W Olsztynie odbyło się posiedzenie wyjazdowe Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi.

Podczas posiedzenia senatorowie zapoznali się z szansami i barierami rozwoju współpracy regionu warmińsko-mazurskiego z okręgiem kaliningradzkim w zakresie artykułów rolno-spożywczych. W tę tematykę wprowadzili szczegółowo wojewoda warmińsko-mazurski Stanisław Szadkowski oraz marszałek województwa Andrzej Ryński.

Informację o rozwoju handlu zagranicznego artykułami rolno-spożywczymi przedstawił wiceprezes Agencji Rynku Rolnego Marek Kozikowski. Jak stwierdził, obroty handlu zagranicznego tymi artykułami w latach 1989-2001 charakteryzują się tendencją rosnącą zarówno po stronie eksportu, jak i importu. W tych latach eksport zwiększał się średnio o 4,5% Wokół tendencji wzrostowej występowały jednak znaczne wahania, a silne załamanie nastąpiło w latach 1992-1993. Od wielu lat Polska jest importerem netto artykułów rolno-spożywczych. Są jednak grupy krajów, z którymi Polska osiąga dodatnie saldo obrotów handlowych w tej dziedzinie. Do takich należą kraje byłego ZSSR. Dawniej był to przede wszystkim rynek produktów przetworzonych, głównie przetworów mięsnych, mleczarskich, cukierniczych i owocowo-warzywnych. Eksport na te rynki rozwijał się do 1998 r. Po kryzysie eksport obniżył się prawie o 60%. Na tych rynkach Polska uzyskuje dodatnie saldo obrotów artykułami rolno-spożywczymi. Ponad 63% obrotów w tej dziedzinie przypadło na dwa kraje: Rosję i Ukrainę. Około 23% udziału miały kraje bałtyckie, 6% Białoruś, 3% Mołdawia, 2% Uzbekistan oraz Kazachstan i Azerbejdżan - 1%. Taka struktura utrzymuje się od kilku lat.

Pomimo zwiększenia eksportu do krajów byłego ZSRR ceny uzyskiwane na tych rynkach były niższe niż przed kryzysem w tym regionie. W dalszym ciągu na tych rynkach utrzymuje się niski popyt oraz występuje silna konkurencja subsydiowanych i dostarczanych w ramach pomocy żywnościowej produktów z krajów Europy Zachodniej i USA.

Ocenia się, że do krajów byłego ZSRR Polska może eksportować mięso czerwone i jego przetwory, artykuły mleczarskie (sery, twarogi, lody), cukier i wyroby cukiernicze, owoce i warzywa świeże oraz ich przetwory, tłuszcze roślinne, wysoko przetworzone produkty zbożowe.

W opinii Agencji Rynku Rolnego, znaczniejszy wzrost sprzedaży na tych rynkach i powrót do poziomu sprzed 1998 r. wymagałby podjęcia wielu różnych działań, m.in. skutecznych akcji promocyjnych i ich koordynacji, zwiększenia gwarancji ubezpieczeń eksportu, poprawy infrastruktury przejść granicznych, zwiększenia możliwości subwencjonowania eksportu, popierania powstawania stowarzyszeń eksporterów oraz tworzenia właściwej struktury instytucji promocyjnych i marketingowych.

Komisja Rolnictwa i Rozwoju Wsi zapoznała się ponadto z materiałem przygotowanym przez Departament Stosunków Gospodarczych z Zagranicą w Ministerstwie Gospodarki. Zawarte w nim informacje przedstawił przewodniczący komisji senator Jerzy Pieniążek. Wśród podstawowych barier i problemów w dostępie do rosyjskiego rynku wskazano m.in. dodatkowe cła nakładane na import do Rosji w rezultacie postępowań ochronnych (syrop skrobiowy, skrobia ziemniaczana czy skrobia kukurydziana), szczególnie wysokie cła na jabłka czy wysokie koszty obowiązkowej certyfikacji importu. W materiale szczegółowo omówiono szanse poszczególnych towarów i sektorów na eksport.

W opinii Ministerstwa Gospodarki, duże znaczenie dla praktycznej realizacji możliwości polskiego eksportu rolno-spożywczego do Rosji będzie miało stworzenie i wdrożenie skutecznych mechanizmów wspierających (w tym instrumentów finansowych) oraz kreowanie efektywnych kanałów zbytu i dystrybucji towarów na tym rynku. Jednym z perspektywicznych kierunków w tym zakresie jest utworzenie wspólnej instytucji producentów-eksporterów Polskiego Domu Handlowego, która prowadziłaby działalność promocyjną (m.in. wystawiennictwo, reklama itp.), składowanie (skład celny), a także sprzedaż (hurtową i detaliczną) towarów swoich udziałowców oraz na zlecenie innych przedsiębiorców.

Podczas posiedzenia wyjazdowego Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi w Olsztynie analizowano również możliwości wykorzystania lokalnego potencjału i bazy surowcowej do produkcji biopaliw w regionie warmińsko-mazurskim. Założenia produkcji energii odnawialnej na tym terenie przedstawił radny Sejmiku Warmińsko-Mazurskiego Zbigniew Czyż. W jego opinii, jednym ze sposobów wyrwania rolnictwa, zwłaszcza na tak trudnym pod tym względem terenie jak warmińsko-mazurskie, z zaklętego kręgu niemożności i marazmu jest wzmocnienie bądź zorganizowanie od początku produkcji paliw odnawialnych. Jak stwierdził Z. Czyż, szanse regionu warmińsko-mazurskiego są w tym zakresie wyjątkowo duże. Region ma duże doświadczenie w tym względzie, posiada tradycje w uprawie rzepaku i tutaj znajduje się 200 000 ha ziemi nieużytkowanej, która może zostać przeznaczona pod uprawę roślin energetycznych.

Tematem posiedzenia Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi była również sytuacja na rynkach płodów rolnych ze szczególnym uwzględnieniem rynków drobiu i cukru. Ta część posiedzenia odbyła się w siedzibie Indykpolu Olsztyn SA, gdzie senatorowie zwiedzili zakład.

Informacje na temat sytuacji na tych rynkach przedstawili dyrektor Departamentu Przetwórstwa i Rynków Rolnych w Ministerstwie Rolnictwa i Rozwoju Wsi Bogumiła Kasperowicz oraz dyrektor Departamentu Interwencji w Agencji Rynku Rolnego Paweł Budynek. Dyrektor P. Budynek odniósł się również do sytuacji na rynkach rolnych województwa warmińsko-mazurskiego. Ponadto senatorowie zapoznali się z bieżącą sytuacją na rynku drobiu, którą omówił prezes Indykpolu Olsztyn SA Piotr Kulikowski.