W dniach 6 i 7 marca 2002 r. odbyło się 11. posiedzenie Senatu. Obradom przewodniczyli marszałek Longin Pastusiak oraz wicemarszałkowie Jolanta Danielak i Ryszard Jarzembowski. Na sekretarzy posiedzenia wyznaczono senatorów Sławomira Izdebskiego i Zbigniewa Gołąbka; listę mówców prowadził senator Z. Gołąbek.

Zatwierdzony przez Izbę porządek posiedzenia obejmował trzy punkty:

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy budżetowej na rok 2002,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o finansowym wspieraniu inwestycji,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej.

Senat wprowadził poprawki do ustawy budżetowej na rok 2002

Rozpatrywana ustawa została uchwalona na 14. posiedzeniu Sejmu, 15 lutego 2002 r. Do Senatu wpłynęła 18 lutego (zgodnie z art. 223 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz art. 74 Regulaminu Senatu Izba Wyższa podejmuje uchwałę w sprawie ustawy budżetowej w ciągu dwudziestu dni od dnia jej przekazania przez Sejm), a 19 lutego, zgodnie z art. 73 ust. 1 regulaminu, marszałek Senatu skierował ustawę budżetową do komisji senackich. Komisje po rozpatrzeniu właściwych części budżetowych przekazały swoje opinie do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, która na ich podstawie przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Jerzy Markowski. Senator sprawozdawca zaznaczył, że w posiedzeniach Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych uczestniczyli wicepremier, minister finansów Marek Belka oraz wiceminister Halina Wasilewska-Trenkner, służąc komisji merytorycznym wsparciem.

Senator J. Markowski podkreślił, że komisja dokonała bardzo szczegółowej analizy wszystkich pięćdziesięciu jeden artykułów ustawy budżetowej, trzynastu załączników oraz w sposób szczególny zapoznała się z uzasadnieniem do projektu ustawy budżetowej, przedłożonym przez rząd Rzeczypospolitej Polskiej.

Na wstępie senator sprawozdawca zwrócił uwagę na pewne wielkości podstawowe zapisane w ustawie. Są nimi przede wszystkim przewidywane dochody budżetu państwa na rok 2002, które, zgodnie z załącznikiem nr 1, przewiduje się w kwocie 145 miliardów 79 milionów 109 tysięcy zł, oraz przewidywane wydatki w kwocie 185 miliardów 79 milionów 109 tysięcy zł, co jest równoznaczne z tym, że kwota deficytu w roku bieżącym nie może być większa niż 40 miliardów zł.

Senator sprawozdawca zwrócił również uwagę na inne zapisy określające w sposób zasadniczy parametry graniczne, którymi posługiwali się twórcy ustawy budżetowej oraz ustawodawca, zawarte przede wszystkim w art. 5 ustawy budżetowej. Artykuł ten mówi, że: przyrost zadłużenia na dzień 31 grudnia bieżącego roku z tytułu emisji i wykupu skarbowych papierów wartościowych na rynku krajowym nie może być większy niż 65 miliardów zł; przyrost zadłużenia na koniec bieżącego roku z tytułu zaciągniętych kredytów i uzyskanych pożyczek zagranicznych nie może przekroczyć 20 miliardów zł; wartość nominalna nie może być wyższa od kwoty 72 miliardów zł z tytułu wydatków przeznaczonych na spłatę na rynkach zagranicznych przedterminowego wykupu zobowiązań skarbu państwa i spłaty zobowiązań skarbu państwa wynikających z ustaw, orzeczeń i z innych tytułów. Jeszcze jedna bardzo istotna wielkość jest zapisana w ustawie budżetowej w art. 8, gdzie mówi się o wielkości poręczeń i gwarancji, jakie mogą być udzielone przez skarb państwa w roku 2002. Zamykają się one kwotą nie większą niż 29 miliardów zł.

Senator sprawozdawca zaakcentował, że dzięki wszystkim tym parametrom projekt ustawy budżetowej jest zgodny z art. 260 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej, w którym zapisano, iż dług publiczny nie może przekraczać 3/5 wartości rocznego produktu krajowego brutto.

