Aktualności

Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej postanowiła rekomendować Izbie poparcie bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej, nie zajęła stanowiska w sprawie ustawy o dodatku osłonowym. Rekomenduje też wprowadzenie poprawek do ustawy o jednorazowym świadczeniu pieniężnym dla działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych.

Komisja nie zajęła stanowiska w sprawie ustawy o dodatku osłonowym, gdyż za wnioskiem senatora Ryszarda Majera o jej przyjęcie bez poprawek otrzymał i za, i przeciw tyle samo głosów. Ustawa, którą omówił wiceminister klimatu i środowiska Piotr Dziadzio, ma zniwelować rosnące ceny energii, gazu i żywności. Łączne wydatki budżetowe na ten cel w przyszłym roku wzrosną do 4,7 mld zł (wcześniej zakładano 4,1 mld zł) zwiększającą środki dla gospodarstw domowych zagrożonych ubóstwem energetycznym, wykorzystujących węgiel do ogrzewania. Dodatek osłonowy w 2022 r. wyniesie od 500 zł dla 1-sobowego gospodarstwa domowego do 1437,50 zł dla gospodarstwa składającego się z co najmniej 6 osób. Zwiększenie tego dodatku dla gospodarstw wykorzystujących węgiel dla ogrzewania ma na celu ochronę odbiorcy wrażliwego ekonomicznie przed znacznymi podwyżkami cen tego surowca, bo gospodarstwa domowe używające węgla mają mniejsze dochody i wymagają specjalnego potraktowania. Dla pozostałych gospodarstw, nieogrzewających węglem, świadczenie ma wynosić od 400 zł dla 1-osobowego gospodarstwa domowego do 1150 zł dla gospodarstwa, w którym jest co najmniej 6 osób. Dodatek osłonowy otrzymają osoby, których dochód miesięczny nie przekracza 2,1 tys. zł w wypadku 1–osobowego gospodarstwa domowego i 1,5 tys. zł w wypadku gospodarstw, w których jest więcej osób. Dodatek osłonowy jest jednym z elementów tzw. tarczy antyinflacyjnej.

Komisja, na wniosek wiceprzewodniczącej komisji senator Magdaleny Kochan, postanowiła poprzeć bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o pomocy społecznej. Nowelizacja, którą przedstawił minister – członek Rady Ministrów Michał Wójcik, przewiduje, że dorosłe dziecko nie będzie musiało ponosić opłat za pobyt rodzica w domu pomocy społecznej, jeśli wykaże, że w przeszłości rażąco naruszał on obowiązek alimentacyjny lub zaniedbywał obowiązkirodzicielskie, doprowadzając do ustania więzi rodzinnych. Zgodnie z nowymi przepisami z opłaty zwolniona ma być także osoba, która została pokrzywdzona przestępstwem umyślnym ściganym z oskarżenia publicznego, popełnionym przez tego pensjonariusza. Dotychczas zwolnienie z opłaty dotyczyło jedynie przestępstwa z użyciem przemocy. Zwolnienie z odpłatności za pobyt członka rodziny w DPS ma dotyczyć przestępstw popełnionych zarówno na szkodę osoby obowiązanej do wnoszenia opłaty, jej małoletniego rodzeństwa lub jej rodzica (tak jak dotychczas), a także tych, w których pokrzywdzonym jest dziecko tej osoby lub pełnoletnie rodzeństwo, nieporadne ze względu na wiek lub stan zdrowia.

