Narzędzia:

5–6 i 18 października 2016 r.

18.10.2016

27. posiedzenie Senatu RP IX kadencji

Podczas 2 pierwszych dni 27. posiedzenia Senat rozpatrzył 5 ustaw, do 1 wprowadził poprawki. Odwołał też Marka Chrzanowskiego ze składu Rady Polityki Pieniężnej po złożonej przez niego rezygnacji. Izba zapoznała się również z informacją o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2015 r. Dyskusja nad nią odbyła się 18 października 2016 r.

Przed przystąpieniem do obrad senatorowie minutą ciszy uczcili pamięć zmarłego 2 października 2016 r. senatora VI i VII kadencji Michała Okły, zaś w ostatnim dniu posiedzenia – zmarłego 9 października 2016 r. Andrzeja Wajdy, senatora I kadencji, reżysera filmowego i teatralnego.

Poprawki Senatu do ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi

Ustawa, uchwalona przez Sejm na 24. posiedzeniu, 5 września 2016 r., na podstawie projektu rządowego, ma na celu zapewnienie przejrzystych i konkurencyjnych zasad wyboru koncesjonariusza z jednoczesną gwarancją dopuszczalnej prawem unijnym elastyczności tego postępowania. Implementuje do polskiego prawa dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2014/23/UE z 26 lutego 2014 r., która ma na celu ograniczenie niejasności prawnej przy zawieraniu umów koncesji oraz ułatwienie realizacji projektów w formule partnerstwa publiczno-prywatnego w dziedzinie infrastruktury i usług strategicznych przy jednoczesnym zapewnieniu najlepszego stosunku jakości do ceny. Ustawa wdraża do polskiego prawa postanowienia dotyczące m.in. definicji pojęć „umowa koncesji na roboty budowlane” i „umowa koncesji na usługi”, szacowania wartości umowy koncesji na roboty budowlane lub usługi. Określa zasady i tryb zawierania umów na roboty budowlane lub usługi, przysługujące wykonawcom i innym podmiotom środki ochrony prawnej oraz organ właściwy w tych sprawach (prezes Urzędu Zamówień Publicznych).

Przepisy ustawy będą stosowane do umów koncesji o wartości od 30 tys. euro do 5 mln 225 tys. po opublikowaniu ogłoszenia o koncesji w Biuletynie Zamówień Publicznych i o wartości od 5 mln 225 tys. euro po opublikowaniu ogłoszenia w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej.

Ustawa zawiera ponadto katalog możliwości zmian umowy, m.in. tzw. prawo interwencji. Przewiduje także zmiany w zasadach wykluczania wykonawców z postępowania na zasadach podobnych do stosowanych w prawie zamówień publicznych. Ustawa zawiera także uregulowania dotyczące bezstronności osób biorących udział w postępowaniu po stronie zamawiającego. W myśl ustawy zamawiający będą mogli zastrzec w ogłoszeniu, że o zawarcie umowy mogą ubiegać się wyłącznie zakłady pracy chronionej lub wykonawcy, których statutowym celem jest społeczna i zawodowa integracja osób niepełnosprawnych.

Na mocy nowych przepisów ograniczony zostanie czas trwania umów koncesji. Można je będzie zawierać na okres dłuższy niż 5 lat tylko wtedy, gdy koncesjonariusz nie będzie w stanie wcześniej odzyskać swoich nakładów. Ma to wyeliminować ograniczenia w dostępie do rynku i tym samym zwiększyć konkurencję. Ustawa zmienia też system ochrony prawnej w sprawach koncesji. Odwołanie od decyzji zamawiającego będzie rozpatrywała Krajowa Izba Odwoławcza. Na jej orzeczenia będzie można też wnieść skargę do sądu okręgowego.

Ustawa przewiduje ponadto, że do przepisów o umowach koncesji będą się mogli stosować również zamawiający sektorowi, m.in. podmioty zajmujące się wydobywaniem gazu i węgla, produkcją i dystrybucją energii elektrycznej.

