Posiedzenia Senatu

Podczas 28. posiedzenia Senat rozpatrzył 7 ustaw, do 2 wprowadził poprawki. Postanowił wnieśćdo Sejmu 1 projekt ustawy. Senatorowie zapoznali się też z informacjami: z działalności Krajowej Rady Sądownictwa w 2015 r.; o realizacji w roku 2015 ustawy z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej; o stanie negocjacji Kompleksowej umowy gospodarczo-handlowej między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi a Kanadą (Comprehensive Economic and Trade Agreement, CETA).

Ustawa o pozasądowym rozwiązywaniu sporów konsumenckich – przyjęta bez poprawek

Ustawa, uchwalona na 26. posiedzeniu, 23 września 2016 r., z inicjatywy rządu, ma na celu implementację dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady z 21 maja 2013 r. w sprawie alternatywnych metod rozstrzygania sporów konsumenckich (tzw. dyrektywa ADR, Alternative Dispute Resolution) i rozporządzenia w sprawie internetowego rozstrzygania sporów konsumenckich (tzw. rozporządzenie ODR, On-line Dispute Resolution).

Dyrektywa zapewni konsumentom możliwość składania wniosków o rozstrzyganie sporów z przedsiębiorcami do podmiotów oferujących niezależne, bezstronne, przejrzyste, skuteczne i szybkie metody ich alternatywnego rozwiązywania. Zgodnie z założeniami dyrektywy dostęp do tanich i efektywnych sposobów rozwiązywania sporów konsumenckich będzie korzystny także dla przedsiębiorców, którzy uzyskają instrument pozwalający na uniknięcie długotrwałych i kosztownych procesów sądowych w sytuacjach spornych z konsumentami.

Dyrektywa ADR zakłada stworzenie we wszystkich państwach członkowskich jednolitego systemu pozasądowego rozstrzygania sporów. W Polsce funkcjonuje model mieszany systemu pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich, system ADR, polegający na współwystępowaniu zarówno biznesowych podmiotów ADR, jak i podmiotów ADR o charakterze publicznym. W Polsce, w miastach wojewódzkich, działa 16 stałych polubownych sądów konsumenckich przy wojewódzkich inspektoratach inspekcji handlowej. Alternatywną metodą rozstrzygania sporów cywilnoprawnych świadczoną w ramach działalności inspekcji handlowej jest postępowanie mediacyjne.

Nowy model systemu ADR ma opierać się na podejściu mieszanym, w którym istnieją obok siebie zarówno niepubliczne, jak i publiczne podmioty, w skład których wchodzić będą m.in. podmioty utworzone przez przedsiębiorców, podmioty publiczne ADR działające przy lub w strukturach urzędów: Komunikacji Elektronicznej, Regulacji Energetyki, Transportu Kolejowego, Komisji Nadzoru Finansowego, Rzecznika Finansowego. W systemie ADR znajdzie się też Inspekcja Handlowa, w zakres jej działania wejdą sprawy, dla których nie został utworzony właściwy ADR sektorowy.

Aby uzyskać status podmiotu uprawnionego do pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich, wszystkie wymienione podmioty muszą zostać wpisane do rejestru podmiotów uprawnionych prowadzonego przez prezesa UOKiK. Podmiotem ADR może być każdy podmiot, który przejdzie pomyślnie procedurę wpisu do rejestru podmiotów uprawnionych do pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich i zostanie notyfikowany w Komisji Europejskiej.

Ustawa określa zasady postępowania ADR dotyczące rozwiązywania sporów konsumenckich między przedsiębiorcą a konsumentem na drodze pozasądowej. Postępowanie to ma być wykorzystywane do rozpatrzenia sporu, który w toku negocjacji między stronami, w związku ze złożoną przez konsumenta reklamacją, nie zakończył się porozumieniem. Postępowanie obejmuje spory o charakterze krajowym i transgranicznym, dotyczące zobowiązań umownych w zakresie umów sprzedaży lub umów o świadczenie usług. Ustawa ma być stosowana do rozwiązywania sporów konsumenckich między konsumentem mającym miejsce zamieszkania w państwie członkowskim UE a przedsiębiorcą z siedzibą w Polsce.

Nowe przepisy przewidują, że postępowanie ma być dla konsumentów nieodpłatne. Podmioty ADR mogą przewidzieć opłaty, ale ich wysokość nie może utrudniać dostępu do postępowania. Nie wyklucza się też konieczności uiszczenia opłat w toku załatwiania sporu (np. koszty powołania biegłego).

