Posiedzenia Senatu

Podczas 7. posiedzenia Senat rozpatrzył 4 ustawy, do 1 wprowadził poprawki.

Ustawa o zmianie ustawy o systemie oświaty oraz niektórych innych ustaw – przyjęta bez poprawek

Nowelizacja, z inicjatywy posłów uchwalona przez Sejm na 7. posiedzeniu, 29 grudnia 2015 r.,znosi obowiązek szkolny dla 6-latków i przedszkolny dla 5-latków. Dzieci 6-letnie zostaną objęte obowiązkiem odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego. Jeśli nie będą go miały, konieczna będzie pozytywna opinia poradni psychologiczno-pedagogicznej. Obowiązkowa nauka w szkole ma się zaczynać w wieku 7 lat. Do 31 sierpnia w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat, rodzice będą mogli wystąpić do dyrektora szkoły z wnioskiem o odroczenie rozpoczęcia przez ich dziecko nauki pomimo osiągnięcia przez nie wieku obowiązkowego pójścia do szkoły. Na wniosek rodziców naukę w szkole podstawowej będzie mogło rozpocząć także dziecko 6-letnie pod warunkiem odbycia rocznego przygotowania przedszkolnego albo przedstawienia opinii poradni psychologiczno-pedagogicznej o możliwości rozpoczęcia przez dziecko nauki w szkole.

W nowelizacji utrzymano też prawo do wychowania przedszkolnego dla dzieci 4-letnich. Oznacza to, że samorząd musi zapewnić wychowanie przedszkolne dziecku, jeśli o to wystąpią rodzice. W ustawie pozostał również zapis, zgodnie z którym 3-latki prawo do wychowania przedszkolnego otrzymają od 1 września 2017 r.

Nowelizacja zawiera też przepisy dotyczące dzieci urodzonych w latach 2008 i 2009. Dzieci z 2009 r., które rozpoczęły naukę jako 6-latki w roku szkolnym 2015/16, będą mogły, na wniosek rodziców, złożony do 31 marca 2016 r., do końca roku szkolnego będą kontynuować naukę w klasie I lub korzystać z wychowania przedszkolnego w przedszkolu, oddziale przedszkolnym. Nie będą podlegały klasyfikacji rocznej, a tym samym promocji do klasy II. Takie same uprawnienie otrzymają rodzice dzieci urodzonych w pierwszej połowie 2008 r., które w roku szkolnym 2015/16 poszły do II klasy.

Nowelizacja przesuwa także do 1 września 2019 r. wejście w życie przepisów nakazujących samorządom przekształcanie oddziałów przedszkolnych w szkołach w przedszkola i tworzenia w ten sposób zespołów szkolno-przedszkolnych. Według ministerstwa edukacji samorządy sygnalizują, że nie są w stanie tego przeprowadzić do 1 września 2016 r. m.in. ze względu na inne wymagania stawiane szkołom i przedszkolom, i w efekcie zapowiadają likwidację oddziałów przedszkolnych.

W związku ze zwiększeniem liczby dzieci korzystających z edukacji przedszkolnej poprzez pozostawienie w niej 6-latków w 2016 r. z 1305 zł na 1370 zł zwiększona ma zostać kwota dotacji z budżetu dla samorządów na 1 przedszkolaka.

Nowelizacja wprowadza też zmiany w nadzorze pedagogicznym. Zgodnie z nią minister edukacji otrzyma prawo – dotychczas przypisane wojewodzie – powoływania i odwoływania kuratorów i wicekuratorów oświaty. Wyłonienie kandydatów na stanowisko kuratora nadal odbywać się ma w wyniku konkursu ogłoszonego przez wojewodę. Osoba ubiegająca się o stanowisko kuratora musi legitymować się co najmniej 7-letnim stażem pracy jako nauczyciel, nie będzie jednak musiała mieć doświadczenia w nadzorze pedagogicznym. Szczegóły konkursu ma regulować rozporządzenie ministra. Kuratorzy powołani na stanowisko na mocy dotychczasowych przepisów będą zajmować stanowiska nie dłużej niż przez 3 miesiące od dnia wejście w życie nowych przepisów. Wojewodowie w terminie 14 dni od ich wejścia w życie ogłoszą konkursy na stanowiska kuratorów.

