Narzędzia:

Konferencja „Gospodarka odpadami komunalnymi jako narzędzie walki ze zmianą klimatu”

21.06.2022
Fot. Tomasz Paczos, Kancelaria Senatu

W Senacie 21 czerwca br. odbyła się konferencja „Gospodarka odpadami komunalnymi jako narzędzie walki ze zmianą klimatu”, zorganizowana przez Komisję Nadzwyczajną ds. Klimatu, podczas której senatorowie, naukowcy, samorządowcy, prawnicy i praktycy dyskutowali na temat możliwości zwiększenia efektywności gospodarki odpadami komunalnymi w kontekście ochrony klimatu.

Otwierając konferencję, Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki przytoczył dane dotyczące wytwarzania odpadów komunalnych przez obywateli krajów Unii Europejskiej. Najmniej śmieci przypada na mieszkańca Rumunii – 280 kg, a najwięcej Danii – 840 kg. Marszałek podkreślił, że w Polsce jest to ok. 350 kg odpadów, ale tylko 30% jest przerabiana. Przypomniał też, że Polska zobowiązała się, iż do 2025 r. do recyklingu trafi 55% odpadów, a w 2030 r. – 60%. „Wyzwania związane z zagospodarowaniem śmieci będą coraz większe” – ocenił marszałek.

Mówiąc o zmianach definicji odpadów komunalnych w prawie polskim od 1997 r., dr Elżbieta Mreńca z Akademii Ekonomiczno-Humanistycznej w Warszawie podkreśliła, że obowiązująca od 1 stycznia 2022 r. definicja jest najbardziej szczegółowa, dostosowana do rozwiązań UE, które zobowiązują kraje członkowskie do osiągnięcia do 2035 r. poziomu przygotowania do ponownego użycia i recyklingu odpadów komunalnych w wysokości 65%. Ma też na celu zmniejszenie ilości wytwarzanych odpadów i wzrost udziału odpadów selektywnie zbieranych. Definicja ta jednoznacznie wskazuje, że odpadami komunalnymi nie są odpady z: produkcji, rolnictwa, leśnictwa, rybołówstwa, zbiorników bezodpływowych, sieci kanalizacyjnej, z oczyszczalni ścieków, w tym osadów ściekowych, pojazdów wycofanych z eksploatacji. Wyłączone zostały ponadto odpady budowlane i rozbiórkowe.

Przewodniczący Komisji Nadzwyczajnej ds. Klimatu senator Stanisław Gawłowski wskazał na, jego zdaniem najprostszą, definicję odpadów w unijnej dyrektywie odpadowej. Zgodnie z nią odpad to „każda substancja lub przedmiot, których posiadacz pozbywa się, zamierza się pozbyć, lub do których pozbycia został zobowiązany”. Senator zwrócił też uwagę, że prawo unijne zmierza w kierunku koncepcji gospodarki o obiegu zamkniętym. W tym kontekście odpady powinny być postrzegane jako surowiec, z którego można wytworzyć nowe produkty. „Każdy odpad tworzy konkretną wartość, którą trzeba wykorzystać” – podkreślił.

„Im więcej recyklingu i odzysku, tym mniej składowania i termicznego przekształcania, a ilość odzyskanych surowców będzie rosła” – przekonywał prof. Wojciech Czekała z Uniwersytetu Przyrodniczego w Poznaniu. Zwrócił też uwagę na rosnącą ilość i różnorakość odpadów, a także wzrost kosztów gospodarki odpadami dla gmin, przedsiębiorstw komunalnych i mieszkańców. W tej sytuacji niezbędne jest zwiększenie selektywnego zbierania odpadów, co pozwoli na ich zagospodarowanie. „Przy dobrze prowadzonej gospodarce odpadami można bez większych problemów technicznych i technologicznych selektywnie zebrać 80% odpadów” – mówił prof. Wojciech Czekała. „Wymaga to uwarunkowań technicznych, prawnych i – co najważniejsze – edukacji w zakresie wykorzystania śmieci” – dodał. Ekspert w swoim wystąpieniu zaprezentował metody przetwarzania bioodpadów takie jak fermentacja metanowa, kompostowanie czy biokonwersja.