Monitorowaniem prawidłowego wykonywania obowiązków przez podmioty uprawnione do pozasądowego rozwiązywania sporów konsumenckich i koordynacją współpracy pomiędzy tymi podmiotami zajmie się prezes UOKiK. Dlatego uchwalenie ustawy wymaga również zmiany m.in. kodeksu postępowania cywilnego, prawa energetycznego, prawa pocztowego, prawa telekomunikacyjnego oraz ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów.

Komisje: Gospodarki Narodowej i Innowacyjności oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji postulowały wprowadzenie 10 poprawek do ustawy. Izba w wyniku głosowania (58 głosów za, 27 – przeciw) poparła jednak wniosek senatora Marka Martynowskiego o jej przyjęcie bez poprawek.

Ustawa trafi teraz do podpisu prezydenta.

Ustawa o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Republiki Białorusi o współpracy w dziedzinie zapobiegania katastrofom, klęskom żywiołowym, innym poważnym wypadkom oraz usuwania ich następstw, podpisanej w Białymstoku dnia 23 kwietnia 2015 r. – przyjęta bez poprawek

Na wniosek Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej Izba jednomyślnie, głosami 85 senatorów, przyjęła ustawę bez poprawek, tym samym wyraziła zgodę na ratyfikowanie umowy przez prezydenta. Wcześniej zgodził się na to Sejm na 26. posiedzeniu, 23 września 2016 r.

Umowa reguluje zasady dwustronnej współpracy, dobrowolnego udzielania pomocy w tzw. sytuacjach nadzwyczajnych, np. katastrof czy klęsk żywiołowych. Umowa ma na celu ułatwić współdziałanie służb ratowniczych, głównie straży pożarnej. Polsko-białoruska współpraca obejmie też wymianę informacji w sprawach, które niosą ryzyko wystąpienia niebezpiecznych zdarzeń. Umowa zawiera też regulacje dotyczące odszkodowań związanych z udzielaniem i przyjmowaniem pomocy ratowniczej.

Ustawa o ratyfikacji Poprawek z 2014 r. do Konwencji o pracy na morzu, przyjętej dnia 23 lutego 2006 r. w Genewie, zatwierdzonych w dniu 11 czerwca 2014 r. w Genewie przez Konferencję Ogólną Międzynarodowej Organizacji Pracy – przyjęta bez poprawek

Zgodnie z wnioskiem komisji: Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej, Infrastruktury oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej Izba jednomyślnie, 85 głosami, poparła ustawę ratyfikacyjną bez poprawek. Zgody na ratyfikację poprawek do konwencji przez prezydenta Sejm udzielił na 26. posiedzeniu, 23 września 2016 r.

Konwencja ma na celu lepsze uregulowanie sytuacji, która może nastąpić w razie porzucenia marynarza. Poprawki dotyczą m.in. odpowiedzialności armatorów, zobowiązują państwa – strony do zapewnienia statkom podnoszącym ich banderę szybkiego i skutecznego systemu zabezpieczenia finansowego, który będzie pomagał marynarzom na wypadek tzw. porzucenia. System taki wyrównywałby np. zaległe płace i inne świadczenia.

Opinia Senatu o niezgodności z zasadą pomocniczości projektu Rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca COM(2016)270

Głównym celem projektowanego rozporządzenia jest usprawnienie stosowania przepisów, zwiększenie sankcji wobec wnioskodawców ich nieprzestrzegających oraz wyposażenie Unii Europejskiej w mechanizm redystrybucji uchodźców – tzw. korekcyjny mechanizm alokacji – który dawałby możliwość automatycznego uruchomienia instrumentu w sytuacjach presji migracyjnej.

Komisje Spraw Zagranicznych Unii Europejskiej oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji postulowały przyjęcie opinii o niezgodności rozpatrywanego projektu rozporządzenia z zasadą pomocniczości. Senat poparł ten wniosek w wyniku głosowania (57 głosów za, 27 – przeciw, 1 wstrzymujący się).

Izba nie negowała konieczności poszukiwania rozwiązania europejskiego kryzysu migracyjnego na poziomie wyższym niż regionalny lub narodowy, ale uznała, że proponowane rozwiązanie nie jest zgodne z zasadą pomocniczości w zakresie tzw. korekcyjnego mechanizmu przydziału osób ubiegających się o ochronę międzynarodową ze względu na jego obligatoryjny i stały charakter. Senat uznał ponadto, że projektowane rozporządzenie zbyt głęboko wkracza w kompetencje zastrzeżone dla państw członkowskich w zakresie polityki bezpieczeństwa i praw socjalnych.