W wyniku głosowań Senat poparł 42 poprawki do ustawy, zaproponowane przez komisje: Gospodarki Narodowej i Innowacyjności oraz Infrastruktury, a także przez senatora Andrzeja Stanisławka. W większości to zmiany o charakterze doprecyzowującym. Senatorowie ujednolicili też jednak rozwiązania prawne dotyczące zamówień publicznych in-house i koncesji in-house, dodali regulacje zapewniające przejrzystość udzielania takich koncesji. Na podstawie tych poprawek zamawiający będzie określał w opisie przedmiotu umowy koncesji wymagania zatrudnienia przez koncesjonariusza lub podwykonawcę na podstawie umowy o pracę osób wykonywujących wskazane przez zamawiającego „czynności w zakresie realizacji umowy koncesji”. Izba jednogłośnie, 71 głosami, poparła ustawę z tymi zmianami.

Senackie poprawki rozpatrzy teraz Sejm.

 

Ustawa o zmianie ustawy o bezpieczeństwie żywności i żywienia – przyjęta bez poprawek

Senatorowie jednomyślnie, 72 głosami poparli wniosek Komisji Zdrowia o przyjęcie bez popraweknowelizacji, uchwalonej na 25. posiedzeniu Sejmu, 14 września 2016 r., z inicjatywy rządu. Teraz trafi ona do podpisu prezydenta.

Nowela określa szczegółowe wymagania związane z transportem morskim płynnych olejów i tłuszczów, a także wymogi higieniczne w odniesieniu do transportu surowego cukru morskiego drogą morską. Wprowadzone zmiany mają charakter techniczny i porządkujący. Nowelizacja wdraża dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2015/254 z 11 lutego 2015 r., uchylającą dyrektywę Rady 93/5/EWG w sprawie pomocy Komisji i współpracy państw członkowskich w naukowym badaniu zagadnień dotyczących żywności, a także rozporządzenie Komisji (UE) nr 579/2014 z 28 maja 2014 r., przyznające odstępstwo od niektórych przepisów załącznika II do rozporządzenia (WE) nr 852/2004 Parlamentu Europejskiego i Rady w odniesieniu do transportu morskiego płynnych olejów i tłuszczów.

 

Ustawa o zmianie ustawy o Krajowej Szkole Administracji Publicznej oraz niektórych innych ustaw – przyjęta bez poprawek

Ustawa, uchwalona na podstawie przedłożenia rządu na 25. posiedzeniu Sejmu, 14 września 2016 r., przewiduje nadanie Krajowej Szkole Administracji Publicznej imienia prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej Lecha Kaczyńskiego.

Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej wnosiła o przyjęcie ustawy bez poprawek. Jej mniejszość proponowała nadanie szkole imienia Tadeusza Mazowieckiego. W trakcie dyskusji senatorowie Mieczysław Augustyn, Tomasz Grodzki i Jan Rulewski proponowali na patrona szkoły prezydenta RP na uchodźstwie Ryszarda Kaczorowskiego. W wyniku głosowania (49 głosów za, 24 – przeciw) Izba poparła wniosek komisji.

Nowela zostanie teraz skierowana do podpisu prezydenta.

 

Ustawa o zmianie ustawy o Agencji Mienia Wojskowego – przyjęta bez poprawek

Izba, zgodnie z wnioskiem Komisji Obrony Narodowej, przyjęła ustawę w wersji uchwalonej przez Sejm podczas 27. posiedzenia, 5 października 2016 r., na podstawie projektu rządowego. Za takim stanowiskiem głosowało 50 senatorów, 23 było przeciw. Teraz ustawę będzie mógł podpisać prezydent.

Celem noweli jest uproszczenie procesu powoływania prezesa Agencji Mienia Wojskowego, jego zastępców oraz obsadzania stanowisk dyrektorów oddziałów regionalnych agencji i ich zastępców. Prezesa agencji będzie powoływał i odwoływał prezes Rady Ministrów na wniosek ministra obrony narodowej. Dotychczas prezesa powoływał minister obrony narodowej w porozumieniu z ministrem Skarbu Państwa spośród kandydatów wyłonionych w konkursie. Z konkursów zrezygnowano także w wypadku powoływania na stanowisko dyrektora oddziału agencji.

Nowela rozszerza ponadto kompetencje AMW o możliwość świadczenia usług nie tylko na rzecz ministra obrony, ale również jednostek organizacyjnych jemu podległych lub przez niego nadzorowanych. Agencja i jej podmioty zależne będą mogły świadczyć specjalistyczne usługi związane z infrastrukturą wojskową czy krytyczną. Doprecyzowano także przepisy dotyczące nieodpłatnego przekazania lub zbycia sprzętu wojskowego, produktów podwójnego zastosowania i uzbrojenia.

