Odbyło się wspólne posiedzenie Komisji Rodziny i Polityki Społecznej oraz Komisji Zdrowia. Jego przedmiotem była ocena funkcjonowania obecnych rozwiązań oraz rekomendacje zmian, na podstawie prac tych komisji w VI kadencji, odnośnie do rehabilitacji, terapii, przygotowania zawodowego oraz pracy dla osób niepełnosprawnych.

Na wstępie przewodniczący komisji senatorowie Mieczysław Augustyn i Władysław Sidorowicz przypomnieli historię prac, prowadzonych w latach 2005-2007, mających na celu przygotowanie inicjatyw legislacyjnych zmierzających do stworzenia w Polsce w pełni spójnego systemu wyrównywania szans i wspierania aktywności osób niepełnosprawnych.

W 2006 r. obie komisje, we współpracy z Ambasadą Wielkiej Brytanii w Warszawie, Międzynarodową Organizacją Pracy oraz Stowarzyszeniem Przyjaciół Integracji, przygotowały cykl spotkań: dwa seminaria (7 i 21 listopada) oraz konferencję (1 grudnia), podczas których dokonano przeglądu rozwiązań polskich i brytyjskich, stanowiących podstawę wypracowania rekomendacji projektowanych zmian prawnych w Polsce. Prace nad opracowaniem rekomendacji nie zostały zakończone w VI kadencji Senatu z uwagi na przyspieszone wybory parlamentarne.

Przewodniczący Komisji Rodziny i Polityki Społecznej senator M. Augustyn przedstawił zasady kreowania polityki i tworzenia prawa dotyczącego osób niepełnosprawnych oraz rekomendacje koniecznych zmian ustawowych, opracowane na podstawie prac przeprowadzonych w Senacie VI kadencji.

Senator podkreślił, że wspieranie osób niepełnosprawnych to inwestycja leżąca w interesie wszystkich obywateli. Nowe rozwiązania muszą przyjąć za podstawę prawa człowieka i prawa obywatelskie. Prawa osób niepełnosprawnych powinny być jednoznaczne, a regulacje prawne - konsultowane z tym środowiskiem. Za nieprzestrzeganie tych praw powinny być przewidziane znaczne kary, a szczególnej ochronie muszą podlegać prawa osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. Ocena skutków regulacji prawnych powinna obowiązkowo zawierać stwierdzenie dotyczące wpływu nowych przepisów na poziom integracji społecznej i zawodowej osób niepełnosprawnych.

Za najważniejsze rekomendacje zmian ustawowych senator M. Augustyn uznał m.in.: ratyfikację konwencji ONZ dotyczącej praw osób niepełnosprawnych oraz wdrożenie do polskiego systemu prawnego jej zapisów; uchwalenie tzw. ustawy antydyskryminacyjnej o prawach niepełnosprawnych Polaków; wprowadzenie w ustawie o zamówieniach publicznych zasady kontraktów zgodności; wzmocnienie pozycji i roli pełnomocnika rządu ds. osób niepełnosprawnych; upoważnienie Rady ds. Osób Niepełnosprawnych do oceniania i przygotowywania rozwiązań prawnych (na wzór brytyjskiej Komisji ds. Praw Osób Niepełnosprawnych); ujednolicenie systemu orzecznictwa i zintegrowanie go z systemem doradztwa zawodowego; zmianę prawa oświatowego zapewniającą integracyjne kształcenie na wszystkich etapach edukacji; gwarancję praw osób chorych psychicznie; uchwalenie narodowego programu zdrowia psychicznego; koordynację działań w sferze ochrony zdrowia, prowadzonych przez PFRON, ZUS, KRUS oraz organizacje pozarządowe; zniesienie ograniczeń możliwości zarobkowania przez osoby niepełnosprawne otrzymujące rentę; obowiązek zatrudniania osób niepełnosprawnych przez instytucje publiczne; dostosowanie obiektów do potrzeb osób niepełnosprawnych; zmianę prawa transportowego i dostosowanie środków transportu publicznego do potrzeb osób niepełnosprawnych; konieczność wprowadzenia ubezpieczenia od ryzyka niesamodzielności dla osób niepełnosprawnych będących w najtrudniejszej sytuacji.

Obecny na posiedzeniu Antoni Szymański, przewodniczący Komisji Rodziny i Polityki Społecznej Senatu VI kadencji podsumował prace tej komisji w latach 2005-2007 i z satysfakcją przyjął deklarację o wykorzystaniu tego dorobku w pracach ustawodawczych rządu.

