Narzędzia:

31. posiedzenie Senatu – drugi dzień

08.10.2021
Fot. Michał Karaszewski, Kancelaria Senatu

8 października 2021 r. zakończyło się 31. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 13 ustaw, 2 odrzuciła, do 8 wprowadziła poprawki.

W drugim dniu obrad Izba podjęła rezolucję o miejscu Polski w Unii Europejskiej (inicjatywa grupy senatorów), w której uznaje orzeczenie Trybunału Konstytucyjnego z 7 października 2021 r. za niezgodne z podstawowymi zasadami Konstytucji RP i sprzeczne z wymogami polskiej racji stanu. Wyraża też obawę, że „orzeczenie to, wydane przez Trybunał kontrolowany przez partię rządzącą, stanowi prawny wstęp do wyprowadzenia Polski z Unii Europejskiej”. Zdaniem senatorów Konstytucja RP i prawo Unii Europejskiej nie stoją w sprzeczności – przeciwnie, odnosząc się do tych samych wartości: wolności, godności jednostki, solidarności społecznej i rządów prawa – uzupełniają się. „Senat deklaruje, że będzie stał na straży interesu narodowego, którym jest dalsza obecność Polski w Unii Europejskiej” – czytamy w rezolucji.

Senatorowie zapoznali się też z informacją prezesa Najwyższej Izby Kontroli Mariana Banasia w sprawie kontroli w Funduszu Sprawiedliwości. 30 września 2021 r. Najwyższa Izba Kontroli przedstawiła wyniki kontroli w sprawie Funduszu Sprawiedliwości. Kontrola objęła realizację zadań ministra sprawiedliwości oraz prawidłowość i efektywność wykorzystania środków z funduszów przez beneficjentów. Badaniem objęto 35 umów o łącznej wartości 136 mln zł, co stanowiło równowartość 20% udzielonych dotacji. Kontrolą objęto ministra sprawiedliwości oraz 20 podmiotów, z których 14 to organizacje pozarządowe, ale były wśród nich też uczelnia wyższa i szpital specjalistyczny. Według NIK „działania ministra sprawiedliwości i znacznej części organizacji, które otrzymały dotacje skutkowały niegospodarnym i niecelowym wydatkowaniem środków publicznych, a także sprzyjały powstawaniu mechanizmów korupcjogennych w wypadku osób podejmujących decyzje w zakresie rozliczania środków z Funduszu Sprawiedliwości”. Fundusz Sprawiedliwości gromadzi środki zasądzone od sprawców przestępstw. Jego dotacje mają być wykorzystywane do wspierania pokrzywdzonych, którzy odnieśli obrażenia m.in. w wypadkach drogowych będących wynikiem przestępstwa. Środki z funduszu w założeniu przeznaczane mają być na wsparcie prawne, psychologiczne i socjalne dla ofiar przestępstw.

Przedstawiając informację, prezes Marian Banaś podkreślił, że minister sprawiedliwości finansował zadania niezwiązane z celami Funduszu Sprawiedliwości, nadużywał pozanaborowego trybu finansowania oraz podejmował arbitralne decyzje o odmowie przyznania dotacji. Zdaniem prezesa NIK gospodarka finansowa Funduszu Sprawiedliwości była prowadzona z naruszeniem podstawowych zasad finansów publicznych. Jak wskazał, NIK skierowała w tej sprawie 74 wnioski pokontrolne, w tym aż 18 do ministra sprawiedliwości. W jego ocenie Fundusz Sprawiedliwości stanowi niebezpieczny przykład wychodzeniapoza ramy wytyczone ogólnie pojmowaną istotą danego funduszu celowego. W tym kontekście Mariusz Banaś wskazał również na to, czy formuła państwowego funduszu celowego nie jest ucieczką przed rygorami ustawy budżetowej.

