Aktualności

„Chwalebna, ale i trudna historia Kaszub i narodu kaszubskiego przewijała się i przeplatała z historią całej Polski. Nie ma lepszego opisu niż słynne powiedzenie: nie ma Kaszëb bez Polonii, a bez Kaszëb Polśczi. Te narody są ze sobą splecione, a to (…) kreuje różnorodność, kreatywność, (…) rzeczy, które w zhierarchizowanych i sformalizowanych społeczeństwach być może nie miałyby [miejsca] – powiedział Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki, otwierając 9 marca br. wystawę „Felix Cassubia. Òd Gduńska tu – jaż do Roztoczi bróm!”.

Marszałek prof. Grodzki przypomniał także, że miejsca osiedlenia Kaszubów się zmieniały i „był w historii taki moment, kiedy dziedzictwo kaszubskie obejmowało gigantyczny obszar sięgający aż po moje rodzinne miasto Szczecin, czego skromnym wyrazem było np. to, ze XX Dyktando Kaszubskie odbyło się w Szczecinie”.

Marszałek Senatu RP prof. Grodzki zauważył, że „naród kaszubski słynie z gościnności, dobroci, życzliwości dla innych i nawet na tej wystawie – chociaż nie było to planowane, bo nikt nie wiedział, że wybuchnie (…) wojna – znajdą państwo ślady współpracy Kaszubów z Ukraińcami, nie mówię już o całej skomplikowanej historii”. „Pojęcia naród użyłem z rozmysłem, bo Rzeczpospolita jest domem wielu narodów i to jest zaleta, a nie wada naszej wspaniałej ojczyzny. Naród kaszubski, śląski, Górale – wszyscy razem tworzymy wspaniałą Rzeczpospolitą” – podkreślił Marszałek.

Wystawa, która nawiązuje do 65. rocznicy odrodzenia ruchu kaszubskiego, prezentowana jest w Senacie z inicjatywy senatora Kazimierza Kleiny, przewodniczącego Kaszubskiego Zespołu Parlamentarnego, a przygotowana została przez Muzeum Piśmiennictwa i Muzyki Kaszubsko-Pomorskiej w Wejherowie, Muzeum Kaszubskie w Kartuzach oraz Kaszubskie Forum Kultury w Gdyni.

Inicjator wystawy i przewodniczący Kaszubskiego Zespołu Parlamentarnego, senator Kazimierz Kleina podkreślił, że Marszałek Grodzki „rozumie słowo [naród] tak, jak rozumieją je Kaszubi (…). W tym pojęciu mieści się to wszystko, co stanowi o tożsamości Kaszubów”. Przewodniczący Kleina wyjaśnił, że wyrazy „Felix Cassubia to pierwsze słowa hymnu diecezji kamieńskiej (…), które wybrzmiewały we wszystkich kościołach dzisiejszego Pomorza Zachodniego, od Szczecina aż po Łebę (…)”. „Ta pieśń pokazuje, jak tragiczne były losy kaszubskiej wspólnoty, która do dzisiaj (…) zachowała się tylko w części Pomorza, a dla nas, którzy dzisiaj mieszkamy na Kaszubach, to przypomnienie tej wielkiej tradycji od czasów średniowiecza, która przetrwała w wielu rodzinach, jest aktualna także dziś” – pokreślił. Senator Kleina przypomniał również, że w tym roku przypada 75. rocznica akcji „Wisła” – „wypędzenia wspólnoty ukraińskiej z jej ziem rodzinnych”, wskutek której Ukraińcy przybyli po drugiej wojnie światowej na Kaszuby. Senator podkreślił solidarność Kaszubów z tą grupą, „która jest bardzo liczna w naszym środowisku i bardzo aktywna społecznie i gospodarczo, i chcieliśmy to pokazać na tej wystawie”.

Wśród gości zaproszonych na otwarcie wystawy znalazł się prezes Zarządu Głównego Zrzeszenia Kaszubsko-Pomorskiego, były marszałek Senatu Jan Wyrowiński. Przypomniał on, że nazwa „Kaszuby” po raz pierwszy została użyta w 1238 r. w bulli Grzegorza IX potwierdzającej decyzję szczecińskiego księcia Bogusława I, Dux Cassubiae, o nadaniu zakonowi joannitów dóbr nad Iną, na środkowym Pomorzu. Prezes Wyrowiński powiedział, że wystawa stanowi początek obchodów Dnia Jedności Kaszubów, podkreślił też, że w Senacie „dobry duch dla Kaszubów pojawił się (…) po zwycięstwie w wyborach 4 czerwca 1989 r., gdy dostrzeżono, że istniejemy, że mamy swój język, swoją kulturę, które pielęgnujemy i rozwijamy jako obywatele Rzeczypospolitej. Wszystkie decyzje dotyczące spraw dla nas fundamentalnych (…), naszej tożsamości, zapadły po czerwcu 1989 r. w tych murach. I za to jesteśmy (…) bardzo wdzięczni Rzeczypospolitej, która troszczy się o wszystkich obywateli, również tych, w których sercu jest miłość do Kaszubskiej kultury i języka”. Jan Wyrowiński wyraził też nadzieję, że „już niedługo pojawi się tu [w Senacie] wystawa Felix Ukraina i będziemy mogli się cieszyć tym, że za naszą wschodnią granicą obronione zostały suwerenność i europejskie wartości bliskie wszystkim mieszkańcom Rzeczypospolitej”.

Ekspozycja ukazuje historię Kaszubów od czasów plemiennych w X w.n.e. do współczesności. Wyjaśnia kim są Kaszubi, co to są Kaszuby, ukazuje badania nad Kaszubami. Przedstawia m.in. historię Kaszubów w Prusach Królewskich, w pruskiej monarchii, a także walkę Kaszubów w Wielkiej Wojnie 1914–1920 i działalność w dwudziestoleciu międzywojennym. Wystawa opowiada także o współczesnym ruchu kaszubskim i aktywności kulturalnej Kaszubów oraz o historii Ukraińców na Kaszubach.