Aktualności

16 grudnia 2021 r. zakończyło się 34. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 23 ustawy – 1 ustawę odrzuciła, do 16 wprowadziła poprawki, bez poprawek przyjęła 6 ustaw. Senatorowie zdecydowali ponadto o wniesieniu do Sejmu 3 projektów, podjęli także 2 uchwały  okolicznościowe. Izba wprowadziła zmiany w składzie komisji senackich.

Senat zdecydował o odrzuceniu ustawy o zmianie ustawy – Prawo zamówień publicznych oraz ustawy o niektórych umowach zawieranych w związku z realizacją zamówień o podstawowym znaczeniu dla bezpieczeństwa państwa (projekt poselski). Zdaniem Izby obowiązujące przepisy, ze względu na ich faktyczny fakultatywny charakter, nie uniemożliwiają realizacji celu przyświecającego projektodawcom. Senatorowie zwrócili uwagę, że warunkiem uznania prawa za dobre jest jego stabilność, a ingerencja w porządek prawny powinna następować tylko wówczas, gdy prawodawca spodziewa się uzyskać znaczną korzyść, a nie tylko nieznacznie poprawić istniejący stan prawny.Nowelizacja wprowadza zmiany dotyczące zakupów dla wojska, dokonywanych ze względu na podstawowy interes bezpieczeństwa państwa. Na jej podstawie najważniejszym aktem prawnym określającym tryb zakupu sprzętu wojskowego o podstawowym znaczeniu dla bezpieczeństwa będzie art. 346 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej. Zgodnie z nim państwo członkowskie może podejmować środki, które uważa za konieczne dla ochrony jego podstawowych interesów bezpieczeństwa, odnoszące się do produkcji lub handlu bronią, amunicją lub materiałami wojennymi.

Ustawy przyjęte z poprawkami.

Senatorowie uchwalili 2 poprawki do ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Przewidują one czasowe obniżenie akcyzy także na olej napędowy przeznaczony do celów opałowych, olejów opałowych oraz paliw opałowych, a także czasowe zaniechanie opodatkowania sprzedaży detalicznej tych wyrobów. Poprawki wprowadzono z myślą o osobach, którzy ogrzewają domy olejem opałowym. Nowelizacja zakłada zwolnienie z akcyzy energii elektrycznej sprzedawanej gospodarstwom domowym od 1 stycznia do 31 maja 2022 r., obniżkę stawki akcyzy dla innych odbiorców, a także obniżkę jej stawek na paliwa w okresie w okresie 20–31 grudnia 2021 r. i od 1 stycznia do 31 maja 2022 r. Nowela na okres 1 stycznia–31 maja 2022 r. wyłącza sprzedaż paliw z opodatkowania podatkiem od sprzedaży detalicznej. Zobowiązuje też sprzedawców paliw i energii elektrycznej do informowania w czytelny sposób odbiorcy końcowego o wprowadzonych obniżkach. Ustawa przewiduje ponadto, że Rada Ministrów, w związku ze skutkami COVID-19 i w powiązaniu z zapisami ustawy o ochronie granicy państwowej, może powierzyć Polskiemu Funduszowi Rozwoju realizację rządowego programu udzielania przedsiębiorcom wsparcia finansowego.

Izba wprowadziła 8 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Jedna ze zmian przesuwa termin wprowadzenia preferencji podatkowych w akcyzie dla małych producentów alkoholi z 1 stycznia 2022 r. na 1 lutego 2021 r. Pozostałe poprawki mają charakter legislacyjny lub doprecyzowujący. Nowela wdraża 3 dyrektywy unijne – horyzontalną, obronną i alkoholową. Przewiduje monitorowanie z wykorzystaniem systemu EMCS wewnątrzunijnych przemieszczeń wyrobów akcyzowych z zapłaconą akcyzą. Wprowadza definicję małych, niezależnych producentów napojów alkoholowych i preferencje dla nich, czyli obniżenie o 50% stawki akcyzy od ich wyrobów (wina, miody pitne i wódki regionalne). Zakłada również uelastycznienie sprzedaży na odległość wyrobów akcyzowych z akcyzą zapłaconą w innym kraju, przeznaczonych bezpośrednio dla konsumenta. Akcyzę będzie można rozliczyć na terenie kraju bez usług pośrednika.

