Aktualności

Posłowie i senatorowie w Warszawie, a posłowie do Sejmu litewskiego w Wilnie spotkali się wspólnie w formule on-line na uroczystym zgromadzeniu dla uczczenia Konstytucji 3 Maja. W okolicznościowej uchwale, której jednobrzmiący tekst przyjęły wcześniej Sejm, Senat i Sejm litewski, parlamentarzyści oddali hołd dziedzictwu nowożytnego konstytucjonalizmu.

Podczas obrad uchwałę odczytał Marszałek Senatu RP prof. Tomasz Grodzki.

W dokumencie, przyjętym dla uczczenia 230. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 Maja i Zaręczenia Wzajemnego Obojga Narodów parlamentarzyści podkreślają, że konstytucja uchwalona 3 maja 1791 roku była pierwszym spisanym aktem tego typu w Europie. Przypominają, że opierała się ona na koncepcji demokratyzacji stosunków społecznych i zasadzie podziału władzy. Była wyrazem dążenia do budowy silnego państwa. Stanowiła formę umowy społecznej opierającej się na przekonaniu, że – jak zapisano w artykule V Konstytucji – „wszelka władza społeczności ludzkiej początek swój bierze z woli narodu”, a poszanowanie praw jednostki i utrwalenie etosu obywatelskiego miały gwarantować potęgę kraju. Autorzy uchwały zaznaczyli w niej, że konstytucja wprowadzała monarchię konstytucyjną, ustrój który w większości państw europejskich rozwinął się dopiero w następnym stuleciu. Konstytucja była wyraźną manifestacją suwerenności politycznej, demonstracją tej niezależności wobec mocarstw ościennych oraz wezwaniem do odnowy Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

Parlamentarzyści z Polski i Litwy zwracają uwagę na fakt, że uchwalenie Konstytucji 3 Maja stanowiło dowód odpowiedzialności politycznej elit polskich i litewskich oraz świadectwo zwycięstwa innowacyjnej myśli prawnoustrojowej. A w Zaręczeniu Wzajemnym Obojga Narodów – ustawie wykonawczej do Konstytucji uchwalonej przez Sejm Czteroletni 20 października 1791 r., nawiązano do tych wartości i potwierdzono w nim siłę wspólnoty wielonarodowej zbudowanej na fundamentach republikańskich.

Polscy i litewscy parlamentarzyści oddają w uchwale hołd dziedzictwu nowożytnego konstytucjonalizmu i wyrażają przekonanie, że idee przyświecające uchwaleniu Konstytucji 3 Maja i Zaręczenia Wzajemnego stały się podstawą politycznej tożsamości obywateli krajów – spadkobierców Rzeczypospolitej Obojga Narodów.

W Warszawie w obradach uroczystego zgromadzenia Sejmu, Senatu i Seimasu w 230. rocznicę uchwalenia Konstytucji 3 Maja wzięli udział członkowie Prezydium Senatu, senatorowie oraz prezydenci Polski i Litwy Andrzej Duda i Gitanas Nausėda, którzy wygłosili okolicznościowe wystąpienia. W Wilnie w obradach uczestniczyli deputowani do Sejmu Republiki Litewskiej. Parlamenty były połączone telemostem.

Konstytucja 3 Maja była drugą na świecie i pierwszą w Europie ustawą regulującą organizację władz państwowych, prawa i obowiązki obywateli. Sejm Czteroletni po burzliwej debacie przyjął tę ustawę 3 maja 1791 r. przyjął przez aklamację ustawę rządową, która przeszła do historii jako Konstytucja 3 Maja. Celem ustawy rządowej miało być ratowanie Rzeczypospolitej, której terytorium zostało uszczuplone w wyniku I rozbioru przeprowadzonego przez Prusy, Austrię i Rosję w 1772 r.