Senator J. Markowski zwrócił też uwagę na art. 26 ustawy budżetowej, w którym zapisano ogólną rezerwę budżetową w kwocie 70 milionów zł. Podkreślił, że jest to kwota na tyle niewielka, iż trudno przewidywać, że mogłaby się stać źródłem pokrycia wydatków przeznaczonych na inne tytuły, ponieważ źródło to byłoby po prostu iluzoryczne.

Senator sprawozdawca podkreślił, że w trakcie posiedzenia komisji i podczas wszystkich innych dyskusji najwięcej emocji wywoływała analiza wydatków. Komisje senackie przedstawiły Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych swoje stanowiska, a ta z kolei ma obowiązek, wynikający z rozdziału 8 art. 73 pkt 3 Regulaminu Senatu, odniesienia się do tych zgłoszonych przez poszczególne komisje poprawek, które nie uzyskały jej akceptacji.

Senator poinformował, że Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych nie zaakceptowała poprawki Komisji Obrony Narodowej i Bezpieczeństwa Publicznego dotyczącej części 42 i, co za tym idzie, części 83 ustawy budżetowej ze względu na to, iż uznała, że ten wydatek może być sfinansowany w perspektywie bieżącego roku z innych źródeł, a zwłaszcza ze wskazanego zarówno przez komisję gospodarki, jak i komisję obrony narodowej źródła, jakim jest "Rezerwa z tytułu działań integracyjnych".

Nie uzyskała akceptacji, dotycząca załącznika nr 1 w dziale 750, poprawka traktująca generalnie o wpływach i wydatkach poszczególnych województw. Uznano bowiem, że wpływy z tytułu operacji finansowych związanych z wymianą dowodów osobistych i wymianą paszportów są na tyle iluzoryczne, że trudno na nich opierać konstrukcję wydatków.

Nie uzyskała akceptacji poprawka dotycząca części 19 i 29 rozdziału "Obrona narodowa" ze względu na to, iż została ona oparta na przewidywanych wpływach z tytułu zwiększonego udziału w zysku Narodowego Banku Polskiego. Uznano, że to źródło finansowania też jest dość iluzoryczne i z tego powodu nie można na nim budować konstrukcji finansowej.

Senator sprawozdawca zwrócił uwagę na to, że wpływy z tytułu zwiększonego zysku Narodowego Banku Polskiego już w roku 2001 stały się alternatywnym źródłem zwiększonych wpływów do budżetu państwa w roku bieżącym. Okazało się to o tyle istotne, że od samego początku nie udawało się uzyskiwać powiększonego wpływu z tytułu wprowadzenia akcyzy na energię elektryczną. Tak więc to źródło finansowania okazało się niespodziewanym bardzo pozytywnym źródłem finansowania w roku 2001, ale nie można zakładać, że się to powtórzy w roku 2002, i konstruować opartych na nim potencjalnych wydatków.

Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych nie przyjęła również poprawki Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich dotyczącej części 03 w dziale 751 nie ze względu na jej wadę merytoryczną, ale ze względu na to, że znalazła inne źródło finansowania.

Nie przyjęto też poprawki Komisji Ustawodawstwa i Praworządności z powodu dość iluzorycznego źródła pozyskania pieniędzy z tytułu zwiększonego udziału w zysku Narodowego Banku Polskiego.

Ze względów merytorycznych w trakcie głosowania w Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych akceptacji nie uzyskała zmiana polegająca na przeniesieniu środków z załącznika nr 2 z części 13 do części 24.

Nie uzyskała też akceptacji poprawka do załącznika nr 2 w części 54. Przede wszystkim ze względu na to, iż dokonywała ona próby przeniesienia środków z dwóch grup szczególnej wrażliwości społecznej, zubażając przy tym grupę o niższym poziomie zamożności na rzecz grupy o poziomie nieco wyższym, aczkolwiek w obydwu wypadkach jest on i tak niski, że właściwie trudno mówić o jakiejkolwiek zamożności. Jak wyjaśnił senator J. Markowski, chodziło o środki z pomocy społecznej.

