4. posiedzenie Senatu

29 listopada br. odbyło się 4. posiedzenie Senatu. Obradom przewodniczyli marszałek Longin Pastusiak i wicemarszałek Kazimierz Kutz. Na sekretarzy posiedzenia wyznaczono senatorów Andrzeja Jaeschkego i Mariana Lewickiego; listę mówców prowadził senator A. Jaeschke.

Po otwarciu posiedzenia marszałek L. Pastusiak poinformował, że senator Dorota Simonides otrzymała za swój wielki wkład w pojednanie polsko-niemieckie najwyższe odznaczenie, jakie Republika Federalna Niemiec może zaoferować obcokrajowcom, czyli Wielki Krzyż Zasługi Orderu Zasługi Republiki Federalnej Niemiec.

W imieniu własnym i całej Izby marszałek pogratulował senator D. Simonides otrzymania tego zaszczytnego wyróżnienia.

Zatwierdzony przez Senat porządek obrad 4. posiedzenia obejmował siedem punktów:

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o gwarancjach Skarbu Państwa dla przewoźników lotniczych,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela, ustawy o systemie oświaty oraz ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2001 oraz niektórych innych ustaw,

- stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz niektórych innych ustaw,

- drugie czytanie projektu uchwały Senatu w sprawie utworzenia Polskiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej,

- zmiany w składzie komisji senackich.

Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o gwarancjach Skarbu Państwa dla przewoźników lotniczych

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 4. posiedzeniu, 14 listopada br. Do Senatu przekazano ją tego samego dnia. Marszałek Senatu 15 listopada br., zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury przedstawił senator Marian Noga, który poinformował, że komisja na swoim posiedzeniu 16 listopada br. wnikliwie przeanalizowała omawiany projekt. Jak stwierdził senator, ustawa ma ścisły związek z aktami terroru, jakie miały miejsce na terenie USA 11 września br. W wyniku tych aktów reasekuratorzy ubezpieczeniowi krajowych przewoźników lotniczych zaprzestali ubezpieczania od ryzyka wojennego i aktów terroru wobec osób trzecich powyżej kwoty szkody w wysokości 50 milionów dolarów amerykańskich. Brak ochrony ubezpieczeniowej oznaczał dla krajowych przedsiębiorstw lotniczych konieczność zaprzestania działalności operacyjnej od godziny 23.59 GMT 24 września br., gdyż ewentualna szkoda oznaczałaby ryzyko odpowiedzialności wielokrotnie przewyższającej wartość majątku przewoźników. W tej sytuacji minister finansów, działając w stanie wyższej konieczności, po otrzymaniu pisemnego polecenia od prezesa Rady Ministrów 24 września br. udzielił gwarancji skarbu państwa obejmującej odpowiedzialność przewoźnika wykonującego przewozy lotnicze, będącego rezydentem w rozumieniu prawa dewizowego.

Sprawozdawca Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury podkreślił, że mimo udzielenia tych gwarancji istnieje konieczność przedłużenia gwarancji lub udzielenia nowej do 30 czerwca 2002 r. Wynika ona z faktu, że obowiązujące w Polsce prawo w zakresie poręczeń i gwarancji udzielanych przez skarb państwa nie daje podstaw prawnych do udzielenia gwarancji skarbu państwa za szkody spowodowane wojną lub aktami terroru.

Rozpatrywana ustawa ma cztery artykuły. Art. 1 stwierdza, iż udziela się przewoźnikom lotniczym gwarancji skarbu państwa za szkody wobec osób trzecich związane z eksploatacją statków powietrznych, powstałe w wyniku wojny lub aktów terroru, o ile wartość szkody przewyższa kwotę 50 milionów dolarów amerykańskich. Łączna wartość gwarancji dla wszystkich przewoźników lotniczych wynosi 1 miliard dolarów amerykański. Gwarancja ważna jest do dnia 30 czerwca 2002 r.

W art. 3 omawianej ustawy stwierdza się, że przepisy tej ustawy stosuje się do działań związanych z udzielaniem tych gwarancji podejmowanych od dnia 24 września bieżącego roku. Oznacza to usankcjonowanie działań podjętych wcześniej na podstawie decyzji ministra finansów podjętej w stanie wyższej konieczności.

Udzielenie omawianych gwarancji niesie za sobą skutki budżetowe w postaci ryzyka wypłaty odszkodowań o łącznej wartości dla wszystkich przewoźników lotniczych w wysokości 1 miliarda dolarów amerykańskich. Podobne rozwiązania prawne przyjęło wiele państw, w tym większość krajów Unii Europejskiej, USA i Kanada.