 

Ustawa o ratyfikacji Porozumienia paryskiego do Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie zmian klimatu, sporządzonej w Nowym Jorku dnia 19 maja 1992 r., przyjętego w Paryżu w dniu 12 grudnia 2015 r. – przyjęta bez poprawek

Izba 72 głosami, przy 1 wstrzymującym się, zgodziła się na ratyfikację porozumienia, co proponowały Komisja Środowiska oraz Komisja Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej. Zgodę na ratyfikację wyraził także Sejm na 27. Posiedzeniu, 5 października 2016 r. Teraz prezydent może ratyfikować porozumienie.

Jego główne cele to utrzymanie wzrostu globalnych średnich temperatur na poziomie znacznie mniejszym niż 2o C w stosunku do epoki przedindustrialnej i kontynuowanie wysiłków na rzecz ograniczenia wzrostu temperatur do 1,5o. Państwa strony umówiły się co do aktualizacji swoich zobowiązań klimatycznych co 5 lat, począwszy od 2023 r. Zobowiązania te powinny odpowiadać najwyższym możliwym ambicjom, ale jednocześnie muszą respektować zasadę wspólnej odpowiedzialności i możliwości poszczególnych państw. Oznacza to odejście od dotychczasowego bardzo sztywnego podziału na państwa mające zobowiązania do redukcji emisji i pozostałe. Bogate państwa zostały zobowiązane do finansowej pomocy w ograniczaniu skutków zmian klimatycznych w krajach rozwijających się. Środki na ten cel powinny pochodzić zarówno ze źródeł publicznych, jak i prywatnych. Pieniędzmi zarządzać będzie tzw. Zielony Fundusz Klimatyczny, który ma dysponować rocznym budżetem w wysokości 100 mld dolarów. Polska do 2020 r. zadeklarowała wkład w wysokości 8 mln dolarów. Po 2025 r. ma być wyznaczony nowy, ambitniejszy cel.

7 października 2016 r. to ostateczny termin ratyfikacji porozumienia dla państw, które chcą być jego stronami po wejściu w życie porozumienia, w czasie szczytu klimatycznego COP22 w Marrakeszu. Przyjęcie tego porozumienia pozwoli na pełne uczestnictwo Polski w pierwszym spotkaniu stron porozumienia, 7 listopada 2016 r.

 

Informacja o istotnych problemach wynikających z działalności i orzecznictwa Trybunału Konstytucyjnego w 2015 r.

Informację przedstawił prezes Trybunału Konstytucyjnego Andrzej Rzepliński. Poinformował, że w 2015 r. do TK wpłynęły 623 sprawy, wnioski, pytania prawne i skargi konstytucyjne. Podkreślił, że to najwyższa liczba spraw w historii Trybunału Konstytucyjnego. Wstępnie rozpoznano 442 sprawy, a liczba spraw niepodlegających takiemu rozpoznaniu wyniosła 181 i była o 60% wyższa niż w 2014 r. Wśród wniesionych spraw dominowały, jak w latach ubiegłych, skargi konstytucyjne. Było ich 408, co stanowi 65% wszystkich spraw wniesionych do trybunału. Ubiegły rok był dla Trybunału Konstytucyjnego rekordowy również pod względem liczby rozstrzygniętych spraw i wydanych orzeczeń. Trybunał rozstrzygnął 303 sprawy, czyli o 93% więcej niż w 2014 r. Wydał 173 orzeczenia merytoryczne, 63 wyroki i 110 postanowień o umorzeniu postępowania. Na etapie wstępnej kontroli skarg konstytucyjnych i wniosków podmiotów o legitymacji ograniczonej TK wydał łącznie 918 postanowień i zarządzeń. Ponadto wydał 5 postanowień sygnalizacyjnych, adresowanych do marszałka Sejmu w celu zapewnienia spójności systemu prawa przez organy stanowiące prawo.