Komisja nie zaakceptowała również poprawek Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury, dotyczących działu 803 "Działalność dydaktyczna", zwiększających dotacje i pomoc materialną. Stało się tak ze względu na niewłaściwe, zdaniem komisji, źródło pokrycia tych wydatków.

Nie została zaakceptowana poprawka zgłoszona przez tę samą komisję, zmierzająca do zwiększenia wydatków urzędów centralnych o kwotę 1 miliarda zł, co miałoby dać jednoznaczny efekt w postaci radykalnego podniesienia komfortu przejazdów i bezpieczeństwa w ruchu kolejowym. Komisja nie dała wiary temu, iż za 1 miliard zł można uzyskać tak wielki efekt, i w związku z tym odrzuciła wniosek, uznając jednocześnie, że jego sfinansowanie prowadziłoby tylko do zwiększenia deficytu. To zresztą wprost zostało potraktowane jako źródło sfinansowania zwiększonych wydatków.

Jeżeli chodzi o poprawki Komisji Rolnictwa i Rozwoju Wsi, to komisja nie zaakceptowała poprawki dotyczącej rozdziału 32 w dziale 10 przede wszystkim ze względów legislacyjnych, zresztą za namową prawników, uznając, iż zgodnie z ustawą o finansach publicznych fundacja nie może korzystać z dotacji podmiotowej.

Komisja nie zaakceptowała także następnej poprawki do części 32 "Rolnictwo" dział 110 ze względu na to, iż jest przeciwna zwiększaniu wydatków kosztem obsługi długu krajowego. Ta zasada jest jednym z podstawowych kanonów funkcjonowania i konstrukcji tego budżetu.

Trzecia z nieprzyjętych poprawek tej komisji dotyczyła części 85 "Budżety wojewodów ogółem" działu 010. Ta poprawka nie została przyjęta, ponieważ zakładała pozbawienie wojewodów środków, w kwocie około 3 milionów zł, które zaplanowali już na współfinansowanie przedsięwzięć realizowanych w ramach projektów Phare. Komisja gospodarki jest przeciwna zmniejszeniu rezerwy na koszty tego przedsięwzięcia między innymi dlatego, że właśnie od tego wkładu będzie zależała skala pomocy zewnętrznej dla tego sektora.

Odrzucono poprawkę Komisji Polityki Społecznej i Zdrowia do art. 47, nie wyrażając tym samym zgody na zmniejszenie wydatków na drogi, autostrady, po to, aby przeznaczyć je na inny cel, określony w art. 47. To samo dotyczy poprawki do załącznika nr 2 w części 46. Komisja gospodarki zaproponowała przy tym inne rozwiązanie, które służy realizacji tego samego celu, ale wskazuje inne źródło finansowania, i przyjęła stosowną poprawkę.

Podobne rozwiązanie odnosi się do poprawki do załącznika nr 2 w części 82 "Rezerwy celowe, czyli zasiłki z pomocy społecznej, w tym wyprawka szkolna", przy której dokonano zmiany źródła finansowania. Poprawka ta została zapisana jako dwudziesta pierwsza w zestawieniu poprawek Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych.

Podobnie postąpiła komisja w wypadku poprawki do załącznika nr 2 w części 83 "Rezerwy celowe". Doceniając merytoryczną wartość tej poprawki, a jednocześnie musząc ją oddalić ze względu na to, iż ograniczałaby wydatki na zasiłki rodzinne i pielęgnacyjne, komisja postanowiła zrealizować ten sam cel, wskazując środki z rezerw celowych zapisanych w poz. 45 "Środki na wsparcie dla osób chorych psychicznie".

