Aktualności

Senacka Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej opowiedziała się za wprowadzeniem poprawek do nowelizacji ustawy o pomocy społecznej. Przewodniczący Komisji senator Jan Filip Libicki podkreślił, że nowelizacja wprowadza długo oczekiwane zmiany, korzystne zarówno dla pracowników socjalnych, jak i beneficjentów pomocy społecznej.

Nowela zakłada m.in. zwiększenie dodatków za pracę w terenie dla pracowników socjalnych i zaostrzenie kar za prowadzenie nielegalnych placówek.

Przyjęte przez Komisję poprawki senatora Jana Filipa Libickiego oraz senatora Ryszarda Majera doprecyzowują, że zwiększenie kar pieniężnych dotyczy nie tylko prowadzenia bez zezwolenia placówek całodobowej opieki, ale także nierealizowania zaleceń pokontrolnych. Poprawki wydłużają termin wejścia w życie niektórych przepisów nakładających nowe obowiązki związane z prowadzeniem ośrodków pomocy, a także rozszerzają katalog podmiotów mogących prowadzić ośrodki pomocy m.in. o podmioty wyznaniowe oraz organizacje pozarządowe. Zaproponowane poprawki rozszerzają też katalog podmiotów, z którymi gmina może zawrzeć umowę dotyczącą prowadzenia rodzinnego domu pomocy. Jedna z poprawek upoważnia ministra właściwego do spraw zabezpieczenia społecznego do wydania rozporządzenia określającego minimalne wymogi programowe dla studiów podyplomowych z zakresu metodyki i metodologii pracy socjalnej w celu ujednolicenia kształcenia i zapewnienia profesjonalizacji rozwoju pracowników socjalnych.

Główne założenia ustawy omówili poseł Robert Warwas oraz sekretarz stanu w Ministerstwie Rodziny i Polityki Społecznej Stanisław Szwed. Wskazywali oni, że nowelizacja ma charakter przekrojowy i jest odpowiedzią na zgłaszane od dawna postulaty podmiotów zajmujących się stosowaniem jej przepisów. Wprowadza m.in. zmiany dotyczące uelastycznienia możliwości przyznawania świadczeń niepieniężnych, zniesienia odpłatności za korzystanie ze świadczeń w trybie dziennym w ośrodkach wsparcia dla osób z zaburzeniami psychicznymi, co zmniejszy ich obciążenia finansowe, podwyższenia kar za prowadzenie nielegalnej placówki zapewniającej całodobową opiekę osobom niepełnosprawnym i uzależnienia wysokości kary od liczby osób przebywających w takiej placówce, a także zmiany dotyczące ustalenia wysokości zasiłku okresowego w przypadku osoby samotnie gospodarującej.

Nowela przewiduje podwyższenie kwoty dodatków do wynagrodzeń pracowników socjalnych z 250 zł do 400 zł, obniżenie progu – z pięciu do trzech lat okresu pracy– od którego uzależnione jest przyznanie pracownikowi socjalnemu dodatkowego 10-dniowego urlopu, jak również usprawniono ścieżkę awansu zawodowego tych pracowników. Proponowane zmiany wprowadzają także dla osoby samotnie gospodarującej wyższy zasiłek okresowy. Ponadto nowelizacja umożliwia przyznawanie usług opiekuńczych lub specjalistycznych usług opiekuńczych w trybie pilnym, a także skierowanie członków rodziny do tego samego domu pomocy społecznej.

Senator Magdalena Kochan pytała o zmiany postulowane przez partnerów społecznych dotyczące m.in. zmian kwalifikacji osób ubiegających się o zatrudnianie na stanowisku dyrektora/kierownika domu pomocy społecznej. Pytała także o możliwość wprowadzenia ułatwień dla rodzinnych domów pomocy społecznej, przede wszystkim ustawowego obniżenia podatków do poziomu obowiązującego obecnie szpitale i podmioty lecznicze. Wiceminister Szwed powiedział, że takie zmiany wykraczałyby poza zakres przedłożenia rządowego. Zadeklarował, że ministerstwo pochyli się nad rozwiązaniami wspierającymi rozwój rodzinnych domów pomocy społecznej. Senator Kochan zapowiedziała złożenie wniosku o podjęcie przez komisję inicjatywy ustawodawczej w tym zakresie.

Komisja wysłuchała także „Informacji Ministra Finansów, Funduszy i Polityki Regionalnej na temat sposobu rozliczania 1% należnego podatku dochodowego na rzecz organizacji pożytku publicznego (OPP) od 2016 r.”, przedstawionej przez Podsekretarz Stanu w Ministerstwie Finansów Annę Chałupę.

