzo niski. „Obywatele, pytani, dlaczego nie angażują się w życie publiczne, odpowiadają, że nie wierzą w skuteczność tych działań” – mówił  Augustyn. W ocenie senatora Augustyna projekt ustawy o petycjach  wypełnia lukę w wykonaniu konstytucyjnej dyspozycji, gdyż konstytucja gwarantuje prawo do petycji, ale w żadnej odrębnej ustawie nie zapisano trybu jej rozpatrywania. Dlatego, kierując się wagą projektowanej ustawy komisje zorganizowały wysłuchanie publiczne, poddając ją ocenie społecznej. 

Przedstawiciele Fundacji Batorego w trosce o większą transparentność procesu składania petycji postulowali, by na stronie internetowej urzędu, instytucji, do której kierowana jest petycja, pojawiała się jej kopia w miejsce przewidywanego w projekcie ustawy opisu petycji. Podnosili także sprawę możliwości składania petycji przez osoby  wykonujące zawodowo działalność lobbingową. Wskazywali, że Konstytucja daje każdemu możliwość składania petycji, więc wykluczając osoby wykonujące legalnie tę działalność w naszym kraju, można narazić się na zarzut niekonstytucyjności proponowanych rozwiązań. Proponowali, by w inny sposób  ograniczyć wykorzystywanie instytucji petycji do lobbingu wymagając np., by przy takiej petycji było jasno zaznaczone, że składa ją lobbysta.
Reprezentant Helsińskiej Fundacji Praw Człowieka postulował skrócenie przewidywanego terminu  rozpatrywania petycji. W jego ocenie trzy miesiące na odpowiedź to zbyt długi termin w porównaniu z terminami administracyjnymi. Przedstawicielka Urzędu Miasta Poznania wskazała na potrzebę ścisłego określenia przedmiotu petycji, tak, by urzędnicy nie mieli problemu z jej  kwalifikacją i nie przyjmowali błędnego trybu jej rozpatrywania.
Uczestnicy wysłuchania mówili, że to ustawa bardzo potrzebna, wyrażali zadowolenie z większości proponowanych rozwiązań, a także nadzieję, że wkrótce będzie to obowiązujące prawo
Petycje są formą bezpośredniego uczestnictwa obywateli w procesie sprawowania władzy. W ramach petycji obywatele indywidualnie lub zbiorowo mogą zgłaszać prośby, wnioski lub propozycje odnoszące się do wszelkich spraw związanych z życiem publicznym.
Projekt ustawy o petycjach reguluje zasady składania i rozpatrywania petycji, sposoby postępowania oraz określenia właściwości organów w sprawach dotyczących petycji, określa formę, w jakiej może być złożona petycja oraz elementy, jakie powinna zawierać.
Przedmiotem petycji mogą być sprawy dotyczące życia zbiorowego lub wartości wymagających szczególnej ochrony w imię dobra wspólnego, mieszczące się w zakresie zadań i kompetencji organu władzy publicznej będącego jej adresatem albo w zakresie wykonywanych przez organizację lub instytucję społeczną zadań zleconych z zakresu administracji publicznej.
Uprawnionymi do składania petycji są osoby fizyczne, społeczne podmioty zbiorowe, niezależnie od posiadanej osobowości prawnej, m.in. związki zawodowe, związki pracodawców, organizacje społeczno-zawodowe rolników, stowarzyszenia, samorządy społeczne i zawodowe, fundacje i inne organizacje.
Adresatami petycji są organy władzy publicznej (zarówno państwowej, jak i samorządu terytorialnego bez względu na terytorialny zasięg ich działania i charakter ich funkcji) oraz organizacje i instytucje społeczne wykonujące zadania zlecone z zakresu administracji publicznej  
Przeprowadzenie wysłuchania publicznego umożliwiła zmiana  Regulaminu Senatu.  Zgodnie z art. 80 ust. 1b Regulaminu Senatu  komisje rozpatrujące projekt senackiej inicjatywy ustawodawczej mogą podjąć uchwałę o przeprowadzeniu wysłuchania publicznego dotyczącego tego projektu, wskazując dzień i godzinę jego przeprowadzenia. Uchwałę tę oraz informację dotyczącą miejsca przeprowadzenia wysłuchania publicznego ogłasza się na senackiej stronie internetowej co najmniej 21 dni przed dniem wysłuchania. Szczegółowe zasady przeprowadzania wysłuchania publicznego reguluje art. 80a Regulaminu Senatu. Zgodnie z przepisami tego artykułu prawo wzięcia udziału w wysłuchaniu publicznym ma każdy, kto zgłosi komisjom taką chęć co najmniej  siedem dni przed dniem wysłuchania, w formie pisemnej albo na adres poczty elektronicznej ogłoszony na senackiej stronie internetowej, wskazując między innymi interes, którego w odniesieniu do danej regulacji zamierza chronić, lub rozwiązanie prawne, o którego uwzględnienie będzie zabiegać.