Komisja będzie też rekomendować Izbie poprawki legislacyjne do ustawy o jednorazowym świadczeniu pieniężnym dla działaczy opozycji antykomunistycznej oraz osób represjonowanych z powodów politycznych, zaproponowane przez senackie biuro legislacyjne. Na wniosek senator Magdaleny Kochan, w trybie art. 69 Regulaminu Senatu, tzw. szybkiej ścieżki, komisja postanowiła przygotować nowy projekt nowelizacji ustawy o działaczach opozycji komunistycznej oraz o odznaczeniach i orderach. Wiceprzewodnicząca komisji zaproponowała, aby katalog osób uprawnionych do uzyskania statusu działacza opozycji lub osoby represjonowanej został rozszerzony o „osoby, które swego czasu podpisały z różnych powodów zgodę na współpracę z SB, po czym nie podjęły tej działalności, a także poinformowały o tej sytuacji kolegów i koleżanki”. „Taka osoba będzie mogła wystąpić z wnioskiem o nadanie statusu, jeśli w dokumentach IPN nie ma żadnych dowodów na podjętą współpracę” – powiedziała senator. Druga zaproponowana poprawka zgłoszona przez senator Magdalenę Kochan dotyczyła sposobu nadawania statusu pośmiertnie. „Jeżeli osobę, która nie chciała tego zrobić za życia, będą chciały upamiętnić rodzina lub organizacje lokalne, stowarzyszenia czy fundacje, będę mogły wystąpić z takim wnioski do szefa UdSKiOR” – wyjaśniła senator.

Ustawa, którą omówił szef Urzędu ds. Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych Jan Józef Kasprzyk, zakłada przyznanie osobom o potwierdzonym statusie działacza opozycji antykomunistycznej lub osoby represjonowanej z powodów politycznych prawa do jednorazowego świadczenia pieniężnego w wysokości 3 tys. zł, zwolnionego od podatku dochodowego. Prawo do świadczenia uzyskają osoby, które status działacza opozycji antykomunistycznej oraz osoby represjonowanej z powodów politycznych uzyskały na podstawie decyzji szefa Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych do 31 grudnia 2021 r. Świadczenie byłoby wypłacane z urzędu i przyznawane w drodze decyzji administracyjnej. Wypłata tego świadczenia pieniężnego nastąpi do 31 marca 2022 r.

Komisja rozpatrzyła także „Informację o sytuacji osób starszych w Polsce za 2020 r.”, którą przedstawiła Anna Schmidt-Rodziewicz, wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej. W dokumencie przeanalizowano sytuację społeczno-ekonomiczną osób starszych w Polsce i omówiono politykę społeczną wobec seniorów na szczeblu centralnym i regionalnym.

Z informacji wynika, że rok 2020 był czasem szczególnie trudnym dla osób w starszym wieku, ze względu na zagrożenie spowodowane wystąpieniem w Polsce pandemii koronawirusa. Wiele działań związanych z aktywnością seniorów zostało zawieszonych lub ograniczonych do niezbędnego minimum. Jednym z priorytetowych działań było zapewnienie im bezpieczeństwa i pomocy. Sytuacja epidemiologiczna uniemożliwiła lub utrudniła realizację wielu działań określonych do realizacji w 2020 r. w dokumencie „Polityka społeczna wobec osób starszych 2030. Bezpieczeństwo – Uczestnictwo – Solidarność”. Podjęto natomiast szereg ważnych inicjatyw, m.in. Solidarnościowy Korpus Wsparcia Seniorów, wydatnie poprawiających sytuację osób starszych w tym trudnym czasie. Po analizie danych statystycznych i liczbowych, dotyczących sytuacji osób starszych w Polsce za 2020 r. oraz wszystkich informacji na temat polityki społecznej wobec nich na poziomie centralnym i regionalnym, za niezbędne uznano kontynuowanie kluczowych kierunków działań określonych w przywołanym dokumencie w stopniu adekwatnym do panującej w kraju sytuacji epidemiologiczne.

