Wydarzenia

W Senacie 24 kwietnia 2017 r. odbyła się konferencja „Zarządzanie administracją publiczną – wybrane problemy”, zorganizowana przez Komisję Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej we współpracy z Zakładem Prawa Wydziału Inżynierii Bezpieczeństwa Cywilnego Szkoły Głównej Służby Pożarniczej w Warszawie i Instytutem Otwartego Społeczeństwa.

„Reformy polskiej administracji prowadzone od 1990 r. nastawione były na zmiany ustrojowe i strukturalne, trudno jednak znaleźć argumenty potwierdzające, iż w wyniku zmian ustrojowych nastąpiła całościowa zmiana sposobu działania administracji publicznej, czyli przejście z modelu biurokratycznego do modelu opartego o koncepcję nowego zarządzania publicznego” – mówiła prof. Anna Gołębiowska ze Szkoły Głównej Służby Pożarniczej w Warszawie. Przypomniała, że ważnym dokumentem, który określa kierunek rozwoju administracji publicznej i samorządów w Polsce jest strategia „Sprawne państwo 2020”. Zwraca się w niej uwagę m.in. na usprawnienie procesów wewnętrznych realizacji zadań, podniesienia jakości i dostępności świadczonych usług, podnoszenie skuteczności zarządzania, przejrzystość podejmowanych działań i kontroli. Prof. Anna Gołębiowska podkreśliła, że podstawowe zasady dobrej i nowoczesnej administracji publicznej to zasada sprawności działania i zasada legalizmu.

O innowacyjności w zarządzaniu sektorem publicznym, jej istocie, rodzajach i uwarunkowaniach mówił prof. Andrzej Wiatrak z Uniwersytetu Warszawskiego. Podkreślił, że w Polsce innowacje w zarządzaniu organizacjami publicznymi odgrywają niewielką rolę, co ogranicza procesy zmian i rozwoju. Zaznaczył, że innowacyjność w procesie zarządzania może dotyczyć zarówno pojedynczych aspektów funkcjonowania administracji publicznej, jak i jej całości. W ostatnich latach najczęściej obejmuje ona procesy, jakość, projekty, tworzenie budżetów i pracę kierowniczą. Prof. Andrzej Wiatrak zwrócił uwagę, że jakość zarządzania administracją publiczną zależy od jego sposobu, zwłaszcza od umiejętności kierowniczych, a także od posiadanych zasobów czy budżetu, zakresu działań, terminu realizacji przyjętych celów i zadań. W opinii prof. Andrzeja Wiatraka cele i zadania są na ogół dobrze przygotowane, gorzej jest z ich osiąganiem. Ograniczeniem są najczęściej finanse.

Zdaniem prof. Krystyny Lisieckiej z Uniwersytetu Ekonomicznego w Katowicach rozrasta się „urzędniczenie grupy urzędniczej, której celem jest chronienie swego interesu, niepodejmowanie decyzji, aby uniknąć odpowiedzialności, nieinicjowanie dobrej roboty, mimo że prawo na to pozwala. Wciąż aktualne jest pytanie: jak zminimalizować lub wyeliminować nadal aktywnych czterech jeźdźców apokalipsy polskiej biurokracji: gigantomanię, luksusomanię, korupcję i arogancję władzy w sektorze pozbawionym konkurencyjności?” – przekonywała. Poprawy skuteczności i efektywności działań administracji publicznej upatruje się w zarządzaniu. Narzędziami wspomagającymi procesy zarządzania są kontrola zarządcza, audyt wewnętrzny, system zarządzania jakością usług administracyjnych według standardów ISO. Coraz ważniejsze stają się styl kierowania i klimat pracy czy kompetencje urzędników. Skuteczność i efektywność zarządzania zależy od kultury organizacyjnej. „Dla obywatela ważne są kompetencja urzędnika, wiarygodność przekazywanych mu informacji, jego zaangażowanie w sprawę i terminowe jej załatwianie oraz jasne i życzliwe komunikowanie” – mówiła prof. Krystyna Lisiecka.

Na ważność zarządzania zasobami ludzkimi w administracji publicznej wskazywał prof. Marek Bugdol z Uniwersytetu Jagiellońskiego. Jak mówił, od kompetencji pracowników w dużym stopniu zależy poziom zaufania do administracji publicznej i w pewnej mierze jakość organizacji publicznych. Brak zaufania do instytucji publicznych może być przyczyną rozwoju zachowań nieetycznych i czarnego rynku. Z kolei od jakości instytucji państwowych zależy poziom zaufania przedsiębiorców do nich. W swoim wystąpieniu prof. Marek Bugdol omówił procesy zarządzania zasobami ludzkimi, takie jak zatrudnianie pracowników, ich ocena, szkolenie i motywowanie. Poinformował, że z przeprowadzonych badań wynika, iż zatrudnianie pracowników w administracji publicznej powinno być powiązane ze strategią rozwoju, a wymagania kompetencyjne muszą uwzględniać nie tylko opis stanowiska pracy, ale też umiejętności kluczowe. Wskazał na możliwość powołania centrów oceny kompetencji niezależnych od urzędów. Opowiedział się też za likwidacją istniejących systemów ocen pracowniczych i wprowadzeniem oceny kompetencji. Jak mówił, należy zachęcać urzędy do opracowywania programów zarządzania kompetencjami. Zwrócił uwagę, że niewiele urzędów – dotyczy to przede wszystkim samorządu terytorialnego – wypracowało formalną politykę szkoleniową. Postulował wprowadzenie ogólnokrajowych programów szkolenia z zakresu podejścia procesowego i opracowanie metodyki oceny skuteczność szkoleń. Jak mówił, poziom zarządzania zasobami ludzkimi w urzędach administracji publicznej jest bardzo zróżnicowany. Wiele urzędów wdraża własne, często innowacyjne rozwiązania w zakresie zarządzania zasobami ludzkimi. Większość jednak wypełnia minimum, czyli stasuje rozwiązania proponowane w przepisach prawnych. „Ważne jest, aby urzędy uczyły się od siebie, starały się ustalać to, co stanowi swoisty benchmark. Rola państwa, administracji centralnej, powinna polegać na ocenie podejmowanych działań oraz na stwarzaniu ekonomicznych i organizacyjnych warunków wzajemnego uczenia się od siebie” – przekonywał prof. Marek Bugdol.

Na ekonomiczne aspekty ponownego wykorzystania informacji sektora publicznego zwrócił uwagę dyrektor Instytutu Otwartego Społeczeństwa Maciej Możejewski. Zaproponował ustawowe uregulowanie kwestii pomiaru jakości informacji sektora publicznego na potrzeby jej ponownego wykorzystania.