Senat przyjął z 19 poprawkami ustawę o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2022 (projekt rządowy). Senatorowie zdecydowali o wykreśleniu przepisów, które pozwalają m.in. wykorzystać środki z Funduszu Szerokopasmowego lub Funduszu – Centralna Ewidencja Pojazdów i Kierowców na finansowanie zadań związanych z informatyzacją państwa. Skreślono też przepis umożliwiający udzielenie w 2022 r. dotacji celowych Centrum Obsługi Administracji Rządowej. Kolejne poprawki uniemożliwiają przesuwanie środków w ramach budżetów kancelarii prezydenta i premiera oraz Ministerstwa Obrony Narodowej. Senatorowie wykreślili też przepis przewidujący, że w 2022 r. wydatki związane z infrastrukturą transportu lądowego mogą być mniejsze niż 18% planowanych na ten rok wpływów z podatku akcyzowego od paliw silnikowych. Kolejna poprawka zapewnia równe traktowanie wszystkich uczelni, które prowadzą studia na kierunku lekarskim lub lekarsko-dentystycznym lub na których planowane jest utworzenie takich studiów. Tzw. ustawa okołobudżetowa ustala odpisy na fundusze socjalne na podstawie wartości z roku 2019, odmraża podstawy naliczania tych funduszy w stosunku do regulacji z 2021 o 1 rok. Przewiduje też przekazanie w 2022 r. skarbowych papierów wartościowych o wartości 500 mln zł na szkolnictwo wyższe i naukę oraz obligacji o wartości 1 mld zł na rzecz Agencji Badań Medycznych i Narodowego Funduszu Zdrowia. Ustawa umożliwi ministrowi finansów przekazanie w 2022 r. skarbowych papierów wartościowych na uruchomienie wydziałów lekarskich na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim oraz na uniwersytetach: Warszawskim i Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie. Przewiduje również zwiększenie o 180 mln zł subwencji z przeznaczeniem na zwiększenie pomocy psychologiczno-pedagogicznej w szkołach, a także ustalenie w 2022 r. wysokości wynagrodzeń sędziów, prokuratorów i innych pracowników w odniesieniu do ogłoszonego przez GUS przeciętnego wynagrodzenia w drugim kwartale 2020 r.

Senatorowie wprowadzili 24 poprawki do ustawy o ochotniczych strażach pożarnych (projekt rządowy). Senatorowie obniżyli długość okresu czynnego uczestnictwa w działaniach ratowniczych, od którego zależy prawo do świadczenia ratowniczego, do 20 lat zarówno dla kobiet, jak i mężczyzn. Uznano, że ze względu na charakter i specyfikę działań ratowniczych, wymagające od strażaków dobrej kondycji fizycznej, 20 lat jest wystarczającym okresem do nabycia prawa do świadczenia. Izba uznała też, że ochotnicze straże pożarne (OSP), podobnie jak inne stowarzyszenia, powinny móc samodzielnie określać swoje cele i zadania. Senatorowie rozszerzyli katalog zadań OSP o zapobieganie powstawaniu i rozprzestrzenianiu się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia i prowadzenie działań prewencyjnych z tym związanych. Kolejna poprawka wprowadza zasadę, w myśl której koszty udziału OSP w działaniach poza terenem gminy ich siedziby ponosi Państwowa Straż Pożarna. Inna zmiana zmierza do zapewnienia przez gminę ubezpieczenia członkom młodzieżowych drużyn pożarniczych i dziecięcych drużyn pożarniczych. Senatorowie uznali również, że prawo do ekwiwalentu pieniężnego powinno przysługiwać również strażakowi ratownikowi OSP, który uczestniczył w zapobieganiu powstawania i rozprzestrzeniania się pożaru, klęski żywiołowej lub innego miejscowego zagrożenia. Senat skreślił ponadto przepis stanowiący, że majątek likwidowanej ochotniczej straży pożarnej przeznaczony na potrzeby prowadzonych działań ratowniczych, który zakupiono przy udziale środków pochodzących z budżetu państwa lub jednostek samorządu terytorialnego, jest przekazywany jednostce ochrony przeciwpożarowej zapewniającej utrzymanie właściwego zabezpieczenia przed pożarem, klęską żywiołową lub innym miejscowym zagrożeniem mieszkańcom gminy, na terenie której działała likwidowana ochotnicza straż pożarna. Senatorowie uznali, że taka norma może naruszać samodzielność stowarzyszeń, a ponadto pochodzenie majątku OSP z długą tradycją może być trudne do ustalenia. Inna poprawka zmienia ustawę o żegludze śródlądowej, dodając tam przepis, na podstawie którego prowadzenie działań ratowniczych przez ochotnicze straże pożarne na jednostkach pływających wyposażonych w napęd mechaniczny o mocy silnika do 20 kW oraz długości kadłuba do 7,5 m, nie będzie wymagać posiadania dokumentu kwalifikacyjnego wydawanego przez właściwy polski związek sportowy. Senatorowie uznali, że takie rozwiązanie znacznie ułatwi ochotniczym strażom pożarnym niesienie pomocy osobom poszkodowanym w wyniku zdarzeń mających miejsce na wodach. Pozostałe poprawki zmierzają do zapewnienia ustawie spójności, zgodności z systemem prawa lub mają charakter doprecyzowujący. Ustawa wprowadza m.in. świadczenie ratownicze dla strażaków ratowników ochotniczych straży pożarnych (OSP), którzy co najmniej 25 lat (mężczyźni) i 20 lat (kobiety) brali czynny udział w akcjach ratowniczych. Świadczenie będzie wypłacane w wysokości 200 zł miesięcznie przez Zakład Emerytalno-Rentowy MSWiA po osiągnięciu 65. roku życia (mężczyźni) i 60. roku życia (kobiety). Przy naliczaniu okresu czynnego uczestnictwa nie będzie wymagana ciągłość wysługi lat w OSP. Świadczenie przysługiwać będzie także ratownikom górskim z TOPR i GOPR. Wprowadzona ustawą legitymacja strażaka ochotnika będzie umożliwiała korzystanie ze zniżek. Ustawa przewiduje także odszkodowania dla strażaków ratowników OSP i ich rodzin w wypadku uszczerbku na zdrowiu lub śmierci strażaka ratownika OSP lub poniesienia szkody w mieniu w związku z udziałem w działaniach ratowniczych.

