Na swym posiedzeniu, zgodnie z art. 6 ust. 3 ustawy z 11 marca 2004 r. o współpracy Rady Ministrów z Sejmem i Senatem w sprawach związanych z członkostwem Rzeczypospolitej Polskiej w Unii Europejskiej, Komisja Spraw Unii Europejskiej zaopiniowała następujące projekty aktów prawnych Unii Europejskiej:

- Wnioski nierozpatrywane - sygnatura Rady UE 13535/04, 13682/04, 13562/04.

- Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego instrument finansowy na rzecz współpracy rozwojowej i gospodarczej (Proposal for a Regulation of the European Parliament and of the Council establishing a financing instrument for development cooperation and economic cooperation) (COM(2004) 629) wraz z projektem stanowiska rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13689/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

Referent: senator Bernard Drzęźla.

Jak poinformowano podczas posiedzenia, Komisja Europejska przedstawiła propozycję instrumentu finansowego na rzecz współpracy rozwojowej i gospodarczej (DCECI) w ramach Nowej Perspektywy Finansowej na lata 2007-2013 r. Proponowany przez KE instrument ma objąć wszystkie te kraje, które nie zostaną włączone do Instrumentu Przedakcesyjnego i Instrumentu Sąsiedztwa i Partnerstwa, ale bez krajów i terytoriów zamorskich, stowarzyszonych ze Wspólnotą na podstawie art. 182 oraz 188 Traktatu o WE. W praktyce oznacza to objęcie nowym instrumentem finansowym przeważającej liczby państw świata - obu Ameryk, Azji (dotychczas wpieranych w ramach Asia and Latin America - ALA) oraz Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP z Europejskim Funduszem Rozwoju - EDF), a więc w zasadzie wszystkie kraje rozwijające się, objęte pomocą klasyfikowaną przez OECD jako Oficjalna Pomoc Rozwojowa (tzw. ODA).

Dodatkowo do DCECI zostaną włączone inicjatywy horyzontalne i tematyczne utworzone dla państw i regionów partnerskich, które mają uzupełniać programy geograficzne, a także stanowić zewnętrzny wymiar wewnętrznej polityki UE. Do najważniejszych celów programów tematycznych należą: promocja demokracji i praw człowieka, równości płci, zrównoważonego rozwoju, zarządzanie migracjami, wspieranie międzynarodowych inicjatyw (np. inicjatywy dla krajów zadłużonych - HIPC, Globalny Fundusz na rzecz Walki z AIDS, Gruźlicą i Malarią). W tym wymiarze instrument obejmie geograficznie wszystkie państwa, łącznie z sąsiedzkimi i kandydackimi.

DCECI stanie się narzędziem nowej polityki współpracy rozwojowej i gospodarczej i z jego środków będzie finansowana: polityka rozwojowa UE wobec krajów rozwijających się, pomoc techniczna dla państw znajdujących się w okresie transformacji, ale także, i współpraca gospodarcza, handlowa, naukowa, kulturalna z krajami rozwiniętymi. Działania finansowane ze środków DCECI będą, zgodnie z projektem rozporządzenia, dotyczyły wszelkich form współpracy mogących pomóc w osiągnięciu celów wymienionych w art. 177-181a TWE oraz zobowiązań międzynarodowych podjętych przez Wspólnotę.

W swoim komunikacie nt. instrumentów pomocy zewnętrznej w ramach Przyszłej Perspektywy Finansowej 2007-2013 [Communication from the Commission to the Council and the European Parliament On the Instruments for External Assistance under the Future Financial Perspective 2007-2013 COM (2004) 626 final] KE stwierdza, iż nowy instrument obejmie także "sukcesora" 9 EDF. Oznacza to w praktyce podtrzymanie przez KE dążenia do włączenia EDF do budżetu regularnego UE (tzw. budżetyzację EDF) mimo braku zgody państw członkowskich w tej sprawie.

KE proponuje ujednolicone ramy programowania i alokacji funduszy pomocowych dla państw objętych nowym instrumentem. Dostarczanie pomocy zewnętrznej będzie się opierać na wieloletnich dokumentach strategicznych: geograficznych dla poszczególnych regionów i państw (Poverty Reduction Strategy Papers - PRSPs, Indicative Programmes - Ips) oraz tematycznych dla finansowania globalnych i horyzontalnych inicjatyw (Thematic Strategy Papers), w szczególności mających na celu promocję wewnętrznej polityki UE poza jej granicami. Procedury przygotowywania i przyjmowania tych dokumentów są zgodne z przyjętymi do tej pory regulacjami w toku reformy działań zewnętrznych UE oraz zasadami uzgodnionymi między państwami członkowskimi i funkcjonują już z powodzeniem w ramach Umowy z Cotonou z państwami AKP.

Państwa członkowskie będą zaangażowane bezpośrednio w proces programowania pomocy na dwóch poziomach: lokalnie, w kraju biorcy pomocy poprzez koordynację działań PC z przedstawicielami KE oraz w Brukseli - poprzez udział w procedurze komitologii. W przygotowanie strategii będą oczywiście, jak do tej pory, zaangażowane państwa i regiony biorcy pomocy. Przyjęcie dokumentów programowych nastąpi po otrzymaniu opinii komitetu zarządzającego, składającego się z przedstawicieli państw członkowskich pod przewodnictwem KE (propozycja komisji może być zablokowana większością kwalifikowaną). Decyzje finansowe komisji natomiast będą miały formę programów działania, jednego dla każdego kraju i regionu, i będą podejmowane bez zastosowania procedury komitologii. KE przekaże państwom członkowskim program działania do wiadomości w przeciągu miesiąca od podjęcia decyzji.

Na mocy projektu rozporządzenia państwa członkowskie zostały zobowiązane do ścisłej koordynacji działań i wymiany informacji. Jest to zgodne z zobowiązaniami traktatowymi państw członkowskich, począwszy od TUE z Maastricht, i praktyką tzw. 3Cs - coordination (koordynacji działań pomiędzy państwami członkowskimi i WE w celu uniknięcia ich powtarzania), complementarity (komplementarności działań Wspólnot wobec podejmowanych przez państwa członkowskie) and coherence (spójności polityki na rzecz rozwoju a innymi politykami UE).

W przedstawionym Komisji Spraw Unii Europejskiej projekcie stanowiska rządu w sprawie proponowanego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady ustanawiającego instrument finansowy na rzecz współpracy rozwojowej i gospodarczej stwierdzono, że Polska pozytywnie ocenia proponowaną przez KE reformę instrumentów tematycznych i geograficznych. W opinii rządu, znaczne zmniejszenie liczby i procedur instrumentów finansowych, nadanie im większej spójności powinno przyczynić się do lepszej koordynacji i większej skuteczności w działaniach zewnętrznych UE. W przedstawionym projekcie stanowiska zgłoszono jednak szereg uwag.

Polska podtrzymała swoje negatywne stanowisko w sprawie budżetyzacji Europejskiego Funduszu Rozwoju. Jak stwierdzono, w sytuacji gdy część państw członkowskich jest nadal temu przeciwna, przyjmowanie założenia włączenia budżetu EDF do budżetu UE jest niewłaściwe.

Polska opowiada się za utrzymaniem EDF poza budżetem ogólnym - UE EDF jest instrumentem specyficznym, wykorzystującym odrębne porozumienie UE z państwami Afryki, Karaibów i Pacyfiku (ACP). Porozumienie to, mające na celu rozwój krajów ACP w zakresie rolnictwa, przemysłu oraz infrastruktury, odzwierciedla ich związki historyczne z niektórymi Państwami Członkowskimi UE.

W wypadku gdyby nie udało się utrzymać odrębności EDF, Polska będzie opowiadać się nie za wydzieleniem w ramach instrumentu środków pomocowych dla AKP, ale za wyznaczeniem ogólnej puli dla wszystkich państw rozwijających się. Może to pomóc w podniesieniu rozmiaru pomocy dla państw Azji Środkowej i najuboższych państw Azji Południowo-Wschodniej. Konieczne będzie takie określenie kryteriów pomocy, aby trafiła ona przede wszystkim do państw najuboższych i w procesie transformacji, a w mniejszym stopniu i selektywnie do państw o dochodzie zbliżonym do Polski.

