Aktualności

Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej opowiedziała się za przyjęciem bez poprawek nowelizacji ustawy o Karcie Dużej Rodziny, ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Komisja nie zajęła stanowiska w kwestii nowelizacji ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej.

Senatorowie zagłosowali za wnioskiem wiceprzewodniczącego komisji senatora Ryszarda Majera o przyjęcie bez poprawek nowelizacji ustawy o Karcie Dużej Rodziny, ustawy o informatyzacji działalności podmiotów realizujących zadania publiczne oraz ustawy o opiece nad dziećmi w wieku do lat 3. Nowelizacja tych 3 ustaw przewiduje, że  Elektroniczne Karty Dużej Rodziny będą mogły być wyświetlane w aplikacji mObywatel, która umożliwi pobranie karty w wersji elektronicznej każdej uprawnionej osobie mającej PESEL i dowód osobisty, a w przypadku dzieci – mLegitymację. Ponadto w noweli doprecyzowano wymagania dla personelu instytucji opieki nad dziećmi w wieku do 3 lat, chodzi o stwierdzenie, czy dana osoba nie figuruje w bazie danych Rejestru Sprawców Przestępstw na Tle Seksualnym z dostępem ograniczonym i czy nie została skazana prawomocnym wyrokiem za inne przestępstwo umyślne.

Senatorowie nie zajęli stanowiska wobec nowelizacji ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej. Wniosek senator Magdaleny Kochan o odrzucenia ustawy pozostał bez rozstrzygnięcia, tak samo jak wniosek senatora Ryszarda Majera o jej przyjęcie bez poprawek. Nowelizacja ta zakłada, że wnioski o wypłaty z programu "Dobry start" będzie można składać wyłącznie w drodze elektronicznej, a organem realizującym ten program nie będą już samorządy, ale Zakład Ubezpieczeń Społecznych. Świadczenie ma być wypłacane jedynie na rachunek bankowy. Rząd szacuje, że dzięki takiemu rozwiązaniu w latach 2021-2031 koszty obsługi programu będą niższe o ok. 488 mln zł. Świadczenie "Dobry start" jest wypłacane raz w roku w kwocie 300 zł na każde dziecko, bez względu na dochód rodziny. Obecnie z programu korzysta ok. 4,45 mln dzieci.

Senatorowie z Komisji Nauki, Edukacji i Sportu zaproponują Izbie przyjęcie bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw.

Jak poinformował sekretarz stanu w Ministerstwie Edukacji i Nauki Dariusz Piontkowski, nowelizacja zwiększa w 2021 r. o 187 mln zł kwotę rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej ze środków budżetu państwa. Pozwoli to zapewnić jednostkom samorządu terytorialnego dodatkowe środki finansowe na wypłatę wynagrodzenia dla nauczycieli, którzy będą prowadzić zajęcia wspomagające dla uczniów po powrocie do szkół po zakończeniu, trwającej od października 2020 r., nauki zdalnej. Dofinansowanie będzie przysługiwało jednostkom samorządu terytorialnego prowadzącym lub dotującym szkoły publiczne i niepubliczne, w których zostaną zorganizowane zajęcia wspomagające dla uczniów klas IV−VIII szkół podstawowych i uczniów szkół ponadpodstawowych. Zarówno ich organizacja, jak i udział w nich uczniów będą dobrowolne, a szczegóły dotyczące zajęć wspomagających znajdą się w rozporządzeniu ministra edukacji i nauki.

Przewodniczący komisji senator Kazimierz Wiatr postulował, aby komisja edukacji zajęła się tylko tą częścią noweli, która obejmuje kompetencje komisji edukacji, a na pozostałych kwestiach skupią się inne komisje branżowe. Ustawa umożliwia też bowiem organizowanie punktów szczepień i wykonywanie szczepień przeciw COVID-19 w aptekach. Przewiduje też, że dni pracy oddelegowanych ratowników górniczych i sanitariuszy w szpitalach, gdzie leczeni są chorzy na COVID-19, przy ustalaniu prawa do górniczej emerytury będą traktowane tak samo, jak dniówki przepracowane na dole kopalni.

Senackie biuro legislacyjne podnosiło m.in., że zasadne jest wskazanie wprost w ustawie celu zwiększenia rezerwy części oświatowej subwencji ogólnej. Wiceminister Dariusz Piontkowski wyjaśnił, że – w uzgodnieniu z samorządami – zapis ogólny został przyjęty w noweli celowo, aby środki można było przeznaczyć na jak największą grupę zajęć organizowanych w szkołach. Zaapelował o jak najszybsze procedowanie ustawy, aby środki mogły zostać wykorzystane jeszcze w bieżącym roku szkolnym, po powrocie uczniów do szkół po nauce zdalnej.