„Złamaniem zasady pomocniczości jest na pewno karanie kraju, który nie chce przyjąć uchodźców, karą w wysokości 250 tysięcy euro, czyli około 1 miliona zł, za każdego nieprzyjętego uchodźcę” – powiedział sprawozdawca komisji: Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej senator Jarosław Obremski.

Projekt ustawy o zmianie ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej

Izba zdecydowała o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy wprowadzającego zakaz propagowania ustroju totalitarnego przez nazwy szkół, szpitali, a także przez pomniki. Za przyjęciem projektu głosowało 56 senatorów, 26 było przeciw, 2 wstrzymało się od głosu. Izba upoważniła senatora Roberta Mamątowa do reprezentowania jej w dalszych pracach nad tym projektem.

Projekt noweli wprowadza zakaz nadawania przez jednostki samorządu terytorialnego nazw propagujących ustrój totalitarny szkołom, przedszkolom, szpitalom, placówkom opiekuńczo-wychowawczym, instytucjom kultury i społecznym, a także dzielnicom i osiedlom. Zakazowi maja też podlegać pomniki, kopce, obeliski, kolumny, rzeźby, posągi, popiersia, kamienie pamiątkowe, płyty i tablice pamiątkowe, napisy i znaki z wyjątkiem niewystawionych na widok publiczny; umiejscowionych na cmentarzach lub innych miejscach spoczynku; wystawionych na widok publiczny w ramach działalności artystycznej, edukacyjnej, kolekcjonerskiej, naukowej lub o podobnym charakterze; wpisanych do rejestru zabytków. Ponadto doprecyzowano pojęcie innego ustroju totalitarnego. Są to faszyzm, nazizm niemiecki, nacjonalizm ukraiński i litewski, militaryzm pruski, rosyjski i niemiecki.

Projekt przewiduje, ze decyzję o usunięciu pomnika będzie podejmował wojewoda po zasięgnięciu opinii Instytutu Pamięci Narodowej. Koszty usunięcia pomnika ma ponosić właściciel nieruchomości, na której się on znajduje.

Inicjatorami projektu była grupa senatorów PiS.

Projekt apelu do Parlamentu Zjednoczonego Królestwa

Senat 49 głosami, przy 29 przeciwnych i 3 wstrzymujących się, poparł wniosek komisji: Ustawodawczej, Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji o odrzucenie projektu apelu, wniesionego przez grupę senatorów PO. Napisano w nim, że „Polacy z niepokojem i zaskoczeniem obserwują powtarzające się incydenty w Anglii, mające charakter napaści słownej i fizycznej, na przebywających tam obywateli polskich (…) w Harlowe doszło nawet do zabójstwa z powodu polskiego pochodzenia”. Zaznaczono, że wydarzenia te miały miejsce po referendum w sprawie Brexitu. Autorzy projektu apelowali do angielskich parlamentarzystów, aby „mocą swego ogromnego autorytetu włączyli się w działania zapobiegające nienawiści, nieprawdziwym, często demagogicznym oskarżeniom” i proponowali powołanie wspólnej, parlamentarnej grupy roboczej ds. emigracji wspólnotowej.

Obecny na posiedzeniu Izby wiceminister spraw zagranicznych Marek Ziółkowski zapewnił, że resort popiera działania zmierzające do zintensyfikowania współpracy w kwestii statusu i praw Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii. „Współpraca taka pozwoli również niwelować problemy, z którymi mają do czynienia nasi obywatele, w tym sprawę incydentów na tle ksenofobicznym. Liczymy na organizację spotkań i wspólnych wizyt polskich i brytyjskich parlamentarzystów” – mówił wiceminister. Poinformował, że MSZ przygotowuje kampanię informacyjną w Wielkiej Brytanii, której celem będzie przeciwdziałanie nietolerancji i wzmocnienie pozytywnego wizerunku Polaków tam zamieszkałych.

Wiceminister Marek Ziółkowski odniósł się także do tekstu apelu. Zwrócił uwagę, że proponowana nazwa parlamentarnej grupy ds. emigracji wspólnotowej może sugerować, iż ma się ona zajmować np. Anglikami w Niemczech, Portugalczykami w Polsce, Francuzami we Włoszech, a nie tylko Polakami w Wielkiej Brytanii czy też Anglikami w Polsce.