Senator sprawozdawca, omówiwszy poprawki nie przyjęte przez komisję, zwrócił uwagę, że komisja gospodarki, po zapoznaniu się ze wszystkimi stanowiskami przedstawionymi przez właściwe merytorycznie komisje, zobowiązana jest przekazać informację, iż Komisja Kultury i Środków Przekazu nie wniosła zastrzeżeń do zapisów ustawy budżetowej. Podobnie uczyniły, to znaczy nie wniosły zastrzeżeń poprzez zmianę zapisów w tejże ustawie, Komisja Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej, Komisja Emigracji i Polaków za Granicą oraz Komisja Nauki, Edukacji i Sportu.

Senator J. Markowski zaznaczył, że - niezależnie od stanowisk opartych na merytorycznym wsparciu ze strony innych komisji senackich - Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych rozpatrywała budżety ministra finansów, resortu gospodarki, turystyki, Wyższego Urzędu Górniczego, Urzędu Regulacji Energetyki, Najwyższej Izby Kontroli, Komisji Papierów Wartościowych i Giełd, Rządowego Centrum Studiów Strategicznych, Państwowego Urzędu Nadzoru Ubezpieczeń, Głównego Urzędu Ceł, Generalnego Inspektoratu Celnego, Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Głównego Urzędu Statystycznego. Generalnie komisja zaakceptowała te przedłożenia, a jedynie w czterech wypadkach wniosła poprawki.

Następnie senator sprawozdawca przedstawił i uzasadnił 29 poprawek do ustawy rekomendowanych Izbie przez Komisję Gospodarki i Finansów Publicznych. W imieniu komisji senator sprawozdawca wniósł o przyjęcie projektu ustawy budżetowej wraz z zaproponowanymi poprawkami.

Senator J. Markowski przedstawił także wniosek mniejszości Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Poinformował, że w trakcie debaty na posiedzeniu tej komisji, przy stosunku głosów 4:4, nie uzyskał poparcia wniosek przeciwny do stanowiska Komisji Ochrony Środowiska, a dotyczący planu finansowego Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. W stanowisku Komisji Ochrony Środowiska znajduje się zapis, różny od zawartego w przedłożeniu sejmowym, zmniejszający o ponad 20 milionów zł nakłady na roboty likwidacyjno-rekultywacyjne w zagłębiu siarkowym w rejonie Tarnobrzega.

Zdaniem senatora, problem ten trzeba w końcu definitywnie rozwiązać. Nie może bowiem ten sam problem ciągnąć się w nieskończoność przez dziesięć, piętnaście lat. A jest to problem poważny, ponieważ jeśli nie zostaną rozwiązane kwestie ekologiczne spowodowane zaniedbaniami w tym miejscu, to może dojść do skażenia Wisły, obejmującego całe jej dorzecze.

Stąd wniosek mniejszości o zmianę w planie finansowym Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej. Zmiana ta polegałaby na upoważnieniu do takiego przesunięcia nakładów w tym funduszu - bez jednoczesnego zwiększania wydatków z budżetu państwa - by nakłady na ten cel były w wielkości zaproponowanej przez Sejm.

Dalsze poprawki do ustawy zgłosili senatorowie podczas dyskusji.

Wszystkie zaproponowane poprawki rozpatrzyła komisja Gospodarki i Finansów Publicznych. Komisja poparła 35 spośród 71 zgłoszonych ogółem poprawek. Mniejszości komisji poparły dwie poprawki.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu przeprowadzono kolejne głosowania nad poszczególnymi poprawkami, a następnie Senat 75 głosami, przy 13 przeciw i 4 wstrzymujących się, powziął uchwałę w sprawie ustawy budżetowej na 2002 rok:

