Aktualności

10‒11 września 2020 r. odbyło się 15. posiedzenie Senatu. Izba rozpatrzyła na nim 2 ustawy, do obu wprowadziła poprawki. Zdecydowała też o wniesieniu do Sejmu 3 projektów ustaw. Senatorowie wysłuchali również informacji: ministra zdrowia na temat dostępności do świadczeń zdrowotnych w okresie epidemii koronawirusa oraz rzecznika praw dziecka ‒ o działalności w 2019 r. Zapoznali się ponadto ze sprawozdaniem Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji z petycji rozpatrzonych w 2019 r.

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych oraz niektórych innych ustaw

Nowelizacja, którą Sejm uchwalił podczas 16. posiedzenia, 14 sierpnia 2020 r., z przedłożenia poselskiego, tzw. tarcza antykryzysowa dla branży turystycznej, wprowadza nadzwyczajne instrumenty mające wzmocnić pierwotnie zakładaną pomoc dla przedstawicieli branży turystycznej, tj. organizatorów turystyki, agentów turystycznych, pilotów i przewodników, ze szczególnym uwzględnieniem tego, że często ich praca ma charakter sezonowy.

Zgodnie z tzw. tarczą antykryzysową 1.0 z 8 marca 2020 r. biura turystyczne mogły oferować vouchery na wyjazdy klientom, jeżeli ich impreza się nie odbyła w związku z wybuchem epidemii, lub też zwrot pieniędzy w ciągu 180 dni. Z danych wynika, że do końca czerwca niecałe 30% podróżnych zdecydowało się na przyjęcie vouchera. Nowela przewiduje, że organizator turystyki za pośrednictwem systemu teleinformatycznego będzie mógł złożyć do Ubezpieczeniowego Funduszu Gwarancyjnego (UFG) wniosek o udzielenie wypłaty wraz z wykazem umów, od których odstąpili klienci. Podróżny z kolei będzie miał prawo ubiegać się w UFG o rekompensatę. Wnioski i organizatora turystyki, i podróżnego UFG będzie weryfikował, a następnie dokonywał wypłat na rzecz podróżnych. Taka weryfikacja ma trwać maksymalnie do 4 miesięcy, a rekompensaty mają być wypłacane w ciągu 14 dni od jej zakończenia. Środki na wypłaty mają pochodzić z nowo utworzonego Turystycznego Funduszu Zwrotów, stanowiącego wyodrębniony rachunek w Banku Gospodarstwa Krajowego, a zasilanego m.in. z budżetu państwa czy Funduszu Przeciwdziałania COVID-19.

Nowela przewiduje także utworzenie Turystycznego Funduszu Pomocowego, który będzie udzielać pożyczek na zwroty wpłat klientów w nadzwyczajnych i nieuniknionych okolicznościach w terminie 7 dni od złożenia wniosku. Warunkiem udzielenia pożyczki będzie wpłata organizatora na rzecz Turystycznego Funduszu Pomocowego w wysokości 7,5% łącznej wartości wypłat objętych wnioskiem. O tę wartość organizator turystyki będzie mógł pomniejszyć wysokość obligatoryjnej opłaty  wynoszącej 2,5% łącznej wartości wypłat objętych wnioskiem. Turystyczny Fundusz Pomocowy w ciągu 6 lat dokona zwrotu tych kwot do Funduszu Przeciwdziałania COVID-19 czy do budżetu państwa. Zgodnie z nowelą Turystyczny Fundusz Pomocowy będzie wyodrębnionym rachunkiem w UFG i jego zadaniem będzie wsparcie w przyszłości organizatorów turystyki w sytuacji podobnej, jak obecny kryzys wywołany wybuchem epidemii COVID-19.

Zgodnie z nowelizacją o wypłatę świadczeń postojowych będą się mogli ubiegać prowadzący działalność sezonową piloci wycieczek i przewodnicy turystyczni, którzy zawiesili działalność po 31 sierpnia 2019 r. i wykonywali ją sezonowo nie dłużej niż 9 miesięcy w roku, a także agenci turystyczni. Część branż, która do tej pory skorzystała z postojowego, będzie miała prawo do dodatkowego świadczenia.