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie niektórych ustaw określających warunki prowadzenia działalności innowacyjnej

Nowelizacja, uchwalona przez Sejm na podstawie projektu rządowego podczas 27. posiedzenia, 6 października 2016 r., wprowadza system instrumentów premiujących i zachęcających do podejmowania działalności innowacyjnej. Składają się na niego przede wszystkim regulacje podatkowe, stabilny sposób finansowania komercjalizacji wyników badań naukowych i prac rozwojowych oraz pakiet ułatwień proceduralnych. Dzięki ustawie firmy będą mogły korzystać z większych ulg na działalność badawczo-rozwojową, a naukowcy więcej zyskają dzięki komercjalizacji swoich wynalazków. Ustawa zakłada zniesienie od 1 stycznia 2017 r. podatku dochodowego od własności intelektualnej wnoszonej do spółki.

Nowe przepisy przewidują także możliwość odliczenia od podatku kosztów uzyskania patentu przez małe i średnie przedsiębiorstwa. Zwiększają także wysokość kosztów kwalifikowanych wydatków na badania i rozwój, które można odliczyć od podatku. Dla mikroprzedsiębiorców oraz małych i średnich firm odliczenia te będą wynosiły do 50%. Duże firmy będą mogły odliczyć 50% wydatków osobowych i 30% pozostałych kosztów związanych z działalnością badawczo-rozwojową. Ponadto z 3 do 6 lat wydłużono okres, w jakim przedsiębiorca może odliczyć koszty poniesione na działalność badawczo-rozwojową.

Nowe przepisy zmodyfikują też procedurę „uwłaszczenia naukowców”, czyli nabywania przez nich praw majątkowych do wynalazków. Naukowiec pracujący na uczelni publicznej, jeśli będzie zainteresowany komercjalizacją wyników własnych badań tam prowadzonych, będzie musiał powiadomić o tym swoją uczelnię w ciągu 14 dni od zgłoszenia informacji o wynikach badań. W przeciwnym razie uczelnia automatycznie przejmie prawa do wyników badań naukowych i prac rozwojowych. Nowelizacja usuwa również ograniczenie okresu, w jakim naukowcom przysługiwałoby prawo do udziału w korzyściach z komercjalizacji (obecnie maksymalnie 5 lat od uzyskania pierwszych środków).

Przewidziano również zwrot gotówkowy dla nowo powstających przedsiębiorstw prowadzących działalność badawczo-rozwojową w wysokości 18% lub 19% potencjalnego, ale niewykorzystanego odliczenia.

Komisje: Gospodarki Narodowej i Innowacyjności, Nauki, Edukacji i Sportu oraz Budżetu i Finansów Publicznych proponowały 4 poprawki, a ich mniejszość 10 poprawek do ustawy. W wyniku głosowań Izba poparła 3 zmiany. Pierwsza zmierza do prawidłowego wprowadzenia zmian do ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych. Druga uzupełnia katalog umów, zawieranych przez państwowe osoby prawne, bez wymogu uzyskania zgody ministra właściwego ds. Skarbu Państwa. W szczególności umożliwi to zawieranie krótkotrwałych umów najmu, dzierżawy lub innych umów o podobnym charakterze składników aktywów trwałych w postaci aparatury naukowej. Trzecia poprawka uzupełnia przepis przejściowy dotyczący procedury „uwłaszczenia” naukowców. Za przyjęciem ustawy z tymi zmianami jednomyślnie opowiedziało się 82 senatorów.

Senackie poprawki rozpatrzy teraz Sejm.

Ustawa o zmianie ustawy o urzędach i izbach skarbowych oraz ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych – przyjęta bez poprawek

W wyniku głosowania (80 głosów za, 1 wstrzymujący się) Senat przyjął bez poprawek nowelę, uchwaloną z inicjatywy poselskiej na 27. posiedzeniu Sejmu, 6 października 2016 r. Taki wniosek przedstawiła Komisja Budżetu i Finansów Publicznych.

Ustawa, która trafi teraz do podpisu prezydenta, umożliwi wymianę informacji między Zakładem Ubezpieczeń Społecznych a ministrem finansów w zakresie niezbędnym do tworzenia analiz, prognoz i modeli prognostycznych i weryfikacji danych własnych obu instytucji. Nowelizacja ma zapewnić spójność danych dotyczących płatników i ubezpieczonych będących jednocześnie podatnikami.

Dzięki zmianom w ustawie o urzędach i izbach skarbowych Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie miał prawo wystąpić do ministra finansów z żądaniem przekazania danych w celu ich wykorzystania przy wykonywaniu ustawowych zadań, w szczególności do tworzenia analiz, prognoz i modeli prognostycznych oraz weryfikacji danych własnych ZUS, co umożliwi skuteczny pobór należności z tytułu składek.