Senator M. Noga zwrócił uwagę, że proponowana regulacja ma charakter doraźny - do czasu wypracowania międzynarodowych rozwiązań systemowych na rynku ubezpieczeń przewoźników lotniczych. Z uwagi na zakres regulacji oraz wynikające z tej ustawy skutki gospodarcze i społeczne w art. 4 proponuje się, aby ustawa ta weszła w życie z dniem ogłoszenia.

Na zakończenie swojego wystąpienia senator sprawozdawca stwierdził, że po analizie i dyskusji Komisja Skarbu Państwa i Infrastruktury wniosła o uchwalenie ustawy o gwarancjach Skarbu Państwa dla przewoźników lotniczych bez poprawek.

W debacie wniosek o wprowadzenie poprawek do omawianej ustawy sejmowej zgłosił senator Andrzej Chronowski.

Podczas przerwy w obradach Komisja Skarbu Państwa i Infrastruktury zebrała się i przeanalizowała zgłoszone wnioski. Jak poinformował senator M. Noga, senator A. Chronowski wycofał wszystkie swoje poprawki, zgodnie z art. 52 ust. 7 Regulaminu Senatu. W związku z tym komisja podtrzymała swoje stanowisko o przyjęciu rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

W głosowaniu Senat poparł stanowisko Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury i 86 głosami, przy 2 głosach wstrzymujących się, podjął uchwałę w sprawie niezgłaszania zastrzeżeń do ustawy o gwarancjach Skarbu Państwa dla przewoźników lotniczych.

Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela, ustawy o systemie oświaty oraz ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego, a także ustawy o zmianie ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego

Obie nowelizacje Senat rozpatrywał łącznie. Ustawa o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela, ustawy o systemie oświaty oraz ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego została uchwalona przez Sejm na 5. posiedzeniu, 21 listopada br. Do Senatu została przekazana 22 listopada. Z kolei ustawa o zmianie ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego została uchwalona przez Sejm na 3. posiedzeniu, 7 listopada br. Do Senatu została przekazana 9 listopada. Marszałek Senatu skierował obie ustawy do Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz do Komisji Nauki, Edukacji i Sportu. Komisje po rozpatrzeniu ustaw przygotowały swoje sprawozdania w tych sprawach.

Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela, ustawy o systemie oświaty oraz ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego przedstawił senator Zbigniew Gołąbek. Senator poinformował, że członkowie komisji zapoznali się z argumentami merytorycznymi Ministerstwa Edukacji Narodowej i Sportu, przedstawionymi przez wiceministrów Włodzimierza Paszyńskiego i Tadeusza Sławeckiego oraz dyrektorów departamentów: Haliny Cieślak (Departament Edukacji dla Rynku Pracy) i  Joanny Rozwadowskiej (Departament Prawny).

Senator sprawozdawca podkreślił, że wszyscy zabierający głos w dyskusji kierowali się troską o dobre wykształcenie polskiej młodzieży, o jej konkurencyjność na rynku pracy i o to, aby po kilku latach można było powiedzieć, że zostały stworzone warunki do dobrej edukacji młodzieży.

Senator zaznaczył, że rozpatrywany rządowy projekt decyduje o strukturze szkolnictwa ponadgimnazjalnego, która ma obowiązywać od 1 września 2002 r. Daje też odpowiedź na pytanie, które dziś stawiają uczniowie trzeciej klasy gimnazjum, o to, jaka będzie oferta edukacyjna w kolejnym etapie ich kształcenia - jaką szkołę będą mogli wybrać po trzeciej klasie gimnazjum.

Przedstawione w nowelizacji zmiany gwarantują powszechność wykształcenia średniego przy zwiększonej ofercie edukacyjnej, obejmującej też języki obce, adresowanej do młodzieży zamierzającej podjąć studia i pragnącej szybko usamodzielnić się i rozpocząć pracę zawodową.

Senator Z. Gołąbek podkreślił, że w toku prac w Sejmie z inicjatywy rządu przyjęto poprawki o charakterze merytorycznym, przywracające trzyletnie liceum ogólnokształcące, a także zapewniające powrót do systemu czteroletniej szkoły technicznej. Przy jednoczesnym pozostawieniu szkół zasadniczych o dwuletnim i trzyletnim cyklu kształcenia drożność kształcenia zapewnia się poprzez pozostawienie uzupełniających liceów profilowych i wprowadzenie, co jest nowością, uzupełniających szkół technicznych. Czteroletnie technika umożliwiają uzyskanie dyplomu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe po zdaniu egzaminów oraz uzyskanie świadectwa dojrzałości po zdaniu egzaminu maturalnego.