Branża turystyczna będzie zwolniona ze składek, m.in. na ZUS, należnych od 1 czerwca do 31 sierpnia 2020 r., pod warunkiem wykazania znacznego uszczuplenia przychodów (co najmniej o 80% w stosunku do przychodu z tego samego miesiąca 2019 r.) oraz złożenia wniosku i rozliczeń za czerwiec, lipiec i sierpień 2020 r. do końca września.

Komisja Gospodarki Narodowej i Innowacyjności postulowała 39 poprawek do noweli. W czasie dyskusji zgłosili je także senatorowie: Krzysztof Brejza, Wojciech Konieczny, Wojciech Piecha i Aleksander Pociej. W wyniku głosowań Izba wprowadziła 45 zmian do ustawy, za przyjęciem noweli wraz z nimi głosowało 95 senatorów, 1 wstrzymał się od głosu. Senatorowie zdecydowali o rozszerzeniu kręgu podmiotów, którym przysługuje dodatkowe świadczenie postojowe i zwolnienie z opłacania należnych składek, m.in. o agencje reklamowe i pozostałe agencje transportowe, pilotów wycieczek i przewodników turystycznych, działalność związaną z organizacją targów, wystaw, kongresów i projekcją filmów. Postanowili też obniżyć z 80 do 75% próg spadku przychodu przedsiębiorców, stanowiący warunek uzyskania dodatkowego świadczenia postojowego i zwolnienia ze składek. Izba poparła poprawkę, która przewiduje, że wsparciem zostaną objęci także organizatorzy turystyki wpisani do właściwego rejestru po 7 marca 2020 r. Przyjęte poprawki modyfikują też sposób obliczania wysokości opłaty wnoszonej przez organizatora turystyki na Turystyczny Fundusz Pomocowy. Zakładają również, że Ubezpieczeniowy Fundusz Gwarancyjny i osoby działające w jego imieniu będą ponosić odpowiedzialność za wyrządzenie szkody wynikłej „z niewłaściwej realizacji wypłat”. Senackie zmiany wydłużają ponadto do 30 września 2020 r. okres zwolnienia z obowiązku opłacania należnych składek. Pozostałe poprawki miały charakter legislacyjny i redakcyjny.

Do zmian wprowadzonych przez Senat ustosunkuje się teraz Sejm.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o szczególnych rozwiązaniach związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych

W trakcie prac nad tzw. tarczą antykryzysową dla branży turystycznej Komisja Gospodarki Narodowej i Innowacyjności dostrzegła potrzebę wprowadzenia zmian legislacyjnych wykraczających poza jej materię i ‒ na podstawie art. 69 ust. 1 Regulaminu Senatu ‒ przedstawiła wniosek o podjęcie inicjatywy ustawodawczej dotyczącej projektu nowelizacji.

Jednomyślnie, głosami 95 senatorów, Izba zdecydowała o skierowaniu do Sejmu tego projektu nowelizacji i upoważniła senatora Wojciecha Piechę do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad nim.

Projektowana ustawa służy likwidacji negatywnych skutków społecznych stosowania przepisów ustawy z 2 marca 2020 r. o szczególnych rozwiązanych związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych. Dokonywane na ich podstawie zmniejszenie wymiaru czasu pracy pracowników maksymalnie o 20% skutkuje obniżeniem wysokości świadczeń z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, w tym zasiłków macierzyńskich.

W senackim projekcie proponuje się zmianę, przewidującą, że przy ustaleniu podstawy wymiaru świadczenia pieniężnego z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, przysługującego osobie, której wymiar czasu pracy został obniżony na podstawie ustawy o szczególnych rozwiązanych związanych z zapobieganiem, przeciwdziałaniem i zwalczaniem COVID-19, innych chorób zakaźnych oraz wywołanych nimi sytuacji kryzysowych, uwzględniane byłoby wynagrodzenie w wysokości ustalonej dla wymiaru czasu pracy obowiązującego przed obniżeniem.

Projekt ustawy o związku metropolitalnym w województwie pomorskim

Głosami 86 senatorów, przy 2 – przeciw i 1 wstrzymującym się, Izba postanowiła wnieść do Sejmu projekt ustawy i upoważnić senatora Ryszarda Świlskiego do prezentowania stanowiska Senatu w dalszych pracach nad nim projektem.