W opinii rządu, zarezerwowanie konkretnej sumy na pomoc rozwojową dla krajów rozwijających się nie tylko regionu Afryki, Karaibów i Pacyfiku będzie konieczne, biorąc pod uwagę zobowiązanie Wspólnoty do realizacji celów milenijnych.

Art. 8 projektu rozporządzenia w sprawie utworzenia DCECI dotyczy możliwości podjęcia przez KE specjalnych środków w wypadku wystąpienia nieprzewidzianych w strategiach okoliczności lub, gdy zdaniem KE, zaistnieje taka potrzeba (in the event of unforseen need or circumstatances). Podejmowanie tego typu decyzji ma pozwolić, zdaniem Komisji Europejskiej, na większą elastyczność działań zewnętrznych i szybką reakcję Wspólnoty w sytuacjach kryzysowych. Tego typu środki mogą być wdrożone po uzyskaniu opinii doradczej państw członkowskich (w wypadku zastosowania procedury doradczej KE jest zobowiązana do uwzględnienia w najwyższym stopniu opinii komitetu, nie ma jednak ona dla komisji mocy wiążącej). Zdaniem Polski, ten zapis wymaga doprecyzowania, gdyż daje KE dużą dowolność w decydowaniu o konieczności wprowadzenia zmian do wieloletnich programów. Konieczne jest co najmniej zdefiniowanie zasad i celów zastosowania takiej procedury, szczególnie wobec założenia, iż wszelkie działania o charakterze nieprzewidzianym będą finansowane z instrumentu stabilności.

Zgodnie z art. 22 projektu rozporządzenia komisja ma możliwość objęcia tym instrumentem krajów i regionów nie będących jego beneficjentami, tj. państw sąsiedzkich i kandydackich. Pewne obawy rodzi duża doza dowolności w podejmowaniu tego typu decyzji przez KE. Może to także ułatwić przesunięcie dodatkowych środków pomocowych do obszaru bliższego UE, np. Zakaukazia lub Mołdowy, co leżałoby w interesie Polski. Niemniej jednak oba artykuły przyznające KE duże prerogatywy w decydowaniu, kto i w jakich okolicznościach ma pomoc dostawać, zdaniem rządu, wymagają szczegółowego wyjaśnienia na forum grup roboczych Rady, które zajmą się analizą propozycji poszczególnych instrumentów.

Ponadto w przedstawionym projekcie stanowiska stwierdzono, że Polska dostrzega korzyści w inicjatywie KE, mającej na celu uproszczenie zasad komitologii i przypisania tylko jednego komitetu do każdego z proponowanych instrumentów, jakkolwiek zajęcie ostatecznego stanowiska w tej kwestii będzie wymagało dyskusji i analizy skutków proponowanych zmian.

Polska popiera klauzulę zawieszenia pomocy z zastrzeżeniem, że powinna ona mieć zastosowanie jedynie w wyjątkowych sytuacjach.

W projekcie stanowiska rządu wyrażono wątpliwość co do celowości zapewnienia dodatkowych środków na współpracę regionów ultraperyferyjnych UE z państwami sąsiedzkimi - temu mają służyć środki z instrumentu sąsiedztwa i partnerstwa.

Ponadto wyrażono przekonanie, że zaproponowane przez KE zmiany zmierzające do zunifikowania mechanizmów realizowania polityki zewnętrznej UE, w tym objęcie jednym instrumentem większości krajów rozwijających się i w okresie transformacji, przyczynią się do sprawniejszej realizacji celów polityki rozwojowej UE oraz przyjętych przez Wspólnotę zobowiązań międzynarodowych, jak milenijne cele rozwojowe.

W rozporządzeniu Komisja Europejska proponuje wyasygnowanie w ramach DCECI na okres obowiązywania Nowej Perspektywy Finansowej, czyli 2007-2013 r., łącznej kwoty w wysokości 44 229 mln euro. 23 572 mln euro mają być zarezerwowane dla państw regionu Afryki, Karaibów i Pacyfiku z wyłączeniem RPA i Timoru Wschodniego. Zdaniem Polski, jest to znaczący wzrost w stosunku do środków przeznaczonych na kraje AKP w ramach 9 edycji EDF, czyli 13,5 mld euro.

Jak stwierdzono w uzasadnieniu przedstawionego projektu stanowiska rządu, nie przewiduje się bezpośrednich skutków prawnych. Pośrednio proponowane rozporządzenie spowoduje znaczne uproszczenie zasad programowania, implementacji i ewaluacji pomocy realizowanej przez Unię Europejską. Dla Polski będzie miało znaczenie ujednolicenie procedur przetargowych na wykonawców projektów i programów pomocowych realizowanych ze wsparciem funduszy europejskich w większości krajów świata.

Proponowane rozporządzenie nie będzie również miało bezpośrednich skutków społecznych dla Polski. W dłuższym okresie można się spodziewać pozytywnych efektów wprowadzenia regulacji, np. ograniczenia presji migracyjnej z państw rozwijających się do UE i Polski, rozszerzenia strefy stabilizacji i poprawy bezpieczeństwa międzynarodowego.

W opinii rządu, trudno obecnie określić wymierność skutków gospodarczych w związku z proponowanym wprowadzeniem instrumentu finansowego na rzecz współpracy rozwojowej i gospodarczej (DCECI) w ramach Nowej Perspektywy Finansowej na lata 2007-2013. Można jednak założyć, iż proponowany przez KE instrument pozwoli w większym stopniu na realizację przez UE celów milenijnych, w tym m.in. rozwój gospodarczy państw objętych systemem ww. instrumentu, włączenie państw beneficjantów w gospodarkę światową i rozwój współpracy gospodarczej. Niewątpliwie, proponowane uproszczenie procedur przetargowych ułatwi dostęp polskich podmiotów do środków na projekty pomocowe. Wzrost stabilizacji i bezpieczeństwa w państwach poza UE oraz ich rozwój gospodarczy i poprawa warunków instytucjonalno-prawnych powinny przynieść w dłuższym terminie korzyści wynikające z rozwoju współpracy gospodarczej.

Zgodnie z projektem rozporządzenia Europejski Fundusz Rozwoju, będący głównym instrumentem pomocy rozwojowej WE dla państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) oraz krajów i terytoriów zamorskich (OCT), ma zostać włączony do budżetu ogólnego UE. W wypadku podjęcia takiej decyzji, w opinii polskiego rządu, budżetyzacja EDF spowoduje zwiększenie wydatków budżetowych UE (o kwotę odpowiadającą EDF) oraz wzrost składek wszystkich państw członkowskich. Sprzeciw wobec propozycji włączenia kolejnego (dziesiątego) EDF do budżetu ogólnego UE wynika m.in. z faktu, iż taki zabieg oznaczałby finansowanie tego funduszu zgodnie z zasadami uczestnictwa w systemie środków własnych UE (Polska finansowałaby zatem ok. 2% wartości tego programu), podczas gdy w obecnym systemie finansowania pomocy rozwojowej dla państw Afryki, Karaibów i Pacyfiku (AKP) wysokość składek do kolejnych edycji EDF jest negocjowana przez państwa członkowskie pod przewodnictwem Komisji Europejskiej. Państwa związane historycznie bądź handlowo z krajami AKP, mogą przekazywać na ten cel większą pomoc niż pozostałe kraje członkowskie, w większym stopniu zainteresowane pomocą rozwojową dla innych państw. Z punktu widzenia Polski bardziej zasadne byłoby udzielanie z budżetu krajowego - w ramach współpracy bilateralnej - pomocy krajom, które są priorytetowe ze względu na polską politykę zagraniczną, m.in. kraje WNP, Irak czy Afganistan. W związku z powyższym w wypadku pozostawienia EDF poza budżetem ogólnym udział Polski w ponoszeniu ciężarów finansowych będzie zapewne mniejszy niż 2%.

