Aktualności

Podczas pierwszego dnia 36. posiedzenia Senatu, 20 stycznia 2022 r.  senatorowie rozpatrzyli 9 ustaw; 2 ustawy odrzucili, do 4 wprowadzili poprawki, a 3 przyjęli bez poprawek . 36. posiedzenie było kontynuowane 4 lutego 2022 r. 

Ustawy przyjęte z poprawkami.

Senatorowie wprowadzili 31 poprawek do ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących ochronie odbiorców paliw gazowych w związku z sytuacją na rynku gazu. Poprawki m.in. rozszerzają katalog podmiotów, które mogą skorzystać z niższych taryf gazowych. Senatorowie zdecydowali, że z obniżonych taryf na gaz będą mogły korzystać podmioty, które wykorzystują gaz do produkcji energii cieplnej w zakresie, w którym ciepło to jest produkowane na potrzeby spółdzielni, wspólnot mieszkaniowych i innych podmiotów zobowiązanych do zarządzania wielolokalowymi budynkami mieszkalnymi. Senatorowie do katalogu podmiotów, które mogą korzystać z obniżonych taryf gazowych, dodali podmioty lecznicze, ogrody botaniczne i zoologiczne, jednostki Policji, straż miejską, izby wytrzeźwień, jednostki Państwowej Straży Pożarnej, podmioty prowadzące: schroniska dla zwierząt, kluby sportowe, obiekty sportu i rekreacji, parki naukowo-techniczne oraz działalność w zakresie ochrony przyrody i komunikacji miejskiej, finansowane ze środków publicznych prowadzące działalność sportową, zarządzające rodzinnymi ogrodami działkowymi, a także zakłady pracy chronionej oraz małych, średnich i mikro- przedsiębiorców. Zgodnie z inną senacką poprawką ceny regulowane gazu obejmą przedsiębiorców, dostarczających ciepło ze źródeł gazowych do lokali mieszkalnych i obiektów użyteczności publicznej. Ustawa (pilny projekt rządowy) zakłada, że ceny paliw gazowych zostaną zamrożone na poziomie cen zawartych w taryfie tzw. sprzedawcy z urzędu, ustalonej na 2022 r. Oprócz gospodarstw domowych, taryfy na gaz, zatwierdzane przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE), będą obowiązywać także innych odbiorców, a wśród nich: szpitale, uczelnie i instytucje prowadzące działalność dydaktyczną i naukowo-badawczą, szkoły, żłobki, przedszkola, domy dziecka, kościoły i inne związki wyznaniowe, podmioty prowadzące działalność kulturalną i archiwalną, spółdzielnie socjalne wspierające np. osoby z niepełnosprawnościami, noclegownie, a także ochotnicze straże pożarne. Wspólnoty mieszkaniowe i spółdzielnie automatycznie zostaną objęte taryfami. Sprzedawcy gazu, którzy nie zastosują się do obowiązku stosowania zamrożonych cen i stawek, będą podlegać karze w wysokości nie niższej niż 1 mln zł i nie wyższej niż 15% przychodu. Sprzedawcy gazu dla odbiorców objętych taryfami otrzymają rekompensaty w wysokości różnicy między faktyczną ceną zakupu a ceną sprzedaży według taryfy. Ich łączny koszt nie przekroczy 10 mld zł w 2022 r. Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych będzie mogła kupować gaz ziemny do utrzymywania zapasów, a także świadczyć w zakresie tworzenia i utrzymywania obowiązkowych zapasów gazu. Ustawa wprowadza też możliwość przeznaczenia środków z Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 na udzielanie pożyczek sprzedawcom z urzędu na zagwarantowanie ciągłości świadczenia usług odbiorcom w gospodarstwie domowym, przedsiębiorcom realizującym w 2021 r. obowiązek obliga giełdowego na potrzeby zakupu i rozliczenia zobowiązań związanych z zakupem gazu i jego rozliczeniem. Łączna kwota należności z tytułu kapitału pożyczek nie będzie mogła w przekroczyć 20 mld zł. Do 1 stycznia 2026 r. gwarancjami Skarbu Państwa objęte zostaną w 100% kredyty zaciągane i obligacje emitowane przez sprzedawcę z urzędu i przedsiębiorstwo realizujące obligo giełdowe na potrzeby obrotu gazem.