Uchwała

Senat uchwalił poprawki do ustawy o finansowym wspieraniu inwestycji

Ustawa o finansowym wspieraniu inwestycji została uchwalona przez Sejm 15 lutego 2002 r. Trzy dni później, 18 lutego, została przekazana do Senatu, a 19 lutego, zgodnie z art. 68 regulaminu, marszałek Senatu skierował ten projekt ustawy do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Komisja rozpatrzyła ustawę i przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdawczyni komisji senator Genowefa Ferenc podkreśliła, że rozpatrywany projekt ustawy jest bardzo oczekiwany przez środowiska przedsiębiorców. Ma on szczególne znaczenie w obecnej sytuacji gospodarczej naszego kraju, w sytuacji tak znacznego spowolnienia tempa rozwoju gospodarczego, charakteryzującego się między innymi coraz niższym wzrostem produktu krajowego brutto, olbrzymim spadkiem produkcji przemysłowej i budowlanej, szybkim wzrostem bezrobocia. Nastąpiło bardzo duże osłabienie aktywności inwestycyjnej, systematycznie spada udział procentowy nakładów inwestycyjnych w przemyśle w stosunku do nakładów ogółem.

Senator G. Ferenc wskazała, że rozpatrywany projekt ustawy ma na celu zwiększenie aktywności inwestycyjnej przedsiębiorców, a tym samym zwiększenie liczby nowych miejsc pracy. Brak specjalnych preferencji dla inwestorów skutkował dotychczas mniejszym zainteresowaniem przedsiębiorców inwestowaniem w kraju, a to w zasadniczy sposób przyczyniało się do zmniejszenia ogólnego poziomu inwestycji. Dlatego rząd uznał za konieczne wprowadzenie, za pomocą tej ustawy, nowych instrumentów.

Ustawa wprowadza nowe formy wsparcia finansowego dla inwestorów. Aby przyspieszyć rozwój gospodarki, niezbędne jest zwiększenie jej konkurencyjności, tworzenie nowych miejsc pracy. Ta ustawa przewiduje instrumenty wspierające zarówno podejmowanie nowych inwestycji, jak i tworzenie nowych miejsc pracy oraz podnoszenie kwalifikacji pracowników. Wejście w życie ustawy zwiększy atrakcyjność inwestowania w Polsce, jest też instrumentem tworzenia nowych miejsc pracy.

Senator sprawozdawca zaznaczyła również, że udzielanie przez państwo pomocy publicznej przedsiębiorcom obwarowane jest wieloma regulacjami prawnymi, nie tylko krajowymi, ale również międzynarodowymi, co jest szczególnie istotne w kontekście przyszłego członkostwa Polski w Unii Europejskiej.

Ustawa określa warunki i system przyznawania wsparcia finansowego przedsiębiorcom oraz sposób oceny jego wykorzystania, zgodnie z ustawą o warunkach dopuszczalności i nadzorowaniu pomocy publicznej dla przedsiębiorców, a także z innymi aktami prawnymi i z sytuacją prawną Unii Europejskiej. Zapewnia jednakowe traktowanie krajowych i zagranicznych inwestorów.

Według proponowanych rozwiązań możliwe jest wsparcie finansowe na utworzenie miejsc pracy w wysokości do 3,5 tysiąca euro na jedno miejsce oraz na szkolenie - maksymalnie do 1 tysiąca 150 euro na jednego szkolonego pracownika. Ponadto ustawa przewiduje udzielanie wsparcia finansowego tym przedsiębiorcom, którzy zainwestowali co najmniej 10 milionów euro. W wypadku rozbudowy lub modernizacji istniejącego zakładu, proponowany jest pułap wartości inwestycji w wysokości 500 tysięcy euro, przy jednoczesnym utrzymaniu stu miejsc pracy lub pięćdziesięciu w obszarach wsparcia. Przewidywane są też dotacje dla inwestycji wprowadzających innowacje technologiczne lub przedsięwzięcia poprawiające stan środowiska naturalnego.

Senator G. Ferenc poinformowała, że podczas posiedzenia Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych projekt ustawy został poddany bardzo szczegółowej i krytycznej ocenie. Podczas dyskusji wskazywano na konieczność przyjęcia tej ustawy, zgłaszano poprawki, które miałyby zmienić jakość ustawy. Część poprawek uzyskała akceptację komisji, część została odrzucona, a z niektórych wnioskodawcy sami się wycofali.