W trakcie dyskusji senator Bogdan Zdrojewski zaproponował poprawkę, zgodnie z którą środki byłyby przeznaczone „na dodatkowe zajęcia wspomagające, które wyrównają różnice edukacyjne”. Za jej wprowadzeniem opowiedział się wiceprezes Związku Nauczycielstwa Polskiego Krzysztof Baszczyński.

Ostatecznie na wniosek senatora Kazimierza Wiatra komisja postanowiła jednak poprzeć nowelizację bez poprawek.

Komisje: Kultury i Środków Przekazu oraz Ustawodawcza będą kontynuowały prace nad projektem ustawy o zmianie ustawy o dotacji przeznaczonej dla niektórych podmiotów, przygotowanej z inicjatywy grupy senatorów.

Projektowana nowela przewiduje możliwość udzielenia dotacji z budżetu Państwa Stowarzyszeniu Miłośników Ziemi Tarnogórskiej – podmiotowi zarządzającemu zakładem górniczym – Zabytkowa Kopalnia Srebra i Sztolnia „Czarnego Pstrąga” w Tarnowskich Górach, z przeznaczeniem na utrzymanie, zabezpieczenie i ratowanie zabytkowych części tego zakładu. Ustawa wymaga nowelizacji, gdyż wprowadzone zmiany do  ustawy – Prawo geologiczne i górnicze, mają bezpośredni wpływ na sytuację prawną i finansową zakładu górniczego oraz zarządzającego nim Stowarzyszenia Miłośników Ziemi Tarnogórskiej (użytkownik górniczy), a także z uwagi na straty poniesione w związku z pandemią COVID-19.

Istotą proponowanych przez senatorów zmian przepisów ustawy o dotacjach jest uregulowanie kwestii związanych z finansowaniem działalności i utrzymaniem obiektu wpisanego na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO oraz wypełnieniem przez podmiot zarządzający wymogów określonych w ustawie – Prawo geologiczne i górnicze. Zadania te obecnie finansowane są ze środków własnych Stowarzyszenia. Natomiast zgodnie z art. 4 Konwencji w sprawie ochrony światowego dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, to na Państwie spoczywa w pierwszym rzędzie obowiązek zapewnienia identyfikacji, ochrony, konserwacji, rewaloryzacji i przekazania przyszłym pokoleniom dziedzictwa kulturalnego i naturalnego, znajdującego się na jego terytorium.

W ocenie senatorów niedopuszczalne jest, aby koszty utrzymania, zabezpieczenia i ratowania obiektów wpisanych na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO, obciążały wyłącznie organizację pozarządową – Stowarzyszenie Miłośników Ziemi Tarnogórskiej. Warunkiem zachowania Zabytkowej Kopalni Srebra i Sztolni „Czarnego Pstrąga” w Tarnowskich Górach w odpowiednim stanie jest współudział Państwa w finansowaniu zadań związanych z ochroną tego zabytku.

Obecna na posiedzeniu przedstawiciele Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego oraz Ministerstwa Aktywów Państwowych byli zgodni co do idei senackiego projektu ustawy.

Sekretarz stanu w resorcie kultury Magdalena Gawin zauważyła, że korzystniejszym rozwiązaniem dla funkcjonowania Zabytkowej Kopalni i Sztolni byłoby powołanie instytucji kultury, która mogłaby być beneficjentem dotacji państwowych, co zapewniłoby stabilne finasowanie obiektu należącego do Skarbu Państwa. Przekonywała, że powołanie wspólnej instytucji kultury to stabilna przyszłość placówki, a także możliwość zabezpieczenia jej istnienia nie tylko w czasie epidemii, ale również w latach następnych. Stworzenie stabilnego planu zarządzania i zabezpieczenia obiektu powinno być obecnie priorytetem. Dlatego minister Gawin zaapelowała o wstrzymanie prac nad projektem ustawy do czasu zakończenia rozmów o powołaniu wspólnej instytucji kultury – zarządcy Zabytkowej Kopalni Srebra i Sztolni „Czarnego Pstrąga” w Tarnowskich Górach.

Sekretarz stanu w ministerstwie aktywów Artur Soboń stwierdził, że przyjęcie noweli ustawy o dotacjach będzie wymagało dalszych prac legislacyjnych nad ustawą – Prawo geologiczne i górnicze. Konieczne będzie m.in. dopisanie Stowarzyszenia do listy beneficjentów środków publicznych. Minister Soboń stwierdził, że pomoc udzielona Zabytkowej Kopalni i Sztolni nie powinna być jednorazowa, ale stała, co jednak wiąże się z opracowaniem wieloletniego planu i oszacowaniem kosztów działalności obiektu w zakresie zabezpieczenia technologicznego i zapewnienia bezpieczeństwa osób odwiedzjących.