Projekt, przygotowany z inicjatywy grupy senatorów, określa zasady i tryb utworzenia oraz funkcjonowania związku metropolitalnego w województwie pomorskim. Tworzyłyby go gminy województwa pomorskiego o silnych powiązaniach funkcjonalnych i zaawansowanych procesach urbanizacyjnych. W jego skład wchodziłyby te powiaty, których co najmniej połowa gmin wchodzi w skład związku metropolitalnego, a także miasta na prawach powiatu: Gdańsk, Gdynia i Sopot.

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o szczególnych zasadach usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa, ustawy o komercjalizacji i niektórych uprawnieniach pracowników oraz ustawy o gospodarce nieruchomościami

Nowelizacja, uchwalona przez Sejm na 16. posiedzeniu, 14 sierpnia 2020 r., z przedłożenia  poselskiego, ma usprawnić postępowania toczące się przed Komisją ds. usuwania skutków prawnych decyzji reprywatyzacyjnych dotyczących nieruchomości warszawskich, wydanych z naruszeniem prawa, m.in. przeciwdziałać przewlekłości toczących się postępowań i zwiększyć zaufanie obywateli do komisji i jej rozstrzygnięć. Jak mówił obecny na posiedzeniu Izby wiceminister sprawiedliwości Sebastian Kaleta, ustawa wychodzi naprzeciw pewnego rodzaju „nieporozumieniom wynikającym z relacji pomiędzy komisją jako organem administracji rządowej a miastem stołecznym Warszawą. Jednak niezależnie od sporów natury prawnej istotny jest finalnie interes mieszkańców”.

Nowela m.in. umożliwia udzielenie pełnomocnictwa adwokata lub radcy prawnego do reprezentowania komisji, poszerza też dotychczasowy katalog przesłanek, stanowiących podstawę do nałożenia obowiązku zwrotu równowartości nienależnego świadczenia m.in. o zajmowanie lokalu przez lokatora, przeznaczenie nieruchomości na cele nauki, oświaty i kultury, położenie gruntu w ramach publicznego kompleksu wypoczynkowego lub niemożność pogodzenia z prawidłowym ukształtowaniem stosunków sąsiedzkich). Składający wniosek reprywatyzacyjny i jego ewentualni następcy prawni nie mogą być reprezentowani przez kuratora spadku lub kuratora dla osoby nieznanej z miejsca pobytu. Sprzeciw wobec decyzji komisji przyznających odszkodowanie lub zadośćuczynienie przysługiwać będzie jedynie lokatorom nieruchomości warszawskich, a m.st. Warszawie ‒ nie. Wszystkie decyzje zaskarżone dotychczas wyłącznie przez m.st. Warszawa mają zostać uznane za ostateczne i prawomocne. Środki, z których wypłacone byłyby odszkodowania i zadośćuczynienia, w terminie 14 dni od wejścia w życia ustawy m.st. Warszawa przekazałoby na rachunek Funduszu Reprywatyzacji. W terminie 30 dni od wejścia w życie ustawy będzie je wypłacać minister finansów.

Komisje: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji wniosły o wprowadzenie poprawek do nowelizacji. W trakcie dyskusji zgłosił je także senator Wojciech Konieczny. W wyniku głosowań Izba uchwaliła 19 zmian do ustawy. Jedna z nich umożliwia uznanie lokatora reprywatyzowanej nieruchomości za stronę postępowania przed Komisją ds. reprywatyzacji nieruchomości warszawskich. Kolejne rozszerzają katalog decyzji komisji, które skutkują obowiązkiem przejęcia nieruchomości w zarząd przez m.st. Warszawę, a także zwalniają miasto z odpowiedzialności majątkowej względem właściciela budynku z tytułu przejęcia i sprawowania zarządu. Senackie poprawki wprowadzają również ustawową gwarancję skutków w zakresie sprawowania zarządu przez m.st. Warszawę lub Skarb Państwa po wydaniu decyzji Komisji ds. reprywatyzacji. Usuwają też z ustawy o gospodarce nieruchomościami przesłanki odmowy oddania gruntu w użytkowanie wieczyste, a także doprecyzowują, że odmowa oddania gruntu w użytkowanie wieczyste części gruntu, budynku lub ich części składowych może nastąpić, gdy przesłanki odmowy dotyczą nie mniejszej niż 50% powierzchni gruntu czy budynku. Senatorowie skreślili ponadto przepis stanowiący podstawę odmowy oddania gruntu w użytkowanie wieczyste ze względu na nabycie roszczenia od kuratora bezpodstawnie ustanowionego, od kuratora spadku lub z naruszeniem przepisów o dziedziczeniu. Na Skarb Państwa nałożyli obowiązek przejęcia zobowiązań i wierzytelności wynikających z decyzji Komisji ds. reprywatyzacji nieruchomości warszawskich, wydanych przed dniem wejścia w życie ustawy, nakładających obowiązek zwrotu nienależnych świadczeń. Przyjęte poprawki zakładają też, że na postanowienie w sprawie umorzonego postępowania nie będzie przysługiwało zażalenie. Następcy prawni uprawnionego, który zmarł, uzyskają prawo do odszkodowania lub zadośćuczynienia na podstawie decyzji Komisji ds. reprywatyzacji nieruchomości warszawskich. Za przyjęciem nowelizacji z tymi zmianami głosowało 95 senatorów, 1 wstrzymał się od głosu.