Nowelizacja przywraca kuratorom prawo weta wobec decyzji samorządów o likwidacji szkół. Dotychczas mieli obowiązek opiniować uchwały samorządów o zamiarze likwidacji szkoły, przedszkola lub innej placówki oświatowej, ale ich opinia nie była wiążąca dla samorządów. Ustawa przywraca też obowiązek uzyskania pozytywnej opinii kuratora w wypadku udzielenia przez samorząd zezwolenia na założenie przez osobę fizyczną lub prawną publicznej szkoły lub placówki oświatowej, co ma uniemożliwić ewentualne próby zastąpienia szkoły prowadzonej przez samorząd publiczną szkołą prowadzoną przez inny podmiot.

Komisje: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Nauki, Edukacji i Sportu postulowały przyjęcie nowelizacji bez poprawek i ich stanowisko Izba poparła w wyniku głosowania (59 głosów za, 21 – przeciw, 1 wstrzymujący się). Wcześniej odrzuciła (21 głosów za, 59 – przeciw, 1 wstrzymujący się) wniosek mniejszości obu komisji o odrzucenie ustawy. Podczas wielogodzinnej debaty wnioski o wprowadzenie poprawek złożyli senatorowie: Zbigniew Cichoń, Robert Dowhan, Andrzej Misiołek, Jadwiga Rotnicka, Jan Rulewski, Przemysław Termiński, Piotr Wach, Jerzy Wcisła, Barbara Zdrojewska i Piotr Zientarski.

Nowelizację musi jeszcze podpisać prezydent.

Poprawki Senatu do ustawy o podatku od niektórych instytucji finansowych

Ustawa, uchwalona przez Sejm na 7. posiedzeniu, 29 grudnia 2015 r., na podstawie projektu poselskiego, przewiduje, że począwszy do 1 lutego 2016 r., banki krajowe, oddziały banków zagranicznych, SKOK, firmy ubezpieczeniowe i instytucje pożyczkowe zapłacą podatek od aktywów. Stanie się on dochodem budżetu państwa, a jego stawka jest jednakowa dla wszystkich podmiotów i miesięcznie wynosi 0,0366% podstawy opodatkowania. Podatek będzie naliczany od nadwyżki wartości aktywów przekraczającej limit określony w ustawie. Banki i SKOK zapłacą podatek od nadwyżki ponad 4 mld zł, firmy ubezpieczeniowe – 2 mld zł, a firmy pożyczkowe – 200 mln zł. Dla banków i SKOK podstawa opodatkowania będzie obniżona o wartość aktywów zainwestowanych w obligacje skarbowe. Całkowicie zwolnione z podatku zostaną Bank Gospodarstwa Krajowego i ewentualne inne banki państwowe, które mogą powstać w przyszłości. Aktywa banków spółdzielczych, które są częścią zrzeszenia, nie będą się sumowały przy wyliczaniu kwoty podatku.

Według inicjatorów ustawy dzięki niej uda się pozyskać dodatkowe źródła finansowania wydatków budżetowych, w szczególności społecznych.