Ostatecznie Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych zdecydowała rekomendować Izbie osiemnaście poprawek. Poprawki te udoskonalają ustawę. Większość została przyjęta jednogłośnie. Niektóre poprawki nasuwały wiele wątpliwości, co znajdowało również wyraz w wynikach głosowania.

Senator sprawozdawca poinformowała ponadto, że komisja zobowiązała Biuro Legislacyjne i przedstawicieli ministerstwa do wyjaśnienia poprawności zapisów w art. 7 ust. 2 i zgodności tychże zapisów z obowiązującym prawem. Wynik tych uzgodnień może przyczynić się do kolejnych zmian w ustawie.

Z upoważnienia Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych senator G. Ferenc zwróciła się o poparcie ustawy wraz z zaproponowanymi przez komisję poprawkami.

Dalsze poprawki do ustawy zgłosili senatorowie podczas dyskusji. Senatorowie Andrzej Chronowski i Robert Smoktunowicz przedstawili wniosek o odrzucenie ustawy.

Wnioski i propozycje poprawek rozpatrzyła komisja senacka podczas przerwy w obradach. Komisja poparła 18 spośród 32 zgłoszonych ogółem poprawek i wniosków.

W pierwszej kolejności głosowano nad wnioskiem o odrzucenie ustawy (Izba 72 głosami, przy 10 za i 5 wstrzymujących się, odrzuciła ten wniosek), następnie poddano pod głosowanie poszczególne poprawki i całość projektu uchwały w sprawie rozpatrywanej ustawy ze zmianami wynikającymi z przyjętych poprawek.

W wyniku tego ostatniego głosowania Senat 75 głosami, przy 10 przeciw i 4 wstrzymujących się, podjął następującą uchwałę:

Uchwała

Ustawa o zmianie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej - przyjęta z poprawkami

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 13. posiedzeniu, 15 lutego br., i przekazana do Senatu 18 lutego. Marszałek Senatu 19 lutego, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Kultury i Środków Przekazu. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdawca komisji senator Krystyna Doktorowicz podkreśliła, że nowelizacja ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej była niezwykle ważna. Wynikała ona z postulatów zgłaszanych przez różne środowiska, zarówno organizatorów instytucji kultury, jak i przez samych pracowników instytucji kultury.

Senator sprawozdawca przypomniała, że nowelizowana ustawa uchwalona przez Sejm dotyczyła trzech kwestii.

Po pierwsze, sprawy powoływania i odwoływania wicedyrektorów instytucji kultury. Dotychczasowa ustawa z 1991 r. o prowadzeniu i organizowaniu działalności kulturalnej budziła pewne wątpliwości interpretacyjne co do kwestii powoływania i odwoływania zastępców dyrektorów instytucji kultury. Nowelizacja sejmowa precyzuje ten zapis w art. 15. Ustawodawca postanawia, że o trybie powoływania i odwoływania wicedyrektorów instytucji kultury będzie decydował statut danej instytucji kultury, statut, który jest opracowany przez organizatora instytucji kultury. A organizatorem takim jest minister, kierownik urzędu centralnego bądź samorząd, jednostka samorządu terytorialnego.

Druga kwestia dotyczy nowych regulacji w art. 21 ustawy z 1991 r. Chodzi o przekazywanie instytucji kultury w ramach jednostek samorządu terytorialnego. Do tej pory w ustawie z 1991 r. takie prawo miał tylko minister bądź kierownik urzędu centralnego. Obecnie ustawa wprowadza regulacje, które pozwalają na przekazywanie instytucji kultury przez jednostki samorządu terytorialnego. Jest to istotne z punktu widzenia organizacji, ale również z finansowego punktu widzenia. Organizatorzy instytucji kultury na poziomie regionalnym, na poziomie samorządów terytorialnych, domagali się, ażeby taka regulacja się pojawiła.