Zakładając zatem, że - zgodnie z propozycjami Rady - w ramach DCECI (który ma zostać sukcesorem EDF) w okresie npf wysokość finansowania instrumentu wyniesie 44 229 mln euro, wzrost polskiej składki związanej z jego funkcjonowaniem wyniesie około 2% kwoty programu. Oznacza to, że w okresie 2007-2013 polska składka zwiększy się mniej więcej o 884,58 mln euro. Średnioroczny wzrost polskiej składki z tego tytułu wynosi zatem około 126,4 mln euro.

Po analizie wyłącznie środków zarezerwowanych dla państw regionu Afryki, Karaibów i Pacyfiku (tj. de facto obecnie objętych EDF) szacuje się, że budżet UE wzrośnie o 23 572 mln euro. Oznacza to zatem wzrost wysokości polskiej składki o 471,44 mln euro w okresie całej npf (odpowiednio ok. 67,3 mln euro średniorocznie).

W opinii przyjętej przez Komisję Spraw Unii Europejskiej wyrażono poparcie dla wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady z uwzględnieniem uwag zawartych w projekcie stanowiska rządu.

- Wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie stanowiska Wspólnoty w odniesieniu do utworzenia wspólnego komitetu konsultacyjnego mającego być przedmiotem decyzji Rady Stowarzyszenia utworzonego przez Układ Europejski pomiędzy Wspólnotami Europejskimi i Rumunią (Proposal for a Council Decision on the Community position in relation to the establishment of a joint consultative committee to be decided on by the Association Council established by the Europe Agreement between the European Communities and Romania) (COM(2004) 677) wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13737/04.

Resort wiodący: Ministerstwo spraw Zagranicznych.

Referent: senator Edmund Wittbrodt.

Celem przedmiotowej decyzji opiniowanej przez Komisję Spraw Unii Europejskiej było utworzenie na mocy art. 111 Układu Europejskiego ustanawiającego stowarzyszenie pomiędzy Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, oraz Rumunią, z drugiej strony, komitetu o charakterze konsultacyjnym, w którego skład wchodziliby przedstawiciele Komitetu Regionów Wspólnot Europejskich oraz Rumuńskiego Komitetu Łącznikowego ds. Współpracy z Komitetem Regionów.

Komitet ma stanowić forum dialogu i współpracy między władzami regionalnymi i lokalnymi Wspólnoty Europejskiej i Rumunii w zakresie wszelkich kwestii związanych z integracją europejską, w szczególności polityki regionalnej UE oraz wprowadzania w życie zasady subsydiarności, a także spraw związanych z realizacją Układu Europejskiego oraz strategii przedakcesyjnej. Projekt decyzji zakłada, że komitet pełniłby funkcję konsultacyjną wobec Rady Stowarzyszenia, która mogłaby zwracać się do komitetu z prośbą o opinię w kwestiach mających implikacje regionalne.

W projekcie stanowiska rządu w tej sprawie, przedstawionym Komisji Spraw Unii Europejskiej, stwierdzono, że Polska popiera proponowaną decyzję Rady.

W opinii rządu, w związku ze zbliżającym się członkostwem Rumunii w UE (planowanym na 1 stycznia 2007 r.) zasadne jest utworzenie forum współpracy między władzami regionalnymi i lokalnymi obecnych państw członkowskich i Rumunii. W uzasadnieniu przypomniano, że Polska, popierając dążenia Rumunii do przystąpienia do UE, podkreślała wolę współpracy i wymiany doświadczeń w zakresie integracji europejskiej. W ramach działalności komitetu przedstawiciele Polski, wraz z innymi delegacjami państw członkowskich, będą mogli dzielić się swoimi doświadczeniami z realizacji polityki regionalnej UE (opracowywania planów i strategii rozwoju regionalnego) oraz wykorzystywania funduszy strukturalnych. Przedstawiciele Polski będą również mieli możliwość śledzenia postępów we wdrażaniu przez władze lokalne i regionalne rumuńskie acquis communautaire, zwłaszcza w zakresie polityki regionalnej, a także pozyskiwania informacji na temat stopnia przygotowania władz rumuńskim do członkostwa w UE.

Ponadto utworzenie komitetu może przyczynić się do rozwoju bądź pogłębienia współpracy między Polską i Rumunią na szczeblu regionalnym.

Przyjęcie tej decyzji nie pociągnie za sobą żadnych skutków prawnych, gospodarczych ani nie będzie miało wpływu na budżet wspólnotowy, ponieważ wydatki związane z uczestnictwem w posiedzeniach komitetu będą pokrywane z budżetu Komitetu Regionów oraz przez władze lokalne i regionalne rumuńskie.

W przyjętej przez Komisję Spraw Unii Europejskiej opinii wyrażono poparcie dla wniosku dotyczącego decyzji Rady.

- Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady ustanawiającego Instrument Wsparcia Przedakcesyjnego (IWP) (Proposal for a Council Regulation establishing an Instrument for Pre- Accession Assistance (IPA)) (COM(200) 627) wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13687/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

Referent: senator Bernard Drzęźla.

Jak poinformowano podczas posiedzenia Komisji Spraw Unii Europejskiej, 29 września br. Komisja Europejska przyjęła projekt rozporządzenia Rady UE dotyczący ustanowienia Instrumentu Wsparcia Przedakcesyjnego, przewidzianego do finansowania wydatków związanych z procesem integracji z UE państw regionu Bałkanów Zachodnich i Turcji.

Intencją KE jest, aby IPA uwzględniał doświadczenia zebrane w okresie przygotowania do członkostwa w UE Polski i pozostałych krajów "dziesiątki" oraz pozwolił na elastyczne dostosowanie wsparcia finansowego do sytuacji i potrzeb poszczególnych krajów, a także do zmian wynikających z postępów w procesie ich integracji z UE, w tym zmian związanych z uzyskaniem oficjalnego statusu kraju kandydującego do członkostwa.

IPA zastąpi dotychczasowe instrumenty finansujące procesy dostosowawcze w krajach kandydujących (PHARE, SAPARD, ISPA, PHARE CBC, CARDS oraz instrument wspierający reformy w Turcji), przejmując również zakres tematyczny udzielanego wsparcia i wprowadzając harmonizację zasad dotyczących implementacji, tak by umożliwić uzyskanie efektu synergii z wykorzystania środków pochodzących dotąd z różnych funduszy i wykorzystywanych na różne cele. Jednocześnie przewiduje się, iż zróżnicowanie państw baneficjentów dokonane zostanie jedynie na podstawie kryterium posiadania (lub nie) oficjalnego statusu kraju kandydującego do członkostwa, nadanego decyzją Rady Europejskiej. Zgodnie z tym, w jednej grupie (umieszczonej w aneksie II do rozporządzenia) znajdą się początkowo Turcja i Chorwacja, w drugiej natomiast państwa określane (na mocy decyzji szczytu w Salonikach z czerwca 2003 r.) mianem potencjalnych kandydatów, tj. FYROM, Albania, Bośnia i Hercegowina oraz Serbia i Czarnogóra (przejście któregoś z nich do pierwszej grupy będzie uwarunkowane zmianą statusu, zgodnie z decyzją Rady Europejskiej).

Przewiduje się również, iż zakres wsparcia kierowanego do poszczególnych państw będzie zależny od ich przynależności do jednej z grup. I tak potencjalni kandydaci będą uprawnieni do korzystania ze wsparcia na potrzeby budowy instytucji i umacniania demokracji, rozwoju społeczno-gospodarczego, współpracy regionalnej i transgranicznej oraz częściowych dostosowań ustawodawstwa krajowego do wymogów acquis communautaire, podczas gdy kraje mające oficjalny status kandydata będą dodatkowo korzystać z pomocy umożliwiającej przygotowanie do absorpcji środków z funduszy strukturalnych UE oraz pozwalającej na wdrożenie całości dorobku prawnego Wspólnot. Dodatkowo, proponuje się, aby zasady korzystania ze wsparcia na rozwój regionów, rolnictwa, obszarów wiejskich i zasobów ludzkich odpowiadały (na tyle, na ile jest to możliwe) regułom właściwym dla funduszy strukturalnych UE, tak aby państwa kandydujące już w okresie przedakcesyjnym miały możliwość przygotowania instytucji i wdrożenia obowiązujących w UE mechanizmów, a następnie (tj. po uzyskaniu członkostwa) mogły efektywnie wykorzystywać przeznaczone dla nich środki.

