Sprawy międzynarodowe

Marszałek Stanisław Karczewski 17–18 marca 2017 r. przebywał w Rzymie, gdzie wziął udział w Nadzwyczajnej Konferencji Przewodniczących Parlamentów Unii Europejskiej z okazji 60. rocznicy podpisania Traktatów ustanawiających Wspólnotę Europejską. Marszałek Senatu rozmawiał także w ramach Trójkąta Weimarskiego z przewodniczącą niemieckiego Bundesratu Malu Dreyer i przewodniczącym Senatu Francji Gerardem Larcherem.

Podczas wizyty w Rzymie spotkał się także z włoską Polonią w polskiej ambasadzie, a 18 marca wziął udział w otwarciu XXII Zjazdu Związku Polaków we Włoszech. Marszałkowi towarzyszył przewodniczący Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej senator Marek Rocki. Sejm reprezentowała przewodnicząca Komisji ds. Unii Europejskiej posłanka Izabela Kloc.

Podczas nadzwyczajnej konferencji we włoskim parlamencie, zorganizowanej z okazji 60. rocznicy podpisania Traktatów Rzymskich ustanawiających Wspólnotę Europejską, marszałek Stanisław Karczewski podkreślił, że Polska z niepokojem odbiera sygnały o planach dzielenia Wspólnoty na Unię 2 prędkości. Taka decyzja, jego zdaniem, prowadzi do rozpadu Unii Europejskiej. Marszałek przypomniał, że to społeczeństwa Europy Środkowo-Wschodniej najbardziej popierają integrację. „Jesteśmy sukcesem europejskiego projektu” – powiedział. „To, że Unia Europejska przetrwała ponad pół wieku w dynamicznie zmieniającym się świecie, jest jej olbrzymim sukcesem i sukcesem nas wszystkich” – mówił marszałek Senatu. Dodał, że Unię zakładało 6 państw na podobnym poziomie rozwoju. Przypomniał, że gdyby nie jałtański podział Europy, który pozostawił Polskę po sowieckiej stronie żelaznej kurtyny, byłaby ona wśród państw sygnatariuszy traktatów rzymskich. „Dziś jest za wcześnie, żeby przesądzać o tym, jaki będzie przyszły kształt Europy, ale nie jest za wcześnie, aby zadeklarować, że Unia Europejska, która przezwycięży obecny kryzys i otworzy nowe możliwości swojego rozwoju, spełni pewne warunki brzegowe. Z naszego punktu widzenia najważniejszym warunkiem jest to, żeby nie odtwarzać podziału Europy na centrum i peryferie” – mówił marszałek Stanisław Karczewski.

Marszałek podkreślił, że celebrując ten wspólny sukces, jakim jest jubileusz Unii, powinno się wyciągnąć wnioski z nieszczęśliwego doświadczenia, czyli Brexitu. Według marszałka pokazuje ono dobitnie, że europejska integracja nie jest procesem nieodwracalnym, dlatego nie możemy lekkomyślnie zakładać, że jeśli wspólnota pokonała w swej historii wiele kryzysów, to pokona każdy następny. „To jest ostrzeżenie dla nas – rozpad Unii jest możliwy i gdyby nastąpił, byłaby to nasza wspólna klęska” – dodał. Marszałek Senatu mówił też, że należy chronić europejską tożsamość. „Wszyscy chcemy pogodzić demokrację, integrację i suwerenność. Kluczem powinna być nasza solidarność; solidarność, która narodziła się tutaj, w Rzymie, 60 lat temu” – zakończył swoje wystąpienie marszałek Stanisław Karczewski.

Otwierając konferencję, przewodnicząca Izby Deputowanych Republiki Włoskiej Laura Boldrini podkreśliła, że dyskusja na temat przyszłości Unii Europejskiej musi przebiegać w parlamentach narodowych, bo to najwyższa forma debaty politycznej i muszą do niej zostać włączeni obywatele. Mówiła, że byłaby szczęśliwa, gdyby wszystkie kraje mogły podążać drogą ściślejszej integracji. Dodała, że dziś żaden kraj nie jest samotną wyspą i tylko razem można stawić czoło problemom i kryzysom. „Bez wspólnej polityki nasz kontynent zostanie zepchnięty na margines” – powiedziała przewodnicząca Laura Boldrini.

Były przewodniczący Komisji Europejskiej Romano Prodi podkreślił, że UE dała Europie pokój i rozwój. Nie jest to mało, ale, jak powiedział, „chcemy, by Europa odgrywała rolę silnego protagonisty na świecie”. Według Romano Prodiego, aby osiągnąć ten cel przygotowana została propozycja wzmocnionej współpracy jako alternatywny rozwój Unii. Podkreślił, że drzwi do tej ściślejszej integracji muszą być otwarte dla wszystkich.

Na nadzwyczajną konferencję we włoskim parlamencie złożyły się 2 sesje i debata na temat przyszłości Unii Europejskiej. 1. sesja, w Izbie Deputowanych, poświęcona była podsumowaniu 60 lat istnienia Wspólnoty Europejskiej. Szefowie parlamentów zastanawiali się, w jaki sposób prowadzić dalej wspólną politykę, by zapadały decyzje zgodne z oczekiwaniami obywateli. Dyskusja dotyczyła także roli parlamentów narodowych w ożywieniu Unii Europejskiej. Podczas 2. sesji, w Senacie, głos zabrali przedstawiciele władz unijnych instytucji. Przewodniczący Parlamentu Europejskiego Antonio Tajani podkreślił, że tylko zjednoczona Europa może sprostać takim wyzwaniom, jak Brexit, bezrobocie wśród młodzieży, zagrożenie terroryzmem czy migracje. Jego zdaniem podzielenie Wspólnoty do niczego teraz nie prowadzi. Jak dodał, należy położyć nacisk na współpracę Parlamentu Europejskiego z parlamentami narodowymi, bo dzięki temu będzie można zmniejszyć rozziew między obywatelami a Parlamentem Europejskim i innymi unijnymi instytucjami. Przewodniczący PE podkreślił, że Europa to coś więcej niż tylko wspólny rynek i wspólna waluta. To obrona tożsamości, praw i demokracji.

Jak wskazywał przewodniczący Rady Europejskiej Donald Tusk, „jeśli Unia Europejska jest słaba, słabe są też jej poszczególne państwa”. „Tylko zjednoczeni możemy osiągnąć prawdziwą suwerenność, czyli być wolni w świecie” – stwierdził. Odnosząc się do rzymskiego szczytu UE, ocenił, że jest on nie tylko okazją do świętowania, ale także „momentem poważnej refleksji”.

Wiceprzewodniczący Komisji Europejskiej Frans Timmermans powiedział, że najważniejszym wydarzeniem w ciągu ostatnich 40 lat był koniec podziału Europy. „To nas prowadziło do sukcesów, ale także do problemów” – mówił. Dał przykład Polski, która w przeszłości rzadko mogła zapanować nad swoimi granicami. „Teraz jest panią swoich granic. I to jest właśnie Europa i o to chodzi” – dodał. „Naszym błędem była iluzja, że wspólny rynek, waluta i zniesienie granic to cel sam w sobie” – mówił. To są, według wiceprzewodniczącego KE, jedynie instrumenty, które pozwalają zachować nasze wartości – pokój, dobrobyt, wzajemne zrozumienie i dialog.

Tego samego dnia marszałek Stanisław Karczewski spotkał się z przewodniczącą niemieckiego Bundesratu Malu Dreyer i przewodniczącym Senatu Francji Gerardem Larcherem. Prowadzona w ramach Trójkąta Weimarskiego rozmowa dotyczyła współpracy parlamentarnej i przyszłości Unii Europejskiej w kontekście obchodów 60. rocznicy utworzenia Wspólnoty Europejskiej. Politycy mówili o konieczności stałego przypominania o wartościach, na których zbudowana została Wspólnota Europejska. Jak wskazywali, powinny one zostać wznowione, tak by sprostać obecnym wyzwaniom. Według szefów senatów państw Trójkąta Weimarskiego fundamentem europejskiego dialogu powinna się stać młodzież.

Przewodniczący Gerard Larcher przedstawił raport grupy francuskiego Senatu ds. Brexitu i zaprosił Polskę i Niemcy do utworzenia podobnych grup. Ten pomysł zaaprobował marszałek Stanisław Karczewski. Zaproponował także zorganizowanie pod egidą senatów Polski, Francji i Niemiec seminarium ekspertów poświęconego przeciwdziałaniu zjawiskom w cyberprzestrzeni zagrażającym demokracji. Szefowie senatów zastanawiali się, w jaki sposób skutecznie przeciwstawiać się „zjawisku HH” – połączeniu hate’u w sieci i hackerstwa w cyberprzestrzeni. Jak mówił marszałek Senatu, sponsorowana nienawiść szerzona na forach społecznościowych podważa sens jakiejkolwiek debaty publicznej, także tej prowadzonej podczas kampanii wyborczych. Z kolei zorganizowany hacking zagraża wiarygodności działań on-line i jest w stanie podważać sens demokratycznych procedur, w tym procesów wyborczych. W opinii marszałka Senatu parlamenty mają oczywisty interes, by jak najszybciej wypracować mechanizmy obronne. W przeciwnym wypadku stracą wpływ na rzeczywistość. Seminarium z udziałem zaproszonych ekspertów (programiści i humaniści) oraz zainteresowanych senatorów z 3 krajów mogłoby być transmitowane w sieci za pośrednictwem stron internetowych senatów tych państw.

Marszałek zaprosił po wyborach we Francji i Niemczech szefów ich senatów do złożenia wizyty w Polsce. Zaproszenie zostało przyjęte.

Podczas rozmowy politycy uznali, że bilans 25 lat współpracy w ramach Trójkąta Weimarskiego jest bardzo owocny, przyniosła ona konkretne rezultaty. Inicjatywy podejmowane przez senaty w ramach tej grupy stanowią inspirację do lepszej współpracy na poziomie międzynarodowym. Podkreślano także wymiar Trójkąta Weimarskiego w polityce międzynarodowej. Mówiono m.in. o tym, że Europa musi się przygotować na kolejną falę migracji, biorąc pod uwagę zarówno sytuację w Turcji, jak i na kontynencie afrykańskim.

Podczas rozmowy o sytuacji w Unii Europejskiej marszałek Stanisław Karczewski zwrócił uwagę, że pojawiają się głosy mówiące o tym, iż Polska jest przeciwna Unii Europejskiej. „To nie jest prawda” – powiedział. Polacy są euroentuzjastami. „Nasze miejsce było i jest we wspólnej, solidarnej Europie” – podkreślił. Odnosząc się do kryzysu instytucji unijnych, marszałek Senatu mówił o konieczności zmniejszania dystansu między obywatelami a Parlamentem Europejskim. „Nasze działania muszą się koncentrować na wzmocnieniu dialogu między parlamentem a obywatelami” – powiedział.

Współpraca Polski, Niemiec i Francji została zainicjowana w 1991 r. w Weimarze przez ministrów spraw zagranicznych. Nieformalne początkowo spotkania przekształciły się w regularne trójstronne konsultacje. Miały na celu zacieśnienie współpracy oraz przezwyciężenie podziałów w Europie przez przystąpienie Polski do Paktu Północnoatlantyckiego i Unii Europejskiej. W 1992 r. współpraca weimarska została rozszerzona o spotkania na płaszczyźnie parlamentarnej Od tej pory spotkania Senatów odbywają się regularnie. Spotkanie w ramach Trójkąta Weimarskiego w Rzymie zostało zorganizowane z inicjatywy polskiego Senatu. 60 lat temu podpisano traktaty rzymskie, dające początek integracji europejskiej. Ustanowiły one wspólny rynek, dzięki czemu udało się stworzyć warunki dla rozwoju i stabilizacji Europejczyków.