Aktualności

Na brak informacji o strategiach oszczędzania na emeryturę przez Polaków, a także na potrzebę edukacji w zakresie inwestycji wskazywali uczestnicy debaty poświęconej oszczędzaniu i inwestowaniu na emeryturę. 22 czerwca 2021 r. odbyła się druga z cyklu debat dotyczących systemu emerytalnego w Polsce, zorganizowana przez Instytut Emerytalny pod patronatem Marszałka Senatu RP. W jej trakcie eksperci i zaproszeni goście dyskutowali, jak wygląda długoterminowe oszczędzanie Polaków na emeryturę, w jaki sposób budować kapitał emerytalny, jakie tworzyć regulacje prawne, aby więcej osób chciało oszczędzać.

Jak mówiła prof. Joanna Tyrowicz z Wydziału Zarządzania Uniwersytetu Warszawskiego, reprezentująca też niezależny, pozarządowy ośrodek badawczy GRAPE, w nieodległej przyszłości nawet najwyżej opłacani pracownicy będą otrzymywać bardzo niskie emerytury. Mimo że te emerytury będą niskie, nasz system emerytalny pozostanie niesfinansowany. Podkreśliła, że wiedza o oszczędnościach emerytalnych Polaków jest niepełna, głównie dlatego że brakuje odpowiednich źródeł danych. Trudno z nich wyciągnąć wiarygodne wnioski na temat sposobów oszczędzania Polaków na starość. Jak powiedziała, po obniżeniu wieku emerytalnego do 60 lat dla kobiet i 65 – dla mężczyzn „dziura deficytowa” ZUS to 4,5–5% PKB rocznie, a to i tak dane niedoszacowane. Prognozy są takie, że wszystkie emerytury będą niskie z niepełną waloryzacją. Prof. Joanna Tyrowicz stwierdziła, że ubóstwo emerytów rośnie w całej Europie, ok. 98% osób ubogich w niedalekiej przyszłości będą stanowić emeryci. „Nadal nic nie wiemy o sposobach oszczędzania Polaków. Dopóki dalej będziemy korzystać z niedoskonałych instrumentów zdobywania wiedzy na ten temat, nic z tym nie zrobimy. Jeśli nic się natychmiast nie zmieni, problem będzie nie do rozwiązania” – podkreśliła prof. Joanna Tyrowicz.

O inwestycjach i programach emerytalnych mówili Grzegorz Chłopek z Instytutu Emerytalnego, Norbert Talarczyk z Towarzystwa Funduszy Inwestycyjnych Esaliens TFI i Jakub Banaszewski z Instytutu Obywatelskiego. Zdaniem Grzegorza Chłopka oszczędzać na emeryturę trzeba zacząć jak najwcześniej, robić to regularnie i tak długo, jak się da. „Należy założyć, że będziemy żyć na emeryturze około 37 lat, a to oznacza wydłużenie okresu oszczędzania” – przekonywał. W oszczędzaniu ważne jest też zaufanie do rynku i stabilność systemu emerytalnego. Grzegorz Chłopek proponował umożliwienie oszczędzania z ulgami dla osób niepracujących, a także dla tych, którzy nie ukończyli 18 lat. Jak mówił, obecnie suma zobowiązań zapisanych na saldach kont podstawowych emerytalnych, subkont ZUS i zrewaloryzowanego kapitału początkowego stanowi 189% PKB, a wartość produktów emerytalnych – 1,5% PKB. „To oznacza, że w Polsce, 30 lat po transformacji ustrojowej, nie ma oszczędności emerytalnych” – ocenił.

W opinii Jakuba Banaszewskiego obecnie funkcjonujące 4 programy – Pracownicze Plany Kapitałowe, Pracowniczy Program Emerytalny, Indywidualne Konto Emerytalne, Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego – są korzystne dla osób oszczędzających. Należałoby jednak je uprościć i upowszechnić wiedzę o nich. Jak poinformował, na koniec maja 2021 r. w IKE i IKZE zgromadzono 16 mld zł, w PPE także 16 mld zł, w PPK – 4 mld zł, a w OFE – 177,5 mld zł. Z kolei średnie roczne wydatki budżetowe na emerytury wynoszą ok. 177 mld zł.