W debacie senator Krzysztof Kwiatkowski stwierdził, że z informacji przedstawionej przez prezesa NIK wynika, iż mamy do czynienia z kwintesencją programu „Rodzina na swoim” i jest to rodzina Solidarnej Polski. Podkreślił jednak, że za tego typu humorystycznymi stwierdzeniami kryje się tragedia osób, do których pomoc nie trafiła, mimo że na nią zasługiwały. Niestety, mamy do czynienia z systemem zinstytucjonalizowanego marnotrawstwa publicznych środków przez podmioty powiązane rodzinnie, towarzysko czy politycznie. Kwestię bezstronności raportu podjął natomiast senator Rafał Ślusarz. Jak wskazał, odczytana przez prezesa NIK informacja zawierała elementy publicystyczne i emocjonalne, co rzutowało na ocenę zawartości przedstawionego raportu.

W wyniku głosowań Izba odrzuciła 2 ustawy.

Ustawa o zmianie ustawy o pomocy państwa w wychowywaniu dzieci oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) przewiduje, że wnioski o świadczenie w ramach programu „Rodzina 500 +” będzie można składać wyłącznie w sposób elektroniczny, a wypłatę środków otrzymywać jedynie w formie bezgotówkowej na wskazany przez wnioskodawcę numer rachunku bankowego. Obsługą programu zajmie się ZUS, a nie – jak obecnie – samorządy. Od 1 stycznia 2022 r. ZUS na bieżąco będzie wypłacać przyznawane świadczenia wychowawcze, a od 1 lutego 2022 r. przyjmować wnioski na kolejne okresy, począwszy od 1 czerwca 2022 r.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo budowlane oraz ustawy o planowaniu i zagospodarowaniu przestrzennym (projekt rządowy) wprowadza rozwiązanie, zawarte w programie Polski Ładu, zgodnie z którym każdy będzie mógł rozpocząć budowę małego 1-rodzinnego domu mieszkalnego jedynie na podstawie zgłoszenia, czyli bez konieczności uzyskania pozwolenia na budowę, ustanawiania kierownika budowy i prowadzenia jej dziennika. Budynki takie mają być wolnostojące, niewielkie (dopuszczalna powierzchnia zabudowy do 70 m2) i o prostej konstrukcji, mieć nie więcej niż 2 kondygnacje. Budowa ma być prowadzona dla zaspokojenia własnych potrzeb mieszkaniowych inwestora. Liczba projektowanych budynków nie może być większa niż 1 na każde 500 m2 powierzchni działki. Nowela upraszcza ponadto procedurę zgłoszenia budowy takiego domu, będzie można ją zacząć od razu po doręczeniu zgłoszenia organowi administracji architektoniczno-budowlanej. Inwestor będzie musiał zawiadomić organa nadzoru budowlanego o zamierzonym terminie rozpoczęcia robót budowlanych. Nowela umożliwia także budowanie domków rekreacyjnych w procedurze zgłoszenia o powierzchni zwiększonej z 35 m2 do 70 m2.

Ustawy przyjęte z poprawkami.

Senat wprowadził poprawkę zwiększającą dotację dla Narodowego Funduszu Zdrowia o 6,3 mld zł do ustawy o zmianie ustawy budżetowej na rok 2021 (projekt rządowy). Nowela zwiększa dochody o ok. 78 mld zł, wydatki o ok. 37 mld zł, a deficyt redukuje o ok. 42 mld zł. Zakłada, że inflacja ma wynieść 4,3%, a PKB – 4,9%. Tegoroczne wydatki budżetu mają wynieść 523,37 mld zł (pierwotnie miały wynieść 486,78 mld zł), a dochody 482,98 mld zł (pierwotnie 404,48 mld zł). Deficyt budżetowy w 2021 r. ma wynieść 40,38 mld zł (pierwotnie 82,3 mld zł).