Przewodniczący Komisji Ustawodawczej, senator Krzysztof Kwiatkowski zgłosił wniosek formalny o zawieszenie prac nad projektem ustawy do czasu otrzymania opinii Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów, a także resortów kultury i finansów.

Komisja Nauki, Edukacji i Sportu zdecydowała o przyjęciu bez poprawek ustawy o zmianie ustawy o samorządzie gminnym, ustawy o samorządzie powiatowym, ustawy o samorządzie województwa oraz ustawy o działalności pożytku publicznego i o wolontariacie.

Ustawa zwiększa rangę młodzieżowych rad, nadając im podmiotowość i autonomię. Rady są organem doradczym, który ma też prawo do inicjatywy uchwałodawczej. Ustawa zakłada możliwość powoływania rad na wszystkich szczeblach samorządów: przy radach gmin, powiatów i sejmików wojewódzkich. Samorząd nie będzie musiał obligatoryjnie powołać takiej rady, ale w ciągu trzech miesięcy od złożenia wniosku o jej utworzenie, będzie musiał się w tej sprawie wypowiedzieć. Młodzież zasiadająca w radach pracuje w nich na zasadach wolontariatu, jednak ustawa zapewnia im zwrot kosztów działalności, np. kosztów dojazdów na sesje.

Senatorowie podkreślali, że to w Senacie powstał pierwszy projekt ustawy wspierający ideę rad młodzieżowych na szczeblach samorządowych, co przyspieszyło rozpoczęcie prace nad obecnie procedowaną ustawą, przygotowaną przez rząd. Pełnomocnik Rządu ds. Polityki Młodzieżowej Piotr Mazurek zaznaczył, że w Sejmie ustawa uzyskała poparcie prawie wszystkich posłów.

Przewodniczący senator Krzysztof Kwiatkowski zawiesił posiedzenie Komisji Ustawodawczej, która miała się zająć rozpatrzeniem Informacji o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2018 i w 2019 r., ponieważ na posiedzenie komisji nie przyszła prezes TK Julia Przyłębska ani jej przedstawiciel. Przewodniczący komisji zapowiedział, że o sprawie poinformuje Marszałka Senatu oraz Prezydium Senatu, a także zamówi zewnętrzną ekspertyzę prawną, czy prezes TK ma obowiązek stawienia się przed Senatem.

Przewodniczący komisji wyraził zdumienie, że osoba, wielokrotnie mówiąca o szacunku, który winien być okazywany instytucjom publicznym, w tym Trybunałowi Konstytucyjnemu, wykazuje się brakiem szacunku dla Senatu. Podkreślił, że do tej pory prezesi TK lub ich przedstawicie brali udział w posiedzeniach Komisji Ustawodawczej, a także w obradach Senatu, gdy dotyczyły one informacji o działalności TK.

Przewodniczący komisji poinformował, że w dniu obrad komisji otrzymał pismo od prezes TK, która napisała, m.in. że „doświadczenia ostatnich lat pokazały, iż merytoryczną dyskusję nad orzecznictwem Trybunału zastępują nie mające precedensu ataki na TK oraz sędziów Trybunału. Dopuszcza się do deprecjonowania pozycji ustrojowej Trybunału Konstytucyjnego, kwestionuje status prawny sędziów Trybunału”. Prezes poinformowała, że nie weźmie udziału w posiedzeniu senackiej Komisji Ustawodawczej „kierując się koniecznością ochrony Trybunału przed naruszającym podstawy państwa prawa publicznym podważaniem jego konstytucyjnej pozycji, również przez niektórych senatorów”.

Senator Krzysztof Kwiatkowski podkreślił, że nie ma wątpliwości, iż prezes TK ma obowiązek uczestniczyć w pracach Senatu dotyczących informowania o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa TK. Według senatora Kwiatkowskiego konstytucja mówi o współdziałaniu władz, a szerokie orzecznictwo - o obowiązku informacyjnym o praktyce danego organu. Dodał, że nigdy prezesi TK nie traktowali swojego uczestnictwa w obradach Senatu jako naruszającego niezawisłość sędziowską. „Dotychczasowa praktyka i przepisy konstytucji, a także przepisy ustawy o Trybunale, jak i Regulamin Senatu wskazują na powinność czynnego uczestnictwa prezesa TK lub zastępujących go osób w pracach Senatu i jego organów, jakim jest Komisja Ustawodawcza – tak były rozumiane te przepisy dotychczas” – powiedział przewodniczący komisji.

„Z bólem stwierdzam, że  naruszono dzisiaj przepisy ustrojowe regulujące współdziałanie władz. Te przepisy niestety nie przewidują sankcji za brak współpracy. Bolesna sytuacja jest, gdy osoby sprawujące funkcję publiczną, to współdziałanie instytucji naruszają, deprecjonując inny organ konstytucyjny, jakim w tym przypadku jest Senat” – powiedział senator Kwiatkowski.