Wnioski z analizy sytuacji osób starszych w 2020 r. pokazują, że pandemia COVID-19 w 2020 r. pokazała, iż konieczne jest rozwijanie kompetencji cyfrowych seniorów, którzy w obliczu przymusowej izolacji dużo spraw byli zmuszenia załatwiać przy wykorzystaniu środków teleinformatycznych. Rodzącemu się wśród nich poczuciu izolacji i samotności należy przeciwdziałać, realizując projekty mające na celu aktywizację i integrację środowiska senioralnego. Ważne jest również kontynuowanie działań służących poprawie sytuacji materialnej osób starszych, w szczególności tych o najniższych dochodach, aby zapewnić im bezpieczeństwo ekonomiczne i umożliwić godne życie. Służyć temu może zmiana systemu podatkowego, polegająca na podwyższeniu kwoty wolnej od podatku. Kolejny ważny obszar dotyczy kontynuacji i realizacji działań mających usprawnić funkcjonowanie systemu pomocy społecznej, a w szczególności zwiększyć potencjał i efektywność instytucji pomocy społecznej dzięki poszerzeniu dostępności usług społecznych skierowanych do osób starszych. Kluczową rolę mogą tu odegrać deinstytucjonalizacja usług, dalsza realizacja przejścia od opieki instytucjonalnej do opieki świadczonej w środowiskach lokalnych z przewagą działań dostępnych w miejscu zamieszkania lub realizowanych w formach dziennych (domy i kluby seniora, opieka wytchnieniowa, usługi opiekuńcze, asystenci dla seniorów z niepełnosprawnościami). Wszelkie nowe działania podejmowane na poziomie centralnym i regionalnym powinny być projektowane przy udziale osób starszych i na podstawie kompleksowej diagnozy potrzeb i zasobów tej grupy. Do ich realizacji powinny być zaangażowane podmioty z różnych sektorów, by inicjatywy na rzecz osób starszych stawały się interesem wspólnym każdej społeczności lokalnej.

Komisja rozpatrzyła ponadto „Informację z działalności Rady Dialogu Społecznego za okres przewodnictwa strony rządowej w kadencji 2020/2021”. Jak mówiła wiceminister Anna Schmidt-Rodziewicz, objęcie przewodnictwa w Radzie Dialogu Społecznego przez stronę rządową w październiku 2020 r. zbiegło się z okresem wzmożonych działań, podjętych w związku z pandemią, służących zarówno ochronie życia obywateli, jak i ratowaniu polskiej gospodarki. Rada Dialogu Społecznego (RDS) stała się forum, na którym konsultowano strategiczne, z punktu widzenia gospodarki i rynku pracy, rozwiązania proponowane przez rząd. Dyskutowano o kolejnych tarczach antykryzysowych zapewniających wsparcie i pomoc dla przedsiębiorców oraz wprowadzających rozwiązania chroniące miejsca pracy. Podczas posiedzeń Rady zwrócono szczególną uwagę na kluczowe znaczenie systemu ochrony zdrowia. Poruszano tematykę dotyczącą sytuacji sektora mikro- i małych firm. Omawiano przyjęte rozwiązania i działania podjęte przez rząd w obszarze edukacji.

Debatowano również o dokumentach, których celem jest przygotowanie gospodarki i społeczeństwa do powrotu na ścieżkę rozwoju: Krajowy Plan Odbudowy, Biała Księga Rozwoju Przemysłu i program Polski Ład.. Zaangażowanie rady i jej zespołów problemowych w dyskusję nad kształtem proponowanych rozwiązań umożliwiło realny wpływ rady na zapisy zawarte w przedstawianych przez rząd programach. Doceniając kluczową rolę dialogu regionalnego w rozwiązywaniu lokalnych problemów, zorganizowano również spotkanie prezydium RDS z przewodniczącymi Wojewódzkich Rad Dialogu Społecznego, podczas którego ich przedstawiciele informowali o aktualnych kwestiach społecznych i gospodarczych istotnych dla poszczególnych województw. Wśród nich dominowały kwestie związane z sytuacją epidemiczną w kraju, szkolnictwem zawodowym, a także ochroną zdrowia.

Aby RDC mogła sprawnie realizować nałożone na nią zadania i dostosować swoje prace do ograniczeń sanitarnych wynikających z epidemii, zaproponowano i wprowadzono zmiany w jej regulaminie, umożliwiające prowadzenie posiedzeń i podejmowanie uchwał w czasie zdalnych posiedzeń.