Wniosek Komisji Budżetu i Finansów Publicznych o przyjęcie ustawy bez poprawek nie zyskał poparcia Izby (1 senator za, 78 – przeciw, 3 wstrzymało się od głosu). W czasie długiej i burzliwej debaty łącznie 27 poprawek do ustawy zaproponowali senatorowie: Grzegorz Bierecki, Kazimierz Kleina, Krzysztof Mróz, Tadeusz Romańczuk i Przemysław Termiński. W wyniku głosowań Senat poparł 15 zmian. Duża część to poprawki doprecyzowujące, legislacyjne, korygujące błędne odesłaniai ujednolicające przepisy. Senat poszerzył też przepisy ustawy dotyczące grup kapitałowych. W ustawie za podstawę opodatkowania przyjęto nadwyżkę sumy wartości aktywów podatnika, wynikającą z zestawienia obrotów i sald w rozumieniu ustawy o rachunkowości. W wypadku podatników będących instytucjami pożyczkowymi, w rozumieniu ustawy o kredycie konsumenckim, wartość tę oblicza się łącznie dla wszystkich podatników będących instytucjami pożyczkowymi, zależnych lub współzależnych pośrednio lub bezpośrednio od 1 podmiotu lub grupy podmiotów powiązanych ze sobą. Senat postanowił taką samą regulacją objąć krajowe zakłady ubezpieczeń i krajowe zakłady reasekuracji oraz oddziały zagranicznych zakładów ubezpieczeń i reasekuracji. Izba skreśliła także przepis o odrębnych zasadach pomniejszania podstawy opodatkowania banków spółdzielczych o fundusze własne. Zmodyfikowała zasady ustalania podstawy opodatkowania banku zrzeszającego banki spółdzielcze, tak aby bank zrzeszający mógł obniżyć podstawę opodatkowania o wartość środków zgromadzonych na rachunkach zrzeszonych banków spółdzielczych, jedynie jeśli środki te były uprzednio opodatkowane w banku spółdzielczym. Senat zmodyfikował ponadto przepis o odliczeniach od podstawy opodatkowania dokonywanych na podstawie przepisów ustawy, wprowadzając możliwość obniżenia podstawy opodatkowania nie o połowę, ale o całość aktywów nabytych przez podatnika od Narodowego Banku Polskiego, stanowiących zabezpieczenie kredytu refinansowanego przez ten bank. Zgodnie z inna senacką poprawką obowiązkiem złożenia deklaracji podatkowej mają być objęci wszyscy podatnicy, u których wysokość aktywów na koniec miesiąca uzasadnia odprowadzenie podatku. Przyjęcie ustawy z tymi zmianami głosowało 59 senatorów, 21 było przeciw, a 2 wstrzymało się od głosu.

Do poprawek przyjętych przez Senat ustosunkuje się teraz Sejm.

Ustawa o zmianie ustawy o służbie cywilnej oraz niektórych innych ustaw – przyjęta bez poprawek

Celem nowelizacji, uchwalonej przez Sejm na 7. posiedzeniu, 29 grudnia 2015 r., z inicjatywy posłów, jest sprawniejsze funkcjonowanie administracji dzięki uelastycznieniu zasad zatrudniania na stanowiskach jej wyższego szczebla. Nowelizacja obejmuje osoby zatrudniane na stanowiskach dyrektora generalnego, kierujące departamentami i komórkami równorzędnymi w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów, ministerstwach i urzędach centralnych, a także m.in. osoby kierujące wydziałami lub komórkami równorzędnymi w urzędach wojewódzkich. Nowe przepisy przewidują, że osoby te mają być powoływane na stanowiska zgodnie z procedurami zawartymi w kodeksie pracy, a nie w drodze konkursu.

Zgodnie z nowelą m.in. dyrektorów generalnych urzędów powoływać mają ministrowie, kierownicy urzędów centralnych, szef Kancelarii Prezesa Rady Ministrów lub wojewoda, wojewódzkiego lekarza weterynarii i jego zastępców – główny lekarz weterynarii w porozumieniu z właściwym wojewodą. Prezesa ZUS ma powoływać premier na wniosek ministra właściwego ds. zabezpieczenia społecznego, złożony po zasięgnięciu opinii rady nadzorczej ZUS.