Izba przyjęła z 7 zmianami, głównie legislacyjnymi, ustawę o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach służących realizacji ustawy budżetowej na rok 2021 oraz ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego (projekt rządowy). Jedna z poprawek nakłada na Radę Ministrów obowiązek przedstawienia Sejmowi i Najwyższej Izbie Kontroli do 31 stycznia 2023 r. informacji o realizacji wydatków, które nie wygasły w roku budżetowym 2021. Ustawa okołobudżetowa przewiduje m.in. wsparcie w wysokości 12 mld zł dla samorządu (8 mld zł na realizację zadań własnych, a 4 mld zł na inwestycje dotyczące wodociągów i zaopatrzenia w wodę oraz kanalizację). Na modernizację techniczną Sił Zbrojnych przeznaczono 6,5 mld zł, na inwestycje w Policji, Straży Granicznej i Państwowej Straży Pożarnej – 2,7 mld zł. Wydatki na drogi i kolej zostaną zwiększone o 10 mld zł. Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych i Agencja Rezerw Strategicznych otrzymają dodatkowo 1 mld zł; środki te zostaną przeznaczone na poprawę jakości życia osób z niepełnosprawnościami. Środki na służbę zdrowia zostaną zwiększone o 1 mld zł (200 mln zł na uczelnie medyczne, 800 mln zł na dotację dla Narodowego Funduszu Zdrowia). Na inwestycje w szkolnictwie wyższym i nauce też zostanie przeznaczony dodatkowy 1 mld zł. Ponadto ustawa zakłada utworzenie jeszcze w 2021 r. 6-procentowego funduszu motywacyjnego dla pracowników państwowej sfery budżetowej i przeznaczenie na niego z budżetu 2,7 mld zł.

Senatorowie z 30 poprawkami, w większości legislacyjnymi i doprecyzowującymi, poparli ustawę o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Postanowili m.in. o zwiększeniu do 12 mld 399 mln zł kwoty, o którą zostanie uzupełniona subwencja ogólna dla jednostek samorządu terytorialnego (JST) w 2021 r., a także zwiększyli do 7 mld 800 mln zł kwotę części rozwojowej subwencji ogólnej. Przyjęli też poprawki, które zwiększają udział jednostek samorządu terytorialnego we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych poprzez zwiększenie wskaźników tych udziałów. Następna zmiana likwiduje górny limit kwoty podstawowej subwencji rozwojowej przewidzianej dla gmin i powiatów. Zgodnie z kolejną poprawką dochody gmin, powiatów, województw oraz związku metropolitalnego w województwie śląskim odpowiednio we wpływach z podatków PIT i CIT nie mogą być mniejsze niż w roku poprzedzającym rok bazowy. Nowela zmienia zasady ustalania dochodów JST w związku z programem Polski Ład. Wprowadza m.in. nową subwencję rozwojową dla samorządów, która ma zwiększyć ich możliwości inwestycyjne. W 2021 r. z budżetu do samorządów ma dodatkowo trafić 8 mld zł do wykorzystania w 2022 r. Algorytm podziału ma się opierać na udziale JST we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) i podatku dochodowego od osób prawnych (CIT), planowanych na 2022 r., i uwzględniać poziom zamożności JST.

Izba wprowadziła 7 poprawek do ustawy o zmianie ustawy o ograniczeniu handlu w niedziele i święta oraz w niektóre inne dni (projekt poselski). Senatorowie postanowili obniżyć z uchwalonych przez Sejm 50% do 40% próg przychodów liczony od sprzedaży detalicznej dla placówek handlowych świadczących usługi pocztowe, który jest wymagany do zgody na otwarcie sklepu w niedziele niehandlowe. Zdecydowali też, że mikroprzedsiębiorca będzie mógł zatrudnić w niedziele i święta uczniów szkół ponadpodstawowych, studentów, rencistów, emerytów i bezrobotnych. Ponadto przedsiębiorca prowadzący handel osobiście będzie mógł korzystać z odpłatnej lub nieodpłatnej pomocy rodziny, w tym osoby pozostającej we wspólnym pożyciu i powinowatego. Ustawa przewiduje, że w niehandlowe niedziele sklepy świadczące usługi pocztowe będą mogły być otwarte, jeśli wykażą, że rzeczywiście zajmują się przede wszystkim usługami pocztowymi, a nie handlem detalicznym, a przychody z usług pocztowych będą musiały stanowić ponad 50% ich pozostałych przychodów. Ustawa rozszerza katalog osób spokrewnionych, z których nieodpłatnej pomocy będzie mógł korzystać właściciel w niehandlowe niedziele.

