Odbyło się kolejne posiedzenie seminaryjne Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, zorganizowane wspólnie z Agencją Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa. Posiedzenie było poświęcone perspektywom pozarolniczej aktywizacji gospodarczej obszarów wiejskich w Polsce.

Senatorowie wysłuchali wystąpienia podsekretarza stanu w Ministerstwie Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej Krystyny Gurbiel, która szczegółowo omówiła programy rozwoju małej i średniej przedsiębiorczości w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem obszarów wiejskich. Jak stwierdziła, resort gospodarki oferuje szereg instrumentów mających na celu rozwój przedsiębiorczości. Programy wspierające małe i średnie przedsiębiorstwa są realizowane przez Polską Agencję Rozwoju Przedsiębiorczości. Z jej inicjatywy utworzono na terenie całego kraju ponad 150 punktów konsultacyjno-doradczych, w których można uzyskać bezpłatne usługi doradcze z zakresu prowadzenia działalności gospodarczej oraz dowiedzieć się o dostępnych formach pomocy. Na te cele przeznaczone są zarówno środki krajowe, jak i pochodzące z programów UE.

Ministerstwo Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej jest ponadto odpowiedzialne za nadzór nad realizacją dwóch komponentów Programu Aktywizacji Obszarów Wiejskich: komponentu A "Mikropożyczki" oraz podkomponentu B1 Programu Reorientacji/Przekwalifikowań.

O możliwościach wsparcia przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa rozwoju działalności pozarolniczej na obszarach wiejskich przed i po akcesji do Unii Europejskiej mówił prezes Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa Wojciech Pomajda.

Prezes agencji omówił w swoim wystąpieniu działania tego typu przed akcesją zarówno w ramach pomocy krajowej, jak i instrumentarium Programu SAPARD. W jego opinii, przystąpienie do UE stwarza ogromną szansę na intensyfikację tego typu działań, jednocześnie stawiając ogromne wyzwania, przede wszystkim w sferze absorpcji tak dużego strumienia środków finansowych. Wieś i rolnictwo stanowią bowiem szczególnie istotne obszary integracji Polski z UE. Wynika to z priorytetowego traktowania ich przez Unię oraz z ogromnych potrzeb rozwojowych tych obszarów naszym kraju. Jednym z głównych problemów na obszarach wiejskich w Polsce jest pogłębiające się bezrobocie. Jednocześnie postępujący proces modernizacji rolnictwa powoduje zmniejszanie się zapotrzebowania na siłę roboczą. Proces ten ulegnie zapewne przyspieszeniu po akcesji i spowoduje polaryzację obszarową gospodarstw. W tej sytuacji konieczne jest wspieranie tworzenia nowych miejsc pracy oraz źródeł uzyskiwania dochodów przez rolników i innych mieszkańców obszarów wiejskich.

Senatorowie wysłuchali także wystąpienia wiceprezesa Zarządu Banku Gospodarki Żywnościowej Henryka Antosiaka, poświęconego dostępności mieszkańców polskiej wsi do oferty bankowej. Jak stwierdził wiceprezes, bank w swojej strategii w zakresie bankowości instytucjonalnej ma na celu utrzymanie wiodącej pozycji w obsłudze sektora rolno-spożywczego oraz uzyskanie znaczącej roli w finansowaniu infrastruktury regionalnej. Bank oferuje również coraz szerszą ofertę bankowości detalicznej, z której mogą korzystać mieszkańcy dużych miast, a także terenów, na których nie ma rozbudowanej sieci placówek BGŻ (usługa TeleIntegrum).

Kolejnym prelegentem był prof. Marek Kłodziński, dyrektor Instytutu Rozwoju Wsi PAN. Jego wystąpienie było poświęcone rozwojowi przedsiębiorczości wiejskiej w Polsce w warunkach integracji z Unią Europejską.

Profesor zwrócił m.in. uwagę na występujące w Polsce ogromne zróżnicowanie między poszczególnymi regionami i gminami w zakresie rozwoju przedsiębiorczości. Jak stwierdził, najlepsza sytuacja jest w Wielkopolsce i na Ziemiach Zachodnich, trzecie miejsce zajmuje Galicja, a ostatnie Kongresówka. Nadal widoczne są granice zaborów. Można jednak obserwować pojawiające się zmiany na mapie gmin, niezależne od położenia i zasobów naturalnych czy posiadanego majątku. Okazuje się, że sposób zarządzania nawet niewielkimi środkami i aktywność mieszkańców decydują o sukcesie. Od aktywności społeczności lokalnych w coraz większym stopniu zależy sytuacja poszczególnych gmin i ich dobrobyt. Szczególne znaczenie mają tu wykształcenie, oraz czynniki subiektywne, takie jak orientacja na przedsiębiorczość czy skłonność do współdziałania w realizacji zbiorowych przedsięwzięć.

W swoim wystąpieniu prof. M. Kłodziński zwrócił uwagę na rolę władz lokalnych i wiejskich szkół w rozwoju przedsiębiorczości, na ubogą sieć aktywnych organizacji lokalnych typu obywatelskiego i zbyt słabo ukształtowaną grupę autentycznych liderów przedsiębiorczości wiejskiej. W jego opinii, pesymizm i wiejska bieda stanowią jeden z hamulców rozwoju przedsiębiorczości.

Ponadto dyrektor Instytutu Rozwoju Wsi PAN omówił zagadnienia dotyczące drobnych przedsiębiorstw jako czynnika rozwoju gospodarczego terenów wiejskich.

Podczas posiedzenia dyskutowano także o roli i zadaniach bankowości spółdzielczej w restrukturyzacji rolnictwa i terenów wiejskich. Omówiono również zagadnienia związane z funkcjonowaniem przedsiębiorczości wiejskiej w krajach Unii Europejskiej.

Krajowy koordynator Globalnego Funduszu Środowiska UNDP Przemysław CZAJKOWSKI przedstawił informację na temat małych agrorafinerii jako szansy aktywizacji polskiej wsi.

Senatorowie zapoznali się także z projektem "BIOENERGIA", realizowanym w Parzęcinie.

Na zakończenie posiedzenia Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi postanowiono powołać zespół w celu przygotowania wniosków płynących z dyskusji. W jego skład weszli senator Janusz Lorenz, prof. P. Czajkowski oraz przedstawiciele Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, BGŻ, Ministerstwa Gospodarki, Pracy i Polityki Społecznej.