Prezes TK w swoim wystąpieniu odniósł się do orzecznictwa w sprawach ustrojowych. Zwrócił uwagę na wypowiedzi trybunału o 2 zasadach ustrojowych, określonych w konstytucji – o zasadzie podziału, równowagi i współdziałania władz oraz o zasadzie niezależności sądów i niezawisłości sędziów, a także na 4 wyroki w sprawie ustaw o TK: z 3 grudnia 2015 r. w sprawie niektórych przepisów ustawy o TK z 2015 r. w jej pierwotnym brzmieniu, z 9 grudnia 2015 r. w sprawie listopadowej nowelizacji ustawy o Trybunale Konstytucyjnym, z 9 marca 2016 r. w sprawie grudniowej nowelizacji oraz z 11 sierpnia 2016 r. w sprawie lipcowej ustawy o Trybunale Konstytucyjnym z 2016 r. W wyrokach tych trybunał stwierdził niekonstytucyjność przepisów, a w 1 wypadku – całej ustawy.

Prezes Andrzej Rzepliński zaznaczył, że w 2016 r. TK nie rozpatrzy tak wielu spraw, jak w zeszłym roku. Jak mówił, trybunał stara się działać normalnie, ale jego prace są nieustannie utrudniane przez działania niektórych innych organów władzy publicznej, stojące w sprzeczności z konstytucyjną zasadą podziału, równoważenia się i współdziałania władz oraz z konstytucyjną zasadą niezależności i odrębności władzy sądowniczej. Prezes TK wyjaśnił, że niewykonanie do tej pory wyroku trybunału z 3 grudnia 2015 r. przez prezydenta skutkuje tym, że 3 sędziów trybunału, czyli 1/5 jego składu, prawidłowo wybranych przez Sejm poprzedniej kadencji 8 października 2015 r. nie może rozpocząć urzędowania. W opinii prezesa TK, gdyby ten wyrok został wykonany, to skala kryzysu konstytucyjnego byłaby dużo mniejsza, a być może byłby on już zażegnany.

„Ze smutkiem muszę także wspomnieć o niefrasobliwości legislacyjnej władzy ustawodawczej, w tym, niestety, również Senatu, która polega na wydawaniu co kilka tygodni lub miesięcy kolejnych ustaw o Trybunale Konstytucyjnym. Stwarza to Trybunałowi liczne utrudnienia organizacyjne i procesowe oraz wymusza na nim poświęcanie uwagi ocenie konstytucyjności ustawowych podstaw działania trybunału zamiast orzekaniu w innych sprawach” – mówił prezes TK. Dodał, że prezes Rady Ministrów arbitralnie przyznała sobie kompetencje do odmowy ogłaszania wyroków trybunału w dziennikach urzędowych, czyli wskazywania wyroków, które zamierza honorować, i tych, których uszanowania zakazuje. Prezes Andrzej Rzepliński zapewnił, że mimo tych przeszkód „sędziowie Trybunału Konstytucyjnego starają się, zgodnie z rotą swojego ślubowania, służyć narodowi i stać na straży konstytucji, a swoje obowiązki wypełniać bezstronnie i z najwyższą starannością, strzegąc konstytucji, którą naród sam dla siebie ustanowił i której z tego względu zwykła większość parlamentarna zmienić nie może”.

Prezes Andrzej Rzepliński poinformował, że w do połowy sierpnia 2016 r. TK wydał 23 wyroki i 48 postanowień kończących postępowanie. Ponadto na etapie wstępnej kontroli skarg konstytucyjnych i wniosków wydał łącznie 598 postanowień i zarządzeń. Tegoroczne wyroki stwierdzające niekonstytucyjność co najmniej 1 z zakwestionowanych przepisów zapadły w sprawach, których przedmiotem jest potrzeba ochrony podmiotowości człowieka. „Trudno uznać je za przejaw ingerencji trybunału w sferę rządzenia przypadającą władzy politycznej” – mówił prezes TK.