Projekt Komisji Europejskiej przewiduje również wykorzystywanie instrumentów sprawdzonych w okresie naszego przygotowania do członkostwa i wspomagających implementację acquis (chodzi m.in. o projekty twinningowe i wsparcie TAIEX). Określa też grono podmiotów uprawnionych do uczestnictwa w przetargach i kontraktach finansowanych ze środków pomocowych, zaliczając do nich osoby fizyczne i prawne pochodzące z państw członkowskich UE i EOG, krajów korzystających ze wsparcia IPA oraz instrumentu sąsiedztwa, a także organizacje międzynarodowe (te same reguły odnoszą się do świadczących usługi). Zastrzega się przy tym możliwość zmian w tej liście, wprowadzanych na zasadzie case by case i tylko w ściśle umotywowanych wypadkach.

W projekcie zamieszczono też klauzulę umożliwiającą radzie (na wniosek komisji) do-konanie zmian w zakresie udzielanej pomocy w wypadku, gdy kraj beneficjant dopuści się naruszenia podstawowych norm demokracji, rządów prawa, praw człowieka lub praw mniejszości albo gdy postępy we wdrażaniu priorytetów partnerstwa europejskiego lub partnerstwa na rzecz członkostwa zostaną uznane za niewystarczające.

Ogółem, na wydatki w ramach IPA w latach 2007-2013 przewidziano 14,653 mld euro. Chociaż projekt nie zawiera jeszcze propozycji dotyczących rozdziału środków na poszczególne kraje, wspomina, iż wszystkie państwa uzyskujące oficjalny status kandydata będą otrzymywać wsparcie porównywalne (w przeliczeniu na głowę mieszkańca) z tym, które w obecnym budżecie przewidziane było dla 10 kandydatów z państw Europy Środkowowschodniej. Inaczej potraktowana będzie jedynie Turcja ze względu na jej wielkość i możliwości absorpcyjne (przewiduje się dla niej stały wzrost wsparcia w latach 2007-2013).

W przedstawionym Komisji Spraw Unii Europejskiej projekcie stanowiska rządu stwierdzono, że Polska popiera ogólne założenia dotyczące instrumentu wsparcia przedakcesyjnego, przedłożone przez Komisję Europejską w projekcie rozporządzenia Rady UE.

W opinii rządu, na poparcie zasługują zaproponowane przez Komisję Europejską rozwiązania o charakterze systemowym, mające na celu zmniejszenie liczby instrumentów finansowych i ujednolicenie procedur związanych z przygotowaniem projektów oraz zarządzaniem środkami finansowymi. Zabieg ten powinien pozwolić na usprawnienie administracyjnej obsługi cyklu projektowego i poprawę efektywności wykorzystania dostępnych funduszy poprzez uzyskanie efektu synergii z wykorzystania środków pochodzących dotąd z różnych źródeł.

Pozytywnie oceniono także objęcie jednym instrumentem wszystkich państw regionu Bałkanów Zachodnich. Rozwiązanie to powinno umożliwić im realizację zaleceń UE, nakładających na te kraje obowiązek rozwoju i umacniania współpracy regionalnej. Istnienie w całym regionie jednolitych zasad zarządzania środkami pomocowymi stworzyłoby korzystne warunki techniczne do realizacji projektów współpracy transgranicznej i innych z udziałem dwóch lub więcej państw. Rozwiązanie to wychodzi również naprzeciw postulatom zgłaszanym przez szereg państw członkowskich UE (w tym przez Polskę) podczas tegorocznej dyskusji przeglądowej, poświęconej ocenie funkcjonowania Europejskiej Agencji ds. Odbudowy (European Agency for Reconstruction - EAR) i programu CARDS.

Zdaniem rządu, utworzenie jednolitych ram finansowego wsparcia działań przybliżających Turcję do członkostwa ma duży walor porządkujący, a jego spodziewaną konsekwencją może być uzyskanie efektu synergii poprzez optymalizację zasad wykorzystania środków wspólnotowych. Należy zwrócić uwagę, że nowy instrument wsparcia przedakcesyjnego IPA ma zasadniczą przewagę nad dotychczasowymi regulacjami z racji maksymalnego zbliżenia konstrukcji poszczególnych komponentów i zasad obowiązujących w odniesieniu do programowania i zarządzania środkami do metod funkcjonowania programów dostępnych dla krajów członkowskich UE. Odnosi się to w szczególności do funduszy strukturalnych i programów rozwoju regionalnego. Ułatwi to nie tylko realizację Narodowego Programu Przygotowania do Członkostwa, ale także pozwoli na lepsze przygotowanie administracji do zarządzania programami europejskimi po ew. uzyskaniu członkostwa.

Pozytywnie oceniono także fakt, że wszystkie państwa uzyskujące oficjalny status kandydata - z wyjątkiem Turcji - będą otrzymywać wsparcie porównywalne (w przeliczeniu na głowę mieszkańca) z tym, które w obecnym budżecie przewidziane było dla 10 kandydatów z państw Europy Środkowowschodniej.

Ponadto podkreślono, że proponowane rozporządzenie przyczyni się do znacznego uproszczenia i ujednolicenia zasad programowania, implementacji i ewaluacji pomocy udzielonej przez Unię Europejską krajom regionu Bałkanów Zachodnich i Turcji. Bezpośrednim skutkiem dla Polski będzie ujednolicenie procedur przetargowych dla wykonawców projektów i programów pomocowych oraz dostawców usług świadczonych na rzecz państw beneficjantów i finansowanych ze środków IPA.

Jak stwierdzono w uzasadnieniu projektu stanowiska rządu, na obecnym etapie prac trudno dokonać precyzyjnej oceny skutków finansowych proponowanych rozwiązań dla Polski. Będzie to możliwe po przedłożeniu przez Komisję Europejską ostatecznych propozycji odnośnie do udziału IPA w ogólnej puli budżetu UE. Niemniej jednak już na obecnym etapie prac można stwierdzić, iż przyjęcie omawianej propozycji będzie skutkować koniecznością poniesienia określonego kosztu finansowego przez każde państwo członkowskie, oznacza bowiem obciążenie budżetu ogólnego UE w latach 2007-2013 kwotą 14 653 mln euro. Przyjmując zatem szacunki dotyczące wysokości procentowego wkładu Polski w finansowanie budżetu UE na poziomie 2% w trakcie trwania całej npf, można stwierdzić, że w związku z przyjęciem i wdrożeniem ww. instrumentu Polska poniesie wydatki równe 2% jego wartości, czyli około 293,06 mln euro. Średniorocznie w latach 2007-2013 oznacza to udział polskiej składki w wysokości 41,9 mln euro. Należy jednak wziąć pod uwagę, że obecnie Polska ma swój udział w instrumencie CARDS, Phare, SAPARD i ISPA oraz instrumencie wspierającym reformy w Turcji, które IPA ma zastąpić. Skutkiem pozytywnym będzie możliwość realizowania przez uprawnione polskie podmioty kontraktów i dostarczania usług finansowanych ze środków IPA (w ten sposób odzyskana zostanie część składki wpłacanej przez Polskę do budżetu UE). Należy jednak podkreślić, że ostateczna ocena ww. propozycji winna być spójna ze stanowiskiem Polski wobec całej nowej perspektywy finansowej.

W opinii przyjętej przez Komisję Spraw Unii Europejskiej wyrażono poparcie dla wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady.

- Wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie stanowiska Wspólnoty w ramach Rady Stowarzyszenia ustanowionej przez Układ Europejski między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi z jednej strony a Rumunią z drugiej strony w sprawie uczestnictwa Rumunii w systemie RAPEX na mocy dyrektywy 2001/95/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 3 grudnia 2001 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (COM(2004) 660) wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13543/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

Referent: senator Czesława Christowa.

Opiniowany przez Komisję Spraw Unii Europejskiej wniosek dotyczył decyzji Rady mającej na celu umożliwienie Rumunii uczestnictwa w systemie RAPEX. Jest to System Szybkiej Wymiany Informacji o Produktach Niebezpiecznych, utworzony dla państw członkowskich UE, na podstawie dyrektywy 2001/95/WE w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktu. Dyrektywa umożliwia państwom kandydującym do UE ubieganie się o członkostwo w systemie.