Jak wskazał senator sprawozdawca, absolwenci techników są potrzebni na rynkach Polski i Unii Europejskiej. Przydatność zawodowa absolwentów techników jest wysoko oceniana przez pracodawców, czasem wyżej niż absolwentów liceów.

W opinii senatora, propozycja rządowa jest oczekiwana przez uczniów, nauczycieli i rodziców. Szanuje dorobek, tradycję i uwzględnia potrzebę pogłębiania umiejętności. Nie zamyka możliwości kształcenia na żadnym etapie.

W imieniu Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, biorąc pod uwagę przedstawione argumenty i zrozumiałe oczekiwania ze strony gimnazjalistów, rodziców i organów prowadzących odpowiednie typy szkół, senator Z. Gołąbek wniósł o przyjęcie ustaw bez poprawek.

Sprawozdanie Komisji Nauki, Edukacji i Sportu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela, ustawy o systemie oświaty oraz ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego przedstawiła senator Irena Kurzępa. Jak wskazała, uchwalona przez Sejm ustawa modyfikuje ustrój szkolny, porządkując reformę szkolnictwa ponadgimnazjalnego. Poszerza ona znacząco ofertę edukacyjną adresowaną do młodzieży kończącej gimnazja. Wprowadza cztery typy szkół bezpośrednio ponadgimnazjalnych. Zgodnie z ustawą będą funkcjonowały zasadnicze szkoły zawodowe o dwuletnim i trzyletnim cyklu kształcenia, w zależności od kierunku kształcenia, w tym po gimnazjum specjalnym szkoły trzyletnie obligatoryjne.

Utrzymane zostałyby też, na mocy ustawy, trzyletnie licea ogólnokształcące, które mają w Polsce długoletnią tradycję - ich pozostawienie jako szkół ponadgimnazjalnych ogólnokształcących jest uzasadnione. Ponadto trzyletnie licea profilowane, gdzie młodzież po ukończeniu gimnazjum mogłaby, ucząc się w tego typu szkołach, uzyskiwać jednocześnie wiedzę niezbędną do dalszego kształcenia zawodowego.

Senator sprawozdawca podkreśliła, że doskonałą ofertą dla młodzieży, która nie ma możliwości ani warunków do podejmowania studiów wyższych, są technika. Przez ostatnie lata poziom aspiracji uczniów i  rodziców został ograniczony statusem finansowym wielu rodzin. Młodzież, która chce się wcześniej usamodzielnić, bardzo często wybiera naukę w technikach, robi tak zwłaszcza młodzież wiejska i małomiasteczkowa. Są przecież technika z doskonałą bazą dydaktyczną, które kształcą w rzadkich zawodach. I tę bazę, a także kwalifikacje kadry nauczającej należy spożytkować.

Kolejne typy szkół są przewidziane dla absolwentów zasadniczych szkół zawodowych. Będą to dwuletnie uzupełniające licea ogólnokształcące i trzyletnie technika uzupełniające. Absolwenci wszystkich liceów będą mogli kontynuować naukę w szkołach policealnych albo na wyższej uczelni.

W opinii senator sprawozdawcy, rozpatrywana ustawa daje szansę realizacji aspiracji młodzieży gimnazjalnej, oferując do wyboru wiele typów szkół, w zależności od predyspozycji intelektualnych młodzieży, celów życiowych czy statusu materialnego. Niezależnie od dokonanego wyboru młodzież będzie miała możliwość uzupełnienia wykształcenia lub zdobycia zawodu. System jest drożny i nie zamyka możliwości kształcenia na żadnym etapie, nawet gdyby pierwszy wybór okazał się nietrafiony.

W imieniu Komisji Nauki, Edukacji i Sportu senator I. Kurzępa wniosła o przyjęcie ustawy bez poprawek.

Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego przedstawił senator Zbigniew Zychowicz. Senator przypomniał, że nowelizacja objęła dwa artykuły. Art. 10a, dodany ustawą z  23 sierpnia 2001 r., o zmianie ustawy o systemie oświaty, ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego oraz ustawy - Karta Nauczyciela i niektórych innych ustaw, ogłoszonej w Dzienniku Ustaw nr 111, poz. 1194, zaczął obowiązywać z dniem 21 października bieżącego roku. Określa on termin ustalenia i ogłoszenia przez rady powiatów planu sieci wymienionych szkół na dzień 31 października. A zatem zostawia samorządom powiatowym zaledwie dziesięć dni na wykonanie poważnego zadania, zadania o takiej skali trudności, która może uniemożliwić jego wykonanie w tak krótkim czasie. W związku z tym zasadna jest propozycja ustalenia nowego terminu na wykonanie tego zadania przez rady powiatów. Nowela wprowadza termin 31 grudnia 2001 r.

Konsekwencją nowego terminu jest również zmiana daty, do której organy prowadzące dotychczasowe publiczne szkoły ponadpodstawowe mają przygotować dokumenty, związane odpowiednio z przekształceniem lub likwidacją dotychczasowych szkół ponadpodstawowych oraz z utworzeniem szkół ponadgimnazjalnych w roku szkolnym 2002/2003, w szczególności zaś akty przekształcenia lub likwidacji dotychczasowych szkół ponadpodstawowych, jak również akty założycielskie i statuty nowo tworzonych szkół. W ustawie z 23 sierpnia ten termin ustalony został na dzień 31 grudnia, w nowelizacji ustala się datę 31 stycznia 2002 r.

Senator sprawozdawca poinformował, że - biorąc pod uwagę wymienione okoliczności oraz wagę nowelizowanej ustawy - Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej postanowiła rekomendować Izbie przyjęcie rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Sprawozdawca Komisji Nauki, Edukacji i Sportu senator Marian Żenkiewicz przedstawił sprawozdanie komisji w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego. Senator wskazał m.in., że poprzednie uregulowanie w najlepszym razie pozostawiało radom powiatów dwa miesiące na ustalenie tego, co wynikało z ustawy. Obecnie nowa formuła czasowa pozostawia im miesiąc, ale należy rozumieć, że rady powiatów przeprowadziły już gruntowną dyskusję na temat nowego systemu szkół ponadgimnazjalnych. W związku z tym wprowadzenie ewentualnych korekt, przy założeniu, że tamte dwa miesiące zostały dobrze wykorzystane, nie powinno, w opinii komisji, stanowić jakieś istotnej przeszkody, aczkolwiek na pewno będzie wymagać sprawnego i zdecydowanego działania.

Senator sprawozdawca poinformował, że Komisja Nauki, Edukacji i Sportu postanowiła wnieść o przyjęcie rozpatrywanej ustawy bez poprawek

Wniosek mniejszości Komisji Nauki, Edukacji i Sportu w sprawie ustawy o zmianie ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego przedstawił senator Edmund Wittbrodt. Mniejszość Komisji Nauki, Edukacji i Sportu wniosła o odrzucenie tej ustawy.

W opinii senatora sprawozdawcy, nie jest prawdą, że powiaty miały na ustalenie sieci szkół ponadgimnazjalnych dziesięć dni. Nie jest też tak, że były to trzy miesiące. Sprawa sieci ponadgimnazjalnych była dyskutowana ponad półtora roku, była ustalana i uzgadniana w samorządach. 7 czerwca 2001 r. została zaprezentowana mapa edukacyjna dotycząca właśnie szkolnictwa ponadgimnazjalnego. Powiaty wiedziały już wtedy, jaką sieć szkół ponadgimnazjalnych będą chciały mieć u siebie, sieć uzgodnioną z pracodawcami, z biurami pracy, sieć, która wynikała również z aspiracji młodzieży, a te aspiracje były badane. Zdaniem senatora, termin podany przez przedmówców wynikał wyłącznie stąd, że tylko tyle czasu pozostało na przyjęcie przez sejmiki ostatecznej wersji, która była dyskutowana przez półtora roku.

Senator E. Wittbrodt przytoczył też opinie Związku Miast Polskich i Związku Powiatów Polskich, które uważają, że miesiąc to za mało, aby w sposób odpowiedzialny podejść do określenia na nowo sieci szkół ponadgimnazjalnych, że potrzeba co najmniej sześćdziesięciu dni od momentu przyjęcia ustawy, żeby w ogóle nawiązać jakikolwiek kontakt i porozumieć się z podmiotami, z którymi należy się porozumieć.

W opinii senatora, ustawodawca chce zaproponować nową strukturę, nową sieć, która będzie przygotowana w sposób chaotyczny, tak jak kilka wcześniej podjętych decyzji. Dlatego mniejszość Komisji Nauki, Edukacji i Sportu postanowiła wnieść o odrzucenie omawianej ustawy w całości.