Realizując obowiązek dokonania oceny funkcjonowania ustawy o Radzie Dialogu Społecznego, przygotowano i przedstawiono partnerom społecznym projekt nowelizacji ustawy, który został przekazany do Kancelarii Prezydenta RP. Zaproponowano również zmianę przepisów wprowadzonych w pierwszej tarczy antykryzysowej, dotyczących autonomii organizacji wchodzących w skład RDS. Przepisy te zostały zmienione zgodnie z oczekiwaniami partnerów społecznych. Wszystkie te działania wynikają z przekonania, że Rada Dialogu Społecznego jest najważniejszym forum dialogu społecznego, prowadzonego w sposób konstruktywny dla wspólnego dobra, jakim jest rozwój społeczeństwa i gospodarki kraju.

Komisja Zdrowia zapoznała się z informacją na temat realizacji ustawy o Funduszu Medycznym, którą przedstawił podsekretarz stanu w Ministerstwie Zdrowia Sławomir Gadomski.

Przewodnicząca komisji senator Beata Małecka-Libera pytała o wykorzystanie zaplanowanych dodatkowych środków na finansowanie służby zdrowia. Przypomniała, że w obecnym i poprzednim roku fundusz miał do dyspozycji 6 miliardów zł. Podkreśliła, że jest to pewnego rodzaju „dualizm” ponieważ z tego mechanizmu miały być finansowane świadczenia, które są już w tzw. koszyku świadczeń gwarantowanych. Jej zdaniem tempo wydawania pieniędzy z funduszu jest za wolne, przez co większa ich część nie zostanie przeznaczona na wskazane w ustawie cele. Jej zdaniem problemy są m. in. w obszarze sieci szpitali, wsparcia profilaktyki. Wskazała na niekorzystanie z już istniejących rozwiązań np. Narodowego Programu Zdrowia. Podobnego zdania była senator Ewa Małecka, według której fundusz po prostu nie działa. Jej zdaniem dziewięć miesięcy to czas wystarczający do opracowania właściwych procedur. Podkreśliła, że chorzy na nowotwory muszą otrzymywać pomoc od razu, nie mogą czekać. Przypomniała, że gdyby w tym czasie umożliwiono zastosowanie, niedostępnych w Polsce, 44 nowoczesnych terapii może uratowano by nawet 30 tysięcy chorych. Również senator Alicja Chybicka przyznała, że jest rozczarowana jako praktyk tym, że nie poprawiła się sytuacja np. w zakresie stosowania nowoczesnych terapii. Zdaniem senatora Wojciecha Koniecznego w związku z pandemią można było przeznaczyć z funduszu środki na rzecz wojewódzkich funduszy na walkę z COVID. Jego zdaniem fundusz był tylko elementem kampanii prezydenckiej.

Wiceminister zdrowia mówił, że w ramach funduszu zostały wyodrębnione cztery subfundusze. Pierwszy subfundusz infrastruktury strategicznej przeznaczony jest m.in. na cele inwestycyjne dla szpitali z najwyższego poziomu, należących do tzw. sieci szpitali, udzielających świadczeń wysokospecjalistycznych. Wsparcie z tego tytułu mogą otrzymać szpitale m.in. onkologiczne czy pulmunologiczne. Drugi subfundusz przeznaczony jest na modernizację podmiotów leczniczych, w tym np. na wymianę łóżek szpitalnych, infrastrukturę ratownictwa medycznego, czy konsolidację podmiotów leczniczych. Kolejny to subfundusz rozwoju profilaktyki. W tym obszarze ma zostać wykorzystane 10% środków z funduszu. Ostatni subfundusz terapeutyczno-innowacyjny przeznaczony jest m.in. na leczenie chorób rzadkich, innowacyjne technologie lekowe i leczenie poza granicami kraju. Wiceminister wskazał, że pierwszy rok funkcjonowania ustawy jest rokiem rozruchowym. Dlatego założenia ustawy są realizowane w takim tempie, na jaki pozwalają warunki. Zaznaczył, że nie można szybko przygotować dobrze procedur na przyznawanie wielomilionowych dotacji. Zaznaczył jednocześnie, że realizacja założonych wydatków zależy od obszaru, np. w obszarze leków jest opóźnienie z powodu negocjacji wielomilionowych umów, zaś w zakresie pediatrii już dziś zostało zaraportowane, że został osiągnięty limit 630 milionów zł. Zapowiedział, że w przyszłości usprawniona ma zostać kominikacja i przekazywanie informacji o dotacjach z funduszu, aby ułatwić przyszłym beneficjentom skorzystanie z nich.