W projekcie stanowiska rządu przedstawionym Komisji Spraw Unii Europejskiej stwierdzono, że Polska nie zgłasza zastrzeżeń do opiniowanego wniosku. Za przyjęciem Rumunii do systemu RAPEX przemawia również fakt, że państwo to - podobnie jak Polska - jest członkiem Systemu Wymiany Informacji o Produktach Niebezpiecznych dla krajów Europy Środkowowschodniej - TRAPEX. Posiada więc doświadczenie niezbędne do sprawnego uczestniczenia w systemie RAPEX.

Jak stwierdzono, przyjęcie Rumunii do systemu RAPEX nie pociągnie za sobą skutków dla polskiego systemu prawnego. Powiększenie liczby państw uczestniczących w tym systemie przyczyni się, zdaniem rządu, do zwiększenia liczby produktów niebezpiecznych w systemie. Organy tworzące polski system nadzoru rynku będą więc uzyskiwały informacje o produktach niebezpiecznych wykrytych na terenie Rumunii i będą mogły przeciwdziałać ich wprowadzaniu na polski rynek. Tym samym podniesiony zostanie poziom bezpieczeństwa polskich konsumentów.

W uzasadnieniu oceniono, że przyjęcie Rumunii do systemu RAPEX nie pociągnie za sobą żadnych skutków gospodarczych i finansowych.

W opinii przyjętej przez Komisję Spraw Unii Europejskiej wyrażono poparcie dla wniosku dotyczącego decyzji Rady.

- Wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie stanowiska Wspólnoty w Radzie Stowarzyszenia ustanowionej przez Układ Europejski między Wspólnotami Europejskimi i ich Państwami Członkowskimi z jednej strony a Republiką Bułgarii z drugiej strony, dotyczącego uczestnictwa Bułgarii w systemie RAPEX na mocy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2001/95/WE z dnia 3 grudnia 2001 r. w sprawie ogólnego bezpieczeństwa produktów (COM(2004) 661) wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13544/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Spraw Zagranicznych.

Referent: senator Czesława Christowa.

Opiniowany przez Komisję Spraw Unii Europejskiej wniosek dotyczył decyzji Rady mającej na celu umożliwienie Bułgarii uczestnictwa w systemie RAPEX.

W przedstawionym komisji projekcie stanowiska rządu stwierdzono, że Polska nie zgłasza zastrzeżeń do wniosku. W opinii rządu za przyjęciem Bułgarii do systemu RAPEX przemawia również fakt, że państwo to - podobnie jak Polska - jest członkiem Systemu Wymiany Informacji o Produktach Niebezpiecznych dla krajów Europy Środkowowschodniej (TRAPEX). Posiada więc doświadczenie niezbędne do sprawnego uczestniczenia w systemie RAPEX.

Jak oceniono, przyjęcie Bułgarii do systemu RAPEX nie pociągnie za sobą skutków dla polskiego systemu prawnego.

W opinii rządu, zwiększenie liczby państw uczestniczących w RAPEX przyczyni się do zwiększenia liczby produktów niebezpiecznych w systemie. Organy tworzące polski system nadzoru rynku będą więc uzyskiwały informacje o produktach niebezpiecznych wykrytych na terenie Bułgarii i będą mogły przeciwdziałać ich wprowadzaniu na polski rynek. Tym samym podniesiony zostanie poziom bezpieczeństwa polskich konsumentów.

Ponadto przyjęcie Bułgarii do systemu RAPEX nie pociągnie za sobą żadnych skutków gospodarczych i finansowych.

W opinii przyjętej przez Komisję Spraw Unii Europejskiej wyrażono poparcie dla wniosku dotyczącego decyzji Rady.

- Wniosek dotyczący rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady dotyczącego wzajemnej pomocy administracyjnej w celu ochrony interesów finansowych Wspólnoty przed nadużyciami finansowymi i wszelkimi innymi działaniami niezgodnymi z prawem (COM(2004) 509) wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 12993/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Finansów.

Referent: senator Bernard Drzęźla.

Celem opiniowanego przez Komisję Spraw Unii Europejskiej projektu rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady, dotyczącego wzajemnej pomocy administracyjnej w celu ochrony interesów finansowych Wspólnoty przed nadużyciami finansowymi i wszelkimi innymi działaniami niezgodnymi z prawem, jest zapewnienie skutecznego systemu wymiany informacji na temat nadużyć finansowych na szkodę Wspólnoty Europejskiej. Postanowienia projektu niniejszego rozporządzenia wprowadzają mechanizmy współpracy i zasady wymiany informacji pomiędzy właściwymi organami państw członkowskich oraz pomiędzy państwami członkowskimi a Komisją Europejską. Określenie zasad współpracy administracyjnej ma na celu stworzenie skutecznego systemu ochrony interesów finansowych Wspólnoty przed nadużyciami finansowymi i innymi działaniami niezgodnymi z prawem oraz stworzenia efektywnego systemu walki z przestępczością gospodarczą na dużą skalę, w tym "praniem brudnych pieniędzy", o którym mowa w art. 280 traktatu ustanawiającego Wspólnotę Europejską.

Projekt przedmiotowego rozporządzenia określa instrumenty ustanawiające zasady wzajemnej pomocy administracyjnej i jest uzupełnieniem obowiązujących aktów prawa wspólnotowego, obejmujących swoją regulacją kwestię pomocy administracyjnej w zakresie nadużyć finansowych na szkodę UE (w dziedzinie podatków pośrednich - VAT oraz polityki celnej i rolnictwa): rozporządzenia Rady (WE) nr 1798/2003 z dnia 7 października 2003 r. w sprawie współpracy administracyjnej w dziedzinie podatku od wartości dodanej i uchylające rozporządzenie (EWG) nr 218/92 oraz rozporządzenie (WE) nr 515/97 z dnia 13 marca 1997r. w sprawie wzajemnej pomocy między organami administracyjnymi państw członkowskich i współpracy między państwami członkowskimi a Komisją Europejską w celu zapewnienia prawidłowego stosowania przepisów prawa celnego i rolnego.

W projekcie stanowiska rządu przedstawionym Komisji Spraw Unii Europejskiej pozytywnie oceniono cel i skutki opiniowanego rozporządzenia, które niewątpliwie zapewni efektywniejszą ochronę interesów finansowych UE.

Podkreślono, że rozporządzenie ma jedynie na celu wypracowanie pewnych zasad kooperacji między państwami członkowskimi oraz między państwami członkowskimi a Komisją Europejską poprzez wprowadzenie określonych zasad postępowania i nie przyznaje Komisji Europejskiej czy działającemu przy niej Europejskiemu Urzędowi ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) dodatkowych uprawnień. Rozporządzenie wprowadza następujące obowiązki: obowiązek udzielania informacji przez organ wezwany - tzw. pomoc na żądanie, o której mowa w art. 5 rozporządzenia; obowiązek przeprowadzania lub zorganizowania dochodzenia administracyjnego na żądanie organu wnoszącego - art. 7 rozporządzenia. Zgodnie z rozporządzeniem organ wezwany jest zobowiązany do przekazania informacji lub przeprowadzenia dochodzenia w terminach wskazanych (art. 10 ust. 1). Dalej rozporządzenie stanowi, iż wezwany organ może jedynie wstrzymać udzielenie odpowiedzi z podaniem informacji o przyczynach niemożności udzielenia odpowiedzi oraz określić termin, w którym będzie w stanie udzielić odpowiedzi (art. 10 ust. 3). Powyższe zapisy oznaczają, iż rozporządzenie nie przewiduje sytuacji odmowy udzielenia przekazania informacji w sytuacjach szczególnych -- gdy udzielenie informacji mogłoby naruszyć interes państwowy lub porządek publiczny. Inne akty wspólnotowe dotyczące pomocy administracyjnej i nadużyć finansowych przewidują możliwość odmowy udzielenia pomocy/informacji. Art. 40 ust. 4 rozporządzenia Rady (WE) nr 1798/2003 stanowi expressis verbis o możliwości odmowy udzielenia informacji "jeżeli prowadziłoby to do ujawnienia tajemnicy handlowej, przemysłowej lub zawodowej albo procesu produkcyjnego, bądź jeżeli rozpowszechnianie tej informacji naruszyłoby porządek publiczny". Również rozporządzenie Rady (WE) nr 515/95 przewiduje możliwość odmowy dostępu do informacji osobowych w sytuacjach wskazanych w art. 36 ust. 2, m.in. w sytuacji gdy: "taka odmowa stanowi środek konieczny dla ochrony bezpieczeństwa narodowego, obrony, bezpieczeństwa publicznego oraz praw i wolności innych osób".