Izba z 12 poprawkami przyjęła ustawę o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senat zmodyfikował m.in. przepis, tak by nie budził on wątpliwości, że warunkiem ubiegania się o wydanie wizy krajowej w celu repatriacji jest zamieszkiwanie przed dniem wejścia w życie ustawy o repatriacji na obszarze jednej z wymienionych w rozporządzeniu jednostek administracyjnych Federacji Rosyjskiej, nie zaś obecnie. Inna poprawka zmierza do tego, aby wszystkie wnioski o wydanie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę złożone przed dniem wejścia w życie nowelizacji były rozpatrywane w uproszczonym trybie określonym w art. 8–11 i art. 13 ustawy. Pozostałe zmiany zapewniają zgodność z zasadami techniki prawodawczej, mają charakter doprecyzowujący i uściślający. Nowelizacja ma usprawnić legalizację pobytu cudzoziemców w Polsce, szczególnie w wypadku najczęściej udzielanych łączonych zezwoleń na pobyt czasowy i pracę. Nie będzie wymagane posiadanie zapewnionego miejsca zamieszkania oraz źródła stabilnego i regularnego dochodu, ale otrzymywanie wynagrodzenia nie niższego niż minimalne, niezależnie od wymiaru czasu pracy i rodzaju stosunku prawnego stanowiącego jej podstawę. Pracodawca będzie mógł powiadomić o podjęciu pracy przez cudzoziemca nie w dniu rozpoczęcia pracy, a w terminie 7 dni od jej rozpoczęcia. Ustawa rozszerza również katalog okoliczności, które nie wymagają zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę, wprowadza rozwiązania przyspieszające uzyskanie zezwolenia na pobyt czasowy i pracę przez cudzoziemców zamierzających wykonywać pracę w podmiotach o szczególnym znaczeniu strategicznym dla polskiej gospodarki. Zmiany dotyczące wydawania zezwoleń na pracę sezonową i oświadczeń o powierzeniu wykonywania pracy cudzoziemcowi wydłużają okres dopuszczalnej pracy do 24 miesięcy. Ustawa przewiduje również ułatwienia w ubieganiu się o Kartę Polaka.

Senatorowie uchwalili 5 poprawek do ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z przedłużeniem realizacji Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich na lata 2014–2020 (projekt rządowy). Izba uznała za konieczne, żeby przepisy zmienianej ustawy o rozwoju lokalnym z udziałem lokalnej społeczności miały zastosowanie także do programów realizowanych z wykorzystaniem środków Europejskiego Funduszu Morskiego, Rybackiego i Akwakultury. Kolejna zmiana zapewnia, że jednym z warunków wyboru strategii rozwoju lokalnego kierowanego przez społeczność (LSR) jest wymóg, aby wszystkie gminy były członkami tylko jednej lokalnej grupy działania, która ubiega się o wybór LSR, albo której LSR została wybrana. Za zasadne uznano też przyjęcie rozwiązania, zgodnie z którym rozstrzyganie zakwestionowanego wyniku oceny LSR nie będzie następować przez instytucję zarządzającą programem na skutek wniesionego do niej odwołania, lecz przez obiektywny w tym zakresie sąd administracyjny na skutek wniesionej do niego skargi. Nowelizacja przedłuża realizację PROW na lata 2021–22. Umożliwia m.in. rolnikom załatwianie spraw on-line w Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Upraszcza procedury przygotowywania działań, które mają przeciwdziałać skutkom suszy i zwiększyć retencję wód na obszarach rolniczych i leśnych, w tym ułatwia budowę zbiorników wodnych.