Zmiany w ustawie o systemie ubezpieczeń społecznych upoważniają ministra właściwego ds. finansów publicznych do wystąpienia do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych z żądaniem przekazania danych niezbędnym do wykonywania ustawowych zadań tego resortu oraz podległych mu i nadzorowanych przez niego jednostek, co umożliwi skuteczny pobór należności podatkowych i weryfikację danych własnych oraz wykonywanie zadań analityczno-sprawozdawczych.

Informacja z działalności Krajowej Rady Sądownictwa w 2015 r.

Informację przedstawił przewodniczący Krajowej Rady Sądownictwa Dariusz Zawistowski. Przypomniał, że najważniejszym zadaniem Krajowej Rady Sądownictwa jest przedstawianie prezydentowi RP kandydatur osób na stanowiska sędziowskie. W 2015 r. KRS przedstawiła ponad 500 wniosków o powołanie na stanowiska sędziowskie. Dzięki wykorzystaniu systemu elektronicznego przy zgłaszaniu kandydatów, a także z powodu mniejszej liczby zgłoszeń (zgodnie z nowymi zasadami można zgłaszać swoją kandydaturę tylko w 1 konkursie, aż do jego zakończenia) skrócono średni okres rozpatrywania zgłoszenia, choć do konkursów zgłosiło się ok. 2 tys. kandydatów. W 2014 r. wynosił on 80,6 dnia, a w 2015 r. – 65,97. KRS przeprowadziła także dodatkowe rozmowy z 287 kandydatami. Przewodniczący Dariusz Zawistowski podkreślił, że proces nominacyjny jest na tyle skomplikowany, że trwa prawie rok.

Kolejnym zadaniem KRS jest opiniowanie aktów prawnych, które dotyczą kwestii związanych z niezależnością sądów i niezawisłością sędziów. W 2015 r. rada zaopiniowała ponad 200 projektów aktów normatywnych, w tym 95 projektów ustaw. Przewodniczący KRS podkreślił, że rada wielokrotnie zwracała uwagę, iż termin zaopiniowania projektu powinien uwzględniać sposób funkcjonowania rady, jej charakter i tryb pracy.

Odnośnie do postępowań dyscyplinarnych sędziów w 2015 r. Krajowa Rada Sądownictwa zaskarżyła 12 uchwał sądów dyscyplinarnych – 2 na korzyść i 10 na niekorzyść obwinionych sędziów.

Rada zleciła ponadto przeprowadzenie kilku lustracji w sądach.

Informacja Rady Ministrów o realizacji w roku 2015 ustawy z 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej

Wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Bartosz Marczuk przypomniał, że podstawowym elementem systemu wspierania rodziny są asystenci rodzinni. Obecnie jest ich prawie 4 tys. Resort stara się rozwiązać problemy związane z zatrudnianiem i wynagradzaniem asystentów m.in. poprzez premiowanie gmin, które zatrudniają asystentów na umowy o pracę i nie robią przerw w ich zatrudnieniu. Zwiększył się też do ponad 50% udział gmin w kosztach zatrudniania asystentów.

W 2015 r. działało ponad 1500 gminnych placówek wsparcia dziennego. Koordynatorów pieczy zastępczej jest prawie 1600. Nadal jednak jest zbyt mała liczba rodzin wspierających, bo tylko 82.

Wiceminister rodziny poinformował, że prawie 19 tys. dzieci przebywa w domach dziecka, a 58 tys. – w rodzinnych domach dziecka. W ocenie resortu proces deinstytucjonalizacji nie przebiega w takim tempie i tak sprawnie, jak powinien. Wiceminister Bartosz Marczuk zwrócił uwagę, że koszt utrzymania dziecka w rodzinnej formie pieczy zastępczej wynosi 1–2 tys. zł, a w instytucjonalnej – ok. 4 tys. zł.

Zmiany wymaga także polityka marszałków województw w stosunku do ośrodków adopcyjnych. Preferują oni ośrodki publiczne, a resort zwraca uwagę, że powinny być wspierane też ośrodki niepubliczne.

Ministerstwo rodziny zamierza też wzmocnić współpracę między koordynatorami pieczy zastępczej a asystentami, gdyż, jak mówił wiceminister pracy, często działają oni dwuwektorowo, tzn. asystent stara się i próbuje, żeby dziecko wróciło do rodziny, a koordynator jest nastawiony na to, żeby to dziecko zostało adoptowane.