Senat z 3 zmianami przyjął ustawę o zmianie ustawy o dowodach osobistych oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Zgodnie z przyjętą poprawką określone w ustawie podmioty będą składały wnioski o wydanie odpisu aktu stanu cywilnego wyłącznie w drodze elektronicznej. Katalog tych podmiotów został rozszerzony o notariuszy. Kolejna zmiana ma na celu umożliwienie zakupu sprzętu komputerowego dla gmin. Nowela umożliwia obywatelom załatwianie w sposób zdalny niektórych spraw, m.in. zameldowania się we własnym lokalu czy pobierania określonych zaświadczeń z rejestru dowodów osobistych, rejestru PESEL lub rejestru stanu cywilnego.

Senatorowie z 3 poprawkami poparli ustawę o zmianie ustawy o cudzoziemcach oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Zdecydowali, że w wypadku postanowienia o opuszczeniu Polski wydanego wobec cudzoziemca, nielegalnie przekraczającego granicę wraz z dzieckiem, którego jest on rodzicem, złożenie zażalenia wstrzymuje wykonanie tego postanowienia. Pozostałe zmiany mają charakter legislacyjny. Nowela przewiduje, że cudzoziemiec zatrzymany niezwłocznie po nielegalnym przekroczeniu granicy zewnętrznej UE, decyzją komendanta placówki Straży Granicznej, zostanie zobowiązany do opuszczenia terytorium RP i objęty czasowym zakazem wjazdu do Polski i państw Schengen. Szef Urzędu ds. Cudzoziemców może pozostawić bez rozpoznania wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej, jeśli złoży go cudzoziemiec zatrzymany niezwłocznie po przekroczeniu granicy zewnętrznej UE z Rosją, Białorusią i Ukrainą, chyba że przybył bezpośrednio z terytorium, gdzie grozi mu prześladowanie. Nowelizacja przewiduje też kary grzywny lub więzienia od 6 miesięcy do 5 lat za niszczenie infrastruktury granicznej (ogrodzenia, zasieki, zapory lub rogatki). Dane nielegalnie przekraczającego granicę zostaną zamieszczone w wykazie cudzoziemców, których pobyt w Polsce jest niepożądany, i przekazane do Systemu Informacyjnego Schengen do celów odmowy wjazdu.

Z 7 poprawkami przyjęto ustawę o zmianie ustawy – Kodeks karny oraz niektórych innych ustaw (projekt poselski). Izba zdecydowała, że zakaz łączenia przez posłów i senatorów mandatu z zatrudnieniem lub wykonywaniem innych zajęć w spółkach prawa handlowego, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego posiada co najmniej 10% udziałów, będzie obowiązywał już od 1 stycznia 2022 r., a nie jak uchwalił Sejm – od kolejnej kadencji parlamentu. Senatorowie postanowili też, aby o karach w postaci dożywotniego zakazu pracy w instytucjach publicznych sąd decydował nie obligatoryjnie, a fakultatywnie. Rozszerzyli ponadto katalog przestępstw korupcyjnych o przestępstwo działania na szkodę interesu publicznego z przekroczeniem uprawnień lub niedopełnieniem obowiązków. Przyjęte poprawki zmierzają też do zwiększenia funkcjonalności partyjnych rejestrów umów i wpłat oraz rejestru umów jednostek sektora finansów publicznych oraz do zniesienia uznaniowości wysokości kary nakładanej przez PKW za nieprawidłowości w rejestrach partyjnych. Ustawa antykorupcyjna poszerza katalog przestępstw, których popełnienie będzie grozić bardzo surowymi sankcjami, m.in. obligatoryjną utratą pracy, a w wypadku recydywy – dożywotnim zakazem pracy w instytucjach publicznych. Skazani za korupcję nie będą mogli ubiegać się o pieniądze publiczne w ramach przetargów. Wójtowie, burmistrzowie, prezydenci miast, parlamentarzyści nie będą mogli być zatrudniani w spółkach, w których Skarb Państwa lub jednostka samorządu terytorialnego ma co najmniej 10% akcji lub udziałów. Skazanego za korupcję sąd będzie mógł pozbawić praw publicznych. Partie polityczne będą miały obowiązek prowadzenia i aktualizacji rejestrów wpłat, które będą umieszczane w BIP, i prowadzenia rejestru zawieranych umów, też udostępnianego w BIP.

