Aktualności

Przejrzystość finansów publicznych w Polsce była tematem seminaryjnego posiedzenia senackiej Komisja Budżetu i Finansów Publicznych, które odbyło się 13 grudnia br. w Senacie.

„Niestety, według ocen wielu ekonomistów w ostatnich latach z przejrzystością i transparentnością finansów publicznych mamy wiele problemów. Znaczna nierównowaga w finansach państwa, która była widoczna w statystykach Unii Europejskiej, nie była pokazywana w danych krajowych” – powiedział przewodniczący Komisji Budżetu i Finansów Publicznych senator Kazimierz Kleina. Wyraził on zaniepokojenie, że powoływanie się na  transparentność działania za czasów poprzednich rządów w zakresie utrzymywania standardów transparentności nie jest usprawiedliwieniem dla powielania i pogłębiania błędów. „To jest droga donikąd. Dzisiaj powinniśmy raczej lepiej to robić, poprawiać, i robić tak, aby wszystkie te sprawy były prowadzone w sposób jasny, klarowny i przejrzysty ” – powiedział senator. Zadeklarował przygotowanie przez komisję Budżetu i Finansów Publicznych rekomendacji, które będą zawierały propozycje konkretnych rozwiązań mających na celu poprawienie sytuacji.

Podczas posiedzenia eksperci wskazywali m.in. że jedną z przyczyn pogorszenia się przejrzystości finansów jest fakt, że duża część wydatków państwa związana z walką z covidem jest finansowana przez instytucje, które nie wchodzą do sfery budżetowej, tj. fundusz do walki z covid 19, zarządzany przez Bank Gospodarstwa Krajowego i przez Polski Fundusz Rozwoju. Ich zdaniem takie rozwiązanie sprawiło, że te wydatki są poza kontrolą parlamentu, ponieważ nie ma on wglądu w plan finansowy funduszu antycovidowego. Wśród problemów w ocenie stanu finansów publicznych wskazywano także na różnice w sposobie podawania danych na ten temat. „Na przykład w budżecie na ten rok rząd zaplanował deficyt według metodologii polskiej na 82 mld zł. Ale do Komisji Europejskiej rząd przesłał dane o całym deficycie sektora centralnego, w którym – już po odjęciu budżetów samorządów i funduszy celowych – ten deficyt wynosił, według moich szacunków, 143 mld zł” – powiedział główny ekonomista FOR i były dyrektor Departamentu Analiz w Ministerstwie Finansów Sławomir Dudek. Zaś przedstawiciele Najwyższej Izby Kontroli mówili, że już 2016 roku NIK wskazywał, że system sprawozdań budżetowych nie może być uznany za jawny i przejrzysty, bo nie zapewnia danych, umożliwiających przypisanie środków publicznych do konkretnej polityki. W dodatku w wielu postępowaniach odmawia się kontrolerom NIK wglądu w dane budżetowe powołując się na tajemnicę bankową lub statystyczną.

Wiceminister finansów Stanisław Skuza mówił, że jego zdaniem nie ma wyraźnego pogorszenia w kwestii sprawozdawczości budżetu państwa w stosunku do poprzednich lat. W odniesienu do środków pozabudżetowych przeznaczanych na walkę z pandemią podkreślał, że było to rozwiązanie konieczne z uwagi na nieprzewidywalność problemu, zapewniające niezbędną w tak dynamicznie rozwijającej się sytuacji elastyczność wydatkowania środków. „To były działania, podejmowane ad hoc, nie wynikały one z planowanej wcześniej polityki. Gdybym miał jeszcze raz podejmować decyzję, aby udzielać pomocy w ramach tarczy antycovidowej, podjąłbym taką samą decyzję – żeby robić to przez PFR i fundusz antycovidowy” – powiedział wiceminister.