Sekretarz stanu w Ministerstwie Pracy i Polityki Społecznej, pełnomocnik rządu ds. osób niepełnosprawnych Jarosław Duda przedstawił aktualną sytuację społeczną i zawodową osób niepełnosprawnych oraz działania i prace podjęte w resorcie pracy nad wprowadzeniem nowego, spójnego i przejrzystego systemu wspierania osób niepełnosprawnych oraz zapobiegania ich dyskryminacji w życiu społecznym i zawodowym. Jest to jeden z priorytetów tego resortu w roku 2008 i latach następnych. Za najważniejsze kwestie pełnomocnik uznał aktywizację zawodową osób niepełnosprawnych, pobudzenie aktywności samorządów i organizacji pozarządowych do działań integrujących te osoby ze społeczeństwem oraz pomoc publiczną udzielaną zatrudniającym je przedsiębiorcom. Niezbędne jest zintegrowanie obecnych pięciu systemów orzeczniczych w jeden ujednolicony system, opracowanie projektu ustawy o języku migowym, a także ratyfikacja Konwencji ONZ o prawach osób niepełnosprawnych. Wszystkie zmiany w ustawodawstwie dotyczącym tych osób muszą być wprowadzane przy zastosowaniu kryterium równoprawnego korzystania z praw obywatelskich i społecznych. Uchwalenie tej ustawy jest wymogiem stawianym przez Unię Europejską. Prace nad projektem stosownej ustawy są zaawansowane, a sam projekt - po konsultacjach międzyresortowych. Wiceminister zapowiedział zmiany ustawowe dotyczące systemu świadczeń rentowych, liberalizujące dotychczasowe przepisy ograniczające możliwość zarobkowania przez rencistów uznanych za niezdolnych do pracy, wprowadzenie korzystnych zmian w finansowaniu warsztatów terapii zajęciowej, a także dostosowanie przepisów dotyczących rehabilitacji zawodowej i społecznej, zatrudnienia osób niepełnosprawnych i udzielania pomocy publicznej przedsiębiorcom - do uregulowań przyjętych w prawie europejskim.

Wiceminister zdrowia Adam Fronczak przedstawił informację na temat usług i świadczeń zdrowotnych. Podkreślił, że w ostatnich latach zwiększają się nakłady na sfinansowanie wyrobów medycznych, wzrasta także liczba łóżek dla pacjentów - osób niepełnosprawnych wymagających rehabilitacji.

Prezes Państwowego Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych Marian Leszczyński podkreślił konieczność podjęcia działań na rzecz zwiększenia zatrudnienia osób niepełnosprawnych w Polsce, zwłaszcza chorych psychicznie. Zatrudnianie tych osób na otwartym rynku pracy powinno być trwałym elementem polityki społecznej państwa.

W dyskusji m.in. zwracano uwagę na przepisy, utrudniające wpieranie aktywności edukacyjnej i zawodowej osób niepełnosprawnych. Podkreślano, że bez zwiększenia nakładów na oświatę i kształcenie ustawiczne nie nastąpią istotne zmiany w ich sytuacji. Zwracano także uwagę na potrzebę ustawowego wprowadzenia asystenta osoby niepełnosprawnej. Nowe regulacje ustawowe, jak podkreślano, powinny uwzględniać zasadę pomocniczości, dzięki której będą one w większym niż dotychczas stopniu wzmacniać działania społeczne podejmowane na szczeblu lokalnym i w ich miejscu zamieszkania. Pozytywnie przyjęto informację o szybkim zakończeniu przez rząd prac nad ustawą antydyskryminacyjną, a także nad narodowym programem zdrowia psychicznego.

Obecna na posiedzeniu Jane Cordell, pierwsza sekretarz ambasady Wielkiej Brytanii w Warszawie, zwróciła uwagę na "równościowy" charakter proponowanych zmian, nawiązujących do rozwiązań obowiązujących w Wielkiej Brytanii. Podkreśliła, że dotychczasowe prace komisji senackich, a także ich współpraca z licznymi reprezentantami strony społecznej - są przykładem rozwoju społeczeństwa demokratycznego w Polsce i praktycznego zastosowania idei dialogu społecznego i konsultacji. J. Cordell podziękowała za dotychczasową współpracę komisji senackich ze stroną brytyjską.

W przerwie obrad ukonstytuował się Parlamentarny Zespół ds. Osób Niepełnosprawnych. Na przewodniczącego zespołu wybrano posła Marka Plurę, jego zastępcami zostali senator Małgorzata Adamczak oraz posłowie - Ewa Kierzkowska i Filip Libicki.