Informacja Prezesa Rady Ministrów o stanie negocjacji Kompleksowej umowy gospodarczo-handlowej między Unią Europejską i jej państwami członkowskimi a Kanadą (Comprehensive Economic and Trade Agreement, CETA)

Wiceminister rozwoju Radosław Domagalski-Łabędzki poinformował, że obecnie trwają prace nad podpisaniem tej umowy. 18 października 2016 r. na posiedzeniu w Luksemburgu polski rząd poparł tymczasowe stosowanie przez Unię Europejską kompleksowej umowy gospodarczo-handlowej. Nie będą stosowane zapisy CETA w kwestiach należących do wyłącznych kompetencji państw członkowskich Unii Europejskiej, szczególnie dotyczących ochrony inwestycji, w tym spraw związanych z rozstrzyganiem sporów między państwem a inwestorem.

Zastrzeżenia do umowy ma Belgia, a Rumunia i Bułgaria podnoszą kwestię wizową i wstrzymują swoje poparcie. Jeżeli na najbliższym posiedzeniu Rady Europejskiej te zastrzeżenia zostaną zniesione, to tymczasowe stosowanie umowy wejdzie w życie wiosną 2017 r. Pełne wejście w życie umowy będzie możliwe po zakończeniu procedury ratyfikacyjnej przez parlamenty państw członkowskich Unii Europejskiej, czyli za 3–4 lata.

Decyzja o podpisaniu i zawarciu umowy została podjęta przez rząd po analizach przeprowadzonych również przez Ministerstwo Rozwoju. Umowa CETA jest porozumieniem obejmującym różne aspekty współpracy gospodarczej, m.in. handel towarami, usługami, inwestycje, w tym ochronę i zamówienia publiczne, handlowe aspekty własności intelektualnej, konkurencję, ochronę konsumenta. Mimo że obroty handlowe z Kanadą stanowią niewielki procent polskiego bilansu handlowego, bo ok. 0,5%, to przewiduje się, że efektywnie polski eksport zwiększy się w następnych latach. Obroty gospodarcze z Kanadą charakteryzują się bardzo korzystnym bilansem handlowym, mamy bardzo dużą nadwyżkę w handlu, przewagę eksportu nad importem, z tendencją dosyć dynamicznie rosnącą. Korzyści ekonomiczne zostały oszacowane na ponad 400 mln dolarów dodatkowego obrotu wygenerowanego z eksportu polskich firm w najbliższych latach. Eksport nie jest generowany przez transfery korporacji np. kanadyjskich, tylko w sporej części przez polskie przedsiębiorstwa, w tym małe i średnie.

Umowa CETA to nie tylko preferencyjne warunki dostępu dla polskich towarów do rynku Kanady poprzez wyeliminowanie wszystkich ceł importowych z chwilą wejścia porozumienia w życie, ale także ułatwienia w prowadzeniu działalności gospodarczej w zakresie dostępu do świadczenia usług na rynku kanadyjskim (po raz pierwszy na poziomie prowincji) oraz istotne zwiększenie dostępu do rynku zamówień publicznych w Kanadzie, w szczególności na poziomie poniżej federalnego.

Wiceminister rozwoju wskazał także na ryzyko związane z umową. Jednym z jego przejawów jest brak klauzuli ochronnej, która umożliwiałaby czasowe wycofanie preferencji w razie zagrożeń ze strony importu. Na przykład w ramach importu pszenicy zwyczajnej z Kanady przez okres przejściowy 7 lat ma obowiązywać kontyngent taryfowy na poziomie 100 tys. t, który później ma zostać zlikwidowany. W tym wypadku jest przewidziany okres przejściowy. Rząd polski wnosił, aby liberalizacja importu pszenicy była ograniczona na stałe, a nie tylko w okresie przejściowym. W umowie wyłączono z liberalizacji wiele towarów, które są dla naszego kraju szczególnie wrażliwe, np. drób i jaja. W wypadku wieprzowiny i wołowiny są ustanowione kontyngenty.