Izba z 18 poprawkami przyjęła ustawę o ustanowieniu „Programu modernizacji Policji, Straży Granicznej, Państwowej Straży Pożarnej i Służby Ochrony Państwa w latach 2022–2025”, o ustanowieniu „Programu modernizacji Służby Więziennej w latach 2022–2025” oraz o zmianie ustawy o Policji i niektórych innych ustaw (pilny projekt rządowy). Senatorowie opowiedzieli się za potrzebą złagodzenia zasad, które ograniczają i odraczają w czasie możliwość awansowania policjantów na wyższe stanowiska służbowe. Izba uznała również, że pracownicy jednostek organizacyjnych Policji i Straży Granicznej powinni zostać w większym stopniu objęci programem modernizacyjnym, w zakresie w jakim przewiduje on podwyżki wynagrodzeń. Zdaniem senatorów wzmocnienie finansowe pracowników cywilnych w obu służbach to ważny element motywacyjny, który niewątpliwie przełoży się na efektywność obu formacji. Senat w kompleksowy sposób doprecyzował przepisy regulujące zagadnienia związane z usuwaniem policjantów ze szkolenia zawodowego, a także określające możliwość powrotu i dokończenia przerwanego szkolenia. Senatorowie uznali rozwiązanie przewidujące, że usunięcie policjanta ze szkolenia zawodowego podstawowego skutkuje jego natychmiastowym, obligatoryjnym usunięciem ze służby, za zbyt radykalne i nie uwzględniające uwarunkowań, w jakich działają funkcjonariusze Policji. Dlatego złagodzono ten przepis i zrezygnowano z obligatoryjnego zwolnienia policjanta ze służby po usunięciu go ze szkolenia zawodowego podstawowego i zastąpiono go jedynie możliwością zwolnienia ze służby w określonych przypadkach. Izba wykreśliła też przepis umożliwiający zwolnienie ze służby policjantki w ciąży usuniętej ze szkolenia zawodowego podstawowego. Kolejna zmiana pozwala policjantom mianowanym lub powołanym na stanowisko służbowe przed 1 stycznia 2023 r. zachowanie prawa do zajmowanego stanowiska i bycia mianowanym albo powołanym na równorzędne stanowisko służbowe, jeżeli spełniają oni wymagania w zakresie wykształcenia. Pozostałe poprawki mają charakter redakcyjny, zmierzają do doprecyzowania przepisów, wskazania prawidłowych odesłań i usunięcia zbędnych wyrazów. Nowelizacja ustanawia trzeci tego typu wieloletni program, który zakłada przeznaczenie ponad 10 mld zł na modernizację służb mundurowych, w tym: dla policji ponad 6,4 mld zł, dla Straży Granicznej ponad 1,4 mld, dla Państwowej Straży Pożarnej ponad 1,9 mld, a dla Służby Ochrony Państwa – 214 mln zł. W ramach programu przewidziano wydatki m.in. na inwestycje budowlane, zakupy sprzętu transportowego, lotniczego, informatycznego i z zakresu łączności, sprzętu uzbrojenia i techniki specjalnej, odtworzenie 250 posterunków policji w małych miejscowościach, reorganizację Centralnego Laboratorium Kryminalistycznego Policji, modernizację zautomatyzowanego systemu radarowego nadzoru i budowę systemu perymetrycznego na granicy, a także na budowę 53 nowych strażnic. Ponad 5,6 mld zł zaplanowano na wzmocnienie etatowe formacji, wzmocnienie motywacyjnego systemu uposażeń i na podwyższenie wynagrodzeń pracowników cywilnych. Przewidziano też m.in. podniesienie poziomu wyszkolenia i kwalifikacji funkcjonariuszy oraz zwiększenie poziomu i efektywności kształcenia. 

Senatorowie wprowadzili 5 poprawek do ustawy o zmianie niektórych ustaw w związku z powołaniem Centralnego Biura Zwalczania Cyberprzestępczości (projekt rządowy). Jedna ze zmian rozszerza działanie przepisów wydłużających czas blokowania transakcji lub środków na rachunku na ustawę o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych. Kolejna doprecyzowuje przepis wprowadzający zastępcze doręczanie pism. Pozostałe poprawki mają przede wszystkim charakter doprecyzowujący i porządkujący. Nowelizacja powołuje ona w policji Centralne Biuro Zwalczania Cyberprzestępczości (CBZC), które ma umożliwić policji realizację w pełnym zakresie czynności operacyjno-rozpoznawczych, m.in. w takich sprawach, jak nawiązywanie kontaktów z małoletnim przez internet w celach pedofilskich, publiczne propagowanie pedofilii, celowe powiadomienia o nieistniejącym zagrożeniu, tzw. fałszywe alarmy, niszczenie danych informatycznych i zakłócanie ich przetwarzania, zakłócanie funkcjonowania systemów teleinformatycznych, oszustwo komputerowe. Policjantom z CBZC będzie przysługiwał stały dodatek nie niższy niż 70 i nie wyższy niż 130% miesięcznego przeciętnego uposażenia policjantów.