Wiceminister podkreśliła, że możliwość przekazywania 1% podatku na wsparcie organizacji pożytku publicznego z roku na rok jest coraz chętniej wykorzystywana przez podatników, a OPP otrzymują co roku coraz większe wsparcie. Z raportów publikowanych corocznie przez resort finansów wynika, że od roku 2016 do roku 2019 wysokość środków przekazanych organizacjom pożytku publicznego z tytułu 1% wzrosła z poziomu nieco ponad 619 mln zł - do kwoty blisko 874,5 mln zł. W ubiegłym roku blisko 14,8 mln polskich podatników skorzystało z możliwości przekazania 1% OPP.

Przekazanie tych środków nie jest bezwarunkowe – przepisy prawa określają szereg warunków brzegowych, m.in. konieczność wskazania w zeznaniu podatkowym, jego korekcie bądź w oświadczeniu PIT-OP numeru wpisu do KRS wybranej przez podatnika OPP, wskazanie kwoty do przekazania oraz ewentualnego celu szczegółowego. Taki wniosek musi być złożony w terminie do 30 kwietnia lub – w przypadku korekty zeznania – do 30 maja. Darczyńcy mają możliwość wyboru beneficjenta 1% spośród organizacji pożytku publicznego, które są uprawnione do otrzymania tych środków – tzn. figurują w ogólnodostępnym wykazie prowadzonym przez dyrektora Narodowego Instytutu Wolności. Naczelnicy urzędów skarbowych są zobowiązani do analizy zasadności i poprawności złożonych przez podatników wniosków, tzn. spełnienia określonych w ustawie warunków. Warunkiem przekazania środków na rachunek bankowy OPP jest zapłata przez darczyńcę – w terminie nie później niż dwóch miesięcy od upływu terminu złożenia zeznania podatkowego – należnego podatku w pełnej wysokości, co stanowi podstawę obliczenia kwoty 1%. Zaniżenie wysokości wpłaty podatku bądź opóźnienie o ponad dwa miesiące zgodnie z prawem uniemożliwia przekazanie przez urząd skarbowy środków z 1% OPP. Ponadto przepisy obligują naczelników urzędów skarbowych do odstąpienia od przekazania tych środków w przypadkach, gdy dana OPP nie podała numeru rachunku bankowego właściwego do przekazania 1% podatku lub gdy numer rachunku jest nieprawidłowy, lub gdy dana OPP nie figuruje w aktualnym wykazie OPP publikowanym przez NIW.

W dyskusji wiceprzewodnicząca komisji, senator Magdalena Kochan podkreśliła, że duże zaniepokojenie budzi sprawa nieprzekazania organizacjom pożytku publicznego w r. 2020 kwoty 57 mln zł pochodzącej z 1% podatków. Poprosiła przedstawicielkę resortu o wyjaśnienie, co się stało z tą kwotą i czy podatnicy zostali poinformowani, dlaczego te pieniądze nie trafiły na rachunki organizacji. Zapytała również, czy resort finansów nie dostrzega konieczności przeprowadzenia szerokiej kampanii, skierowanej zarówno do podatników, jak i organizacji pożytku publicznego, informującej o wymienionych warunkach, których spełnienie konieczne jest do skutecznego przekazania środków z 1%.

Wiceminister Anna Chałupa poinformowała, że w 2020 r. negatywnie zweryfikowano ponad 398 tysięcy wniosków PIT za rok 2019, które nie mogły zostać zrealizowane. W prawie 95% przypadków podatnicy nie wpłacili podatku w terminie, więc środki te nie mogły zostać przekazane OPP. Przy czym wnioski odrzucone stanowiły zaledwie 3% wszystkich wniosków przeanalizowanych przez urzędy skarbowe. Z kolei dyrektor Narodowego Instytutu Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego Wojciech Kaczmarczyk wyjaśnił, że NIW co roku do 15 grudnia sporządza wykaz organizacji pożytku publicznego uprawnionych do środków z 1% na podstawie złożonych przez OPP sprawozdań z działalności rocznej. Organizacje mają obowiązek złożenia sprawozdania do 15 lipca, tymczasem co roku kilka procent sprawozdań OPP jest opóźnionych. W przypadku, gdy nieterminowe przekazanie sprawozdania miało uzasadnienie, dyrektor NIW ma możliwość aktualizacji wykazu. Dyrektor Wojciech Kaczmarczyk poinformował również, że Narodowy Instytutu Wolności od 2017 roku prowadzi intensywną akcję edukacyjną dla OPP dotyczącą przewidzianych w przepisach obowiązków OPP, w tym również obowiązkach związanych z przekazywaniem i rozliczaniem środków z 1% podatku.