Aktualności

„Temat tego, kolejnego już spotkania jest niezwykle ważny. To kwestia rozstrzygnięcia, czy szczepić dzieci chore na nowotwory, osoby po transplantacji i ich rodziny” – powiedział Marszałek Senatu Tomasz Grodzki, otwierając posiedzenie Parlamentarnego Zespołu ds. Dzieci i Parlamentarnego Zespołu ds. Transplantacji. Spotkanie, które odbyło się 16 lutego 2021 r. w Senacie, zostało poświęcone szczepieniom w dobie COVID-19 u chorych po transplantacjach i w czasie leczenia hematoonkologicznego oraz ich rodzin.

Jak podkreśliła senator Alicja Chybicka, poprzednie posiedzenie na ten temat zaowocowało przeniesieniem chorych po transplantacjach do grupy IB szczepionych przeciwko COVID-19.

Z informacji na temat aktualnej sytuacji szczepień przeciw COVID-19 w Polsce, przedstawionej przez dr. Pawła Grzesiowskiego, kierownika Zakładu Profilaktyki Zakażeń i Zakażeń Szpitalnych Narodowego Instytutu Leków w Warszawie, wynika, że dotychczas zaszczepiono u nas ok. 2 mln osób, czyli ok. 5% populacji. Osiągnięto zatem podobny poziom jak w innych krajach Unii Europejskiej. Na razie szczepieniu poddano osoby z grup 0 i I. Program szczepień ujawnił pewne mankamenty, głównie dotyczące logistyki dostaw. Jak poinformował dr Paweł Grzesiowski, do końca lutego i marca do Polski powinno dotrzeć ok. 5 mln dawek szczepionek. Trudno jeszcze rozstrzygnąć, czy stosowane szczepionki okażą się skuteczne w wypadku nowych wariantów wirusa, które docierają już do naszego kraju.

Odpowiedzi na pytanie, czy konieczne są szczepienia dzieci chorych na nowotwory i ich rodzin, starał się udzielić prof. Tomasz Szczepański z Katedry i Kliniki Pediatrii, Hematologii i Onkologii Dziecięcej Śląskiego Uniwersytetu Medycznego w Katowicach. Poinformował, że ze względu na brak rejestracji szczepionki dla dzieci poniżej 16. roku życia Europejskie Towarzystwo Onkologii Klinicznej rekomenduje szczepienie członków rodzin mieszkających z dziećmi chorymi onkologicznie i poddawanymi immunosupresji. Oni bowiem stanowią potencjalne źródła zakażenia.

O sukcesach leczenia i porażkach refundacyjnych w wypadku terapii komórkami CAR-T u dzieci z białaczką mówił prof. Krzysztof Kałwak z Kliniki Transplantacji Szpiku, Onkologii i Hematologii Dziecięcej i Ponadregionalnego Centrum Onkologii Dziecięcej ,,Przylądek Nadziei” we Wrocławiu, jedynego ośrodka certyfikowanego do tej terapii w Polsce. To nowa metoda, przynosząca spektakularne efekty, pozwalająca uniknąć transplantacji, niewymagająca długotrwałej hospitalizacji. Ok. 15 dzieci w Polsce rocznie kwalifikuje się do poddania tej terapii. Koszty to ok. 20 mln zł rocznie, niestety, ze względów proceduralnych nierefundowane. 1 stycznia 2021 r. Agencja Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji wydała negatywną opinię na ten temat. „Chcielibyśmy, by nasi pacjenci doczekali kolejnych urodzin, jak sześcioro dzieci, które dzięki tej metodzie udało się uratować” – podkreślił prof. Krzysztof Kałwak. Odnosząc się zaś do kwestii szczepień przeciw COVID-19 u pacjentów poddanych transplantacji szpiku, ocenił, że kluczowe jest zaszczepienie rodzin mieszkających z nimi. Dzieci leczone onkologicznie lub po transplantacji zmarły bowiem na COVID-19, zarażone przez rodziców. Prof. Krzysztof Kałwak postulował objęcie takich pacjentów kokonem immunologicznym.

