Aktualności

Komisja Kultury i Środków Przekazu przystąpiła do rozpatrzenia ustawy o zmianie ustawy o Instytucie Solidarności i Męstwa imienia Witolda Pileckiego oraz niektórych innych ustaw, uchwalonej przez Sejm z inicjatywy rządu.

Podczas posiedzenia nowelizację omówiła wiceminister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu Magdalena Gawin. Jak wyjaśniła, ustawa umożliwia tworzenie filii instytutu poza granicami Unii Europejskiej – obecnie pod uwagę brany jest Nowy Jork i Izrael. Zaproponowane rozwiązania są  analogiczne do przewidzianych w ustawie o Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych.  Nowela ma także umożliwić bardziej efektywną realizację celów działalności instytutu, m.in. dzięki produkowaniu i współprodukowaniu filmów dokumentalnych i fabularnych.  Ustawa przewiduje też używanie skróconej nazwy instytucji. Zobowiązuje ponadto instytut do przedstawiania sejmowym komisjom co roku sprawozdania z jego działalności.

Senatorowie zapoznali się też z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, którego zastrzeżenia wzbudził zapis dodany w toku prac sejmowych, zobowiązujący dyrektora instytutu do corocznego przedkładania sprawozdania z jego działalności Instytutu sejmowym Komisjom: Spraw Zagranicznych oraz Kultury i Środków Przekazu celem uzyskania oceny tych komisji co do skuteczności realizacji zadań i celów instytutu, a także efektywności gospodarowania środkami finansowymi.

W trakcie dyskusji wątpliwości senatorów wzbudziła m.in. możliwość utworzenia filii instytutu poza granicami Unii Europejskiej i planowane tworzenie tam spółek kapitałowych. Wicemarszałek Bogdan Borusewicz zarzucał, że ustawa pozwoli instytutowi na powoływanie spółek, nad którymi nie będzie żadnej kontroli. Jego zdaniem jest to „niebezpieczna droga”. W ocenie senatora Jerzego Fedorowicza niebezpieczne jest tworzenie nowych instytucji, które pozwolą na przyjmowanie do pracy „swoich” i wydawanie publicznych pieniędzy. Senator przypomniał, że poza granicami Polski działa już 25 instytutów polskich. „Zaczyna się jakaś niebezpieczna historia w tworzenie jakichś nowych instytucji, które mają służyć – pod płaszczykiem, że będą służyć kulturze polskiej – jakimś dziwnym działaniom. Nie mówię, że umniejszającym rolę Polski czy jej historii, ale do obsadzenia kolejnych miejsc i wydawania pieniędzy” – mówił senator Jerzy Fedorowicz. „Z instytutu Pileckiego robi nam się placówka, która będzie bardziej przypominała Instytut Adama Mickiewicza czy podobne placówki (...) instytuty polskie za granicą” – wskazywała natomiast senator Barbara Zdrojewska, dodając, że wymienione przez nią instytucje, także IPN, mogą prowadzić podobną do instytutu Pileckiego działalność. „Po co nam tyle placówek zagranicznych z podobnym zakresem działania?” – pytała przewodnicząca komisji kultury.  

Odpowiadając senatorom, wiceminister kultury Magdalena Gawin uzasadniła koncepcję powołania oddziałów zamiejscowych instytutu koniecznością prowadzenia nowoczesnej polityki historycznej. Jako przykład efektywności w tym zakresie wskazała działalność niemieckich instytutów Goethego w różnych krajach. Wyjaśniła też, że zapis dotyczący powoływania spółek jest wzorowany na analogicznym zapisie w ustawie o Polskim Instytucie Spraw Międzynarodowych. Wyjaśnienia wiceminister kultury nie rozwiały jednak wątpliwości senatorów.  

Ostatecznie komisja kultury zdecydowała, że na kolejne posiedzenie w sprawie rozpatrywanej nowelizacji dotyczącej instytutu Pileckiego zostaną zaproszeni m.in. przedstawiciele ministerstw spraw zagranicznych i finansów, a także Instytutu Adama Mickiewicza.

Na zakończenie obrad senatorowie zaopiniowali pozytywnie wnioski w sprawie zorganizowania w Senacie 2 wystaw: senator Haliny Biedy o zorganizowanie wystawy biograficznej „Stefan Wyszyński” oraz wicemarszałkini Gabrieli Morawskiej-Staneckiej o zorganizowanie wystawy „Zwierzę to nie rzecz”.