Izba wprowadziła 7 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług (projekt poselski). Poprawki rozszerzają katalog towarów, które mają być od 1 lutego 2022 r. opodatkowane niższymi stawkami VAT-u, o węgiel i koks na cele opałowe, paliwa i oleje napędowe stosowane dla celów opałowych oraz o oleje opałowe i pozostałe paliwa opałowe. Senatorowie poparli także poprawkę dotyczącą czasowego obniżenia do 8% stawki podatku VAT dla gazu LPG wykorzystywanego do ogrzewania. Senatorowie opowiedzieli się także za skreśleniem przepisu zobowiązującego sprzedawców towarów z obniżonym VAT do umieszczania w widocznym miejscu informacji o tym, że podatek VAT został obniżony od 1 lutego do 31 lipca 2022 r., a także dołączania tej informacji do faktury na towar sprzedawany z obniżoną stawką VAT. Ustawa stanowi element tzw. tarczy antyinflacyjnej 2.0, czasowo – od 1 lutego do 31 lipca 2022 r. – obniża z 5% do 0% stawki podatku VAT na żywność: mięso i ryby oraz przetwory z nich, produkty mleczarskie, warzywa i owoce i przetwory z nich, zboża, produkty przemysłu młynarskiego, przetwory ze zbóż i wyroby piekarnicze, napoje, w tym zawierające co najmniej 20% soku owocowego lub warzywnego, napoje mleczne i tzw. mleka roślinne, z 8% do 0% na nawozy, środki ochrony roślin, ziemię ogrodniczą i inne środki wspomagające produkcję rolniczą, z 23% do 8% na paliwa silnikowe: olej napędowy, biokomponenty stanowiące samoistne paliwa, benzynę, gaz LPG, z 8% do 5% na energię cieplną. Utrzymuje też obniżoną do 5% stawkę w wypadku energii elektrycznej. Łączny spadek dochodów budżetu państwa oszacowano na ok. 11,6 mld zł, w tym obniżenie VAT na żywność i napoje ma się przełożyć na spadek ok. 2,92 mld zł, na paliwa – ok. 3,11 mld zł, spadek podatku na nawozy to ubytek dla budżetu na poziomie 0,52 mld zł, na gaz – ok. 2,09 mld zł, na energię elektryczną ok. 2,3 mld zł, a na energię cieplną – ok. 0,67 mld zł.

Senatorowie wprowadzili 1 poprawkę do ustawy o zmianie ustawy o przetwarzaniu danych dotyczących przelotu pasażera (projekt rządowy). Dodaje ona przepisy zmierzające do realizacji celu ustawy i zakłada m.in., że przez 2  lata od wejścia w życie nowelizacji nie wszczyna się postępowań w sprawie nałożenia administracyjnych kar pieniężnych za naruszenia obowiązku przekazywania danych dotyczących przelotu pasażera, które nastąpiły przed jej wejściem w życie. Wszczęte postępowania w sprawie takich naruszeń podlegają zawieszeniu na 2 lata. Ustawa umożliwia rozłożenie w czasie nakładania kar finansowych na przewoźników za naruszenie ustawy o przetwarzaniu danych dotyczących przelotu pasażera. Zgodnie z tą ustawą przewoźnicy lotniczy muszą przekazywać Straży Granicznej dane (imiona i nazwiska pasażerów, daty rezerwacji i trasy przelotów) dotyczące przelotu pasażerów korzystających z ich linii. Kara za nieprzekazanie danych za każdy lot wynosi od 5 do 40 tys. zł; maksymalnie 20 tys. zł za listę rezerwacyjną i kolejne 20 tys. za listę po odprawie. Nowela zmienia okres przedawnienia naruszenia obowiązku przekazywania przez przewoźników lotniczych tych danych, umożliwia rozłożenie w dłuższym czasie nakładania za to kar, objęcie postępowaniem więcej niż jednego naruszenia i wydanie jednej decyzji w odniesieniu do wielu naruszeń.