Komisja Zdrowia jednogłośnie opowiedziała się za przyjęciem z poprawkami nowelizacji ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz niektórych innych ustaw. Przewodnicząca komisji senator Beata Małecka-Libera wyraziła poważne wątpliwości związane z przyśpieszonym trybem przyjęcia nowelizacji oraz przygotowaniem jej przez posłów, a nie przez rząd, jak wcześniej zapowiadano. „Jest to ustawa poselska, dlaczego nie rządowa?” – pytała.   

Poprawki zaproponowane przez senackie biuro legislacyjne eliminują „niezgodne z konstytucyjną zasadą równości  dyskryminacyjne zróżnicowanie  osób zaszczepionych ze względu na rodzaj szczepienia ochronnego, a mianowicie szczepienie zalecane (w pełni dobrowolne) i szczepienie obowiązkowe”.  Podany został przykład, że obowiązkowo zaszczepiona na odrę osoba małoletnia miałaby prawo do takiego świadczenia, ale osoba dorosła po  szczepieniu zalecanym nie miałaby takiego prawa. Kolejna poprawka przewiduje, że minister zdrowia w drodze rozporządzenia określi wzór wniosku o uzyskanie świadczenia kompensacyjnego, gdyż biuro legislacyjne uważa, że niedopuszczalne konstytucyjnie jest to, aby taki wzór był zamieszczony na stronie Rzecznika Praw Pacjenta z pominięciem ministra zdrowia. Następna poprawka zmierza do zniesienia wypłaty świadczenia uwarunkowanej jedynie wystąpieniem objawów wymienionych w charakterystyce produktu leczniczego. Jak wyjaśniał senacki legislator, podstawą kwalifikacji do wypłaty byłby w takim razie dokument wytworzony przez przedsiębiorcę, twórcę szczepionki, natomiast powinno nią być „wykazanie związku przyczynowego między podaniem szczepionki a skutkiem w postaci wystąpienia określonego stanu chorobowego”. Zaakceptowano również poprawki o charakterze legislacyjnym.

Przyjęta przez Sejm nowelizacja ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz niektórych innych ustaw zakłada utworzenie funduszu kompensacyjnego, który pozwoli osobom zaszczepionym, hospitalizowanym z powodu niepożądanych odczynów poszczepiennych lub u których wystąpił wstrząs anafilaktyczny, ubiegać się o świadczenie kompensacyjne bez konieczności odwoływania się do długotrwałej procedury postępowania przed sądami powszechnymi. Wysokość świadczenia ma zależeć m.in. od długości pobytu w szpitalu, a jego maksymalna kwota to 100 tys. zł. Świadczenie byłoby uzyskiwane w trybie postępowania administracyjnego zakończonego decyzją administracyjną Rzecznika Praw Pacjenta, po wydaniu opinii przez  Zespół ds. Świadczeń z Funduszu Kompensacyjnego Szczepień Ochronnych. Termin na rozpatrzenie wniosku wyniósłby 2 miesiące. Złożenie wniosku o przyznanie świadczenia ma podlegać opłacie w wysokości 200 zł, uiszczanej na rachunek bankowy Funduszu.