Jak stwierdzono w przedstawionym projekcie stanowiska, rząd uważa, iż należy wprowadzić do projektu rozporządzenia analogiczny zapis, który przyznawałby możliwości odmowy udzielenia informacji w szczególnych wypadkach - gdy udzielenie informacji mogłoby naruszyć interes państwowy lub porządek publiczny lub mieć wpływ na ochronę bezpieczeństwa narodowego. Ponadto zalecono sformułowanie zapisu w taki sposób, aby wykluczyć jego nadużycia w zakresie odmowy pomocy i ograniczyć tym samym możliwość odmowy tylko do sytuacji enumeratywnie wskazanych w rozporządzeniu. Zalecono przedstawicielowi Rzeczypospolitej Polskiej, aby na posiedzeniu Rady starał się o wprowadzenie do rozporządzenia właściwego zapisu. Stosowną propozycję zawarto w Instrukcji dla przedstawiciela RP na posiedzenie Rady.

Jak uzasadniono, postanowienia przedmiotowego rozporządzenia odnoszą się jedynie do pomocy administracyjnej i nie nadają Komisji Europejskiej oraz podległemu jej Europejskiemu Urzędowi ds. Zwalczania Nadużyć Finansowych (OLAF) żadnych dodatkowych uprawnień śledczych, które mogłyby pozostawać w sprzeczności z krajowym ustawodawstwem. Ponadto, przepisy rozporządzenia stanowią, iż stosowanie jego postanowień nie ma wpływu na stosowanie prawa krajowego (art. 2 ust. 4). Istotna jest również zasada wyrażona w rozporządzeniu, zgodnie z którą przepisów rozporządzenia nie stosuje się, gdy prawo wspólnotowe przyznaje "silniejszą" współpracę pomiędzy państwami członkowskimi oraz pomiędzy państwami członkowskimi a Komisją Europejską, w szczególności rozporządzenie nie wpływa na stosowanie rozporządzeń: nr 515/97 oraz nr 1798/2003, wskazanych w pkt I niniejszego projektu stanowiska. Zatem przepisy tego rozporządzenia mają charakter uzupełniający do przepisów szczególnych i nie uchylają ich zapisów, gdy ww. rozporządzenia przyznają bardziej szczegółową ochronę interesów finansowych UE.

W opinii rządu, przyjęcie przez Radę niniejszego rozporządzenia nie spowoduje konieczności wprowadzenia zmian do prawa krajowego, nie rodzi również żadnych skutków społecznych, gospodarczych ani finansowych.

W opinii przyjętej przez Komisję Spraw Unii Europejskiej wyrażono poparcie dla wniosku dotyczącego rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady z uwzględnieniem uwag zawartych w projekcie stanowiska rządu.

- Wniosek dotyczący decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie rewizji Perspektywy Finansowej 2000-2006 (Proposal for a Decision of the European Parliament and of the Council on the revision of the Financial Perspective 2000-2006) COM(2004) 666 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13517/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Finansów.

Referent: senator Stanisław Huskowski.

Zgodnie z obowiązującym Porozumieniem Międzyinstytucjonalnym z 1999 r. wszelkie zmiany rocznych pułapów środków przeznaczonych na poszczególne działy i pod-działy budżetowe perspektywy finansowej UE wymagają modyfikacji perspektywy finansowej. W tym wypadku Komisja Europejska zgłasza propozycję modyfikacji perspektywy finansowej 2000- 2006 wynikającą z następujących powodów:

- Przeprowadzenia tzw. modulacji, tj. przesunięcia środków przeznaczonych na dopłaty bezpośrednie z poddziału 1a "Wspólna polityka rolna" na finansowanie działań związanych z rozwojem obszarów wiejskich w ramach poddziału 1b. Proponowane przesunięcie pomiędzy poddziałami, ale w ramach jednego działu budżetowego, jest elementem reformy Wspólnej Polityki Rolnej, która została zatwierdzona przez Radę UE we wrześniu 2003 r. (Rozporządzenie KE Nr 1782/2003). Celem proponowanej modulacji jest uzyskanie równowagi pomiędzy finansowaniem działań wspierających trwały rozwój sektora rolnego oraz finansowaniem rozwoju obszarów wiejskich.

W wyniku proponowanej operacji nie zmieni się ogólny pułap zobowiązań w ramach działu 1. Rolnictwo, a transfer między poddziałami szacowany jest przez KE mniej więcej na 655 mln euro.

- W związku z wygaśnięciem programu PEACE (realizowanego w latach 2000-2004), który stanowi jeden z elementów wspierania procesu pokojowego w Irlandii Północnej Komisja Europejska proponuje wzrost środków w poddziale "fundusze strukturalne" w celu umożliwienia kontynuacji programu PEACE (o odpowiednio: 2005 - 60 mln euro, 2006 - 59 mln euro).

Jednocześnie z uwagi na osiągnięcie przez Irlandię pułapu rozwoju gospodarczego (PNB per capita powyżej 90% średniej UE), niekwalifikującego jej do kontynuacji uzyskiwania pomocy z tytułu Funduszu Spójności, Komisja Europejska proponuje redukcję środków w poddziale "Fundusz Spójności" (o odpowiednio: 2005 - 61 mln euro, 2006 - 60 mln euro).

W wyniku omówionych propozycji zmieniłaby się wysokość ogólnego pułapu działu 2. Operacje strukturalne, tj. obniżyłaby się w latach 2005-2006 o 1 mln euro rocznie.

Jak stwierdzono w projekcie stanowiska rządu przedstawionym Komisji Spraw Unii Europejskiej, że strona polska nie zgłasza uwag w zakresie merytorycznej zasadności proponowanych zmian. Jednocześnie jednak uważa, że wszelkie propozycje ingerujące w obecny kształt perspektywy finansowej nie mogą skutkować zmniejszeniem środków zagwarantowanych nowym państwom członkowskim w traktacie akcesyjnym.

Ponadto strona polska uważa, iż ze względu na niewielki zakres proponowanych zmian Komisja Europejska winna dokonać pogłębionej analizy możliwości finansowania zwiększonych wydatków w poddziale "fundusze strukturalne" w ramach obecnie obowiązujących limitów perspektywy finansowej 2000-2006.

W uzasadnieniu stwierdzono, że z uwagi na fakt, iż proponowana przez KE "modulacja" wydatków na rolnictwo nie dotyczy nowych państw członkowskich będących w trakcie okresu przejściowego stopniowo wprowadzającego dopłaty bezpośrednie dla rolników w pełnej wysokości, na obecnym etapie planowane zmiany w ramach WPR nie dotyczą Polski w sposób bezpośredni.

W zakresie faktycznego przesunięcia środków przewidzianych w ramach Funduszu Spójności dla Irlandii na finansowanie programu pokojowego w Irlandii Północnej zmiana ta nie powinna mieć wpływu na wysokość środków finansowych dla nowych państw członkowskich. Ewentualne obniżenie pułapów zobowiązań oraz płatności w ramach działu "Operacje strukturalne" w wypadku braku kontynuacji programu PEACE powodowałoby natomiast obniżenie ogólnego poziomu wydatków budżetu UE, a tym samym nieznaczne zmniejszenie składek państw członkowskich, w tym Polski.