Podczas dyskusji senator E. Wittbrodt wniósł także o odrzucenie ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela, ustawy o systemie oświaty oraz ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego.

Wszystkie zgłoszone wnioski rozpatrzyły dwie komisje senackie podczas przerwy w obradach. Połączone komisje poparły wnioski o przyjęcie obu ustaw bez poprawek.

W odniesieniu do ustawy o zmianie ustawy - Karta Nauczyciela, ustawy o systemie oświaty oraz ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego najpierw poddano pod głosowanie wniosek senatora E. Wittbrodta o jej odrzucenie. Izba 63 głosami, przy 17 za i 2 wstrzymujących się, odrzuciła ten wniosek, po czym 67 głosami, przy 15 przeciw i 4 wstrzymujących się, powzięła uchwałę o przyjęciu rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Następnie Senat 68 głosami, przy 16 za i 2 wstrzymujących się, odrzucił wniosek o odrzucenie ustawy o zmianie ustawy - Przepisy wprowadzające reformę ustroju szkolnego, po czym 71 głosami, przy 13 przeciw i 4 wstrzymujących się, podjął uchwałę o przyjęciu tej ustawy bez poprawek.

Stanowisko Senatu w sprawie ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999 - 2001 oraz niektórych innych ustaw

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 4. posiedzeniu, 14 listopada br. i tego samego dnia przekazana do Senatu. Marszałek Senatu 14 listopada, zgodnie z art. 68 ust. 1 Regulaminu Senatu, skierował ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych oraz Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Komisje po rozpatrzeniu ustawy przygotowały swoje sprawozdania w tej sprawie.

Sprawozdanie Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przedstawił senator Zbyszko Piwoński, który swoje wystąpienie rozpoczął od stwierdzenia, że po raz kolejny potwierdza się teza, że wszelkie rozwiązania tymczasowe czy prowizoryczne trwają bardzo długo. Przykładem tego jest rozpatrywana ustawa, ustanowiona pierwotnie na dwa lata (1999-2000), czyli pierwsze dwa lata istnienia nowych, powołanych do życia ogniw samorządu terytorialnego, a której żywot następnie został przedłużony na rok 2001. Dziś czyni się to samo z myślą o roku 2002. Wprawdzie w bieżącym roku nowa ustawa dotycząca tej materii została przyjęta przez parlament, jednak - w całym pakiecie ustaw zagrażających finansom państwa - nie została podpisana przez prezydenta Rzeczypospolitej.

Zagrożenia finansowe dla budżetu nie stanowią jedynej przyczyny, dla której prezydent odmówił jej podpisania. Z prośbą o odmowę złożenia podpisu zwrócił się do prezydenta związek polskich gmin, ponieważ ustawa ta, w ich przekonaniu, krzywdziła dość znaczną liczbę biedniejszych gmin. Przed twórcami stoi bardzo trudne zadanie. Z jednej strony, jak najwięcej wydatków powinno mieć pokrycie w tak zwanych dochodach własnych, by jak najmniej było dotacji i subwencji. Z drugiej zaś strony, olbrzymie zróżnicowanie ekonomiczne gmin, miast, powiatów i województw czyni takie rozwiązanie niezwykle trudnym.

Senator Z. Piwoński poinformował, że komisja uzyskała zapewnienie ministra finansów, iż nowa ustawa, przy znacznym wykorzystaniu dotychczasowego dorobku legislacyjnego, w pierwszym półroczu wpłynie do laski marszałkowskiej. Obecnie Senat powinien opowiedzieć się za przyjęciem nowelizacji sejmowej.

Przy okazji niezbędnej nowelizacji uporządkowano także kilka innych kwestii. I tak w zmianie trzeciej, odnoszącej się do art. 16, uczyniono zadość oczekiwaniom samorządowców, ażeby opłaty skarbowe trafiały zawsze do kasy właściwej gminy, co ma szczególne znaczenie dla gmin mających swoje siedziby na terenie innych miast.

Rozwiązania wprowadzone w zmianach szóstej, siódmej i ósmej, w dodatkowym art. 43 a i art. 43b, dyscyplinują korzystających z subwencji oświatowej i dotacji na realizację kontraktów wojewódzkich, określając, w jakich warunkach i kiedy dotacje można cofnąć, a nawet zarządzić ich zwrot.