Poprawki uchwalone przez Senat rozpatrzy teraz Sejm.

Informacja ministra zdrowia na temat dostępności do świadczeń zdrowotnych w okresie epidemii koronawirusa jak również przedstawienie strategii działań w ochronie zdrowia w okresie jesienno-zimowym

Wiceminister zdrowia Waldemar Kraska przypomniał, że po stwierdzeniu 4 marca 2020 r. pierwszego przypadku zakażenia koronawirusem w Polsce prezes Narodowego Funduszu Zdrowia 15 marca wydał komunikat, skierowany głównie do szpitali, w którym zalecił ograniczenie lub czasowe zawieszenie udzielania świadczeń wykonywanych planowo. Podkreślił, że było to jedynie zalecenie i dotyczyło sytuacji, w których życie i zdrowie pacjentów nie było zagrożone lub nie skutkowałoby pogorszeniem stanu zdrowia. Zaznaczył, że obecnie większość świadczeniodawców udziela świadczeń w pełnym zakresie. Według stanu na 3 września 2020 r. spośród 49303 placówek działalność zawiesiło 2003. Wiceminister zdrowia wyjaśnił też, że w przypadku pacjentów, którzy nie stawili się u świadczeniodawców w wyznaczonych terminach udzielenia świadczenia opieki zdrowotnej ze względu na możliwość infekcji COVID-19, świadczeniodawca ma obowiązek wskazania nowego terminu. Wniosek o przywrócenie na listę oczekujących pacjent powinien złożyć nie później niż 14 dni po zakończeniu epidemii.

Wiceminister Waldemar Kraska poinformował, że 27 lipca Narodowy Fundusz Zdrowia wznowił kontrole podmiotów leczniczych, podczas których sprawdzono 2319 poradni. Wyjaśniono także 973 skargi, które wpłynęły do rzecznika praw pacjenta. W czasie epidemii monitorowana była również dostępność produktów leczniczych.

Zdaniem wiceministra zdrowia w okresie pandemii bardzo przydatnymi narzędziami są teleporady, e-recepta, e-zwolnienie. „Dzięki temu mogliśmy uniknąć tego, co było podczas poprzednich epidemii, że właśnie to poczekalnie lekarzy rodzinnych były tym miejscem, w którym pacjenci nawzajem się zakażali” – zaznaczył. Dodał, że na platformie pacjent.gov.pl uruchomiono tzw. teleporady POZ, gdzie pacjent mógł się skonsultować z lekarzem, omówić wyniki badań, otrzymać e-receptę czy e-zwolnienie. Szpitale, poradnie specjalistyczne i POZ otrzymały 1 lipca dodatkowe środki na pokrycie kosztów zakupu m.in. środków ochrony osobistej.