Kolejne ryzyko wiąże się z klauzulą sądów inwestycyjnych. O ile tekst CETA został zamknięty w 2014 r., o tyle w wyniku tzw. legal scrambling, czyli doprecyzowania tekstów, w 2016 r. pierwotna klauzula sądów arbitrażowych zmieniła się w klauzulę sądów inwestycyjnych, czyli de facto nastąpiła ingerencja w tekst CETA. Nie mamy pewności, czy w sądzie inwestycyjnym będzie przedstawiciel Polski, a to ograniczyłoby możliwości naszego wpływu na procedury czy praktykę orzecznictwa. To sprawa, nad którą dyskutowano w ramach rządu, a także z przedstawicielami Ministerstwa Sprawiedliwości i Prokuratorią Generalną. Rząd dołoży wszelkich starań, żeby zapewniony został udział polskiego przedstawiciela w gronie sędziów sądu inwestycyjnego.

Sprawą kontrowersyjną pozostaje też bezpieczeństwo żywności, utrzymanie standardów żywności, co utożsamiane jest z GMO. Wiceminister Radosław Domagalski-Łabędzki zapewnił, że umowa CETA nie zawiera zapisów umożliwiających napływ żywności modyfikowanej genetycznie. Jeżeli nastąpiłby import produktów zawierających GMO, to byłoby to niezgodne z postanowieniami CETA, a więc naruszeniem przepisów prawa. Każda informacja o imporcie produktów zawierających GMO będzie przez rząd bardzo wnikliwie badana, a towary takie będą wykluczane z obrotu.

„Nie obawiamy się, że CETA stanie się furtką dla np. amerykańskich koncernów, które chciałyby wchodzić na rynek państw członkowskich na zasadach wynikających z liberalizacji obrotu” – zapewnił wiceminister rozwoju. Jak mówił wiceminister Radosław Domagalski-Łabędzki, przyjęcie CETA, mimo że nie jest pozbawione ryzyka, którego rząd nie lekceważy, jest korzystne dla Polski i stworzy nowe możliwości dla polskich eksporterów i inwestorów, którzy otrzymają dodatkową ochronę. Tymczasowe stosowanie umowy pozwoli sprawdzić, jak mechanizmy liberalizacji handlu będą działać w praktyce i czy wszystkie zagrożenia, o których mówi się w debacie publicznej, pojawią się. Jeżeli tak się stanie, to będzie to brane pod uwagę przez parlamenty państw członkowskich w procesie ostatecznej ratyfikacji.

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o transporcie drogowym

Celem nowelizacji, którą Sejm uchwalił na 27. posiedzeniu, 6 października 2016 r., na podstawie projektu rządowego, jest wypełnienie przez Polskę zobowiązań unijnych, wynikających m.in. z unijnych rozporządzeń ustanawiających wspólne zasady dotyczące warunków wykonywania zawodu przewoźnika drogowego, a także utworzenia i prowadzenia krajowego rejestru elektronicznego przedsiębiorców transportu drogowego. Termin wdrożenia unijnych przepisów minął 31 grudnia 2012 r. W ocenie projektodawców dostęp do aktualnych danych przedsiębiorców transportu drogowego poprawi bezpieczeństwo transportu drogowego i obrotu transportowego poprzez wyeliminowanie nieuczciwych przedsiębiorców oraz stworzy warunki do uczciwej konkurencji przewoźników.

Na mocy nowelizacji zostanie utworzony Krajowy Rejestr Elektroniczny Przedsiębiorców Transportu Drogowego. Przez punkt kontaktowy zostanie on połączony z rejestrami innych państw członkowskich Unii Europejskiej. Umożliwi to wymianę danych. Nowelizacja przewiduje, że rejestr zostanie zbudowany na bazie danych Głównego Inspektoratu Transportu Drogowego i ewidencji przewoźników drogowych prowadzonych w starostwach i miastach na prawach powiatu.

Rejestr będzie prowadzony w systemie teleinformatycznym przez głównego inspektora transportu drogowego. Będzie składał się z 3 ewidencji: przedsiębiorców mających zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego; poważnych naruszeń przepisów określających obowiązki lub warunki przewozu drogowego; osób, które zostały uznane za niezdolne do kierowania operacjami transportowymi przedsiębiorcy, do czasu przywrócenia dobrej reputacji. Utworzenie rejestru przyczyni się do poprawy bezpieczeństwa transportu drogowego, a także stworzy warunki uczciwej konkurencji między przewoźnikami.

