Senat wobec Polonii

Delegacja Senatu pod przewodnictwem wicemarszałek Marii Koc 14–18 czerwca 2017 r. przebywała w Kazachstanie. W skład delegacji wchodzili senatorowie: Jan Maria Jackowski, Maciej Łuczak i Artur Warzocha, a także sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, pełnomocnik rządu ds. dialogu międzynarodowego senator Anna Maria Anders i wiceprezes Fundacji „Pomoc Polakom na Wschodzie” Ewa Ziółkowska.

W Astanie senatorowie wzięli udział w obchodach Dnia Polaków Kazachstanu, organizowanych w ramach Międzynarodowej Wystawy EXPO 2017. Podczas uroczystej inauguracji w Teatrze Astana Ballet wicemarszałek Maria Koc powiedziała m.in.: „Dla mnie, ale także dla naszych rodaków w kraju wiele znaczy historia polskości i Polaków w Kazachstanie. Jesteście, Państwo, na tej ziemi od dziesiątków lat. Dziś każdy z państwa jest pełnoprawnym obywatelem Kazachstanu, lecz każdy nosi w sobie obraz ziemi, której wielu z was nigdy nie mogło zobaczyć. Tym większa jest nasza wdzięczność za to, że przekazujecie pamięć o nim i o polskiej tradycji swoim dzieciom”. Uroczystość była także okazją do uhonorowania przedstawicieli środowisk polskich w Kazachstanie medalem „Pro Patria”. Inaugurację uświetniły występy Ludowego Zespołu Artystycznego PROMNI im. Zofii Solarzowej, działającego przy Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, oraz polskich zespołów taneczno-wokalnych, prowadzonych przez organizacje polskie w Kazachstanie.

O współpracy gospodarczej i politycznej, o wymianie młodzieży, a także o repatriacji Polaków z Azji Środkowej i Syberii wicemarszałek Maria Koc rozmawiała z sekretarz państwa Republiki Kazachstanu Gulszarą Abdukalikową, z wiceprzewodniczącym Senatu Kazachstanu Sergiejem Gromowem i przedstawicielami Parlamentarnej Grupy Kazachsko-Polskiej. W trakcie rozmów z politykami wicemarszałek zapewniła, że władze RP bardzo poważnie traktują udział Polski w wystawie EXPO 2017, czego dowodem jest m.in. wizyta delegacji Senatu RP, a także zapowiadane wizyty przedstawicieli ministerstw: rozwoju, środowiska, nauki i szkolnictwa wyższego, kulminacyjnym momentem zaś ma być wizyta prezydenta Andrzeja Dudy. Wicemarszałek Maria Koc podziękowała władzom Kazachstanu za życzliwą politykę wobec polskiej mniejszości, umożliwiającą podtrzymywanie więzi z krajem ojczystym, kultywowanie tradycji, obyczajów i nauki języka polskiego. Wicemarszałek zaznaczyła, że pamiętamy nie tylko o tragicznych losach Polaków na kazachskiej ziemi, ale przede wszystkim o godnej najwyższego uznania postawie Kazachów. Podkreśliła, że w zbiorowej pamięci naszego narodu zachowała się głęboka wdzięczność dla narodu kazachskiego za pomocną dłoń wyciągniętą do Polaków deportowanych do Kazachstanu przez reżim stalinowski.

Podczas pobytu w Astanie polska delegacja uczestniczyła również w otwarciu wystawy „Armia Andersa – szlak nadziei” w muzeum w Alżir, utworzonym na miejscu Akmolińskiego Obozu Żon Zdrajców Ojczyzny. Mówiąc o historii tego miejsca, wicemarszałek Senatu wyjaśniła, że były tam więzione kobiety zmuszane przez sowiecki reżim do niewolniczej pracy. Wiele z nich nie przeżyło, inne wyszły z obozu okaleczone. Wicemarszałek Maria Koc podkreśliła także, że naród kazachski pamięta o tym miejscu i o wszystkich, którzy tam zginęli. Wyrazem tej pamięci jest kompleks muzealny, prezentujący życie więzionych kobiet, ich niewolniczą pracę, a także przymusowe odbieranie im dzieci i przekazywanie ich do domów dziecka, by były wychowane na tzw. „ludzi sowieckich”.Wystawę poświęconą wydarzeniom, które bezpośrednio poprzedziły powstanie Armii Andersa, otworzyła senator Anna Maria Anders. Delegacja złożyła też kwiaty i zapaliła znicze przed pomnikiem upamiętniającym 173 polskie więźniarki obozu kobiecego w Alżir, działającego w latach 1938‒53 w obwodzie karagandyjskim.

Senatorowie spotkali się ponadto z metropolitą Archidiecezji Najświętszej Marii Panny w Astanie, przewodniczącym Konferencji Biskupów Katolickich Kazachstanu abp. Tomaszem Petą. W trakcie spotkania rozmawiano o roli, jaką odgrywa Kościół w życiu Polonii. Wicemarszałek podziękowała arcybiskupowi za pielęgnowanie wiary, tradycji i języka wśród Polaków w Kazachstanie.

W Karagandzie po spotkaniu z biskupem ordynariuszem diecezji karagandyjskiej Adelio Dell'Oro senatorowie złożyli kwiaty przed ołtarzem z doczesnymi szczątkami bł. ks. Władysława Bukowińskiego, a w siedzibie Karagandyjskiego Obwodowego Stowarzyszenia Polaków „Polonia” spotkali się z miejscową Polonią. Trzynastu osobom wręczono Honorowe Odznaki Sybiraka, pięciu zaś – Karty Polaka. Rozmawiano na temat zmian w ustawach o repatriacji i o Karcie Polaka.

W Spassku, gdzie znajdował się utworzony w 1941 r. specjalny radziecki obóz dla jeńców wojennych, wchodzący w skład Karłagu (1 z największych obozów pracy w b. ZSRR), i gdzie umieszczono kilkuset polskich jeńców wojennych wziętych do niewoli po agresji ZSRR na Polskę we wrześniu 1939 r., senatorowie złożyli kwiaty i zapalili znicze przed pomnikiem upamiętniającym polskie ofiary.

W trakcie pobytu w Kazachstanie delegacja spotkała się z prezesami działających tam organizacji polonijnych. Omówiono m.in. zasady repatriacji według znowelizowanej ustawy, rozmawiano na temat potrzeb środowisk polskich w tym kraju. Senatorowie zwiedzili również pawilony: Polski, Kazachstanu, Stanów Zjednoczonych i Watykanu oraz pawilon dobrych praktyk energetycznych na Międzynarodowej Wystawie EXPO 2017.