Senat przyjął z 3 poprawkami ustawę o zmianie ustawy o lasach oraz ustawy o ochronie przyrody (projekt rządowy). Jedna ze zmian, wdrażająca unijne dyrektywy ptasią i siedliskową, zmierza do podniesienia standardów ochrony przyrody podczas prowadzenia gospodarki leśnej w zakresie odtwarzania i ochrony różnorodności biologicznej lasów przy jednoczesnym zachowaniu płynności gospodarki leśnej. Poprawka zawiera też wytyczne dla praktyki prowadzenia gospodarki leśnej zgodnie z wymogami ścisłej ochrony gatunkowej roślin i zwierząt. Zaproponowane rozwiązania realizują założenia nowej polityki Unii Europejskiej dotyczącej ochrony lasów i zmniejszania emisji gazów cieplarnianych w leśnictwie – strategii leśnej i Fit for 55. Poprawka rozszerza ponadto stosowanie wymagań dobrej praktyki leśnej na etap monitoringu skutków działań z zakresu gospodarki, obejmujący takie zagadnienia jak monitoring stanu zasobów martwego drewna, skutków oprysków chemicznych czy efektów zmian klimatycznych dla lasów oraz poszczególnych gatunków i populacji drzew leśnych. Zrównuje obowiązki właścicieli lasów z obowiązkami innych podmiotów gospodarczych korzystających ze środowiska. Nowelizacja stanowi reakcję na wezwanie Komisji Europejskiej do zapewnienia odpowiedniej ochrony siedlisk leśnych oraz gatunków roślin i zwierząt, zgodnie z wymogami dyrektyw: „ptasiej” i „siedliskowej”. Zgodnie z nowelą minister właściwy ds. środowiska określi wymagania dobrej praktyki w zakresie gospodarki leśnej, zapewniającej ochronę gatunków, celów i zasad gospodarki leśnej oraz wymogów gospodarczych, społecznych i kulturowych.

Izba wprowadziła 5 poprawek do ustawy o dodatku osłonowym (projekt rządowy). Mają one na celu uproszczenie postępowania zmierzającego do wypłaty tego dodatku, m.in. poprzez rezygnację z konieczności wydania decyzji o jego przyznaniu przez wójta, burmistrza lub prezydenta miasta. Takiej decyzji będzie wymagała natomiast odmowa przyznania dodatku. Kolejna poprawka zmienia termin, od którego nie będą rozpoznawane wnioski o przyznanie dodatku energetycznego, i ustala go na dzień wejścia w życie ustawy, a nie od 1 stycznia 2022 r., jak zaproponował Sejm. Senatorowie opowiedzieli się ponadto za zwiększeniem środków w budżecie państwa na wypłatę dodatków osłonowych z 4,7 mld do 9,4 mld zł  tak, by przez cały czas obowiązywania ustawy były one wypłacane w planowanej w ustawie wysokości. Pozostałe poprawki zmierzają do ujednolicenia terminologii i usunięcia powtarzającego się przepisu. Ustawa  stanowi kolejną część tarczy inflacyjnej, która ma zrekompensować zwrot cen energii, gazu i żywności. Wprowadza dodatek osłonowy jako jedno z elementów tzw. tarczy antyinflacyjnej. Ustawa przewiduje wzrost łącznych wydatków budżetowych na ten cel w 2022 r. do 4,7 mld zł, zakłada zwiększenie poziomu środków dla gospodarstw domowych zagrożonych ubóstwem energetycznym, wykorzystujących węgiel do ogrzewania. Dodatek osłonowy w 2022 r. wyniesie od 500 zł dla 1-sobowego gospodarstwa domowego do 1437,50 zł dla gospodarstwa składającego się z co najmniej 6 osób. Zwiększenie tego dodatku dla gospodarstw wykorzystujących węgiel dla ogrzewania ma na celu ochronę odbiorcy wrażliwego ekonomicznie przed znacznymi podwyżkami cen tego surowca, bo gospodarstwa domowe używające węgla mają mniejsze dochody i wymagają specjalnego potraktowania. Dla pozostałych gospodarstw, nieogrzewających węglem, świadczenie ma wynosić od 400 zł dla 1-osobowego gospodarstwa domowego do 1150 zł dla gospodarstwa, w którym jest co najmniej 6 osób. Dodatek osłonowy otrzymają osoby, których dochód miesięczny nie przekracza 2,1 tys. zł w wypadku 1-osobowego gospodarstwa domowego i 1,5 tys. zł w wypadku gospodarstw, w których jest więcej osób. Wypłata będzie się odbywać w 2 ratach, w marcu i grudniu 2022 r. Świadczenie nie będzie podlegać opodatkowaniu i egzekucji.