W ocenie rządu, proponowany projekt nie powoduje żadnych skutków prawnych, społecznych, gospodarczych ani znaczących skutków finansowych. Ewentualne obniżenie pułapów zobowiązań oraz płatności w ramach działu "Operacje strukturalne" (w wypadku braku kontynuacji programu PEACE) mniej więcej o 60 mln euro rocznie mogłoby skutkować zmniejszeniem polskiej składki do budżetu ogólnego UE o mniej więcej 1,2 mln euro rocznie (przy założeniu, że Polska finansuje budżet UE w wysokości około 2%).

W opinii przyjętej przez Komisję Spraw Unii Europejskiej wyrażono poparcie dla wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady z uwzględnieniem uwag zawartych w projekcie stanowiska rządu.

- Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 1257/1999 w sprawie wsparcia rozwoju obszarów wiejskich z Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej (EFOGR) (COM(2004) 652) wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13553/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Referent: senator Krzysztof Jurgiel.

Opiniowany przez Komisję Spraw Unii Europejskiej projekt rozporządzenia miał na celu zmianę art. 47a ust. 3 lit. b rozporządzenia Rady (WE) nr 1257/1999. Zmiana ta służy uniknięciu odmiennego traktowania nowych i starych państw członkowskich w zakresie finansowania działań rolnośrodowiskowych na obszarach objętych Celem 1.

W przedstawionym komisji projekcie stanowiska rządu w tej sprawie stwierdzono, że Polska popiera przyjęcie niniejszego rozporządzenia.

Jak uzasadniono, przyjęcie tego rozporządzenia jest korzystne dla Polski, ponieważ przyczyni się do wdrażania koncepcji zrównoważonego rozwoju poprzez wyższe współfinansowanie przez UE działań rolnośrodowiskowych.

Jak stwierdzono, proponowana regulacja będzie podstawą prawną do zmniejszenia polskiego współfinansowania Działania 4 PROW do 15%.

Ponadto projekt rozporządzenia wpływa na zasady finansowania instrumentów rolnośrodowiskowych z zakresu rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa, które będą miały istotny wpływ z punktu widzenia ewentualnych skutków społecznych (poprawy warunków pracy i życia mieszkańców obszarów wiejskich). Wpłynie także na zasady finansowania działań rolnośrodowiskowych z zakresu rozwoju obszarów wiejskich i rolnictwa, które mogą mieć pewien wpływ na gospodarkę (podniesienie konkurencyjności polskich produktów rolno-żywnościowych oraz usług).

Projekt rozporządzenia określa poziom finansowania z budżetu Europejskiego Funduszu Orientacji i Gwarancji Rolnej przedsięwzięć rolnośrodowiskowych i pozwoli na zmniejszenie współfinansowania z polskiego budżetu.

W opinii przyjętej przez Komisję Spraw Unii Europejskiej wyrażono poparcie dla wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady.

- Wniosek dotyczący decyzji Rady zmieniającej decyzję 439/2000/WE z 29 czerwca 2000 w sprawie wkładu Wspólnoty w wydatki poniesione przez niektóre Państwa Członkowskie w zakresie zbierania danych, oraz w finansowanie opracowań i projektów pilotażowych dotyczących prowadzenia wspólnej polityki rybackiej (Proposal for a Council Decision amending Decision 439/2000/EC of 29 June 2000 on a financial contribution from the Community towards the expenditure incurred by certain Member States in collecting data, and for financing studies and pilot projects for carrying out the common fisheries policy) (COM(2004) 618) wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 12958/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Referent: senator Ewa Serocka.

Celem decyzji Rady opiniowanej przez Komisję Spraw Unii Europejskiej była zmiana decyzji Rady 439/200/EC z 29 czerwca 2000 r. dotyczącej finansowania przez Wspólnotę wydatków związanych ze zbieraniem danych oraz prowadzeniem projektów pilotażowych dotyczących prowadzenia wspólnej polityki rybackiej. Proponowana zmiana polegała na zmianie finansowego okresu referencyjnego z 2001-2005 na 2001-2006 oraz zwiększeniu szacunkowej kwoty wydatków związanych z realizacją zadań w ramach programu zbierania danych. Wynikała ona z opóźnień, jakie do tej pory miały miejsce, w składaniu programów przez kraje członkowskie, a w konsekwencji zatwierdzaniu wydatków z nimi związanych przez Komisję Europejską. Tym samym decyzja komisji dotycząca wydatków na rok 2006 będzie podjęta w roku 2006 zamiast 2005. Proponowane zwiększenie budżetu na badania ze 132 mln euro do 164,5 mln euro wynika między innymi z rozszerzenia UE o nowe kraje.

W przedstawionym Komisji Spraw Unii Europejskiej projekcie stanowiska rządu stwierdzono, że Polska nie wniesie zastrzeżeń do przedmiotowego projektu.

Jak poinformowano w uzasadnieniu, wejście w życie projektowanej decyzji nie spowoduje konieczności dokonania zmian w prawie krajowym ani nie wywoła skutków społecznych i gospodarczych.

Rozszerzenie ram czasowych finansowania przez Wspólnotę wydatków związanych ze zbieraniem danych oraz prowadzeniem projektów pilotażowych dotyczących wspólnej polityki rybackiej na rok 2006 będzie skutkować koniecznością poniesienia określonych kosztów finansowych przez każde państwo członkowskie, oznacza bowiem wzrost budżetu ogólnego UE w roku 2006 o kwotę 32,5 mln euro. Suma ta będzie musiała zostać sfinansowana przez wszystkie państwa członkowskie. Przyjmując zatem szacunki dotyczące wysokości procentowego wkładu Polski w finansowanie budżetu UE na poziomie 2%, koszt finansowy poparcia propozycji unijnych wynosi 2% dodatkowej kwoty przewidzianej na 2006 r., czyli około 650 tys. euro.

W opinii przyjętej przez Komisję Spraw Unii Europejskiej wyrażono poparcie dla wniosku dotyczącego decyzji Rady.

- Wniosek dotyczący decyzji Rady w sprawie wymiany informacji pochodzących z rejestru skazanych COM(2004) 664 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13742/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Sprawiedliwości.

Referent: senator Henryk Dzido.

Opiniowany przez Komisję Spraw Unii Europejskiej projekt decyzji miał na celu usprawnienie i przyspieszenie procedury wymiany informacji dotyczących skazań, przewidzianej w art. 13 i 22 Europejskiej Konwencji o pomocy prawnej w sprawach karnych z 20 kwietnia 1959 r. Jej przepisy przewidują mechanizmy wymiany informacji o skazaniach, terminy udzielania tych informacji są jednak zbyt długie. Proponowane w decyzji rozwiązania uzupełniałyby zapisy powołanej konwencji, nie wprowadzając jednak nowych, odrębnych mechanizmów.

Decyzja uzupełnia także uregulowania przewidziane w art. 6 ust. 1 Konwencji z 29 maja 2000 r. o wzajemnej pomocy prawnej, która daje możliwość zwracania się o informacje o skazaniach bezpośrednio do organu centralnego państwa wezwanego przez organy prowadzące postępowanie. Ponadto decyzja ma zapewnić większą skuteczność Konwencji z 19 czerwca 1990 r., wprowadzającej Porozumienie z Schengen.

W przedstawionym Komisji Spraw Unii Europejskiej projekcie stanowiska rządu stwierdzono, że Polska akceptuje projekt decyzji w sprawie wymiany informacji pochodzących z rejestrów karnych i opowiada się za jego przekazaniem do dalszych prac na poziomie roboczym.

W opinii rządu, wdrożenie projektowanych w decyzji mechanizmów usprawni i skróci proces wymiany danych zawartych w krajowych rejestrach karnych. W tym kontekście Polska opowiada się za możliwie szerokim zakresem danych objętych działaniem decyzji (odpowiadającym francuskiemu rozumieniu casier, szerszemu niż angielski record). Takie ujęcie przyczyni się do zwiększenia skuteczności walki z przestępczością transgraniczną, w tym z terroryzmem.

Polska uważa za zasadne powstrzymanie się od wprowadzenia w decyzji całkowicie nowych instrumentów, w szczególności ustanowienia scentralizowanego rejestru europejskiego. Próba jego ustanowienia na obecnym etapie rodziłaby liczne problemy prawne i techniczne. Może on być zatem uznany jedynie za cel dalekosiężny.