W zmianie dziewiątej również dyscyplinuje się możliwość przeznaczenia 15% planowanej kwoty dotacji - co zostało postawione do dyspozycji samorządom - na inne cele. Ponadto wykluczono możliwość - co jest niezmiernie ważne - skorzystania z tego przywileju i przeznaczenia uzyskanej kwoty na wynagrodzenia.

W zmianie ósmej nowy art. 43c poszerza skalę możliwości przyznawania dotacji celowych o dofinansowanie kosztów wdrażania reformy oświaty, wspieranie edukacji na obszarach wiejskich, między innymi poprzez stypendia i inną pomoc materialną dla młodzieży, a wreszcie o działania osłonowe będące następstwem restrukturyzacji placówek ochrony zdrowia. Dotacje te mogą być przekazywane gminom. Ten zapis, traktujący to trochę wybiórczo, wyodrębniający to spośród wielu innych kwestii, które znajdowały się w tak zwanych rezerwach celowych, wywołał w komisji nieco kontrowersji, jednak z uwagi na to, że to uregulowanie będzie jedynie na jeden rok, odstąpiono od zgłaszania jakichkolwiek poprawek.

Pozostałe zapisy, zawarte w art. 2, 3, 4 i 5, porządkują procedury finansowe lub - jak to ma miejsce w wypadku art. 2 - raz jeszcze obligują do tego, ażeby w ślad za przekazaniem zadań szły przeznaczone na ten cel środki.

Nie negując zatem wątpliwości, jakie towarzyszyły senatorom podczas posiedzenia, w imieniu Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej senator Z. Piwoński wniósł o przyjęcie proponowanej nowelizacji bez poprawek.

Sprawozdanie Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych w sprawie nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2001 przedstawił senator Adam Graczyński, który przypomniał, że parlamentowi nie udało się wyposażyć samorządów w odpowiednie narzędzia prawne i instrumenty dochodowe. Niestety, nie udało się tego uczynić i ustawa była prolongowana na kolejne lata aż - co trzeba wyraźnie powiedzieć - w roku bieżącym przyjęto ustawę, która stanowiła ważny krok w zwiększeniu podmiotowości samorządów. Ta ustawa nie została podpisana przez prezydenta. Zdaniem senatora sprawozdawcy, główną przyczyną był stan finansów publicznych państwa. Ważną przyczyną było również to, że nie przeprowadzono wnikliwych symulacji finansowych kosztów realizacji tej ustawy. Zresztą debata w Senacie odbywała się pospiesznie, tak że w sumie senatorowie nie byli przekonani, czy proponowane rozwiązanie jest korzystne dla samorządów, szczególnie tych, które mają niższe dochody. Późniejsze konsultacje z samorządami, bo na wcześniejsze nie było czasu, potwierdziły te wątpliwości.

Jak stwierdził senator A. Graczyński, potrzebne jest więc stworzenie, po raz kolejny, prowizorycznego rozwiązania. I temu właśnie celowi służy rozpatrywana nowelizacja, która przede wszystkim przedłuża do końca grudnia przyszłego roku możliwości finansowania zgodnie z tą ustawą i wprowadza przy okazji szereg potrzebnych zmian o charakterze porządkowym.

W imieniu Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych senator A. Graczyński zaproponował Izbie przyjęcie bez poprawek rozpatrywanej ustawy sejmowej. Jednocześnie poinformował, że komisja uznała, iż niezbędne jest przygotowanie głębokiej nowelizacji ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego. Polska przecież będzie silna wtedy, gdy silne będą samorządy, wyposażone w niezbędne kompetencje i niezbędne środki. Zdaniem senatora, budowa mocnego państwa prowadzi przez budowanie silnych samorządów. Senator powołał się na stwierdzenie przedstawicieli Ministerstwa Finansów, wypowiedziane również w trakcie debaty sejmowej, że takie rozwiązanie ustawowe ma się pojawić najpóźniej do końca pierwszego półrocza przyszłego roku. To pozwoliłoby, ażeby nowe zasady finansowania samorządów po przyjęciu przez parlament obowiązywały od 1 stycznia 2003 r.

W debacie nad rozpatrywaną nowelizacją wnioski o charakterze legislacyjnym zgłosili senatorowie Mieczysław Janowski i Jan Szafraniec.

Podczas przerwy w obradach postulowane zmiany analizowały Komisja Gospodarki i Finansów Publicznych oraz Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. W przyjętym stanowisku połączone komisje opowiedziały się za przyjęciem ustawy bez poprawek.