Senat wprowadził 13 poprawek, głównie legislacyjnych i doprecyzowujących, do ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy). Izba opowiedziała się m.in. za liberalizacją wymogów kwalifikacyjnych dla instruktorów prawa jazdy kategorii C, C+E, D, D+E, skracając wymagane dla nich doświadczenie w wykonywaniu transportu z 10 do 5 lat. Nowelizacja zakłada, że kierowcy zawodowi będą mogli odbywać kursy kwalifikacyjne i szkolenia okresowe w ramach e-learningu. Aby prowadzić zajęcia dla kierowców w tej formie ośrodek szkolenia w transporcie drogowym będzie musiał istnieć i działać co najmniej od 3 lat. Nowela wprowadza też nowy dokument – kartę kwalifikacji kierowcy, potwierdzającą uprawnienia do wykonywania zawodu, dla osób, którym nie można wydać prawa jazdy ze względu na niespełnienie warunku zamieszkania na terytorium Polski.

Ustawy przyjęte bez poprawek.

Ustawa o zmianie ustawy o podatku akcyzowym (projekt poselski) zakłada likwidację barier dla przedsiębiorców prowadzących składy podatkowe, w których znajdują się produkty akcyzowe, np. napoje alkoholowe, papierosy czy paliwa. Przewiduje ona, że jeśli podmiot przejmie od innego skład podatkowy, to dotychczasowy posiadacz składu nie będzie musiał zapłacić akcyzy od znajdujących się w nim produktów.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo lotnicze oraz ustawy o Straży Granicznej (projekt rządowy) dostosowuje polskie prawo do przepisów UE w sprawie ochrony lotnictwa cywilnego. Wprowadza nowe procedury sprawdzania przez Straż Graniczną przeszłości osób, które pracują na lotniskach cywilnych, czyli m.in. kontrolerów ruchu, osób zatrudnionych w punktach handlowych czy usługowych na lotniskach. Wskazuje zakres czynności podejmowanych w ramach standardowego i rozszerzonego sprawdzenia przeszłości takich osób.

Ustawa o ratyfikacji Europejskiej Konwencji o ochronie dziedzictwa audiowizualnego, sporządzonej w Strasburgu dnia 8 listopada 2001 r. (projekt rządowy) zakłada ratyfikację konwencji, która wprowadza ustawowy obowiązek gromadzenia i przechowywania utworów kinematograficznych, wyprodukowanych na terytorium państwa – strony konwencji oraz wskazania instytucji, które pełniłyby funkcję narodowego archiwum takich treści. W Polsce obowiązki organu archiwizującego pełni Filmoteka Narodowa – Instytut Audiowizualny.

Więcej o posiedzeniu w Diariuszu Senatu

 

 

Zobacz inne aktualności Przejdż do wszystkich aktualności

8. posiedzenie Senatu

Izba zakończyła obrady.

Prace w komisjach senackich – 13 marca 2024 r.

Komisja Petycji rozpatrzyła 7 petycji.

7. posiedzenie Senatu

Zakończyło się 7. posiedzenie Senatu.