Zapis stenograficzny

– posiedzenie Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej (21.)

w dniu 12 kwietnia 2016 r.

Porządek obrad:

1. Opinia komisji o petycji dotyczącej podjęcia inicjatywy ustawodawczej w sprawie zmiany przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (cd.) (P9-01/15).

(Początek posiedzenia o godzinie 11 minut 59)

(Posiedzeniu przewodniczy zastępca przewodniczącego Bogusława Orzechowska)

Zastępca Przewodniczącego Bogusława Orzechowska:

Witam szanownych państwa.

Rozpoczynamy dwudzieste pierwsze posiedzenie Komisji Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej.

Witam państwa senatorów. Witam naszych gości: pana z Ministerstwa Sprawiedliwości, Roberta Kowalczuka, kierownik Działu Petycji i Korespondencji w Biurze Komunikacji Społecznej, panią Danutę Antoszkiewicz, i legislator z Kancelarii Senatu, panią Danutę Drypę.

Punkt 1. porządku obrad: opinia komisji o petycji dotyczącej podjęcia inicjatywy ustawodawczej w sprawie zmiany przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (cd.) (P9-01/15)

Rozpoczynamy posiedzenie. Porządek dzisiejszych obrad obejmuje opinię komisji o petycji dotyczącej podjęcia inicjatywy ustawodawczej w sprawie zmiany przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego; to jest dalszy ciąg pracy nad tą petycją.

Z prośbą o opinię komisji w sprawie tej petycji zwróciła się do nas Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Pierwsze posiedzenie komisji w tej sprawie odbyło się 15 marca bieżącego roku. Komisja postanowiła wystąpić do ministra sprawiedliwości z prośbą o opinię w sprawie postulatów wskazanych w petycji oraz o informację, czy w resorcie prowadzone są prace nad nowelizacją kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, która mogłaby ewentualnie uwzględnić te postulaty. Opinia ministerstwa została przekazana 7 kwietnia bieżącego roku.

Proszę pana sędziego Roberta Kowalczuka, przedstawiciela ministerstwa, o przedstawienie krótko stanowiska resortu.

Główny Specjalista w Wydziale Prawa Cywilnego w Departamencie Legislacyjnym w Ministerstwie Sprawiedliwości Robert Kowalczuk:

Pani Przewodnicząca! Szanowni Państwo!

Tak jak pani przewodnicząca zechciała wspomnieć, na ręce pana przewodniczącego komisji Jarosława Dudy przysłano z ministerstwa odpowiedź w przedmiocie postulatów petycji pana Mariana Borkowskiego. Tej samej treści petycja wpłynęła do Ministerstwa Sprawiedliwości 26 stycznia bieżącego roku. Autor petycji otrzymał od ministerstwa odpowiedź, w której odnoszono się do poszczególnych postulatów.

Jeśli idzie o problem podstawowy, jak należy sądzić, dzisiejszego spotkania, czyli art. 10 kodeksu rodzinnego i opiekuńczego, to w tym zakresie nasza odpowiedź wskazywała na to, że regulacja ta jest zgoda z prawem międzynarodowym. Jednak rezolucje, zalecenia komitetów międzynarodowych, które się ukazały, jakby wskazują potrzebę rozważania, czy to wskazanie wyjątku, gdy idzie o przyznanie – akurat w prawie polskim kobiecie, która ukończyła lat 16 – możliwości zawarcia małżeństwa za zgodą sądu, powinno zostać utrzymane. Co prawda postulat pana Borkowskiego zmierzał do tego, by zasadniczo także mężczyźni, którzy ukończyli 16 lat, mieli możliwość zawierania małżeństwa za zgodą sądu. Niemniej obecnie ministerstwo nie podjęło żadnych prac zmierzających do zmiany prawa odnośnie do możliwości zawierania małżeństw. Tak samo gdy idzie o inne postulaty, stanowisko ministerstwa jest takie, że obecne regulacje, o których petycja traktuje, są właściwe i to jest kwestia jedynie procedowania przed sądem, aby określone rozstrzygnięcia zostały wydane zgodnie z wolą osoby, która o nie wnosi.

Tak że powtórzę, że obecnie prace legislacyjne związane z tymi postulatami w ministerstwie nie trwają.

Zastępca Przewodniczącego Bogusława Orzechowska:

Dziękuję bardzo panu.

Czy ktoś z państwa senatorów ma jakieś pytania, czy chce zabrać głos?

Pan senator Augustyn.