Zgodnie z nowelizacją dane gromadzone w ewidencji przedsiębiorców posiadających zezwolenie na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego będą jawne i publicznie dostępne, z wyjątkiem m.in. danych dotyczących daty i miejsca urodzenia oraz adresu zamieszkania przedsiębiorcy. Dane gromadzone w ewidencji poważnych naruszeń i ewidencji osób uznanych za niezdolne do kierowania operacjami transportowymi będą natomiast udostępniane na wniosek – w niezbędnym zakresie – upoważnionym organom: starostom, wojewódzkim inspektorom transportu drogowego, wojewódzkim komendantom policji, komendantowi głównemu Straży Granicznej, komendantom oddziałów Straży Granicznej, dyrektorom izb celnych, głównemu inspektorowi pracy, zarządcom dróg i sądom oraz szefowi Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

Komisji Infrastruktury zaproponowała 8 poprawek do ustawy, a senatorowie przyjęli je w wyniku głosowań. Nowelizację wraz z nimi poparło jednomyślnie 81 senatorów. Pierwsza poprawka przewiduje, że do wniosku o wydanie zezwolenia na wykonywanie zawodu przewoźnika drogowego trzeba będzie dołączać zaświadczenie o niekaralności, wyklucza możliwość zastąpienia go własnym oświadczeniem wnioskodawcy. Druga zmiana wskazuje, że konsekwencją wydania wobec osoby wykonującej działalność w zakresie transportu drogowego wyroku skazującego za określone kategorie przestępstw jest wydanie decyzji administracyjnej stwierdzającej utratę dobrej reputacji. Trzecia nakłada na organ dokonujący oceny dobrej reputacji przedsiębiorcy obowiązek zasięgnięcia opinii polskiej organizacji o zasięgu ogólnokrajowym, zrzeszającej przewoźników drogowych, działającej co najmniej od 3 lat, której przedsiębiorca jest członkiem. Kolejne poprawki usuwają z ustawy przepis zmieniający delegację dla ministra właściwego ds. transportu do wydania aktu wykonawczego, ponieważ sprawy przekazane do uregulowania są już zawarte w rozporządzeniu unijnym. Ponadto Senat dostosował ustawę o transporcie drogowym do terminologii używanej w ustawie z 5 września 2016 r. o usługach zaufania oraz identyfikacji elektronicznej. Przesądził, że przepis o skróconym terminie przedawnienia stosuje się do wszystkich naruszeń określonych w rozporządzeniu KE nr 2016/403. O miesiąc, do 30 listopada 2017 r., skrócił termin wejścia w życie przepisów o Krajowym Rejestrze Elektronicznym Przedsiębiorców Transportu Drogowego.

Do poprawek wprowadzonych przez Senat ustosunkują się teraz posłowie.

Ustawa o zmianie ustawy budżetowej na rok 2016 – przyjęta bez poprawek

Ustawa, uchwalona na 28. posiedzeniu Sejmu, 20 października 2016 r., na podstawie projektu rządowego, ma umożliwić ministrowi rolnictwa i rozwoju wsi wcześniejszą wypłatę 70% zaliczek na poczet płatności bezpośrednich dla producentów rolnych za 2016 r. w ramach wspólnej polityki rolnej.

Wypłaty zaliczek w wysokości 70% dopłaty bezpośredniej mają trwać od 17 października do 30 listopada 2016 r. Zaliczki będą dotyczyły wszystkich 17 rodzajów dopłat bezpośrednich.

W uzasadnieniu projektu noweli Ministerstwo Finansów przypomina, że zgodnie z rozporządzeniem unijnym państwa członkowskie mogą przed 1 grudnia, ale nie przed 16 października, wypłacać zaliczki w wysokości do 50% w wypadku płatności bezpośrednich. W związku z trudną sytuacją na rynkach rolnych 8 września Komisja Europejska zdecydowała o odstąpieniu od tej zasady; w tym roku państwa UE mają możliwość zwiększenia do 70% dopuszczalnej wysokości zaliczek na poczet płatności bezpośrednich.

Obecna na posiedzeniu Izby wiceminister finansów Hanna Majszczyk wyjaśniła, że nowela dotyczy wyłącznie środków europejskich, więc nie będzie miała wpływu na deficyt sektora finansów publicznych. „Może mieć to przełożenie jedynie na poziom długu – maksymalnie do 9 mld zł – w zależności od operacji finansowych, jakich dokonamy jeszcze w tym roku” – dodała. Poinformowała też, że dochody, które zostaną pomniejszone w tym roku (efektem jest deficyt środków europejskich, powiększony o 8,9 mld zł), wpłyną do budżetu na początku przyszłego roku.

Senat, zgodnie z wnioskiem Komisji Budżetu i Finansów Publicznych, przyjął nowelę bez poprawek, co poparło 77 senatorów, 1 wstrzymał się od głosu.

Teraz ustawa zostanie skierowana do podpisu prezydenta.