W swoim wystąpieniu prezes TK odniósł się także do kolejnego projektu ustawy regulującego funkcjonowanie Trybunału Konstytucyjnego, wskazując na niektóre z konstytucyjnych wymagań wobec ustawowej regulacji funkcjonowania TK. Po pierwsze, ustawodawca musi szanować pozycję Trybunału Konstytucyjnego w konstytucyjnym systemie organów państwa, wynikającą w szczególności z zasady podziału, równowagi i współdziałania władz oraz zasady niezależności i odrębności władzy sądowniczej. Po drugie, ustawodawca musi zapewnić Trybunałowi Konstytucyjnemu możliwość rzetelnego i sprawnego działania, m.in. poprzez odpowiednie ukształtowanie sposobu orzekania. Po trzecie, ustawodawca nie może nakazywać TK rozpatrywania spraw według kolejności wpływu. Skutkowałoby to uzależnieniem tempa rozpatrywania spraw od zupełnie przypadkowych okoliczności. Po czwarte, ustawodawca nie może uzależnić możliwości rozpoznania sprawy przez trybunał od wstawiennictwa prokuratora generalnego lub jego przedstawiciela w sprawach, w których ustawa przewiduje obowiązek uczestnictwa prokuratora generalnego. Po piąte, nowa ustawa regulująca zasady dotyczące odpowiedzialności dyscyplinarnej sędziów trybunału nie może naruszać ich niezawisłości. To trybunał powinien samodzielnie decydować o wszczęciu postępowania, samodzielnie je prowadzić i samodzielnie określać jego skutki. Po szóste, żadna ustawa nie może stanowić próby obejścia wyroków trybunału. Po siódme, nowa ustawowa regulacja funkcjonowania Trybunału Konstytucyjnego powinna zawierać przepisy przejściowe, umożliwiające stosowanie nowych aktów do spraw wniesionych do trybunału przed wejściem tych aktów w życie. Po ósme, ustawa o TK powinna określać precyzyjnie procedurę wyboru prawnika wyróżniającego się wiedzą prawniczą na wakujący urząd sędziego trybunału. Powinien być zagwarantowany odpowiedni czas na zgłaszanie marszałkowi Sejmu kandydatów. Prawo zgłaszania powinny mieć różne podmioty. Powinna zostać utrzymana zasada, że uprawnienie do desygnowania potencjalnych kandydatów na stanowisko sędziego przysługuje grupom co najmniej 15 posłów. Uprawnienie do zgłaszania kandydatów marszałkowi Sejmu powinno przysługiwać również Zgromadzeniu Ogólnemu Sędziów Sądu Najwyższego, Zgromadzeniu Ogólnemu Sędziów Naczelnego Sądu Administracyjnego, Krajowej Radzie Sądownictwa, Krajowej Radzie Prokuratorów, właściwym ogólnokrajowym organom samorządów zawodowych – adwokatów, radców prawnych oraz notariuszy – radom wydziałów prawa uczelni, jeżeli wydziały te posiadają uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego nauk prawnych, Instytutowi Nauk Prawnych, Komitetowi Nauk Prawnych PAN oraz Komisji Prawniczej Polskiej Akademii Umiejętności, a także właściwym organom ogólnokrajowych stowarzyszeń prawniczych zarejestrowanych co najmniej od 10 lat, organizacjom skupiającym środowiska prawnicze lub mającym na celu działanie w obszarze problematyki tworzenia, stosowania lub funkcjonowania prawa o ustabilizowanej pozycji. Każdy z uprawnionych podmiotów mógłby zgłosić 1 osobę na 1 stanowisko sędziego. Po dziewiąte, nowa ustawowa regulacja funkcjonowania TK powinna przewidywać odpowiednie vacatio legis, tak by trybunał zdążył się przygotować do efektywnego stosowania nowych aktów oraz by miał możliwość, w razie zaskarżenia nowych ustaw przez któryś z uprawnionych podmiotów, skontrolować te ustawy przed wejściem ich w życie.

Na zakończenie swojego wystąpienia prezes TK przypomniał, że w 2016 r. trybunał obchodzi swoje 30-lecie, a w 2017 r. przypada 20. rocznica uchwalenia i wejścia w życie Konstytucji RP. „Ustrój demokracji konstytucyjnej państwa zachodniej kultury prawnej może mieć swoje wady, niemniej ustanowienie konstytucji z 1997 r. i porządne uregulowanie w niej ustroju Trybunału Konstytucyjnego należą do najważniejszych zdarzeń w najnowszej historii politycznej i prawnej Polski” – ocenił prezes Andrzej Rzepliński. Dodał, że „Polska w coraz większym stopniu zaszczepiała też na swoim terytorium wartości zachodniej kultury prawnej (…) i sama również coraz więcej wnosiła do tej kultury”. „Nie odwracajmy się od naszego wspólnego dorobku, naszego wysiłku” – zaapelował.

 

Zobacz inne aktualności Przejdż do wszystkich aktualności

8. posiedzenie Senatu

Izba zakończyła obrady.

Prace w komisjach senackich – 13 marca 2024 r.

Komisja Petycji rozpatrzyła 7 petycji.

7. posiedzenie Senatu

Zakończyło się 7. posiedzenie Senatu.