Trzecia, najważniejsza regulacja, którą wprowadza ustawa, dotyczy czasu pracy. Ustawodawca wprowadził tutaj do ustawy nowy rozdział: "Czas pracy w instytucjach kultury". Chodzi o to, ażeby w instytucjach kultury można było stosować wyjątki od kodeksu pracy, szczególnie od tej nowelizacji, która 1 marca 2001 r. wprowadziła dość rygorystyczny system czasu pracy, a mianowicie pięciodniowy tydzień pracy oraz trzymiesięczny okres rozliczenia. Jak podkreśliła senator sprawozdawca, nie może to mieć zastosowania do instytucji kultury, które pracują w zupełnie innym systemie pracy. Jak wiadomo, instytucje kultury pracują w systemie sezonowym, to znaczy teatry grają w sezonie, podobnie jak filharmonie. Stosowanie tych regulacji kodeksu pracy do instytucji kultury powodowało, że nie można było stosować elastycznego czasu pracy. W miesiącach, które stanowią sezon dla działalności kulturalnej, generowało to nadgodziny, z kolei w innych miesiącach, w których instytucje kultury mają przerwę w swojej działalności, powodowało to, iż pracownicy po prostu nie wypełniali czasu pracy, który wynikał z odpowiednich regulacji.

W związku z tym Sejm zaproponował w ustawie z 15 lutego przyjęcie zmian. Przede wszystkim chodzi o to, aby okres rozliczeniowy czasu pracy pracowników instytucji kultury był wydłużony nawet do dwunastu miesięcy. Rozkłady czasu pracy pracowników są ustalone na okresy nie krótsze niż dwa tygodnie, a czas pracy jest elastyczny.

W opinii senator K. Doktorowicz, te wszystkie regulacje pozwalają na normalne funkcjonowanie instytucji kultury właśnie poprzez dysponowanie elastycznym systemem czasu pracy. Senator poinformowała, że regulacje te zostały przyjęte przez senacką Komisję Kultury i Środków Przekazu z dużym zadowoleniem, ponieważ rzeczywiście były one bardzo często artykułowane w tym środowisku. Niejednokrotnie do komisji docierały głosy w tej sprawie, zarówno ze strony organizatorów instytucji kultury, jak i pracowników.

Senator sprawozdawca zaznaczyła, że członkowie komisji zastanawiali się nad tym, czy rzeczywiście efektywne będzie przekazywanie instytucji kultury między jednostkami samorządu terytorialnego, zważywszy na bardzo trudną obecnie sytuację finansową tych jednostek. Uznano jednak, że to samorządy muszą decydować, czy rzeczywiście będzie to opłacalne. Dotyczy to również różnej sytuacji tych instytucji w różnych regionach, ich zakresu pracy i poziomu artystycznego. Kwestia ta pozostaje więc do dyspozycji samorządów, przy czym bardzo ważne było to uelastycznienie czasu pracy w instytucjach kultury.

Jak wskazała senator sprawozdawca, na posiedzeniu komisji dyskusję powodowała jeszcze jedna kwestia. Ponieważ ustawodawca pozwala również na to, ażeby mógł być stosowany przerywany czas pracy w instytucjach kultury, w związku z czym zapewnia w ciągu doby nie więcej niż jedną przerwę w pracy trwającą nie dłużej niż pięć godzin, kierowane były postulaty ze strony środowiska teatralnego i filharmoników, aby czas tej przerwy również był określony jako nie dłuższy niż pięć godzin i nie krótszy niż trzy godziny. Komisja postanowiła zadać pytanie w tej kwestii zarówno ministrowi kultury, jak i ministrowi pracy i spraw socjalnych.

Senator sprawozdawca poinformowała, że komisja postanowiła zaproponować sześć poprawek do ustawy. Poprawki te miały charakter wyłącznie formalny i porządkujący.

W imieniu komisji senator K. Doktorowicz wniosła o podjęcie uchwały popierającej ustawę sejmową wraz z proponowanymi poprawkami.

Po dyskusji przeprowadzono kolejne głosowania nad poprawkami zaproponowanymi przez komisję, a następnie Izba jednomyślnie, 85 głosami, podjęła uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej: