Aktualności

Wieczorem 12 stycznia 2021 r. zakończył się drugi dzień posiedzenia Senatu. Izba przyjęła tego dnia z poprawkami ustawę budżetową na rok 2021.

Porządek posiedzenia został rozszerzony o drugie czytanie projektu uchwały w sprawie wzmocnienia współpracy ze Stanami Zjednoczonymi.

Senatorowie przed przystąpieniem do obrad uczcili minutą ciszy ofiary wydarzeń na Kapitolu w Waszyngtonie.

Senat przyjął ze 109 poprawkami ustawę budżetową na rok 2021 (projekt rządowy). Część przyjętych poprawek ma na celu wsparcie finansowe systemu ochrony zdrowia w czasie pandemii koronawirusa. Senat postanowił przeznaczyć z budżetu państwa: 4 mld zł na dodatki do wynagrodzeń dla wszystkich, a nie tylko skierowanych przez wojewodów, pracowników podmiotów leczniczych, wykonujących świadczenia zdrowotne chorym na COVID-19 lub osobom podejrzanym o zakażenia wirusem SARS-CoV-2; 1 mld 950 mln zł na dofinansowanie leczenia chorób nowotworowych i układu sercowo-naczyniowego; 120 mln zł na leczenie związane z powikłaniami po COVID-19; 100 mln zł dla Państwowego Ratownictwa Medycznego na zakup sprzętu i wyposażenia do walki z COVID-19; 100 mln zł dla Państwowej Inspekcji Sanitarnej na walkę z COVID-19, 80 mln zł na psychiatrię dziecięcą oraz 80 mln zł dofinansowanie zadań w zakresie epidemiologii i zwalczania chorób zakaźnych;

Izba zdecydowała ponadto o przeznaczeniu 2 mld 500 mln zł na podwyżki dla nauczycieli, a także o przeznaczeniu 300 mln zł na zakup pomocy dydaktycznych i sprzętu do nauczania zdalnego dla uczniów.

Przyjęto też poprawki mające na celu utworzenie rezerw celowych z przeznaczeniem środków na: fundusz rekompensat dla rolników i producentów rolnych (250 mln zł); dodatki do emerytur dla członków Ochotniczych Straży Pożarnych po 20 latach służby (95 mln zł); przeciwdziałanie dyskryminacji i przemocy, w tym przemocy w rodzinie (30 mln zł); pomoc dla organizacji społeczeństwa obywatelskiego na Białorusi oraz pomoc dla osób represjonowanych przez władze Białorusi (10 mln zł) oraz dotacji dla Europejskiego Centrum Solidarności (3 mln zł).

Poparcie Izby uzyskały też propozycje skierowania środków na realizację w 2021 r. programów: „Senior+” na lata 2021–25 (60 mln zł w 2021 r.); integracji społecznej i obywatelskiej Romów w Polsce na lata 2021–30 (11 mln 400 tys. zł w 2021 r.); wymiany 48 silników i 19 przekładni głównych w śmigłowcach Śmigłowcowej Służby Ratownictwa Medycznego (HEMS) w Lotniczym Pogotowiu Ratunkowym w latach 2021–25 (39 mln 30 tys. zł w 2021 r.), a także utworzenia 2 programów: leczenia niepłodności metodą zapłodnienia pozaustrojowego (in vitro) z kwotą 100 mln zł oraz „Funkcjonowanie kół gospodyń wiejskich” z kwotą 22 mln zł.

Senatorowie opowiedzieli się też za skreśleniem przepisu umożliwiającego przekazanie jednostkom publicznej radiofonii i telewizji skarbowych papierów wartościowych o wartości 1 mld 950 mln zł jako rekompensaty z tytułu utraconych w 2021 r. wpływów z opłat abonamentowych.

Przyjęte zostały także poprawki zwiększające budżety: Kancelarii Senatu o 10 mln zł na realizację zadań w zakresie opieki nad Polonią i Polakami za granicą; Rzecznika Praw Obywatelskich o 3 mln 300 tys. zł i Państwowej Inspekcji Pracy ‒ o 5 mln zł.

