Aktualności

Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji zapoznała się z informacją przedstawiciela Biura Międzynarodowej Współpracy Policji Komendy Głównej Policji w zakresie stosowania przez polską Policję czerwonej noty Interpolu.

Senatorowie zwracali uwagę na nadużywanie przez niektóre państwa spoza Unii Europejskiej czerwonych not Interpolu, jako narzędzia przeciwko dysydentom czy przeciwnikom politycznym. Zastanawiali się nad możliwymi mechanizmami, które pomogłyby w ograniczeniu tego zjawiska.

Insp. Paulina Filipowiak, dyrektor Biura Międzynarodowej Współpracy Policji Komendy Głównej Policji mówiła, że obecnie w Polsce jest aktywnych 7 588 czerwonych not Interpolu z ogólnej liczby 114 310. Zwróciła uwagę, że w przypadku not z Rosji w 2020 roku w stosunku do 2019 nastąpił wzrost ich liczby, w przypadku Ukrainy było ich dwukrotnie więcej, zaś w przypadku Białorusi tendencja okazała się malejąca. Dyrektor Filipowiak mówiła także, że Interpol publikuje czerwone noty na wniosek jednego ze 194 należących do niego krajów. Ostateczną decyzję o publikacji not podejmuje Interpol. Weryfikuje on wniosek pod względem formalnym i zawarte w nim dane pod względem jakościowym. Jeśli nota zostaje zweryfikowana i opublikowana to jest to podstawą dla polskiej policji, zgodnie z ratyfikowanym przez Polskę statutem Interpolu, do podjęcia interwencji tak, jak w przypadku poszukiwanych obywateli Polskich w kraju. Decyzja o zwolnieniu osoby zatrzymanej lub jej aresztowaniu i ekstradycji leży w kompetencjach prokuratury lub sądu.

Przedstawiciele Rzecznika Praw Obywatelskim przytoczyli przykłady zatrzymania w Polsce osób niewygodnych dla państw takich jak np. Białoruś, Rosja czy Chiny. Wskazali także, że często pretekstem do zatrzymania bywają niezgodne z faktami przesłanki np. zbyt głośna muzyka. Przypadek taki dotyczył zatrzymania w Piasecznie studenta Uniwersytetu Warszawskiego Makarego Malakhouskiego, który był represjonowany na Białorusi. Przedstawiciele RPO zwrócili uwagę, że potrzebne są szkolenia policji, aby adekwatnie działała w takich sprawach oraz sędziów, aby w szerszym kontekście rozpatrywali sprawy osób zatrzymanych na podstawie czerwonych not, szczególnie z krajów spoza Unii Europejskiej, gdy może istnieć podejrzenie, że bezpieczeństwo tych osób może być zagrożone. Przewodniczący komisji senator Aleksander Pociej chciał zaapelować do polskiej prokuratury i sądów, aby były wyczulone na sygnały przesyłane przez RPO i organizacje pozarządowe w tym zakresie. Ale żaden z przedstawicieli Ministerstwa Sprawiedliwości nie zjawił się na posiedzeniu komisji.

Czerwona nota  to tzw. międzynarodowy list gończy, jeden z instrumentów Interpolu wspomagający poszukiwania podejrzanych w celu zatrzymania i aresztowania. Przy jego pomocy Interpol przekazuje  informacje, że dana osoba jest poszukiwana przez wymiar sprawiedliwości jednego z państw członkowskich Interpolu, międzynarodowy sąd lub trybunał karny. Na jej podstawie funkcjonariusze policji mogą zatrzymania osobę wskazaną w nocie, aby umożliwić etapie jej późniejszą ekstradycję.