Aktualności

Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej postanowiła zaproponować Senatowi wprowadzenie poprawki do nowelizacji ustawy o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. Senatorowie zaproponowali wykreślenie zapisu dopracowującego, że dodatek za wykonywanie prac spisowych (z wyłączeniem dodatku dla rachmistrzów spisowych), a także nagroda za wykonywanie prac spisowych będą miały charakter fakultatywny. Propozycję wykreślenia tego przepisu zgłosił przewodniczący komisji senator Zygmunt Frankiewicz. W jego ocenie wprowadzenie w miejsce dotychczasowej obligatoryjności jedynie możliwości przyznania dodatku spisowego samorządowcom wykonującym obowiązki spisowe to kolejny przykład „czystego populizmu, który niszczy państwo”. Jak mówił, może to być źle odebrane i odbić się negatywnie na jakości spisu. W trakcie dyskusji na potrzebę wykreślenia tego zapisu wskazywał m.in. Andrzej Porawski ze Związku Miast Polskich.

Podczas posiedzenia nowelizację przedstawił prezes Głównego Urzędu Statystycznego Dominik Rozkrut. Jak wyjaśnił, potrzeba nowelizacji ustawy o narodowym spisie powszechnym ludności i mieszkań w 2021 r. podyktowana była m.in. doświadczeniami płynącymi z przeprowadzonego w zeszłym roku powszechnego spisu rolnego, a także uwzględnienia obostrzeń wynikających z pandemii koronawirusa. Stąd propozycja wydłużenia trwania spisu do 6 miesięcy i zrównania stawek wynagrodzenia dla rachmistrzów spisowych niezależnie od formy przeprowadzenia wywiadu (osobiście czy telefonicznie). Chodzi o zachęcenie rachmistrzów spisowych do przeprowadzania wywiadów przez telefon.

Nowela wydłuża o 3 miesiące czas trwania narodowego spisu powszechnego. Będzie on trwał 6 miesięcy – od 1 kwietnia do 30 września 2021 r., a nie jak pierwotnie przewidywano – do 30 czerwca 2021 r. Ustawa przesuwa też okres, w którym zostaną przeprowadzane badania kontrolne i badania uzupełniające – rozpoczną się 1 października 2021 r. i będą prowadzone do 31 grudnia 2021 r. Nowela ujednolica także stawkę wynagrodzenia dla rachmistrzów spisowych bez względu na metodę przeprowadzania przez nich wywiadu z osobami fizycznymi objętymi spisem powszechnym; wyniesie ona 6 zł brutto za każdy przeprowadzony wywiad bezpośredni albo telefoniczny, skutkujący prawidłowym spisaniem danej osoby fizycznej. Kolejna zmiana odnosi się do wydania nowego rozporządzenia Rady Ministrów określającego szczegółowe warunki i sposób rozpowszechniania w trakcie trwania spisu audycji informacyjnych, edukacyjnych i promocyjnych popularyzujących spis powszechny poprzez polskie radio i telewizję polską.

Senatorowie zapoznali się też z opinią Biura Legislacyjnego Kancelarii Senatu, które zgłosiło zastrzeżeń o charakterze legislacyjnym. Wątpliwości senackiego biura legislacyjnego wzbudził natomiast przepis przesądzający, że ustawa wejdzie w życie 1 kwietnia 2021 r., który może być uznany za ingerujący w konstytucyjny termin na podpisanie ustawy przez prezydenta. Zgodnie z konstytucją prezydent ma na to 21 dni.Senatorowie zdecydowali, że poprawkę w tej sprawie przedstawią podczas posiedzenia plenarnego, po zapoznaniu się z propozycją Głównego Urzędu Statystycznego.

Podczas posiedzenie o uwzględnienie podczas narodowego spisu ludności potrzeb osób głuchychoniemych zwrócił się  prezes Polskiego Związku Głuchych Krzysztof Kotyniewicz; m.in. o wydrukowanie materiałów spisowych w języku migowym i zapewnienie tłumaczenia na język migowy audycji promocyjnych w telewizji. Prezes Dominik Rozkrut zapewnił, że GUS uwzględni potrzeby głuchoniemych.

Narodowy Spis Powszechny Ludności i Mieszkań jest przeprowadzany co 10 lat. Ostatni odbył się w 2011 r. Tegoroczny ma być przeprowadzony metodą „obowiązkowego samospisu internetowego”, polegającą na udzieleniu odpowiedzi za pośrednictwem interaktywnej aplikacji dostępnej na stronie internetowej GUS. Jeżeli ktoś nie będzie w stanie udzielić odpowiedzi za jej pośrednictwem, dane od takiej osoby zostaną zebrane metodą wywiadu bezpośredniego lub telefonicznego. Spis ma dostarczyć GUS danych m.in. o liczbie ludności na terenie Polski, strukturze demograficznej, sytuacji społecznej i ekonomicznej gospodarstw domowych oraz warunkach mieszkaniowych. Spis jest obowiązkowy, podlegają mu wszystkie osoby przebywające na terenie kraju, także te, które nie mają stałego miejsca zamieszkania.