Poparcie Izby uzyskały też poprawki mające na celu dofinansowanie inicjatyw regionalnych dotyczących m.in.: budowy, rozbudowy i remontów szpitali, budowy i przebudowy dróg, obwodnic, mostów i przejść kolejowych, budowy oczyszczalni ścieków i zbiorników retencyjnych czy ochrony zabytków.

Izba rozpatrzyła następujące ustawy.

Ustawa o promowaniu wytwarzania energii elektrycznej w morskich farmach wiatrowych (projekt rządowy) wprowadza regulacje dotyczące wsparcia dla morskich farm wiatrowych. Przewiduje, że farmom o łącznej mocy zainstalowanej 5,9 GW w pierwszej fazie wsparcie będzie przyznawane w drodze decyzji administracyjnej przez prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE). Możliwość wejścia do tego systemu kończy się 30 czerwca 2021 r., wnioski trzeba złożyć do 31 marca. Taki mechanizm będzie wymagał jeszcze zgody Komisji Europejskiej. Dlatego do tej fazy systemu trafią najbardziej zaawansowane projekty na polskim Bałtyku. Wysokość ceny, będącej podstawą do rozliczenia ujemnego salda (różnica między przychodem ze sprzedaży energii na rynku a kosztami inwestora, pokrywanymi przez rząd), w pierwszej fazie wsparcia określi w rozporządzeniu minister właściwy ds. energii. W kolejnych latach wsparcie przyznawane będzie już w formule konkurencyjnych aukcji. Pierwsza odbędzie się w 2025, druga ‒ w 2027 r. Mają wówczas powstać farmy o kolejnych 5 GW mocy. Maksymalny okres wsparcia morskich farm to 25 lat. Do systemu wsparcia nie będą dopuszczane urządzenia do wytwarzania i przetwarzania energii elektrycznej wyprodukowane wcześniej niż 72 miesiące przed dniem wytworzenia po raz pierwszy energii lub uprzednio amortyzowane. Stawka specjalnego podatku od morskich farm wiatrowych będzie obliczana na podstawie mocy danej farmy.

Ustawa o zmianie ustawy o Służbie Więziennej, ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi oraz ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych (projekt rządowy) ustala na 96 923 tys. zł maksymalny limit wydatków Służby Więziennej na lata 2022–31 na ryczałt za dojazd do miejsca pełnienia służby, przysługujący funkcjonariuszowi, mieszkającemu poza miejscowością, w której pełni służbę. Nowelizacja reguluje ponadto dostęp osób pozbawionych wolności do opieki zdrowotnej w czasie pandemii. W tym okresie badaniom kontrolnym będą poddawane osoby pozbawione wolności przed zwolnieniem z zakładu karnego, a przed  przetransportowaniem tylko wtedy, gdy, według oceny personelu medycznego, ich stan zdrowia tego wymaga lub kiedy zgłaszają dolegliwości. Nowela umożliwia także udzielanie porady lekarskiej i zlecanie badań przez lekarza bez bezpośredniego kontaktu z pacjentem pozbawionym wolności.

Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego oraz niektórych innych ustaw (projekt rządowy) ma ułatwić udzielanie informacji z Krajowego Rejestru Karnego, a także wydawanie zaświadczeń przez inne organy administracji w formie dokumentu elektronicznego. Po zmianach możliwe będzie udzielanie – w określonych sytuacjach i określonym podmiotom – informacji opatrzonych kwalifikowaną pieczęcią elektroniczną za pomocą usługi sieciowej (webservice).

Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego (projekt rządowy) uściśla i doprecyzowuje obowiązujące przepisy odnoszące się do gwarancji procesowych przysługujących pokrzywdzonym. Wprowadza m.in. zasadę domniemania wieku pokrzywdzonego, która rozszerza stosowanie szczególnych standardów dotyczących pokrzywdzonych małoletnich (tj. przesłuchanie w specjalnych pomieszczeniach z udziałem psychologa, wyznaczenie przedstawiciela ustawowego) na osoby, których wieku nie można ustalić, np. cudzoziemców o nieznanej tożsamości oraz cechach fizycznych i psychicznych świadczących o tym, że są niepełnoletni. Nowela zobowiązuje ponadto prowadzących postępowanie prokuratora lub sąd do uzyskania od pokrzywdzonego informacji, czy zapoznał się z uprawnieniami (jednokrotne przesłuchanie pokrzywdzonego, możliwość nagrania czynności, przesłuchanie na odległość, wyproszenie z sali oskarżonego na czas przesłuchania albo wyłączenie jawności postępowania).