Senatorowie uchwalili 3 poprawki do ustawy o jednorazowym świadczeniu pieniężnym dla działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych (projekt poselski). Przesądzają one m.in., że świadczenie nie będzie wliczane do kwoty uprawniającej do uzyskania świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Ustawa przyznaje osobom o potwierdzonym statusie działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych prawo do jednorazowego świadczenia pieniężnego w wysokości 3 tys. zł, zwolnionego od podatku dochodowego. Prawo do świadczenia uzyskają osoby, które status działacza opozycji antykomunistycznej i osoby represjonowanej z powodów politycznych uzyskały na podstawie decyzji szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych do 31 grudnia 2021 r. Świadczenie byłoby wypłacane z urzędu i przyznawane w drodze decyzji administracyjnej. Wypłata tego świadczenia nastąpi do 31 marca 2022 r.

Izba wprowadziła 29 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o zdrowiu publicznym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senatorowie uzupełnili skład Rady ds. Przeciwdziałania Uzależnieniom o przedstawicieli: superwizorów psychoterapii uzależnień, psychoterapeutów uzależnień, profilaktyków uzależnień, środowiska przeciwdziałania przemocy domowej, a także samorządu terytorialnego. Zrównali także uprawnienia osób posiadających certyfikat specjalisty psychoterapii uzależnień z osobami legitymującymi się dyplomem specjalisty w dziedzinie psychoterapii uzależnień. Senat usunął regulację, która w nieuzasadniony sposób różnicuje sytuację osób posiadających certyfikat ze względu na moment, w którym ukończyły one szkolenie specjalizacyjne. Ponadto senatorowie przedłużyli do 31 grudnia 2022 r. obowiązywanie dotychczasowych gminnych i wojewódzkich programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych, a także programów przeciwdziałania narkomanii. Przesądzono, że obowiązek sporządzenia rocznych raportów i informacji z wykonania gminnych i wojewódzkich programów profilaktyki i rozwiązywania problemów alkoholowych oraz przeciwdziałania narkomanii będzie realizowany po raz pierwszy za 2023 r., a nie za 2022 r., jak proponował Sejm. Pozostałe zmiany mają charakter doprecyzowujący i uściślający, zapewniający zgodność z zasadami techniki prawodawczej. Nowelizacja powołuje Krajowe Centrum Przeciwdziałania Uzależnieniom, które powstanie z połączenia Krajowego Biura ds. Przeciwdziałania Narkomanii i Państwowej Agencji Rozwiązywania Problemów Alkoholowych. Zgodnie z założeniami pozwoli to na połączenie problematyki uzależnień behawioralnych i uzależnień od substancji psychoaktywnych na różnych etapach działań i je usprawni. Ma też bardziej efektywnie przeciwdziałać uzależnieniom dzięki lepszemu wykorzystaniu potencjału kadrowego i finansowego, a także zapewnić jedną ścieżkę kształcenia. Dzięki znowelizowanym przepisom wszyscy specjaliści będą kończyli ten sam cykl szkolenia w zakresie psychoterapii uzależnień. 

Senat wniósł 8 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Wprowadzone zmiany zmierzają m.in. do tego, aby świadczenia kompensacyjne mogły być wypłacane wszystkim osobom zaszczepionym, niezależnie od rodzaju przeprowadzonego szczepienia ochronnego, a także niezależnie od tego, czy będące skutkiem przeprowadzonego szczepienia ochronnego działanie niepożądane zostało zamieszczone w Charakterystyce Produktu Leczniczego. Senatorowie zdecydowali też o zniesieniu opłaty za złożenie wniosku o przyznanie świadczenia kompensacyjnego. Ministra zdrowia upoważnili zaś do wydania rozporządzenia określającego wzór wniosku o przyznanie świadczenia kompensacyjnego. Ustawa tworzy Fundusz Kompensacyjny Szczepień Ochronnych, którego dysponentem będzie Rzecznik Praw Pacjenta. Świadczenie kompensacyjne ma przysługiwać osobie zaszczepionej, u której w ciągu 3 lat od szczepienia wystąpiły działania niepożądane wymienione w Charakterystyce Produktu Leczniczego, a która była hospitalizowana przez co najmniej 14 dni albo doznała wstrząsu anafilaktycznego.

Senatorowie uchwalili 4 poprawki do  ustawy o zmianie ustawy o Narodowym Banku Polskim oraz ustawy – Kodeks karny wykonawczy (projekt komisyjny). Trzy spośród z nich eliminują jako wykraczający poza zakres regulacji przepis zmieniający ustawę – Kodeks karny wykonawczy, dotyczący zwiększenia wynagrodzenia osób pracujących w zakładach karnych, dodany na etapie drugiego czytania w Sejmie. Nowelizacja przewiduje, że minister sprawiedliwości – w porozumieniu z ministrem właściwym ds. wewnętrznych i po zasięgnięciu opinii prezesa Narodowego Banku Polskiego – będzie określał w rozporządzeniu zasady i tryb postępowania przy zatrzymywaniu fałszywych pieniędzy i postępowania z nimi. Rozporządzenie to powinno precyzyjnie rozgraniczyć etapy zatrzymania podejrzanego znaku pieniężnego, przekazania go do ekspertyzy i dalszy tryb postępowania – zwrotu zatrzymanego znaku pieniężnego, gdy ekspertyza potwierdzi jego autentyczność, albo zatrzymania na potrzeby prowadzonego postępowania. Nowela zakłada ponadto, że od 2022 r. o 5,2% ma się zwiększyć wynagrodzenie osób pracujących w zakładach karnych.  