W ocenie rządu, przedstawiony projekt ma formę decyzji (a nie decyzji ramowej), co oznacza, że wdrożenie tego instrumentu nie wymaga harmonizacji przepisów prawa krajowego, a jedynie zapewnienia skutecznego wykonania jego zapisów. Nie będzie to rodziło systemowych trudności, gdyż Polska jest stroną Konwencji o pomocy prawnej w sprawach karnych z 20 kwietnia 1959 r. Ponadto Polska już obecnie spełnia zawarty w decyzji wymóg nieskładania zastrzeżeń do art. 13 konwencji (uzależnienie przekazania danych na wniosek innego państwa od istnienia wzajemności z jego strony).

W opinii rządu, poprzez wdrożenie przewidzianych w decyzji mechanizmów wymiany danych zmierzających do usprawnienia walki z transgraniczną przestępczością, może ona przyczynić się do zwiększenia poczucia bezpieczeństwa obywateli. Poprawie powinna ulec jakość pracy organów wymiaru sprawiedliwości, a także szybkość i skuteczność prowadzonych przez nie postępowań.

Jak stwierdzono, projektowana decyzja spowoduje skutki finansowe związane z zapewnieniem skutecznego funkcjonowania wprowadzanych przez nią mechanizmów, w tym rozbudową aplikacji systemu informatycznego Krajowego Rejestru Karnego. Ich pełne oszacowanie będzie możliwe po przyjęciu ostatecznego tekstu decyzji, w zależności od kształtu jej przepisów szczegółowych, nie będą one jednak stanowić istotnego obciążenia dla budżetu państwa.

W opinii przyjętej przez Komisję Spraw Unii Europejskiej wyrażono poparcie dla wniosku dotyczącego decyzji Rady.

- Wniosek dotyczący dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 95/2/WE o substancjach dodatkowych innych niż barwniki i substancje słodzące i dyrektywę 94/35/WE o substancjach słodzących do stosowania w środkach spożywczych (Proposal for a Directive of the European Parliament and of the Council amending Directive 95/2/EC on food additives other than colours and sweeteners and Directive 94/35/EC on sweeteners for use in foodstuff) (COM(2004) 650) wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13489/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Zdrowia.

Referent: Andrzej Anulewicz.

Celem opiniowanego przez Komisję Spraw Unii Europejskiej projektu dyrektywy było wniesienie poprawek do dyrektyw 95/2/EC o substancjach dodatkowych innych niż barwniki i substancje słodzące oraz 94/35/EC o substancjach słodzących przeznaczonych do stosowania w środkach spożywczych, niezbędnych w świetle postępu technicznego i naukowego w zakresie substancji dodatkowych.

W przedstawionym komisji projekcie stanowiska rządu stwierdzono, że Polska popiera propozycje poprawek do obu dyrektyw w zakresie określonym w projekcie przedmiotowej dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady.

Decyzje odnośnie do poprawek do dyrektyw 95/2/EC oraz 94/35/EC polegające na zmianie zakresu stosowania niektórych substancji dodatkowych, wycofaniu z użycia niektórych substancji dodatkowych oraz dopuszczeniu nowych substancji dodatkowych zostały podjęte po uzyskaniu opinii Europejskiego Urzędu ds. Bezpieczeństwa Żywności (EFSA).

W opinii rządu wprowadzenie poprawek do dyrektyw 95/2/EC oraz 94/35/EC zapewni ochronę zdrowia i interesów konsumenta oraz przyczyni się do właściwego funkcjonowania rynku wewnętrznego Unii Europejskiej.

Po wejściu w życie przedmiotowej dyrektywy konieczna będzie nowelizacja krajowego Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 23 kwietnia br. w sprawie dozwolonych substancji dodatkowych i substancji pomagających w przetwarzaniu w zakresie implementacji zapisów przedmiotowej dyrektywy.

Zdaniem rządu, dostosowanie się do niektórych wymagań zawartych w przedmiotowej dyrektywie będzie wymagało od producentów środków spożywczych zmian w technologii, szczególnie w zakresie stosowania azotanów i azotynów w przetworach mięsnych oraz azotanów w serach dojrzewających. Może to pociągnąć za sobą skutki w postaci poniesienia przez producentów środków spożywczych dodatkowych kosztów związanych ze zmianą technologii. Dopuszczenie nowych substancji dodatkowych powinno wpłynąć na zwiększenie oferty handlowej, a być może również na zwiększenie konkurencyjności.

Wejście w życie dyrektywy nie będzie natomiast miało skutków społecznych ani finansowych.

W przyjętej przez Komisję Spraw Unii Europejskiej opinii wyrażono poparcie dla wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady.

- Wniosek dotyczący rozporządzenia Rady zmieniającego rozporządzenia Rady (EWG) nr 3030/93 i (WE) nr 3285/94 dotyczącego wspólnych zasad importu niektórych produktów tekstylnych z krajów trzecich (Proposal for a Council Regulation amending Council Regulations (EEC)No 3030/93 and (EC) No 3285/94 as regards the common rules for imports of certain textile products from third countries) COM(2004) 713 wraz z projektem stanowiska Rządu w tej sprawie, sygnatura Rady UE 13958/04.

Resort wiodący: Ministerstwo Gospodarki i Pracy.

Celem przedmiotowego rozporządzenia opiniowanego przez Komisję Spraw Unii Europejskiej było dostosowanie obowiązujących przepisów do zmian wynikających z wygaśnięcia 31 grudnia br. Porozumienia WTO w sprawie tekstyliów i odzieży. Jednocześnie przedmiotowe rozporządzenie ustanawia nadzór licencyjny (uprzedni) na produkty pochodzące z Chińskiej Republiki Ludowej, ustanawia nadzór celny (następczy) w celu monitorowania strumieni handlu ze wszystkich kierunków oraz reguluje kwestię wysyłki towarów tekstylno-odzieżowych, które były objęte ograniczeniami ilościowymi, a dotarły na obszar celny UE po 31 grudnia br.

W przedstawionym Komisji Spraw Unii Europejskiej projekcie stanowiska rządu stwierdzono, że Polska popiera założenia zawarte w projekcie rozporządzenia Rady.

Jak poinformowano od przekazania projektu przez SG Rady UE (26 października br.), był on w ramach struktur Rady UE przedmiotem prac Komitetu Artykułu 133 - Tekstylia. W wyniku tych prac wyjściowy projekt został zmodyfikowany. Uwzględniono w nim m.in. zmiany postulowane przez przedstawicieli Polski (przede wszystkim dotyczące kwestii nadzoru w imporcie tekstyliów do UE wprowadzane 1 stycznia 2005 r.). Jak uzasadniono, bieżące monitorowanie danych importowych daje możliwość reakcji na zmieniającą się sytuację na rynku unijnym i światowym oraz możliwość podjęcia przez UE stosownych kroków ochronnych, jeśli gromadzone dane będą wskazywały na taką potrzebę.

W ocenie rządu, ustanowienie nadzoru uprzedniego na import wrażliwych towarów pochodzących z Chin oraz nadzoru następczego wobec importu towarów najbardziej wrażliwych ze wszystkich kierunków zapewni możliwość reakcji na zmieniającą się sytuację na rynku unijnym i światowym oraz da możliwość podjęcia przez UE ewentualnych kroków ochronnych.

Jednocześnie trwają prace nad przyjęciem Konkluzji Rady w sprawie sektora tekstylno-odzieżowego po 2004 r., które dotyczą m.in. konieczności poprawy konkurencyjności sektora oraz ułatwienia dostępu małych i średnich przedsiębiorstw do programów finansowych oraz Ramowego Programu Badawczo-Rozwojowego.

Jak stwierdzono, wejście w życie rozporządzenia nie będzie miało bezpośredniego wpływu na sytuację budżetową państwa. Rozporządzenie nie zmienia wysokości obowiązujących stawek celnych. Administracja rządowa jest przygotowana do wydawania licencji w systemie tzw. single-checking, a także do przeprowadzania nadzoru statystycznego. Wejście w życie rozporządzenia nie wiąże się więc z dodatkowymi kosztami.

W opinii przyjętej przez Komisję Spraw Unii Europejskiej wyrażono poparcie dla wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady.