Posiedzenia Senatu

28–29 kwietnia 2016 r.

Na 16. posiedzeniu Izba rozpatrzyła 8 ustaw, do 4 wprowadziła poprawki.

Podczas 16. posiedzenia Senat rozpatrzył 8 ustaw, do 4 wprowadził poprawki. Podjął też 2 uchwały okolicznościowe, dokonał zmian w swoim regulaminie, przywracając usunięte 4 lata temu zapisy dotyczące opieki nad Polonią i Polakami za granicą. Wyraził również opinię o niezgodności z zasadą pomocniczości projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady, a także zapoznał się z informacją ministra rolnictwa na temat realizacji programu działań Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi na lata 2015–19.

Przed przystąpieniem do obrad Izba minutą ciszy uczciła pamięć zmarłego 19 kwietnia 2016 r. Władysława Papużyńskiego, senatora I kadencji, członka Komisji Gospodarki Narodowej, a następnie Komisji Rolnictwa.

Informacja ministra rolnictwa i rozwoju wsi na temat realizacji programu działań Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi na lata 2015–19

Przedstawiając informację, minister rolnictwa i rozwoju wsi Krzysztof Jurgiel powiedział, że program przewiduje działania w 8 obszarach, mające wprowadzić stabilizację w dziedzinie rolnictwa, a także działania dotyczące rozwoju obszarów wiejskich. Rząd przyjął zasadę, że rolnictwo i produkcja żywności to zadania strategiczne państwa.

Pierwszy obszar to wspólna polityka rolna i współpraca międzynarodowa. Cel to zapewnienie równych warunków konkurencji dla polskich rolników. Przedmiotem szczególnego działania resortu rolnictwa są rynki: mleka, wieprzowiny i owoców miękkich. Uruchomiono program nadzwyczajnego wsparcia, przeznaczono prawie 250 mln zł na interwencje czy rekompensaty. Jak poinformował minister, zostało wypracowane stanowisko w ramach przeglądu wspólnej polityki rolnej, a także w sprawie wspólnej polityki rolnej po 2020 r.

Główne cele w drugim obszarze to równe warunki konkurencji na jednolitym rynku europejskim, uproszczenie systemu wydawania środków z Unii Europejskiej, a w zakresie konkurencyjności gospodarki rolno-żywnościowej – podniesienie jej poziomu. Za ważne sprawy z tym związane minister rolnictwa uznał też kwestie uporządkowania rynku środków ochrony roślin, a także zwiększenie udziału w nim polskich przedsiębiorstw.

Najważniejsze zmiany w obszarze rozwoju obszarów wiejskich to, według ministra Krzysztofa Jurgiela, powrót do polityki prowadzonej w latach 2005–07, a więc rozwoju zrównoważonego, a odstąpienie od rozwoju polaryzacyjno-dyfuzyjnego, z którego korzystały w większości duże miasta i metropolie. Dlatego jest opracowywany pakt dla obszarów wiejskich.

Obszar instytucji, czyli zarządzania administracją rolną, wymagał, zdaniem ministra, działań w zakresie konsolidacji inspekcji zajmujących się bezpieczeństwem i jakością żywności. Minister Krzysztof Jurgiel zapowiedział powstanie 1 inspekcji – Państwowej Inspekcji Bezpieczeństwa Żywności. Poinformował też, że – na mocy przygotowywanej ustawy o doradztwie rolniczym – doradztwo rolnicze zostanie podporządkowane ministrowi rolnictwa, a nie samorządowi województwa, zadania Agencji Rynku Rolnego zaś zostaną przeniesione do Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa i częściowo do Agencji Nieruchomości Rolnych. Agencja Rynku Rolnego z końcem roku przestanie istnieć.

Z kolei wiceminister rolnictwa Ryszard Zarudzki w swojej wypowiedzi skoncentrował się na zadaniach realizowanych przez Agencję Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, tzn. płatnościach bezpośrednich i wdrażaniu Programu Rozwoju Obszarów Wiejskich. Poinformował, że do 29 kwietnia 2016 r. 92% spośród 1 mln 350 rolników – beneficjentów zostało przekazane 85% środków w ramach płatności bezpośredniej. W województwie mazowieckim do rolników trafiło 1,5 mld zł, w województwie lubelskim – 1 mld 100 zł, w województwie wielkopolskim – 1 mld 100 zł, w województwie podlaskim – 900 mln zł, w województwie śląskim – 238 mln, w województwie lubuskim – 250 mln, w województwie opolskim – 280 mln zł.

Jak zapowiedział wiceminister, priorytetem wspólnej polityki rolnej jest wyrównanie płatności bezpośrednich do poziomu szans konkurencyjności na jednolitym rynku. Wokół tego też będzie budowana strategia negocjacyjna. Poinformował także, że na finansowanie II filaru wspólnej polityki rolnej, czyli na realizację PROW na lata 2014–20, Polska otrzyma 8,5 mld euro z europejskiego funduszu rozwoju rolnictwa obszarów wiejskich, a 5 mld zostanie na to przeznaczonych z budżetu krajowego. Środki będą wykorzystane na 12 działań, 30 poddziałań, 42 typy operacji. Pierwsza pula, blisko 40% łącznej sumy środków, została przeznaczona na rozwój gospodarstw, tyle samo na ich modernizację (dla producentów prosiąt, mleka, wołowiny i na zakup maszyn). Kolejne działania mają na celu wzmocnienie przedsiębiorczości. Kluczowe typy operacji w tym zakresie to przetwórstwo i marketing produktów rolnych, w tym wsparcie działań promocyjnych grup producentów na rynku wewnętrznym, a także wsparcie przygotowań do uczestniczenia w systemach jakości żywności certyfikowanej.

Ustawa o utworzeniu Akademii im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim – przyjęta z poprawkami

Ustawa, uchwalona przez Sejm na 16. posiedzeniu, 13 kwietnia 2016 r., z inicjatywy poselskiej, ma na celu utworzenie od 1 września 2016 r. Akademii im. Jakuba z Paradyża w Gorzowie Wielkopolskim, której podstawowym kierunkiem działalności będzie kształcenie oraz prowadzenie badań naukowych w zakresie nauk humanistycznych, społecznych, przyrodniczych, technicznych, medycznych, nauk o zdrowiu i kulturze fizycznej. Siedzibą akademii będzie Gorzów Wielkopolski.

Akademia zostanie utworzona na bazie Państwowej Wyższej Szkoły Zawodowej im. Jakuba z Paradyża (PWSZ) w Gorzowie Wielkopolskim. Z dniem utworzenia akademii Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa zostanie zlikwidowana. Nowo tworzona uczelnia przejmie jej mienie, obejmujące własność i inne prawa majątkowe oraz prawa i zobowiązania. Pracownicy, studenci i słuchacze studiów podyplomowych i kursów doszkalających prowadzonych przez Państwową Wyższa Szkołę Zawodową staną się pracownikami, studentami i słuchaczami akademii. Takie samo rozwiązanie przyjęto w odniesieniu do osób przyjętych na pierwszy rok studiów na rok akademicki 2016/17 do PWSZ.

Podstawowe jednostki organizacyjne PWSZ staną się podstawowymi jednostkami organizacyjnymi akademii. Zachowają dotychczasowe uprawnienia do prowadzenia studiów na określonym kierunku i poziomie kształcenia oraz posiadane kategorie naukowe. W związku z tym, że PWSZ nie ma żadnych uprawnień do nadawania stopnia naukowego doktora, a tym samym formalnie nowo tworzona uczelnia nie powinna być nazwana akademią (nazwa zarezerwowana dla uczelni, której jednostki organizacyjne posiadają co najmniej 2 uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora), w ustawie wprowadzono przepis, w myśl którego podstawowe jednostki organizacyjne akademii w ciągu 3 lat od dnia jej utworzenia dostosują liczbę posiadanych uprawnień do nadawania stopnia naukowego doktora do wymogów określonych w ustawie – Prawo o szkolnictwie wyższym.

Komisja Nauki, Edukacji i Sportu zaproponowała 4 poprawki do ustawy, które Senat poparł w wyniku głosowań. Pierwsza uchwalona zmiana uwzględnia, że 1 września 2016 r. osoby przyjęte na pierwszy rok studiów na rok akademicki 2016/17 nie będą jeszcze miały statusu studenta. Druga koreluje terminologię tej ustawy z terminologią ustawy o zasadach finansowania nauki. Trzecia uściśla, a czwarta ujednolica przepisy. Za przyjęciem ustawy w takim kształcie głosowało 78 senatorów, 1 był przeciw, a 5 wstrzymało się od głosu.

Senackie poprawki rozpatrzą teraz posłowie.

Poprawki do ustawy o przeciwdziałaniu zagrożeniom przestępczością na tle seksualnym

Ustawa, uchwalona na 15. posiedzeniu Sejmu, 31 marca 2016 r., na podstawie projektu rządowego, wprowadza zupełnie nowe narzędzia umożliwiające realną kontrolę sprawców przestępstw na tle seksualnym, głównie pedofilów, tak by zapobiec ponownemu popełnieniu przez nich takich czynów.

Ustawa zakłada m.in. utworzenie rejestru sprawców przestępstw na tle seksualnym, do którego trafiałyby dane osób prawomocnie skazanych za przestępstwa przeciw wolności seksualnej. Pracodawcy i organizatorzy działalności związanej z wychowaniem, edukacją i leczeniem dzieci będą mieli obowiązek sprawdzenia w rejestrze osoby, którą zamierzają zatrudnić. Rejestr będzie się składał z 2 baz: rejestru z ograniczonym dostępem i rejestru publicznego, do którego dostęp będzie powszechny i bez ograniczeń. Prawo dostępu do rejestru ograniczonego, zawierającego szczegółowe dane o skazanych, w tym fotografię, adres miejsca zameldowania i faktyczny adres pobytu, będą mieć m.in.: sądy, prokuratorzy, Policja, ABW, Służba Celna, CBA oraz organy administracji rządowej i samorządowej. Druga, powszechnie dostępna część ma zawierać dane tych skazanych, którzy popełnili swój czyn wobec nieletnich ze szczególnym okrucieństwem lub działali w recydywie. W tym wypadku nie byłyby podawane tak szczegółowe informacje, jak np. adres, a jedynie nazwa miejscowości, w której skazany przebywa. W rejestrze będą gromadzone dane m.in. o: osobach prawomocnie skazanych za przestępstwa na tle seksualnym, osobach, którym prawomocnie warunkowo umorzono postępowanie karne w sprawach o takie przestępstwa i o osobach, wobec których prawomocnie orzeczono środki zabezpieczające.

Dane zamieszczane w rejestrze będą pochodziły z Krajowego Rejestru Karnego. Będą zamieszczane z urzędu jako następstwo prawomocnych orzeczeń. Sprawcy figurowaliby w rejestrze, prowadzonym na stronie internetowej Ministerstwa Sprawiedliwości, do czasu zatarcia skazania, ułaskawienia czy amnestii. W szczególnie uzasadnionych wypadkach (ochrona życia prywatnego lub inny ważny interes prywatny pokrzywdzonego albo jego osób najbliższych, zwłaszcza dobro małoletniego pokrzywdzonego) sąd będzie mógł orzec, że dane skazanego nie trafią do rejestru. Sąd nie kierowałby też danych do rejestru, jeśli uznałby, że spowodowałoby to niewspółmiernie surowe skutki dla skazanego.

Do 2 lat więzienia ma grozić temu, kto bez uprawnienia uzyskałby dostęp do rejestru ograniczonego. Skazanemu umieszczonemu w rejestrze, który nie podałby swego adresu lub jego zmiany, groziłby areszt, ograniczenie wolności lub co najmniej 1 tys. zł grzywny. Taką samą odpowiedzialność ponosiłby ten, kto dopuściłby osobę umieszczoną w rejestrze do pracy z dziećmi.

Zgodnie z ustawą zostanie też m.in. utworzona policyjna mapa zagrożeń przestępstwami na tle seksualnym, zawierająca aktualne informacje o miejscach szczególnie niebezpiecznych, dostępna w Biuletynie Informacji Publicznej Komendy Głównej Policji. Będzie ona stale aktualizowana.

Wnioski o wprowadzenie zmian do ustawy zostały przedstawione przez komisje: Ustawodawczą oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji (8) oraz w trakcie debaty przez senatorów: Marka Borowskiego i Bogdana Borusewicza, Jerzego Czerwińskiego, Piotra Florka i Jana Rulewskiego. W wyniku głosowań Izba uchwaliła 8 (7 komisyjnych i 1 autorstwa senatora Jerzego Czerwińskiego)spośród 40 zaproponowanych poprawek do ustawy. Uzupełniono katalog danych, które będą zamieszczane w rejestrze z dostępem ograniczonym, o informacje o: zarządzeniu wykonania warunkowo zawieszonego umieszczenia w zakładzie poprawczym; warunkowym zwolnieniu z zakładu poprawczego i odwołaniu takiego zwolnienia; warunkowym odstąpieniu od wykonania orzeczenia o umieszczeniu w zakładzie poprawczym i zarządzeniu umieszczenia nieletniego w zakładzie poprawczym; powołaniu nieletniego do zasadniczej służby wojskowej lub służby zastępczej; zmianie albo uchyleniu środka wychowawczego oraz wychowawczo-leczniczego. Doprecyzowano, które dane osoby ujętej w rejestrze są zamieszczane w rejestrze otwartym. Ściśle określono przyczyny usunięcia z rejestru danych niektórych osób. Wprowadzono podstawę prawną dokonywania sprostowań w rejestrze. Na sądy nałożono obowiązek wskazania w informacji dla Krajowego Rejestru Karnego, czy sprawca danego przestępstwa podlega wpisowi do rejestru sprawców przestępstw na tle seksualnym. Uprawniono ministra sprawiedliwości do uzyskiwania pełnej teletransmisji danych z Rejestru Dowodów Osobistych. Postanowiono, że brak uprzedniego wpisu do Krajowego Rejestru Karnego nie może stanowić przeszkody do wpisania tej osoby do rejestru sprawców przestępstw na tle seksualnym. Wprowadzono przepis przejściowy dla sprawców niektórych czynów popełnionych przed dniem wejścia w życie ustawy. Za przyjęciem ustawy z tymi zmianami głosowało 76 senatorów, 1 był przeciw, a 7 wstrzymało się od głosu.

Ustawa trafi teraz ponownie do Sejmu.

Ustawa o zmianie ustawy o zasadach pobytu wojsk obcych na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz zasadach ich przemieszczania się przez to terytorium – przyjęta bez poprawek

Głosami 83 senatorów, przy 1 wstrzymującym się, Izba poparła nowelizację w wersji uchwalonej przez Sejm na 15. posiedzeniu, 31 marca 2016 r. Wniosek taki przedstawiła Komisja Obrony Narodowej. W czasie debaty poprawkę do ustawy zaproponował senator Maciej Grubski.

Prezydent może teraz podpisać ustawę, która stwarza podstawy prawne do wyrażania zgody na prowadzenie przez obce wojska w czasie pokoju na terytorium Polski innych niż ćwiczenia operacji wojskowych. Chodzi o tzw. wzmocnienie wojskowe, czyli działania prewencyjne, odstraszające lub wymagające użycia sił wysokiej gotowości, czyli tzw. szpicy NATO, na polskim terytorium lub w polskiej przestrzeni powietrznej. Regulacja dotyczy działań w okresie pokoju, gdyż użycie siły przez wojska sojusznicze w czasie wojny reguluje wprost art. 5 Traktatu Północnoatlantyckiego (kolektywna samoobrona).

Zgodę na pobyt obcych wojsk – w szczególności państw członkowskich NATO i UE – będzie mógł wydać prezydent RP na wniosek ministra obrony narodowej, skierowany po uzyskaniu zgody premiera. Prezydent określi cel pobytu obcych wojsk i zakres ich uprawnień, a także inne okoliczności mające znaczenie dla obronności kraju. Wskaże w szczególności, które z uprawnień Sił Zbrojnych RP będą przysługiwać wojskom obcym w czasie objętego zgodą pobytu na terytorium Polski. O wyrażeniu zgody mają zostać niezwłocznie zawiadomieni m.in. marszałkowie Sejmu i Senatu. Wejście w życie nowych rozwiązań umożliwi skuteczne wdrożenie „Planu na rzecz gotowości”, który pozwala na wykonywanie operacji wojskowych przez siły szybkiego reagowania.

Procedura przyjęta w ustawie jest stosunkowo prosta i pozwala na szybkie wyrażenie zgody na pobyt wojsk obcych. Powodem nieuwzględnienia w niej zgody parlamentu jest krótki czas reagowania szpicy (48–72 godzin), w którym mogłoby się nie udać przeprowadzenie debaty.

Projektodawca ustawy, czyli rząd, podkreślał, że konieczność jej uchwalenia wynika z doświadczeń ostatnich kilku lat, w tym z konfliktu na Ukrainie. Po decyzji szczytu NATO w Newport w 2014 r. o zwiększeniu zdolności sojuszniczych Komitet Planowania Cywilnego NATO zwrócił uwagę, że polskie rozwiązania prawne nie są na tyle precyzyjne, by mogły zapewnić pobyt i użycie wojsk obcych w razie konfliktu. Tzw. szpica (połączone siły bardzo wysokiej gotowości) została wydzielona z sił szybkiego reagowania NATO (NRF) na mocy decyzji tego szczytu.

Ustawa o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego przez nazwy budowli, obiektów i urządzeń użyteczności publicznej – przyjęta bez poprawek

Senat 74 głosami, przy 4 przeciwnych i 3 wstrzymujących się, przyjął bez poprawek ustawę, uchwaloną z jego inicjatywy na 15. posiedzeniu Sejmu, 1 kwietnia 2016 r. O wprowadzenie do ustawy 2 poprawek, legislacyjnej i doprecyzowującej, wnosiła Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Zmiany proponowali również senatorowie Zbigniew Cichoń i Jerzy Czerwiński. Wniosek o przyjęcie ustawy bez poprawek złożył senator Robert Mamątow, argumentując, że proponowane zmiany nie są istotne.

Ustawa wprowadza zakaz nadawania przez jednostki samorządu terytorialnego nazw budowlom, obiektom i urządzeniom użyteczności publicznej, w tym drogom, ulicom, mostom i placom, które upamiętniają lub propagują osoby, organizacje, wydarzenia lub daty, symbolizujące komunizm lub inny ustrój totalitarny. Jeśli taka nazwa zostanie nadana, to wojewoda uchyli niezgodne z prawem uchwały, a następnie, w razie braku nowej nazwy, nada ją sam zarządzeniem zastępczym.

Samorządy będą miały 12 miesięcy na wyeliminowanie obowiązujących nazw propagujących ustrój totalitarny. Jeśli tego nie zrobią, uczyni to wojewoda. Decyzje wojewody będą wymagały opinii Instytutu Pamięci Narodowej i – fakultatywnie – Rady Ochrony Pamięci Walk i Męczeństwa.

Teraz ustawa trafi do podpisu prezydenta.

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o Karcie Polaka oraz niektórych innych ustaw

Nowelizacja, uchwalona przez Sejm na podstawie projektu komisyjnego podczas 15. posiedzenia, 1 kwietnia 2016 r., przewiduje m.in. pomoc finansową dla osób posiadających Karty Polaka i osiedlających się w Polsce. Będzie ona przyznawana na okres do 9 miesięcy na częściowe pokrycie kosztów zagospodarowania i bieżącego utrzymania w Polsce. W pierwszych 3 miesiącach wysokość świadczenia ma wynosić równowartość 50% minimalnego wynagrodzenia za pracę, obowiązującego w roku złożenia wniosku o udzielenie świadczenia, na wnioskodawcę i jego małżonka oraz równowartość 50% tej kwoty na każde małoletnie dziecko., w okresie od 4. do 9. miesiąca natomiast – odpowiednio 60% tych kwot. Przy ustalaniu wysokości świadczenia będą brani pod uwagę tylko członkowie rodziny wnioskodawcy przebywający w Polsce. Świadczenie będzie przyznawać starosta.

Zmieniona została procedura przyznawania Karty Polaka lub przedłużania jej ważności. Wnioski w tych sprawach będzie można składać również u wojewody, a nie tylko u konsula, ale jeśli Rada Ministrów wyznaczy takiego wojewodę.

Nowela przewiduje również zwolnienie posiadaczy Karty Polaka, którzy zamierzają osiedlić się w Polsce na stałe, z opłat konsularnych za przyjęcie wniosku i opracowanie dokumentacji w sprawie o nadanie obywatelstwa polskiego.

Zmienione zostały też przepisy dotyczące funkcjonowania Rady do spraw Polaków na Wschodzie. Będzie ona finansowana z budżetu resortu spraw zagranicznych (obecnie Kancelarii Prezesa Rady Ministrów) i to on zapewni obsługę administracyjną i kancelaryjną rady. W skład rady prezes Rady Ministrów na wniosek ministra spraw zagranicznych powoła 9 członków, a nie – jak obecnie – 6. Minister spraw zagranicznych ma też prowadzić centralny rejestr przyznanych i unieważnionych Kart Polaka, co jest zadaniem Rady do spraw Polaków na Wschodzie.

Przepisy te mają wejść w życie 1 stycznia 2017 r.

Komisje: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej, Spraw Emigracji i Łączności z Polakami za Granicą rekomendowały Izbie 29 poprawek. Podczas debaty senator Jan Rulewski zaproponował wprowadzenie dla posiadaczy karty dodatkowego, jednorazowego świadczenia pieniężnego na pokrycie kosztów utrzymania w związku z przyjazdem do Polski. Senat nie poparł tej propozycji, przyjął natomiast 2 poprawki senatora Artura Warzochy, doprecyzowujące, w którym dniu traci ważność z mocy prawa Karta Polaka w związku z nabyciem obywatelstwa polskiego albo uzyskaniem zezwolenia na pobyt stały przez jej posiadacza, a także określające zasady zwrotu karty, która utraciła ważność. Za wprowadzeniem do noweli 30 poprawek głosowało 82 senatorów. Wskazano w nich m.in. limit dochodu przewidzianego ustawą o pomocy społecznej, do którego nie będą wliczane świadczenia pieniężne przyznane na podstawie ustawy o Karcie Polaka, i zmodyfikowano katalog dochodów niewliczanych do dochodu branego pod uwagę przy przyznawaniu świadczeń pomocy społecznej. Zdecydowano, że Rada Ministrów może wyznaczyć więcej niż 1 wojewodę, który będzie przyznawał karty lub przedłużał ich ważność. Będzie mógł on przyznawać kartę także małoletniemu. Uznano, że uczestniczenie w łamaniu praw człowieka będzie przesłanką odmowy przyznania Karty Polaka bez względu na czas tego zdarzenia. Skrócono z 2 lat do 1 roku okres nieprzerwanego pobytu cudzoziemca w Polsce na podstawie zezwolenia na pobyt stały, uprawniający do uznania go za obywatela polskiego. Postanowiono, że czynności wykonywane w związku ze złożeniem przez wnioskodawcę wniosku o przedłużenie ważności Karty Polaka oraz wydaniem decyzji w tej sprawie będą wolne od wszelkich opłat, w tym konsularnych. Zdecydowano też, aby wszystkie przepisy zmieniające, przejściowe i dostosowujące, dotyczące centralnego rejestru przyznanych oraz unieważnionych Kart Polaka oraz rejestrów złożonych wniosków o przyznanie takiej karty, weszły w życie w tym samym terminie, czyli 1 stycznia 2017 r.

Teraz do senackich poprawek ustosunkuje się Sejm.

Ustawa o zmianie ustawy o drogach publicznych oraz ustawy o autostradach płatnych oraz o Krajowym Funduszu Drogowym – przyjęta z poprawkami

Nowela została uchwalona przez Sejm na 15. posiedzeniu, 31 marca 2016 r., na podstawie przedłożenia rządu. Jej celem jest transpozycja do naszego prawa przepisów decyzji Komisji 2009/750/WE w sprawie definicji europejskiej usługi opłaty elektronicznej oraz jej elementów technicznych. Chodzi przede wszystkim o stworzenie i wdrożenie procedur regulujących europejską usługę opłaty elektronicznej European Electronic Toll Service (EETS). Wdrożenie systemu elektronicznego poboru opłat drogowych, dzięki zainstalowanemu w pojeździe samochodowym urządzeniu pokładowemu, umożliwi użytkownikowi, który zawarł umowę z jednym dostawcą europejskiej usługi opłaty elektronicznej, uiszczanie opłat za korzystanie z dróg w Polsce, jak i w tych krajach Unii Europejskiej, które wdrożyły już postanowienia decyzji 2009/750/WE. Po zawarciu umowy o świadczenie usługi EETS użytkownik będzie rozliczał się za pomocą dostawcy EETS z opłat naliczonych przez wszystkie podmioty pobierające opłatę. Podmioty obowiązane do uiszczenia opłaty będą mogły podjąć decyzję, czy skorzystają z usług proponowanych przez dostawcę EETS, czy też będą uiszczać opłatę w dotychczasowy sposób, płacąc bezpośrednio podmiotom pobierającym opłatę.

Nowe regulacje będą stosowane wyłącznie na obszarach, na których istnieją systemy poboru opłat w formie elektronicznej. Obecnie w Polsce są to drogi zarządzane przez Generalną Dyrekcję Dróg Krajowych i Autostrad. Środki uzyskane przez GDDKiA z tytułu opłat uiszczonych przez dostawców EETS, z którymi GDDKiA jako podmiot pobierający opłaty zawrze umowy dotyczące świadczenia tej usługi, będą wpływać do Krajowego Funduszu Drogowego.

Komisja Infrastruktury zaproponowała 5 poprawek do ustawy, a senator Wiesław Dobkowski – 1. Izba jednomyślnie, 82 głosami, przyjęła nowelę wraz z tymi poprawkami. Senat dodał do ustawy przepis przejściowy czasowo utrzymujący w mocy rozporządzenia ministra infrastruktury i rozwoju z 2 lipca 2015 r. w sprawie kontroli prawidłowości uiszczania opłaty elektronicznej. Pozostałe zmiany doprecyzowują przepisy, zapewniają ustawie spójność terminologiczną.

Senackie poprawki rozpatrzy teraz Sejm.

Ustawa o ratyfikacji Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Federalną Demokratyczną Republiką Etiopii w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, podpisanej w Addis Abebie dnia 13 lipca 2015 r. – przyjęta bez poprawek

Izba 81 głosami, na wniosek Komisji Budżetu i Finansów Publicznych oraz Komisji Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej, wyraziła zgodę na ratyfikowanie przez prezydenta konwencji, określającej zakres i zasady opodatkowania podatkami dochodowymi podmiotów mających miejsce zamieszkania lub siedzibę w jednym lub obu umawiających się państwach. Na ratyfikację zgodził się wcześniej Sejm podczas 15. posiedzenia, 31 marca 2016 r.

Zgodnie z konwencją zyski przedsiębiorstwa jednego umawiającego się państwa podlegają opodatkowaniu tylko w tym państwie, chyba że przedsiębiorstwo to prowadzi działalność w drugim państwie poprzez położony tam zakład. Zyski przypisywane zakładowi należy wtedy określać w taki sposób, jak gdyby stanowił on samodzielny podmiot gospodarczy prowadzący działalność w podobnym zakresie i na podobnych warunkach z uwzględnieniem ryzyka i funkcji, jakie zakład pełni w strukturze przedsiębiorstwa.

Jeśli chodzi o tzw. dochody pasywne, obejmujące dywidendy, odsetki i należności licencyjne, konwencja zawiera klauzulę pozwalającą na zastosowanie obniżonej stawki podatku u źródła jedynie wtedy, gdy odbiorcą należności jest rezydent drugiego państwa będący osobą uprawnioną do tych kwot. Ma to przeciwdziałać wykorzystywania postanowień umowy do uzyskiwania przywilejów nią przyznawanych przez podmioty niebędące rezydentami umawiających się państw.

Konwencja wprowadza tzw. klauzulę nieruchomościową. Pozwala ona na opodatkowanie w danym państwie zysków ze zbycia udziałów (akcji), których wartość w więcej niż 50% pochodzi bezpośrednio lub pośrednio z majątku nieruchomego położonego w tym państwie.

Z kolei wynagrodzenia, pensje i inne podobne świadczenia uzyskane przez osobę mającą miejsce zamieszkania w jednym z państw, w związku z wykonywaniem pracy najemnej, podlegają opodatkowaniu tylko w tym państwie, chyba że praca wykonywana jest w drugim państwie. Konwencja przewiduje, że emerytury powinny być opodatkowane jedynie w państwie, w którym miejsce zamieszkania ma osoba otrzymująca te świadczenia.

Konwencja zawiera też pełną klauzulę wymiany informacji podatkowych, a także ogólną klauzulę ograniczającą korzystanie z przywilejów umownych w sytuacji, gdy głównym celem lub jednym z głównych celów zawarcia transakcji lub utworzenia danej struktury jest uzyskanie takich korzyści.

Teraz prezydent będzie mógł ratyfikować konwencję.

Ustawa o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej a Rządem Demokratyczno-Socjalistycznej Republiki Sri Lanki w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu, podpisanej w Kolombo dnia 6 października 2015 r. – przyjęta bez poprawek

W wyniku głosowania (80 głosów za , 1 – przeciw, 1 wstrzymujący się) Senat wyraził zgodę na ratyfikację umowy, o co wnosiły Komisja Budżetu i Finansów Publicznych oraz Komisja Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej. Sejm zgodził się na ratyfikację na 15. Posiedzeniu, 31 marca 2016 r.

Umowa ma zastąpić obowiązującą obecnie umowę z 1980 r. Przewiduje ona, że zyski przedsiębiorstwa jednego umawiającego się państwa podlegają opodatkowaniu tylko w tym państwie, chyba że przedsiębiorstwo to prowadzi działalność w drugim państwie poprzez położony tam zakład.

Umowa zawiera też szczególne rozwiązania w zakresie opodatkowania osób fizycznych wykonujących wolny zawód, dyrektorów, artystów i sportowców oraz w zakresie opodatkowania rent i emerytur, a także opodatkowania tzw. dochodów pasywnych, obejmujących dywidendy, odsetki i należności licencyjne.

W umowie znalazła się pełna klauzula wymiany informacji podatkowych, umożliwiająca żądanie informacji, nawet jeżeli drugie umawiające się państwo nie potrzebuje ich do własnych celów podatkowych.

Prezydent będzie teraz mógł ratyfikować umowę.

Opinia o niezgodności z zasadą pomocniczości projektu Dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady zmieniającej dyrektywę 96/71/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 16 grudnia 1996 r. dotyczącą delegowania pracowników w ramach świadczenia usług COM(2016)128

Senat, zgodnie z wnioskiem komisji: Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej, Gospodarki Narodowej i Innowacyjności oraz Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej, przyjął opinię o niezgodności z zasadą pomocniczości projektu dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady, dotyczącej delegowania pracowników w ramach świadczenia usług COM(2016)12. Za przyjęciem opinii opowiedziało się jednomyślnie 82 senatorów.

Propozycja zmiany dyrektywy zakłada, że pracownik wysłany przez pracodawcę do innego kraju UE powinien mieć prawo do takiego samego wynagrodzenia, jak pracownik lokalny, a nie tylko do płacy minimalnej. Miałby otrzymywać np. premie czy dodatki przysługujące pracownikom lokalnym. Według propozycji, gdy okres delegowania pracownika przekroczy 2 lata, powinien on być w pełni objęty przez prawo pracy kraju goszczącego.

Senat uznał, że proponowana regulacja narusza zasadę pomocniczości, ponieważ art. 3 ust. 1a rozszerza na podwykonawców z innych państw członkowskich obowiązek stosowania wymogów określonych w przepisach ustawowych, wykonawczych i administracyjnych, ale także w umowach zbiorowych, niestosowanych dotychczas powszechnie wobec podwykonawców. To ograniczenie dowolności określania takiego obowiązku przez państwa członkowskie. Komisja nie uzasadniła w sposób przekonujący, że w tym wypadku pełna harmonizacja przyczyni się do lepszej ochrony pracowników. Państwa członkowskie mogą już teraz samodzielnie kształtować zakres obowiązków podwykonawców w tej dziedzinie, a obecne brzmienie dyrektyw pozwala im na zmniejszenie tego zakresu w stosunku do usługodawców z innych państw członkowskich. Z tego względu ta kwestia powinna zostać pozostawiona do regulacji przez państwa członkowskie z zachowaniem możliwości objęcia podwykonawców z innych państw członkowskich wszystkimi wymogami wynikającymi z umów niewiążących powszechnie.

Ponadto art. 3 ust. 1b projektowanej dyrektywy ogranicza możliwość samodzielnego ustalenia przez państwo członkowskie, czy pracownicy delegowani zatrudnieni przez agencje pracy tymczasowej muszą spełniać wymogi określone w art. 5 dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/104/WE w sprawie pracy tymczasowej. Obecnie taki obowiązek ma charakter fakultatywny. Pozwala to państwu członkowskiemu na samodzielną ocenę konieczności wprowadzenia tego wymogu, np. ze względu na lokalne uwarunkowania rynku pracy. Dlatego, zdaniem Senatu, ingerencja prawodawcy unijnego nie jest tutaj konieczna.

Szacuje się, że w Unii Europejskiej ok. 2 mln pracowników rocznie jest delegowanych do innych krajów. Największą grupę, bo 430 tys., stanowią Polacy. W ocenie Senatu szybkie wprowadzenie w życie tej dyrektywy spowoduje znaczne ograniczenie możliwości delegowania pracowników i zmniejszy konkurencyjność polskich firm na rynkach zagranicznych, co w efekcie może spowodować upadek ok. 15 tys. polskich podmiotów gospodarczych.

Uchwała z okazji 225. rocznicy uchwalenia Konstytucji 3 maja

Izba jednomyślnie, 82 głosami, podjęła uchwałę upamiętniającą uchwalenie Konstytucji 3 maja, wniesioną przez Komisję Kultury i Środków Przekazu. Przypomniano w niej, że była to pierwsza w Europie i druga na świecie nowożytna ustawa zasadnicza epoki Oświecenia.

Jak napisano w uchwale, „dokument ten stanowił swoistą odpowiedź na stale pogarszającą się sytuację wewnętrzną i międzynarodową, w jakiej znalazła się Rzeczpospolita Obojga Narodów w drugiej połowie XVIII wieku. Wprowadzone ustawą reformy dawały nadzieję na pokojową zmianę panującego w kraju ustroju politycznego, łącząc chrześcijańskie tradycje polskiej państwowości z ujętymi w demokratycznych normach prawnych ideami silnego i nowoczesnego państwa. Choć ostatecznie dzieło Konstytucji 3 maja zostało zniweczone przez niechętne zmianom siły polityczne wsparte zbrojną interwencją sąsiednich mocarstw, to jednak trwale zaszczepiło w narodzie wartości, które po 123 latach zaborów umożliwiły odrodzenie państwa polskiego”.

Senatorowie złożyli hołd twórcom i obrońcom Konstytucji 3 maja, których „dorobek oraz dziedzictwo pozwoliły polskiemu narodowi przetrwać dziejowe przeciwności, stając się fundamentem suwerennego, demokratycznego państwa i społeczeństwa obywatelskiego”.

Uchwała w 95. rocznicę wybuchu III Powstania Śląskiego

Senat przyjął przygotowaną przez grupę senatorów uchwałę w 95. rocznicę wybuchu III Powstania Śląskiego. Oddał w niej hołd Ślązakom, którzy „wierni ojczyźnie, walką zbrojną potwierdzili polskość Górnego Śląska”. Za podjęciem uchwały głosowało jednomyślnie 80 senatorów.

Jak napisano, w powstaniu, które wybuchło z 2 na 3 maja 1921 r., uczestniczyło 65 tys. Polaków, ponad 1,2 tys. zginęło. Podkreślono, że „ich krwawa ofiara nie poszła na marne. Skutkiem powstania był nowy podział obszaru plebiscytowego: Polsce przyznano blisko 1/3 jego terytorium z prawie połową ludności i z większością górnośląskich zakładów przemysłowych – kopalń, hut i stalowni. Stały się one podstawą suwerenności gospodarczej i rozwoju II Rzeczypospolitej”.