Senator Mieczysław Augustyn:

Przede wszystkim ta petycja jest dosyć rozległa. Czytałem opinię państwa i wydaje mi się, że w tych pozostałych sprawach rzeczywiście chyba nie ma potrzeby podejmowania inicjatyw, tym bardziej że Komisja Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej wszystkimi tymi aspektami – pan sędzią o tym wie, bo bywał na posiedzeniach – zajmowała się już wcześniej. Te wszystkie postępy, które poczyniliśmy, chociażby w celu ustanowienia opieki równoważnej, najpierw trzeba, że tak powiem, dobrze skonsumować i implementować, zanim będzie się myślało o kolejnej zmianie, a przecież tych zmian już tyle było. Ale sprawa art. 10 to rzeczywiście jest sprawa, którą wartą, moim zdaniem, byłoby się zająć. To oczywiście nie należy do właściwości naszej komisji, tylko komisji petycji, ale ja bym był zdania, że zrównanie w prawach kobiet i mężczyzn w zakresie możliwości zawierania związku małżeńskiego jest ze swej istoty słuszne. Trudno dzisiaj poza dawnym obyczajem, że młodsze kobiety wychodziły za mąż za starszych mężczyzn, znaleźć jakiś istoty powód, dla którego ten wiek miałby być zróżnicowany. Rzecz jasna sprawa jest trudna, dlatego że jeżeli młoda dziewczyna jest w ciąży, to być może warto myśleć o tym, żeby sąd w takich okolicznościach mógł wyrażać zgodę na wcześniejsze zawarcie małżeństwa. Tak więc nie jest to rzecz prosta, ale uważam, że należałoby dążyć do zrównania praw, zgodnie z zaleceniem Komitetu Praw Dziecka oraz Komitetu do spraw Likwidacji Dyskryminacji Kobiet. Tak że ja bym postulował, Pani Przewodnicząca, żebyśmy rozważyli, czy w naszej opinii dla Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji nie odnieść się pozytywnie przynajmniej do zmiany art. 10, nie przesądzając w żadnej mierze, w jakim kierunku ona powinna zmierzać. To wymaga dużego namysłu i spokoju, że tak powiem, a nie pośpiechu. Niemniej, jak mówię, dążenie do równości powinno być zaleceniem generalnym.

Zastępca Przewodniczącego Bogusława Orzechowska:

Dziękuję bardzo.

Czy ktoś jeszcze chce zabrać głos?

Pan senator Majer.

Senator Ryszard Majer:

Jeśli można dopytać… Bo o ile dobrze zrozumiałem, w Ministerstwie Sprawiedliwości w tej chwili trwają prace nad zmianą…

(Głos z sali: Nie.)

(Senator Mieczysław Augustyn: Rozważania trwają.)

Aha, rozważania. Dziękuję.

Zastępca Przewodniczącego Bogusława Orzechowska:

Dziękuję bardzo.

Czy ktoś jeszcze chciałby zabrać głos? Nie. Dziękuję.

Myślę, że zagłosujemy co do tego, czy podejmujemy inicjatywę ustawodawczą, czy jesteśmy przeciwko.

(Wypowiedzi w tle nagrania)

Biorąc pod uwagę stanowisko Ministerstwa Sprawiedliwości, ja bym proponowała, żeby komisja rekomendowała niepodejmowanie inicjatywy ustawodawczej dotyczącej zmiany przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego w zakresie postulatów wyrażonych w petycji. Myślę, że zagłosujemy.

Kto z państwa jest za niepodejmowaniem…

Senator Mieczysław Augustyn:

Pani Przewodnicząca… Przepraszam, Koledzy i Pani Przewodnicząca, ale ja złożyłem postulat nie w odniesieniu do całości tego, co jest zawarte w petycji, tylko w odniesieniu do jednego paragrafu. Więc być może… Prosiłbym, żeby i tę kwestię przegłosować – o, tak powiem.

(Wypowiedzi w tle nagrania)

Zastępca Przewodniczącego Bogusława Orzechowska:

Ja myślę, że najpierw będziemy głosować nad niepodejmowaniem, a później zobaczymy.

Kto z państwa jest za niepodejmowaniem? (6)

Kto jest przeciw? (1)

Kto się wstrzymał? (0)

Dziękuję bardzo wszystkim państwu za przybycie, szczególnie naszym zaproszonym gościom dziękuję.

(Koniec posiedzenia o godzinie 12 minut 10)