Zgodnie z art. 54 ust. 1 Regulaminu Senatu w pierwszej kolejności przeprowadzono głosowanie nad wnioskiem o przyjęcie ustawy bez poprawek. Na 86 obecnych senatorów 69 głosowało za, 17 było przeciw. Wobec wyników głosowania Izba powzięła uchwałę w sprawie ustawy o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego w latach 1999-2001 oraz niektórych innych ustaw.

Senat przyjął bez poprawek ustawę o zmianie ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz niektórych innych ustaw

Rozpatrywana ustawa została uchwalona przez Sejm na 5. posiedzeniu, 21 listopada br. Do Senatu została przekazana 22 listopada i tego samego dnia marszałek Senatu skierował ją do Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych. Komisja po rozpatrzeniu ustawy przygotowała swoje sprawozdanie w tej sprawie.

Przedstawił je senator Bogusław Mąsior. Jak wskazał, ustawa z 21 listopada br. o zmianie ustawy o wynagrodzeniu osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe oraz niektórych innych ustaw wychodzi naprzeciw oczekiwaniom społecznym, aby w trudnym dla państwa okresie, związanym z kryzysem finansów publicznych, osoby zajmujące kierownicze stanowiska niejako samoczynnie ograniczyły swoje wynagrodzenia.

Przedłożony przez rząd projekt ustawy jest potwierdzeniem deklaracji złożonej przez premiera Leszka Millera, że rząd zacznie oszczędzać, zaczynając od samego siebie.

Ustawa w art. 1 pkt 1 i 2 zamraża poziom wynagrodzenia prezydenta i osób pełniących kierownicze funkcje w roku 2002 na poziomie grudnia 2001 r.

W art. 3 ustawy porządkuje się rozumienie grupy żołnierzy, których dotyczą regulacje. Dzisiaj obok żołnierzy zawodowych mamy nową formę żołnierzy nadterminowych.

W art. 9 łączy się dotychczas rozdzielnie traktowany limit na stanowiskach: sędziów, prokuratorów, asesorów, aplikantów sądowych i prokuratorskich. Dotyczy to również łącznego traktowania grupy żołnierzy i funkcjonariuszy, o których mowa w nowelizowanej ustawie w art. 5. Ta modyfikacja pozwala na elastyczne kształtowanie struktury zatrudnienia w sądach i w urzędach, które podlegają ministrowi spraw wewnętrznych i ministrowi obrony.

W art. 10a upoważnia się ministra właściwego do spraw finansów do dokonania przeniesień kwoty środków na uposażenia, nagrody roczne i pozostałe należności żołnierzy i funkcjonariuszy między częściami i działami na wniosek odpowiednich ministrów, mianowicie ministra obrony narodowej i ministra sprawiedliwości, a także ministra spraw wewnętrznych. Chodzi o to, że z tych resortów przesuwani są funkcjonariusze do służb cywilnych i w ślad za tym przesunięciem należy dokonać przesunięcia stosownych kwot związanych z wynagrodzeniem.

W art. 29a wyraźnie podkreśla się, że kwota bazowa dla osób zajmujących kierownicze stanowiska państwowe nie jest waloryzowana. Chodzi o to, że płace ustalane w systemie mnożnikowym dla funkcji kierowniczych w państwie są uzależnione od zamrożonego poziomu wskaźnika bazowego.

Senator sprawozdawca podkreślił, że ustawa w art. 2 odpowiada na szczególne zapotrzebowanie społeczne związane z kształtowaniem się poziomu płac w Radzie Polityki Pieniężnej. Do tej pory wynagrodzenia dla prezesa Narodowego Banku Polskiego i wiceprezesów, a tym samym dla członków Rady Polityki Pieniężnej, ustalał prezydent w rozporządzeniu w oparciu o kształtowanie się płac w sektorze bankowym. Wykreślenie wyrazów, które mówią o konieczności uwzględnienia poziomu przeciętnego wynagrodzenia w sektorze bankowym spowoduje, że prezydent może, nie zmieniając mnożnika, ustalić inne wynagrodzenie dla prezesa Narodowego Banku Polskiego i członków RPP.

Senator sprawozdawca podkreślił, że ustawa ogranicza w sposób zasadniczy wynagrodzenia dla osób na kierowniczych stanowiskach, ale równocześnie powoduje ona ograniczenie, a de facto zmniejszenie w roku przyszłym o kwotę około 7 tysięcy zł wynagrodzenia każdego z posłów i każdego z senatorów. Senator wyraził nadzieję, że -podobnie jak w Komisji Gospodarki i Finansów Publicznych, która jednogłośnie przyjęła projekt ustawy bez poprawek - również cały Senat okaże dobrą wolę i przyjmie tę ustawę bez poprawek, zgodnie z wnioskiem komisji.