Izba przyjęła z 15 poprawkami ustawę o dokumentach paszportowych (projekt rządowy). Senatorowie zdecydowali m.in. o zastąpieniu używanych w ustawie pojęć „matka” i „ojciec”  dotychczas stosowanym w tej ustawie zbiorczym określeniem „rodzice”. Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny, zmierzają też do uporządkowania zastosowanej w ustawie terminologii. Ustawa tworzy Rejestr Dokumentów Paszportowych (RDP), który zastąpiłby dotychczasową Centralną Ewidencję Wydanych i Unieważnionych Dokumentów Paszportowych (CEWiUDP) oraz lokalne ewidencje. RDP będzie stanowić element Systemu Rejestrów Państwowych (SRP), który obecnie łączy 6 rejestrów, m.in. PESEL, dowodów osobistych, stanu cywilnego czy danych kontaktowych. Dzięki RDP nie będzie trzeba wypełniać papierowego wniosku o paszport, a wniosek elektroniczny będzie się podpisywać cyfrowo. Będzie również możliwość sprawdzenia ważności paszportu czy jego unieważnienia po utracie. Rodzice będą mogli też złożyć wniosek o wydanie paszportu dla dziecka poniżej 12. roku życia z 10-letnim terminem ważności i podpisem. System ulg liczonych od wysokości opłat zostanie zastąpiony konkretnymi kwotami, które znajdą się w rozporządzeniu wykonawczym do ustawy. Osobie, która dysponuje już paszportem, ale np. go utraciła, będzie można wydać paszport tymczasowy bez konieczności unieważnienia dokumentu paszportowego. Paszport tymczasowy będą też mogli otrzymać małoletni, którzy w związku z np. kontynuacją nauki lub koniecznością zapewnienia im opieki, muszą pilnie wyjechać za granicę. 

Ustawy odrzucone.

Izba odrzuciła ustawę o zmianie ustawy – Prawo wodne oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski), która reguluje ona kwestie procedur środowiskowych związanych z budową elektrowni jądrowej. Ma na celu, by wniosek, złożony w 2015 r. przez spółkę Polskie Elektrownie Jądrowe na podstawie ustawy o inwestycjach w energetykę jądrową, był rozpatrywany na podstawie obecnych, a nie ówczesnych przepisów. Organ właściwy do wydania decyzji środowiskowej określił zakres raportu środowiskowego i w 2016 r. zawiesił postępowanie do czasu jego złożenia. W tym czasie wielokrotnie zmieniły się przepisy, na podstawie których działają organy wydające decyzje środowiskowe.

Senatorowie zdecydowali o odrzuceniu ustawy o zmianie ustawy o rezerwach strategicznych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Rozszerza ona katalog rezerw strategicznych o broń, amunicję, materiały wybuchowe, ładunki miotające oraz wyroby i technologie o przeznaczeniu wojskowym lub policyjnym. Ma to służyć bardziej efektywnemu zabezpieczeniu Polski i jej obywateli na wypadek powstawania zagrożeń, szczególnie o charakterze hybrydowym. Rządowa Agencja Rezerw Strategicznych (RARS) będzie mogła zawierać z określonymi przedsiębiorcami umowy o utrzymywaniu zdolności produkcyjnych, magazynowaniu określonego asortymentu lub o pozostawaniu w gotowości do świadczenia usług. Umożliwi to wykonywanie przez RARS zadań w razie zagrożenia bezpieczeństwa państwa lub sytuacji kryzysowej, wsparcia wykonywania zadań dotyczących bezpieczeństwa i porządku publicznego, ochrony życia i zdrowia obywateli i realizacji interesów Polski w dziedzinie bezpieczeństwa narodowego.