Izba zdecydowała o wprowadzeniu 4 poprawek do ustawy o zmianie ustawy – Kodeks cywilny, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Senatorowie wykreślili z ustawy przepisy budzące wątpliwości co do zgodności z konstytucją trybu ich uchwalenia.  Skreślone przepisy dodano na etapie drugiego czytania nowelizacji kodeksów cywilnych w Sejmie. Dotyczyły one ustaw: o Państwowym Ratownictwie Medycznym, o szczególnych rozwiązaniach związanych ze zwalczaniem COVID-19, o zawodach lekarza i lekarza dentysty, ustawy dotyczącej zapewnienia kadr medycznych w stanie epidemii, a także prawa o szkolnictwie wyższym. Nowelizacja wprowadza zawieszenie biegu terminu przedawnienia w wypadku złożenia wniosku o zawezwanie do próby ugodowej bądź wszczęcie postępowania mediacyjnego, prowadzonego bez zaangażowania sądu, na czas trwania tego postępowania pojednawczego bądź mediacyjnego. Do katalogu przesłanek, pozwalających uznać postępowanie kontrahenta za stanowiące wyzysk w rozumieniu prawa i dające stronie poszkodowanej prawo do żądania zadośćuczynienia lub unieważnienia danej umowy, nowelizacja dodaje „brak dostatecznego rozeznania” przy podpisywaniu umowy. Wprowadza także zmiany w sposobie wnoszenia gruntów do spółdzielni rolnej, zwolnienia pełnoletnich zstępnych najemcy lokalu z odpowiedzialności za zobowiązania do opłacania czynszu, jeśli nie są w stanie samodzielnie się utrzymać.

Senat bez poprawek przyjął ustawy.

Ustawa o zmianie ustawy o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (projekt poselski) umożliwia przekazywanie przez Krajowy Ośrodek Wsparcia Rolnictwa (KROW) ministrowi właściwemu ds. aktywów państwowych akcji lub udziałów, z których prawa wchodzą w skład Zasobu Własności Rolnej Skarbu Państwa. Zgodnie z założeniami stanowi to krok w tworzeniu oczekiwanego przez rolników holdingu spożywczego.

Ustawa o zmianie ustawy o scalaniu i wymianie gruntów, ustawy o utracie mocy prawnej niektórych ksiąg wieczystych oraz ustawy o drogach publicznych (projekt rządowy) reguluje m.in. procedurę przeprowadzania postępowania scaleniowego w okresie stanu zagrożenia epidemicznego lub epidemii. Wprowadza definicję gospodarstwa rolnego, zawierającą normę obszarową, doprecyzowuje ponadto czynności związane z określaniem przebiegu granic obszaru scalenia lub wymiany gruntów, wykonywanych po wszczęciu postępowania. Usprawnia postępowania scaleniowe i wymiany gruntów, m.in. dzięki wykorzystaniu komunikacji elektronicznej, a także wprowadza termin dla wojewodów i sądów do rozpatrywania odwołań i skarg.

Ustawa o wyrobach winiarskich (projekt rządowy) kompleksowo reguluje zagadnienia związane z wyrobem i rozlewem wyrobów winiarskich, a także organizacją rynku wina. Dostosowuje polskie prawo do nowych przepisów dotyczących wspólnej organizacji rynku wina w UE. Wprowadza m.in. zmiany w zakresie fermentowanych napojów winiarskich i uzyskania wpisu do rejestru producentów wyrobów winiarskich. Zwalnia drobnych producentów wina z obowiązku posiadania zezwolenia na obrót hurtowy, co umożliwi im bezpośrednią sprzedaż do restauracji i lokalnych sklepów.

Ustawa o rekompensacie dochodów utraconych przez gminy w 2018 r. w związku ze zmianą zakresu opodatkowania elektrowni wiatrowych (projekt rządowy) przewiduje rekompensaty dla gmin za cały rok 2018. Ich wysokość w takiej formie oszacowano na 524,43 mln zł. Pieniądze na rekompensaty będą pochodzić z rezerwy celowej w budżecie państwa. Ustawa wykonuje wyrok Trybunału Konstytucyjnego z sierpnia 2020 r., który uznał za niekonstytucyjną wsteczną zmianę sposobu opodatkowania elektrowni wiatrowych, wprowadzoną w ramach nowelizacji ustawy o OZE z 2018 r. Rekompensaty będą wypłacane z budżetu państwa na wniosek danej gminy w 2022 r. Maksymalna wysokość rekompensaty ma stanowić wartość dochodów utraconych w 2018 r., rozumianą jako różnica pomiędzy kwotą należną z tytułu podatku od nieruchomości od elektrowni wiatrowych w całym 2018 r. na podstawie przepisów obowiązujących przed wejściem w życie noweli a kwotą należną w tym okresie na podstawie przepisów znowelizowanych ustawą o OZE.