Ustawa o zmianie zakresu obowiązywania Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, sporządzonej w Stambule dnia 11 maja 2011 r. (projekt rządowy) dotyczy wyrażenia zgody na dokonanie przez prezydenta zmiany zakresu obowiązywania tzw. konwencji stambulskiej. Chodzi o zaktualizowanie zastrzeżeń, które Polska złożyła do konwencji przy ratyfikacji w 2015 r. Zgłoszone wówczas 4 zastrzeżenia ostatecznie wygasną 1 lutego 2021 r., jeśli przed 31 stycznia nie zostanie złożona odpowiednia notyfikacja w sprawie ich utrzymania lub zmiany. Rząd wycofał się z 1 zastrzeżenia, dotyczącego przedawnienia przestępstw takich, jak przymusowe małżeństwa, okaleczenia narządów płciowych kobiet oraz przymusowa aborcja i sterylizacja.

Ustawa o zasadach współpracy prawnej w sprawach karnych między Rzecząpospolitą Polską i terytorium, do którego stosuje się prawo karne należące do właściwości Ministra Sprawiedliwości Tajwanu (projekt rządowy) dotyczy wykonania Porozumienia o współpracy prawnej w sprawach karnych zawartego w 17 czerwca 2019 r. między Biurem Polskim w Tajpej a Biurem Przedstawicielskim Tajpej w Polsce w celu poprawy dotychczasowej współpracy.

Odbyło się drugie czytanie projektów ustaw.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych (inicjatywa Komisji Ustawodawczej) dostosowuje przepisy do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 29 kwietnia 2020 r. (sygn. akt P 19/16), umożliwiając zwolnienie pozwanego od kosztów sądowych w elektronicznym postępowaniu upominawczym.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o Trybunale Stanu (inicjatywa Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji) realizuje postulat zawarty w petycji (P9-52/19), wniesionej do Senatu. Przewiduje, że organem właściwym do uchwalenia regulaminu Trybunału Stanu byłby on sam, a nie, jak obecnie, Sejm. Zgodnie z proponowanymi przepisami Trybunał Stanu uchwalałby swój regulamin bezwzględną większością głosów w obecności co najmniej połowy składu, a jego tekst byłby ogłaszany w Monitorze Polskim.

Projekt ustawy o zmianie ustawy – Prawo łowieckie (inicjatywa Komisji Ustawodawczej) dostosowuje przepisy do wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 8 maja 2019 r. (sygn. akt K 45/16). Zakłada, że o odszkodowania za szkody łowieckie mogliby występować także ci właściciele gruntów rolnych, którzy nie zgodzili się na budowę urządzeń lub zabiegi zapobiegające szkodom, jeżeli szkody te nie miały związku przyczynowego z odmową i zostały wyrządzone podczas polowania.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o samorządzie powiatowym oraz ustawy o samorządzie województwa (inicjatywa grupy senatorów) określa zasady tworzenia młodzieżowych rad powiatów i młodzieżowych sejmików województw na wzór działających obecnie gminnych rad młodzieżowych. Rady mają mieć charakter konsultacyjny, a ich statuty byłyby nadawane przez radę powiatu lub sejmik województwa.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o pomocy społecznej (inicjatywa Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji) umożliwia podpisywanie umów o prowadzenie rodzinnego domu pomocy również z gminą sąsiadującą z tą, na której terenie znajduje się taki dom. Rozwiązanie to realizuje postulat zawarty w petycji (P9–47/19), wniesionej do Senatu.

Izba przeprowadziła ponadto drugie czytanie 2 projektów uchwał okolicznościowych.