Po dyskusji Senat jednomyślnie, 86 głosami, zaakceptował stanowisko komisji i podjął uchwałę o przyjęciu rozpatrywanej ustawy bez poprawek.

Drugie i trzecie czytanie projektu uchwały Senatu w sprawie utworzenia Polskiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej

Rozpatrywany projekt uchwały Senatu został wniesiony przez Komisję Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Marszałek Senatu 15 listopada br., zgodnie z art. 79 ust. 1 oraz art. 84 ust. 5 Regulaminu Senatu, skierował projekt do rozpatrzenia w pierwszym czytaniu do Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Pierwsze czytanie projektu uchwały zostało przeprowadzone na wspólnym posiedzeniu komisji 16 listopada. Komisje po rozpatrzeniu projektu uchwały przygotowały wspólne sprawozdanie w tej sprawie.

Zgodnie z art. 81 ust. 1 Regulaminu Senatu drugie czytanie projektu uchwały obejmuje przedstawienie Senatowi sprawozdania komisji o projekcie uchwały, przeprowadzenie dyskusji oraz zgłaszanie wniosków.

Sprawozdanie Komisji Ustawodawstwa i Praworządności oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej o projekcie uchwały przedstawiła senator Genowefa Grabowska. Jak podkreśliła, uchwała kreuje instytucję rutynową, funkcjonującą w polskim parlamentaryzmie już od roku 1922, albowiem jest to uchwała o utworzeniu Polskiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej. Wstępujemy więc do organizacji, która ma swe korzenie jeszcze w wieku XIX. Od 1889 r. istnieje jako forum międzyparlamentarne, działające na rzecz pokoju, demokracji, współpracy między narodami i parlamentarzystami. W związku z tym także Polska - w tym wypadku Senat, bo Sejm podjął już stosowną uchwałę - wyraża wolę kreowania takiej grupy.

Członkami Polskiej Grupy Unii Międzyparlamentarnej są wszyscy senatorowie Senatu piątej kadencji. Mówi o tym art. 2 rozpatrywanej uchwały.

Senator sprawozdawca wniosła, zgodnie ze zdaniem i wnioskiem połączonych komisji, o przyjęcie tej uchwały bez poprawek.

Po dyskusji, w trakcie której nie zgłoszono wniosków przeciwnych do wniosku komisji, Senat przystąpił do trzeciego czytania projektu uchwały, obejmującego głosowanie nad tym projektem.

W głosowaniu Senat jednomyślnie, 77 głosami, opowiedział się za przyjęciem następującej uchwały:

Uchwała

Zmiany w składzie komisji senackich

Senator Jerzy Cieślak, w imieniu Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich, poinformował, że 26 października br. senator Anna Kurska skierowała do marszałka Senatu prośbę o umożliwienie jej pracy w Komisji Ustawodawstwa i Praworządności. Tego samego dnia do marszałka Senatu został skierowany wniosek senatora Andrzeja Spychalskiego, który zwrócił się z prośbą o wyrażenie zgody na odejście z Komisji Skarbu Państwa i Infrastruktury oraz podjęcie pracy w Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich.

Ponadto 12 listopada br. senator Genowefa Ferenc skierowała do marszałka Senatu wniosek o zwolnienie z członkostwa w Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich i włączenie do składu Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej. Senator umotywowała to faktem, że w czwartej kadencji Senatu była członkinią Komisji Spraw Zagranicznych i Integracji Europejskiej oraz wiceprzewodniczącą Komisji Nadzwyczajnej Legislacji Europejskiej. Obecnie chce wykorzystać swoje doświadczenie z poprzedniej kadencji.

Wnioski zostały skierowane przez marszałka Senatu do Komisji Regulaminowej, Etyki i Spraw Senatorskich, która na posiedzeniu w dniu 16 listopada jednogłośnie poparła te wnioski po sprawdzeniu, że nie kolidują formalnie z zapisami Regulaminu Senatu.

W imieniu komisji senator sprawozdawca wniósł o podjęcie uchwały zgodnej z wnioskami zainteresowanych senatorów.

Senat jednomyślnie, 66 głosami, zaakceptował wniosek komisji i powziął następującą uchwałę:

Uchwała