Opinię tę podzieliła prof. Teresa Jackowska, konsultant krajowy o w dziedzinie pediatrii. Strategię kokonową uznała za konieczną do natychmiastowego wprowadzenia. Jej zdaniem szczepieniom przeciw COVID-19 trzeba poddać dzieci pomiędzy 16. a 18. rokiem życia nie tylko leczone onkologicznie czy immunosupresyjnie, ale także chorujące na ciężkie przewlekłe choroby płuc. Dzieci powyżej 5. roku życia po przeszczepach powinny być bezpłatnie szczepione przeciwko pneumokokom, meningokokom i grypie. W opinii prof. Danuty Zwolińskiej, kierownika Katedry i Kliniki Nefrologii Pediatrycznej Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu, szczepieniami i kokonem immunologicznym należy objąć również dzieci z ciężkimi chorobami nerek. Za niezbędne objęcie strategią kokonową pacjentów po przeszczepach szpiku uznała dr Agnieszka Matkowska-Kocjan z Katedry i Kliniki Pediatrii i Chorób Infekcyjnych Uniwersytetu Medycznego we Wrocławiu. Poinformowała, że śmiertelność takich chorych w wyniku COVID-19 wynosi 20%. Po raz kolejny wskazała również na potrzebę refundacji szczepień ochronnych dla pacjentów, którzy po przeszczepie szpiku muszą je przejść od początku.

Stworzenie kokonu immunologicznego dla pacjentów transplantologicznych jest bezwzględnie konieczne również w opinii prof. Magdaleny Durlik z Kliniki Medycyny Transplantacyjnej i Nefrologiii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego. Podtrzymała ona też swoją opinię z poprzedniego spotkania, że należy ich szczepić priorytetowo. Skuteczniejsze byłoby podawanie szczepionek przed przeszczepem, ale procesu nie da się zatrzymać.

Poseł do Parlamentu Europejskiego Bartosz Arłukowicz zadeklarował, że będzie prezentował w PE rekomendacje na temat szczepień dzieci i dorosłych leczonych onkologicznie i po transplantacjach, wypracowane podczas posiedzenia zespołów.

Na sytuację dzieci długotrwale hospitalizowanych zwracała uwagę senator Magdalena Kochan, która podkreślała rolę edukacji szpitalnej także w procesie zdrowienia. Wskazywała na potrzebę zmiany trudnej sytuacji szkół szpitalnych, których jest ok. 90 w Polsce. Postulowała również poświęcenie temu tematowi jednego z kolejnych posiedzeń zespołów. Przedstawiła także wniosek o przygotowanie projektu uchwały Senatu w sprawie refundacji terapii komórkami CAR-T.

O opracowanie standardów działań ochronnych w wypadku zagrożenia epidemiologicznego prosił w imieniu pacjentów po transplantacji Grzegorz Perzyński z Fundacji Transplantacja LIVERstrong.

Jak przypomniał prof. Roman Danielewicz, prezes Polskiego Towarzystwa Transplantacyjnego, w stanowisku z 20 stycznia 2021 r. rekomendowało ono szczepienie w pierwszej kolejności chorych ze schyłkową niewydolnością narządów, oczekujących na przeszczepienie i po przeszczepach narządów, gdyż mają zwiększone ryzyko zakażenia wirusem SARS-CoV-2 i ciężkiego przebiegu choroby COVID-19. Decyzja o szczepieniu powinna być jednak podejmowana indywidualnie z udziałem lekarza transplantologa opiekującego się danym pacjentem.

Odnosząc się do przedstawionych opinii, Magdalena Kramska, naczelnik Wydziału Transplantologii w Departamencie Oceny Inwestycji Ministerstwa Zdrowia, poinformowała, że cześć postulatów została już uwzględniona, np. umieszczono chorych po transplantacjach w grupie IB szczepionych przeciwko COVID-19. Rozważane jest rekomendowanie szczepień u pacjentów czekających na przeszczepy, żywych dawców i potencjalnych dawców komórek krwiotwórczych.

Podsumowując, senator Alicja Chybicka zapowiedziała przygotowanie projektu uchwały Senatu w sprawie potrzeby refundacji terapii komórkami CAR-T. Podkreśliła ponadto, że z wypowiedzi ekspertów wynika jasno bezwzględna konieczność utworzenia kokonów immunologicznych, czyli szczepienia rodzin mieszkających z dziećmi chorymi na nowotwory i po przeszczepach i z wszystkimi pacjentami transplantologicznymi, których jest ok. 20 tys. w Polsce. „O tym nie można tylko dyskutować, to trzeba zrobić” – stwierdził marszałek Tomasz Grodzki.