Aktualności

Podczas posiedzenia Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji senatorowie mieli wysłuchać informacji ministra spraw wewnętrznych i administracji oraz komendanta głównego Policji o działaniach podejmowanych przez funkcjonariuszy wobec uczestników demonstracji, która miała miejsce w Warszawie 18 listopada 2020 r. Niestety, pomimo zaproszenia na posiedzenie nie przybyli ani przedstawiciele resortu spraw wewnętrznych, ani Policji. Przewodniczący komisji senator Aleksander Pociej (PO) uznał to za wyraz lekceważenia Senatu i senatorów. W wyniku głosowania akceptacji nie uzyskał wniosek zastępcy przewodniczącego komisji senatora Marka Martynowskiego (PiS) o niekontynuowanie obrad wobec nieobecności szefów MSWiA i KGP.

Podczas posiedzenia omówiono działania podejmowane przez funkcjonariuszy Policji wobec uczestników demonstracji na placu Powstańców Warszawy. Policjanci użyli pałek teleskopowych i gazu pieprzowego, zatrzymano też 21 osób. O swoich doświadczeniach mówiły osoby zatrzymane przez policję. Wysłuchano także opinii rzecznika praw obywatelskich Adama Bodnara, prawników występujących w obronie osób zatrzymanych i przedstawicielki  Amnesty International.

Jak podkreślił wicemarszałek Bogdan Borusewicz, działania funkcjonariuszy wobec uczestników pokojowej demonstracji były przekroczeniem ustawy o Policji. Wśród wielu odnotowanych naruszeń za szczególnie skandaliczne uznał wykorzystanie specjalnej grupy kontrterrorystycznej do rozpędzania protestujących.

W opinii senatora Bogdana Klicha obecne działania Policji pokazują, że ta formacja powoli zaczyna działać pod politycznym naciskiem. Policja nie zajmuje się ochroną obywateli, lecz „staje się narzędziem ochrony władzy przed obywatelami”.

Wicemarszałek Gabriela Morawska-Stanecka zwróciła uwagę na brutalne i nieadekwatne działania policji podejmowane wobec protestujących, także wobec dziennikarzy i parlamentarzystów, którzy wykonują swoje obowiązki lub próbują interweniować podczas zajść. Jak podkreśliła, eskalacja działań policji ma miejsce nie tylko w Warszawie, ale także wszędzie tam, gdzie odbywają się protesty. Przytoczyła m.in. przykład Katowic, gdzie sama uczestniczyła w protestacyjnym spacerze.

Wśród nadużyć Policji senatorowie wymieniali także powszechną odmowę legitymowania się przez funkcjonariuszy, niepodawanie podstawy prawnej zatrzymania, nadużywanie kontroli osobistej czy utrudnianie kontaktu z adwokatami i opiekunami prawnymi.

Jak zaznaczył rzecznik praw obywatelskich Adam Bodnar, jego biuro obserwuje działania podejmowane wobec wszystkich zatrzymanych niezależnie od tego, czy dotyczą one ostatnich demonstracji Strajku Kobiet, czy jakichkolwiek innych, w tym Marszu Niepodległości.

W jego ocenie następuje eskalacja zachowań ze strony Policji polegająca m.in.  na rodzaju stosowanych metod i reakcji na pokojowe zgromadzenia. Używane są też  środki przymusu bezpośredniego. Rzecznik wymienił m.in. regularne używanie przez policję gazu pieprzowego i pałek teleskopowych, mających znacznie większą szkodliwość dla zdrowia. Adam Bodnar wskazał również na masowe zatrzymania i wywożenie (demonstrantów) na do odległych posterunków Policji. Mówił też o działaniach w stosunku do dziennikarzy i parlamentarzystów, zaś zatrzymanie fotoreporterki Gazety Wyborczej nazwał wydarzeniem skandalicznym.

Dyrektor Krajowego Mechanizmu Prewencji Tortur w biurze RPO Przemysław Kazimierski poinformował, że od 23 października do 23 listopada 2020 r. jego pracownicy odbyli 22 wizyty w komendach Policji na terenie garnizonu stołecznego i przeprowadzili rozmowy z 70 zatrzymanymi. Jak dodał, łącznie od początku protestów zatrzymano 130 osób. „Bardzo charakterystyczny jest brak pouczeń o prawach osób zatrzymanych, które winni przekazywać policjanci dokonujący zatrzymania” – mówił. Wskazywał także na nadużycia dotyczące kontroli osobistej czy dość powszechny brak legitymowania się przez funkcjonariuszy na żądanie osób zatrzymanych oraz wskazywania podstawy prawnej zatrzymania.

Wiceprezes Okręgowej Rady Adwokackiej w Warszawie mecenas Katarzyna Gajowniczek-Pruszyńska podkreśliła, że od kilkudziesięciu miesięcy adwokaci czynnie zaangażowani w świadczenie pomocy prawnej osobom zatrzymanym dostrzegają nieprawdopodobną eskalację liczby zatrzymań.  Dodała, że przed laty wygranie sprawy w przedmiocie zażalenia na zatrzymanie było rzadkością, obecnie dzieje się to coraz częściej.