Wiceminister Waldemar Kraska podkreślił, że główne cele strategii działań w ochronie zdrowia w okresie jesienno-zimowym to: zwiększenie efektywności wykorzystania zasobów infrastrukturalnych i ludzkich, zwiększenie zdolności testowania i usprawnienie działalności inspekcji sanitarnej. Jeżeli chodzi o pierwszy cel, to zrezygnowano z koncepcji szpitali jednoimiennych. Podzielono lecznictwo szpitalne dla pacjentów z COVID-19 na 3 poziomy: szpitale powiatowe z miejscami izolacyjnymi, 87 szpitali z oddziałami zakaźnymi i tzw. szpitali jednoimiennych, 9 szpitali wielospecjalistycznych. Nadal będą działały izolatoria dla pacjentów i tzw. karetki wymazowe. „Chcemy dodatkowo uruchomić ok. 10 karetek w standardzie tzw. karetki eski, czyli karetki specjalistycznej z lekarzem. Chcemy zwiększyć liczbę mobilnych punktów wymazów, tzw. punktów drive-thru, tak aby były one w każdym powiecie” – wyliczał wiceminister. Jak dodał, zwiększono wycenę działalności takiego punktu, a także wydłużono czas pracy z 2 do minimum 4 godzin. Zapowiedział, że testowane będą osoby rozpoczynające leczenie uzdrowiskowe lub rehabilitacyjne, przyjmowane do hospicjów, ZOL czy DPS, a także pacjenci bezobjawowi. Ponadto 21 dużych izb przyjęć otrzyma tzw. testy antygenowe. W ocenie wiceministra Waldemara Kraski ważną rolę w tym roku mają szczepienia na grypę. Są one bezpłatne dla osób w wieku powyżej 75 lat. W przypadku osób w wieku 65–75 lat odpłatność wynosi 50%. Osobom poniżej 65. roku życia, które mają schorzenia współistniejące, lekarz rodzinny może wystawić receptę na 50-procentową refundację takiej szczepionki. Po raz pierwszy refundowana będzie szczepionka przeciw grypie dla dzieci w wieku 3–5 lat. Szczepienia dla pracowników służby zdrowia będą bezpłatne. Wiceminister zdrowia przypomniał, że możliwość skierowania na test w kierunku COVID-19 mają lekarze rodzinni, jeśli w czasie teleporady pacjent zgłosi 4 podstawowe objawy zakażenia koronawirusem, czyli: gorączkę powyżej 38º, kaszel, duszność, zaburzenie węchu lub smaku.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych

W wyniku głosowania (49 senatorów za, 1 – przeciw, 46 wstrzymało się od głosu) Izba zdecydowała o wniesieniu do Sejmu projektu noweli i upoważniła senatora Marka Borowskiego do reprezentowania Senatu w dalszych pracach nad nim.

Projekt nowelizacji, z którego inicjatywą wystąpiła grupa senatorów, ma na celu przywrócenie emerytom urodzonym także w innym roku niż 1953 r. (dotyczyła ich nowelizacja ustawy z 19 czerwca 2020 r.) pełnej podstawy obliczenia emerytury pomniejszonej w 2012 r. o kwoty pobranych tzw. emerytur wcześniejszych.

Sprawozdanie Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji z rozpatrzonych w 2019 roku petycji

Przewodniczący komisji praw człowieka senator Aleksander Pociej poinformował, że w 2019 r. marszałek Senatu skierował do komisji 91 petycji, w tym 77 indywidualnych i 14 zbiorowych. Komisja kontynuowała też prace nad 20 petycjami z 2018 r. Po przeanalizowaniu petycji komisja zdecydowała o kontynuowaniu prac nad 24 petycjami; 2 petycje na wniosek ich autorów zostały pozostawione bez rozpatrzenia. Decydując o zakończeniu prac nad 4 petycjami, komisja skierowała do kilku podmiotów prośbę o rozważenie możliwości uwzględnienia postulatów petycyjnych w pracach legislacyjnych.

Na podstawie rozpatrzonych petycji w 2019 r. uchwalone zostały 3 ustawy. Ustawa z 16 maja 2019 r. o zmianie ustawy o Policji oraz niektórych innych ustaw umożliwiła rehabilitację prawną i powrót do służby uniewinnionego w postępowaniu karnym policjanta, który został zwolniony ze służby z powodu wymierzenia kary dyscyplinarnej. Analogiczne zmiany objęły funkcjonariuszy Straży Granicznej, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, CBA, Służby Wywiadu Wojskowego i Służby Kontrwywiadu Wojskowego oraz Służby Więziennej. Na podstawie ustawy z 16 maja 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania administracyjnego można nadawać pisma w placówce pocztowej operatora świadczącego usługi pocztowe w innym państwie członkowskim Unii Europejskiej, co jest równoznaczne z wniesieniem pisma do organu i uznaniem, że wymagany termin został zachowany. Celem ustawy z 19 lipca 2019 r. o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego oraz niektórych innych ustaw było uznanie soboty za dzień równorzędny z dniem uznanym przez kodeks za dzień wolny od pracy co było niezbędne do ustalenia końca biegu terminu określonego dla dokonania czynności procesowej.