W projekcie rezolucji w sprawie wzmocnienia współpracy ze Stanami Zjednoczonymi (inicjatywa grupy senatorów) Senat wyraża solidarność z narodem amerykańskim po próbie zamachu na Kapitol w Waszyngtonie 6 stycznia 2021 r. „Wyrażamy głębokie ubolewanie z powodu próby zamachu na procedury demokratyczne kluczowego sojusznika Polski. Potępiamy tych, którzy w niej uczestniczyli i do niej podżegali. Jednocześnie wyrażamy niezachwianą wiarę w siłę amerykańskiej demokracji i instytucji państwa oraz nadzieję, że przekazanie władzy w Stanach Zjednoczonych zostanie dokończone w sposób pokojowy i sprawny, a państwo i naród amerykański wyjdą z tego doświadczenia silniejsze” – napisano w projekcie.

Podczas dyskusji senator Marek Borowski wskazywał, że  wyrażenie solidarności z narodem amerykańskim to ruch w dobrym kierunku, zaznaczenie, że „chcemy wzmocnienia współpracy ze Stanami Zjednoczonymi – to ruch w interesie Polski i rządzących”. Wicemarszałek Michał Kamiński podkreślił, że rezolucja ma charakter propaństwowy. „Chcemy pokazać, że Polska jest częścią wolnego świata” – mówił. Senator Michał Ujazdowski zaznaczył, że dziwne byłoby, gdyby Senat milczał w tej sprawie. Senatorowie Koalicji Obywatelskiej wyrażali zdumienie, że projekt rezolucji nie spotkał się z poparciem wszystkich klubów senackich.

Zdaniem senatora Jerzego Czerwińskiego Senat nie ma legitymacji do prowadzenia polityki zagranicznej. Pytał, dlaczego dotąd żaden parlament nie wystąpił w tej sprawie z oficjalną rezolucją. Zarzucał inicjatorom rezolucji, że jest ona pretekstem do walki z Prawem i Sprawiedliwością. Senator złożył wniosek o odrzucenie projektu rezolucji. Z kolei senator Jan Maria Jackowski uznał, że w projekcie użyto zbyt mocnego sformułowania "próba zamachu na procedury demokratyczne". Podkreślał, że jego zdaniem Amerykanom nie jest potrzebna ta uchwała, jest za to potrzebna opozycji by "zaakcentować swój sposób myślenia". Zaznaczył, że podpisałby się pod projektem rezolucji, ale – jako, że nie znalazł użycia słowa "zamach" w wypowiedziach innych ważnych polityków – wolałby, aby nie użyto go także w rezolucji. Złożył w tej sprawie poprawki.

Senator Bogdan Klich podkreślił, że Senat ma prawo do tego, by być solidarnym i ma obowiązek współpracy z innymi parlamentami. Jego zdaniem wydarzenia z 6 stycznia "to był akt terroru". Zaznaczył, że ewakuowano wówczas senatorów i kongresmanów ze względu na bezpośrednie zagrożenie ich życia i zdrowia. Wskazywał, że była to próba zamachu na procedury demokratyczne. Mówił, że w czasie kampanii prezydenckiej w USA PiS "postawiło na jednego konia", przez co obecnie "polityka PiS znalazła się w ślepym zaułku". Wicemarszałek Bogdan Borusewicz przekonywał, że poprzez projekt rezolucji opozycja "dała możliwość wyjścia z sytuacji, w jaką PiS się wpakował, gdy cała propaganda rządowa była nastawiona na wspieranie Donalda Trumpa".

W projekcie uchwały na zakończenie obchodów 100. rocznicy urodzin św. Jana Pawła II (inicjatywa grupy senatorów) Izba wyraża wdzięczność i uznanie wszystkim instytucjom, szkołom, uczelniom, muzeom, fundacjom, placówkom kultury, jak również osobom, które przyczyniły się do upamiętnienia życia i dzieła naszego wielkiego rodaka. „Niech mijająca 100. rocznica urodzin św. Jana Pawła II będzie przypomnieniem mądrości płynącej z Jego posługi i nauczania” – zaapelowano.