Aktualności

Komisje: Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej zaproponują Senatowi przyjęcie ustawy o zmianie zakresu obowiązywania Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej, sporządzonej w Stambule dnia 11 maja 2011 r. wraz z kilkoma poprawkami o charakterze redakcyjnym i technicznym. W trakcie dyskusji wicemarszałek Bogdan Borusewicz poruszył kwestię związaną z zapowiedzią wypowiedzenia przez Polskę konwencji stambulskiej. Pytał, czy w rządzie prowadzone są nad tym jakieś prace.   Zarówno wiceminister rodziny i polityki społecznej Anna Schmidt, jak i wiceminister sprawiedliwości Marcin Romanowski oraz wiceminister spraw zagranicznych Paweł Jabłoński zapewnili, że rząd nie podejmuje żadnych działań w celu wypowiedzenia tej konwencji. Wiceminister rodziny przypomniała, że w związku z wątpliwościami natury konstytucyjnej odnośnie tego dokumentu premier skierował wniosek do Trybunału Konstytucyjnego. Miało to miejsce po tym, jak pod koniec lipca 2020 r. minister sprawiedliwości Zbigniew Ziobro zwrócił się do minister rodziny z wnioskiem o wszczęcie procedury wypowiedzenia konwencji stambulskiej.

Rozpatrzona ustawa wyraża zgodę na dokonanie przez prezydenta zmiany zakresu obowiązywania tzw. konwencji stambulskiej i zaktualizowanie zastrzeżeń, złożonych przez Polskę do konwencji w 2015 r., które wygasną ostatecznie 1 lutego 2021 r., o ile przed 31 stycznia 2021 r. nie zostanie złożona odpowiednia notyfikacja w sprawie ich utrzymania lub zmiany. W ustawie wycofano się z zastrzeżenia dotyczącego przedawnienia przestępstw takich, jak przymusowe małżeństwa, okaleczenia narządów płciowych kobiet oraz przymusowa aborcja i sterylizacja. Ze względu na konieczność dostosowania do przepisów krajowych w ustawie doprecyzowano 2 kolejne zastrzeżenia, a także utrzymano na kolejne 5 lat czwarte z zastrzeżeń. Zgodnie z nowym zapisem Polska nie będzie miała obowiązku wszczynania postępowania z urzędu w zakresie „drobnych przestępstw” wyczerpujących znamiona przemocy fizycznej.

Wcześniej połączone komisje rozpatrzyły ustawę o zasadach współpracy prawnej w sprawach karnych między Rzecząpospolitą Polską i terytorium, do którego stosuje się prawo karne należące do właściwości Ministra Sprawiedliwości Tajwanu, i wniosą o jej przyjęcie bez poprawek. Ustawa dotyczy zasad współpracy prawnej, którą określa porozumienie między Biurem Polskim w Tajpej a Biurem Przedstawicielskim Tajpej w Polsce podpisane w Tajpej 17 czerwca 2019 r. Reguluje ono zasady i tryb współpracy prawnej w sprawach karnych w zakresie wzajemnej pomocy prawnej, ekstradycji, przekazywania osób skazanych, udzielania informacji o prawie i praktyce jego stosowania oraz udzielania informacji dotyczących ścigania i zapobiegania przestępstwom. Z porozumienia wynika, że nie narusza ono zobowiązań Polski, wynikających z członkostwa w Unii Europejskiej i ma zastosowanie w sprawach należących do właściwości sądów i prokuratury oraz, że nie uprawnia żadnego podmiotu prywatnego lub osoby fizycznej do uzyskania, niedopuszczenia lub wyłączenia przeprowadzenia jakiegokolwiek dowodu albo przeciwdziałania wykonaniu wniosku. W ramach porozumienia obowiązuje wzajemna pomoc prawna, zgodnie z mającym zastosowanie prawem krajowym i porozumieniem. Wzajemna pomoc prawna ma obejmować w szczególności przesyłanie wniosków o m.in. odbieranie zeznań lub oświadczeń od osób, dostarczanie dokumentów, zapisów i dowodów rzeczowych, ustalanie miejsca pobytu lub tożsamości osób, doręczanie dokumentów, wykonywanie wniosków o przeszukanie i zatrzymanie rzeczy, oględziny rzeczy i miejsc oraz pomoc w postępowaniach związanych z zamrażaniem lub przepadkiem aktywów. Organy Centralne będą również udzielać sobie możliwie najszerszej pomocy w zakresie ekstradycji, zgodnie z mającym zastosowanie prawem krajowym i porozumieniem, dążąc do tego, by wydawanie osób ściganych za popełnienie przestępstwa, w celu przeprowadzenia postępowania karnego, zapobiegało ich bezkarności, a także udzielać sobie możliwie najszerszej pomocy w zakresie przekazywania skazanych, dążąc do ułatwienia resocjalizacji w ich własnym społeczeństwie. Będą przekazywać sobie również na wniosek, zgodnie z mającym zastosowanie prawem krajowym i porozumieniem informacje o przepisach prawnych, które obowiązują lub obowiązywały na ich terytoriach, jak również o praktyce ich stosowania oraz udzielać informacji dotyczących ścigania i zapobiegania przestępstwom. W ramach zawartego porozumienia będą mogły też udzielać sobie nawzajem informacji niezbędnych do ścigania i zapobiegania przestępstwom, w tym przestępstwom o charakterze terrorystycznym.

Jak podkreślono w uzasadnieniu ustawy, Biuro Przedstawicielskie Tajpej w Polsce zwróciło się do Ministerstwa Sprawiedliwości, wskazując, że Polska jest wykorzystywana w szczególności jako miejsce popełniania oszustw internetowych, a opóźnienia w wykonywaniu wniosków o pomoc prawną załatwianych obecnie na zasadzie wzajemności utrudniają postępowanie, zwłaszcza w zakresie zwalczania cyberprzestępczości.