Aktualności

Trzeba zapomnieć o polskiej elektroenergetyce w obecnym kształcie, należy ją zupełnie przebudować. Do tego potrzebny jest wzrost świadomości społecznej w tym zakresie – podkreślali uczestnicy konferencji „Kierunki wyjścia z pułapki energetycznej, w jakiej znalazła się Polska. Pobudzenie gospodarki w kierunku Zielonego Ładu”, zorganizowanej 24 czerwca 2021 r. w Senacie przez Komisję Nadzwyczajną do spraw Klimatu.

Otwierając konferencję, marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki podkreślił, że ma ona zainicjować debatę o kierunkach rozwoju polskiej energetyki i sposobach pobudzenia gospodarki przy uwzględnieniu Zielonego Ładu. „Transformacja polskiej energetyki musi być ukierunkowana na źródła odnawialne, zachowanie lasów i budowę czystej i przyjaznej Polski dla naszych dzieci i wnuków” – mówił marszałek.

„Spraw związanych z energetyką nie można odkładać na przyszłość. Transformacja energetyczna, neutralność klimatyczna czy zachowanie bioróżnorodności to jedne z najważniejszych wyzwań stojących przed Polską” – przekonywał przewodniczący Komisji Nadzwyczajnej do spraw Klimatu senator Stanisław Gawłowski. Jak mówił, wysokie ceny uprawnień do emisji gazów cieplarnianych i rezygnacja z paliw kopalnych zmusza wszystkie kraje wysoko rozwinięte Unii Europejskiej do szukania innych sposobów dostarczania swoim obywatelom energii elektrycznej czy cieplnej. Zwrócił też uwagę, że w ocenie specjalistów „Polityka Energetyczna Polski 2040 r.” zawiera cele, których realizacja jest niemożliwa; chodzi na przykład o uruchomienie pierwszego bloku elektrowni jądrowej w 2033 r. Zdaniem senatora potrzebny jest konsensus ponad podziałami politycznymi, aby w sposób racjonalnie zaplanować przyszłość energetyczną Polski.

W opinii wiceprzewodniczącego Komisji Infrastruktury senatora Stanisława Lamczyka ukierunkowanie założeń transformacji energetyki polskiej na duże firmy energetyczne będzie skutkowało coraz wyższymi cenami energii. Senator negatywnie ocenił też odejście od fotowoltaiki.

„Aby udało się wyjście Polski z pułapki energetycznej i wejście w program elektroprosumeryzmu, czyli Zielonego Ładu, trzeba jak najszybciej przeprowadzić proces transformacji energetycznej. Należy wygasić wszystkie sektory paliw kopalnych i energetyki jądrowej i stworzyć nowy system” ‒ mówił prof. Jan Popczyk z Politechniki Śląskiej. Ocenił, że polska polityka energetyczna podtrzymuje wciąż system energetyki paliw kopalnych i jądrowych. Taką politykę powinna zastąpić transformacja całej energetyki w kierunku prosumeryzmu, oparta na pasywizacji budownictwa, elektryfikacji ciepłownictwa i transportu oraz reelektryfikacji odnawialnych źródeł energii (OZE). Jak mówił prof. Jan Popczyk, centrum elektroprosumeryzmu jest człowiek, który „może w pełni zaspokajać swoje potrzeby, nie godzi się na utratę wolności i bierze za nią odpowiedzialność”. Główne siły napędowe prosumeryzmu obecnie w Polsce to: prosumenci, działający oddolnie, dbający nie tylko o własny interes, ale też o wzrost własnych kompetencji i potrzebę budowy kapitału społecznego, pretendenci – innowatorzy, głównie mikro-, małe i średnie przedsiębiorstwa, odpowiedzialni za innowacje i ich spójność z właściwościami elektroprosumeryzmu, a także samorządy, realizujące zadania własne, mające do dyspozycji prawo miejscowe, respektujące zasadę pomocniczości, zdolne organizować lokalne społeczności wokół prosumeryzmu. Te 3 filary powinny przejąć w kolejnych dekadach odpowiedzialność za transformację energetyczną. „Do 2050 r. jest 30 lat. To okres, który wymaga wizji respektujących globalne tendencje, inicjujących procesy społeczne, czyniące ludzi odpowiedzialnymi za siebie, a w konsekwencji – tworzących system energetyki obywatelskiej” – podkreślił prof. Jan Popczyk. „Liczę na pomoc Senatu w popularyzowaniu przewagi ekonomicznej elektroprosumeryzmu, bo w swojej działalności daje wyraz temu, jak otwarty jest na nowe, dobre rozwiązania” – powiedział.

O integracji OZE z systemem elektroenergetycznym i ich roli w transformacji sektora mówił dr Karol Pawlak z Politechniki Warszawskiej. Ocenił, że zaplanowane na lata 2021–45 pokrycie z OZE ponad 50-procentowego wzrostu krajowego miksu energetycznego to ogromne wyzwanie i dylemat, jak zachować bezpieczeństwo Krajowego Systemu Elektroenergetycznego. Źródła podstawowe dla tego bezpieczeństwa, zgodnie z polityką państwa, to kopaliny i energia jądrowa. „To mogłoby się sprawdzić, gdyby elektrownie gazowe wykorzystywały inne źródła niż gaz ziemny, na przykład «zielony wodór», który nie emituje szkodliwych substancji” – podkreślił. Konieczna jest zmiana oddolna w kierunku elektroprosumeryzmu. Dla jego rozwoju potrzebne są jednak chociażby większe niż dotychczas impulsy rozwojowe i zachęty finansowe. W opinii dr. Karola Pawlaka polskie sieci przesyłowe są w coraz lepszym stanie, gorzej jest z sieciami dystrybucyjnymi, co powoduje problemy z przyłączaniem do sieci, a w konsekwencji – np. z przenoszeniem w głąb kraju energii wyprodukowanej w farmach wiatrowych na północy Polski. Dr Karol Pawlak zwrócił także uwagę na ograniczone magazynowanie energii elektrycznej w Polsce. Potrzebne wielkoskalowe magazyny mogłyby powstać dzięki przekazywaniu energii od prosumentów oddolnych, np. gmin, czy nawet budynków łączących się w grupy. O opracowanych już sposobach magazynowaniu energii elektrycznej również rozmawiano podczas konferencji.

Praktycy przedstawili jej uczestnikom przykłady wytwarzania energii z alternatywnych źródeł. Chodzi o szwedzkie rozwiązania samorządów w efektywnej gospodarce odpadami, a także mineralizację odpadów, ich niskotemperaturowe zgazowanie bezpłomieniowym utlenieniem gazów poprocesowych z odzyskiem ciepła i energii elektrycznej, produkcję wodoru i magazynowanie energii.

Jerzy Fijas, kierownik projektu „Las energii”, realizowanego przez Lasy Państwowe, omówił wykorzystywanie OZE w zaopatrzeniu w energię elektryczną budynków i środków transportu. Stawiając w tym projekcie na rozwój elektromobilności, Lasy Państwowe, zgodnie ze swoją statutową działalnością,  wykazały się społeczną i środowiskową odpowiedzialnością za prowadzoną gospodarkę.