Prof. Agnieszka Bitkowska z Politechniki Warszawskiej i dr inż. Tadeusz Chruściel ze Społecznej Akademii Naukzwrócili uwagę na rosnące ceny i ograniczony dostęp do ekologicznych surowców energetycznych. Gminy powinny zatem dążyć do niezależności energetycznej. Jako przykład zintegrowanej gospodarki komunalnej w Szwecji zaprezentowano wykorzystanie biomasy do wytwarzania energii elektrycznej i ciepła oraz odpadów z oczyszczalni ścieków do uprawy wierzby energetycznej. Zdaniem ekspertów przy wyborze modelu zrównoważonego rozwoju w kontekście dążenia do powinny brać pod uwagę maksymalne wykorzystanie lokalnych odnawialnych źródeł energii i lokalną konsumpcję energii, aby ograniczyć koszty przesyłu. Postulowali ponadto wdrożenie rozwiązań legislacyjnych zachęcających do współpracy samorządów i przedsiębiorstw komunalnych z instytutami badawczymi w celu opracowania programów optymalnych dla poszczególnych gmin.

O roli gospodarki o obiegu zamkniętym w działaniach na rzecz ochrony klimatu mówił Piotr Barczak, koordynator polityk odpadowych w European Environmental Bureau, członek zarządu i ekspert ds. GOZ w Polskim Stowarzyszeniu Zero Waste. Przypomniał, że jeden z priorytetów walki ze zmianami klimatu to zapobieganie powstawania odpadów poprzez ograniczenie lub wręcz unikanie produkcji. „Nie trzeba czegoś mieć, aby móc to użytkować” – podkreślił. Jak dodał, musimy nauczyć się korzystać z tego, co zostało wytworzone. Piotr Barczak wskazał m.in. na korzyści dla środowiska z większego udziału opakowań wielorazowych. Poinformował, że Francja, Austria i Portugalia podjęły działania na rzecz zwiększenia do 2030 r. do 50% opakowań wielokrotnego użycia. Ekspert mówił również o roli recyklingu i selektywnej zbiórce odpadów. Stwierdził, że w Polsce środki finansowe przeznaczane są na spalanie, a nie na recykling odpadów, co jest sprzeczne z gospodarką o obiegu zamkniętym. 

Podsumowując konferencję, przewodniczący Komisji Nadzwyczajnej ds. Klimatu senator Stanisław Gawłowski wskazał m.in. na konieczność wprowadzenia w Polsce systemu rozszerzonej odpowiedzialności producentów opakowań, który miał obowiązywać od 2020 r. Zwrócił uwagę na rosnące koszty zagospodarowania śmieci i potrzebę ich zmniejszenia przez właściwe zarządzanie gospodarką odpadami. Przestrzegał też gminy przed inwestowaniem w instalacje do spalania odpadów. „W 2010 r. byłem zwolennikiem spalarni, ale dzisiaj są inne uwarunkowania i inne, dostępne technologie” – podkreślił. 

zapis video cz.1

zapis video cz.2

 

Zobacz inne aktualności Przejdż do wszystkich aktualności

Debata „Senat blisko obywatela. Co jest ważne dla Polski?” w Żyrardowie

28 marca 2024 r. w Żyrardowie kontynuowano dyskusję o samorządzie w ramach cyklu „Senat blisko obywatela. Co jest ważne dla Polski?”.

Wiceprzewodniczący Zgromadzenia Narodowego Wietnamu Tran Quang Phuong w Senacie

Wicemarszałek Michał Kamiński spotkał się w Senacie z wiceprzewodniczącym Zgromadzenia Narodowego Socjalistycznej Republiki Wietnamu Tranem Quang Phuongiem.

Konkurs „Poznajemy Senat Rzeczypospolitej Polskiej”

Kancelaria Senatu wspólnie z biurami senatorskimi organizuje ogólnopolski konkurs wiedzy o historii i działalności Senatu RP, jego roli w polskim systemie konstytucyjnym, mający przybliżyć funkcjonowanie władzy ustawodawczej.