Ustawy przyjęte bez poprawek.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo energetyczne (projekt poselski) zmienia procedurę odmowy dystrybucji gazu przez podmiot wchodzący w skład przedsiębiorstwa energetycznego prowadzącego jednocześnie dystrybucję i sprzedaż gazu. Dotyczy to sieci gazowych zasilanych wyłącznie ze źródeł lokalnych i niepołączonych z innymi sieciami. Przedsiębiorstwo, które zamierza odmówić świadczenia usług dystrybucji gazu, będzie musiało wcześniej uzyskać od prezesa Urzędu Regulacji Energetyki zgodę na zwolnienie z obowiązku świadczenia takich usług, a nie – jak dotychczas – po odmowie dystrybucji. Nowelizacja przewiduje też umorzenie wszystkich postępowań tego typu, będących w toku. 

Ustawa o zmianie ustawy o płatnościach w ramach systemów wsparcia bezpośredniego oraz ustawy o krajowym systemie ewidencji producentów, ewidencji gospodarstw rolnych oraz ewidencji wniosków o przyznanie płatności (projekt rządowy) wprowadza dodatkową dopłatę do płatności bezpośrednich, co ma zwiększyć dochody rolników. Uzupełniająca płatność podstawowa będzie przysługiwała do najważniejszych roślin uprawnych na gruntach ornych, w szczególności do zbóż, roślin oleistych i wysokobiałkowych. Wraz z płatnością redystrybucyjną pozwoli na zwiększenie kwoty wsparcia ponad średnią UE w małych i średnich gospodarstwach dla ponad 60% rolników. Dopłatą na poziomie 40–41 zł na 1 ha zostanie objętych ponad 1 mln rolników. Na ten cel zostanie przeznaczonych 400 mln zł.

Ustawa o zmianie ustawy o zatrudnieniu socjalnym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) ma zachęcić osoby wykluczone społecznie do uczestnictwa w zajęciach organizowanych przez centra integracji społecznej (CIS), co pozwoliłoby im na zdobycie kompetencji i kwalifikacji umożliwiających podjęcie zatrudnienia na otwartym rynku pracy. Nowela przewiduje m.in. podniesienie wysokości świadczenia integracyjnego do 120% zasiłku dla bezrobotnych przez cały czas uczestnictwa w zajęciach w CIS, włącznie z okresem próbnym. Nowela wprowadza też zmiany funkcjonowania centrów, m.in. rezygnację z przesłanki ubóstwa przy kierowaniu do uczestnictwa w zajęciach w CIS, umożliwienie zakładania ich przez spółdzielnie socjalne zarówno osób prawnych, jak i fizycznych, przyznanie wojewodzie uprawnień nadzorczych nad CIS. Nowela uelastycznia czas pobytu w CIS, wskazując jego tygodniowy wymiar od minimum 30 godzin do maksimum 40 godzin, umożliwia również przedłużenie okresu uczestnictwa w CIS. Zmiany w przepisach mają też ułatwić zatrudnianie absolwentów CIS przez pracodawców, głównie w ramach instytucji zatrudnienia wspieranego.

Na początku posiedzenia Senat włączył się w kampanię # We Remember, organizowaną na całym świecie dla uczczenia ofiar Holocaustu. Senatorowie stanęli w milczeniu z kartkami z logo kampanii i w ten sposób upamiętnili ofiary Zagłady i zaprotestowali przeciwko nienawiści i antysemityzmowi. Akcja ma związek z przypadającą 27 stycznia br. 77. rocznicą wyzwolenia niemieckiego nazistowskiego obozu koncentracyjnego i zagłady Auschwitz.

Senator Janusz Pęcherz wręczył marszałkowi Senatu księgę ze statutem kaliskim – przywilejem dla Żydów wydanym  16 sierpnia 1264 r. przez księcia wielkopolskiego Bolesława Pobożnego. Statut stał się podstawą funkcjonowania społeczności żydowskiej w Polsce. Zagwarantował m.in. istnienie sądów żydowskich, zapewnił Żydom wolność osobistą i bezpieczeństwo, swobodę wyznania, podróżowania i handlu. Postanowienia statutu zostały potwierdzone przez kolejnych królów Polski.