W petycjach rozpatrzonych w 2019 r. najczęściej postulowano zmiany prawa cywilnego i procedury cywilnej, prawa pracy, przepisów prawa rodzinnego i opiekuńczego oraz o emeryturach i rentach, podatków i finansów publicznych, opłat za użytkowanie wieczyste, sytuacji osób niepełnosprawnych, ich opiekunów oraz świadczeń, a także przepisów prawa karnego i procedury karnej.

Senator Aleksander Pociej podkreślił, że co roku wzrasta liczba petycji kierowanych do Senatu. W latach 2009–15 wpływało ok. 18 petycji rocznie. W 2016 r. było to już 69 petycji, a w 2018 r. – 84 petycje. Zwrócił też uwagę, że zmienił się stosunek liczbowy petycji indywidualnych do zbiorowych. Do 2015 r. przeważały petycje zbiorowe, bardzo często wnoszone przez duże stowarzyszenia, a od 2016 r., czyli od momentu wejścia w życie ustawy o petycjach, najwięcej jest petycji indywidualnych. Coraz częściej petycje indywidualne zawierają od kilku do kilkunastu postulatów, które dotyczą różnych aktów prawnych.

Przewodniczący komisji praw człowieka senator Aleksander Pociej zapowiedział też podjęcie prac nad inicjatywą ustawodawczą w sprawie zmian w ustawie o petycjach. Najważniejsze z nich to: wprowadzenie jednego wykazu petycji wpływających do Sejmu, Senatu i organów administracji rządowej, co ułatwiłoby obywatelom i organom państwowym zorientowanie się w tematyce składanych petycji, ograniczenie składania petycji tylko do jednej instytucji, umożliwienie ustnego składania petycji do protokołu, ograniczenie liczby petycji składanych przez tę samą osobę.

Informacja o działalności Rzecznika Praw Dziecka za rok 2019 wraz z Uwagami o stanie przestrzegania praw dziecka

Rzecznik praw dziecka Mikołaj Pawlak podkreślił, że w swojej działalności kieruje się przede wszystkim dobrem dziecka i bierze pod uwagę, że naturalnym środowiskiem i miejscem rozwoju dziecka jest rodzina. Odnosząc się do swoich uprawnień, rzecznik poinformował, że zmienił zasady pracy swojego biura dotyczące spraw z tzw. przystąpieniem, czyli działalnością rzecznika przed sądami rodzinnymi. „Praktyka obecnie obowiązująca w biurze jest taka, że to pracownik musi mnie przekonać, że do sprawy z jakiejś przyczyny nie przystępujemy i tylko ją monitorujemy” – mówił rzecznik. „Wiem, że najtrudniejsze sprawy dotyczące dzieci to te dziejące się przed sądami, a system prawa polskiego nie przewiduje odrębnego pełnomocnika, adwokata dziecka, tym adwokatem chroniącym prawa dzieci ma być rzecznik praw dziecka” – argumentował.

Rzecznik Mikołaj Pawlak w swoim wystąpieniu omówił też inne formy swojej działalności w 2019 r., takie jak np. dziecięcy telefon zaufania, interwencje dotyczące funkcjonowania żłobków, ośrodków opiekuńczo-wychowawczych, młodzieżowych ośrodków wychowawczych, zakładów poprawczych, udział w postępowaniach dyscyplinarnych dotyczących nauczycieli i pedagogów, kontrole stanu przestrzegania praw dziecka w systemie edukacji, udział w postępowaniach sądowoadministracyjnych dotyczących spraw polskich dzieci mieszkających za granicą, a także cudzoziemców żyjących w Polsce. W 2019 r. rzecznik praw dziecka przygotował 39 wystąpień generalnych. W jego ocenie okazały się one częściowo skuteczne, bo były podstawą do zmian w świadczeniach wychowawczych czy w prawie karnym chroniącym prawa dziecka.

Rzecznik wskazał na konieczność wprowadzenia zmian w organizacji młodzieżowych ośrodków wychowawczych, usprawnienia działalności sądów rodzinnych, wprowadzenia tzw. alimentów natychmiastowych czy rodzinnych postępowań mediacyjnych, rozszerzenia kompetencji rzecznika praw dziecka o sprawy karne.