Ustawa o zmianie ustawy o pomocy społecznej (projekt rządowy) przewiduje, że dorosłe dziecko nie będzie musiało ponosić opłat za pobyt rodzica w domu pomocy społecznej (DPS), jeśli wykaże, że w przeszłości rażąco naruszał on obowiązek alimentacyjny lub zaniedbywał obowiązki rodzicielskie, doprowadzając do ustania więzi rodzinnych. Zgodnie z nowelą z opłaty zwolniona ma być także osoba, która została pokrzywdzona przestępstwem umyślnym, nie tylko z użyciem przemocy, ściganym z oskarżenia publicznego, popełnionym przez tego pensjonariusza. Zwolnienie z odpłatności za pobyt członka rodziny w DPS ma dotyczyć przestępstw popełnionych zarówno na szkodę osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty, jej małoletniego rodzeństwa lub jej rodzica (tak jak dotychczas), jak i tych, w których pokrzywdzonym jest dziecko tej osoby lub pełnoletnie rodzeństwo, nieporadne ze względu na wiek lub stan zdrowia.

Ustawa o zmianie ustawy o zwalczaniu dopingu w sporcie (projekt rządowy) dostosowuje polskie prawo do zmian w międzynarodowych standardach w zakresie zwalczania dopingu w sporcie. Dostosowuje przepisy regulujące funkcjonowanie Polskiego Laboratorium Antydopingowego do Międzynarodowego Standardu dla Laboratoriów (ISL 2021), zmienionego w 2020 r. przez Światową Agencję Antydopingową.

Senat zdecydował o wniesieniu do Sejmu 3 projektów ustaw.

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy (inicjatywa Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji) zmienia przepis, który reguluje kwestię porozumiewania się tymczasowo aresztowanego ze swoim obrońcą za pośrednictwem aparatu telefonicznego. Zgodnie z projektem organ, do którego dyspozycji pozostaje tymczasowo aresztowany, na wniosek obrońcy wydaje zgodę na kontakty telefoniczne i przesyła ją niezwłocznie do dyrektora aresztu śledczego, w którym przebywa tymczasowo aresztowany. Zgoda obowiązuje do czasu prawomocnego zakończenia postępowania. Projekt stanowi realizację postulatu zawartego w petycji wniesionej do Senatu. 

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Kodeks wyborczy (inicjatywa Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji) przyznaje osobom ubezwłasnowolnionym częściowo czynne praw wyborcze w wyborach do Parlamentu Europejskiego. Projekt realizuje postulat zawarty w petycji wniesionej do Senatu.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o działaczach opozycji antykomunistycznej oraz osobach represjonowanych z powodów politycznych oraz ustawy o orderach i odznaczeniach (inicjatywa Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej) zakłada, że status działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych będzie można potwierdzić na wniosek działacza opozycji antykomunistycznej, osoby represjonowanej z powodów politycznych, a pośmiertnie – na wniosek wdowy lub wdowca po takiej osobie albo innego członka jego rodziny, a także stowarzyszenia, fundacji, związku zawodowego, stowarzyszenia zawodowego lub twórczego lub organizacji pracodawców. Zgodnie z projektem, po otrzymaniu takiego wniosku prezes Instytutu Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu (IPN) będzie przeprowadzał ponowne badanie dokumentów. W wypadku osoby, w stosunku do której zgłoszono inicjatywę nadania jej Krzyża Wolności i Solidarności, a prezes IPN nie przedstawił prezydentowi wniosku o nadanie tego odznaczenia, ponownie przeprowadza badanie dokumentów. W toku prac nad ustawą  o jednorazowym świadczeniu pieniężnym dla działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych Komisja Rodziny, Senioralna i Polityki Społecznej dostrzegła potrzebę wprowadzenia zmian legislacyjnych wykraczających poza jej materię i wniosła ten projekt. 

Senatorowie podjęli uchwałę w 100. rocznicę śmierci księdza Augustyna Strzybnego (inicjatywa senatora Jerzego Czerwińskiego). Przypomina ona sylwetkę tego obrońcy narodowej tożsamości Ślązaków, łączącego wiarę z polskością, który 31 października 1921 r. został bestialsko zamordowany przez bojówkę niemiecką. Izba w uchwale składa hołd kapłanowi, który oddał życie za sprawę polską, był obrońcą narodowej tożsamości ludu śląskiego, łączył głęboką wiarę z umiłowaniem polskości. Jak czytamy w uchwale, bronił wiary ojców i polskiej kultury, podtrzymywał świadomość narodową.

Więcej o posiedzeniu w Diariuszu Senatu