Zlikwidowany został wymóg posiadania przez szefa służby cywilnej co najmniej 5-letniego doświadczenia na stanowisku kierowniczym w administracji rządowej lub co najmniej 7-letniego doświadczenia na takim stanowisku w jednostkach sektora finansów publicznych, a także wymóg, aby nie był on członkiem partii politycznej w ciągu 5 lat poprzedzających objęcie tego stanowiska, nie może należeć do partii politycznej w chwili objęcia stanowiska.

Wprowadzono także powołania, a nie konkursy na kierownicze stanowiska w służbie zagranicznej.

Osoby zajmujące obecnie wyższe stanowiska w służbie cywilnej, w tym kierownicze stanowiska w służbie zagranicznej, na mocy nowelizacji mają zakończyć pracę po 30 dniach od wejścia w życie proponowanych zmian. Nie będzie to dotyczyć tych, którym zostaną zaproponowane nowe warunki pracy lub płacy i je zaakceptują. Odchodzące osoby będą mogły liczyć na odprawy uzależnione od stażu pracy w wysokości od 1 do 3 wynagrodzeń. Postępowania dotyczące naboru wszczęte na podstawie dotychczasowych przepisów nie będą kontynuowane.

Nowelizacja przewiduje, że Radę Służby Cywilnej zastąpi Rada Służby Publicznej, która również będzie działała przy prezesie Rady Ministrów jako organ opiniodawczo-doradczy. Ma liczyć od 7 do 9 członków, powoływanych przez premiera, a jej kadencja będzie trwać 4 lata. Szefa Rady Służby Cywilnej ma powoływać i odwoływać premier.

Podczas posiedzenia Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej żaden z poddanych pod głosowanie wniosków nie uzyskał większości głosów. Senator Jadwiga Rotnicka postulowała odrzucenie ustawy, ale na posiedzeniu Izby opowiedziało się za tym tylko 23 senatorów, a 57 głosowało przeciw. Wniosek senatora Andrzeja Pająka o przyjęcie ustawy bez poprawek poparło 58 senatorów, 21 było przeciw, a 1 wstrzymał się od głosu. W trakcie debaty senator 2 poprawki zaproponował Jan Rulewski, który chciał m.in., aby kadencja szefa Służby Cywilnej trwała 5 lat, licząc od dnia złożenia ślubowania przed prezesem Rady Ministrów, i by ta sama osoba nie mogła pełnić tej funkcji więcej niż przez 2 kadencje.

Nowelizacja trafi teraz do podpisu prezydenta.

Ustawa o zmianie ustawy o radiofonii i telewizji – przyjęta bez poprawek

Senat, 57 głosami za, przy 23 – przeciw i 2wstrzymujących się, przyjął nowelizację bez poprawek, co postulowały komisje: Kultury i Środków Przekazu oraz Gospodarki Narodowej i Innowacyjności. Mniejszości komisji wnosiły o odrzucenie ustawy (wniosek odrzucony 57 głosami, przy 23 – za i 2 wstrzymujących się) i o wprowadzenie do niej poprawki.

Nowelizacja, uchwalona przez Sejm na podstawie projektu poselskiego na 7. posiedzeniu, 30 grudnia 2015 r., wprowadza zmiany w sposobie powoływania i odwoływania rad nadzorczych i zarządów spółek publicznej radiofonii i telewizji. Zgodnie z zapowiedzią wnioskodawców stanowi ona pierwszy etap reformy polskich mediów publicznych, zmierzającej do ustanowienia systemu mediów narodowych, opartego na instytucjach niemających charakteru spółek akcyjnych, posiadających stabilne źródła finansowania. Nowelizacja zmienia sposób tworzenia rad nadzorczych i zarządów istniejących spółek publicznej radiofonii i telewizji, a także ogranicza liczebność rad nadzorczych. Ustawa pozbawia Krajową Radę Radiofonii i Telewizji, będącą organem regulacji rynku mediów elektronicznych, udziału w tym procesie. Zgodnie z nowymi przepisami w skład rad nadzorczych spółek Telewizja Polska SA i Polskie Radio SA będzie wchodzić 3, a nie – jak dotychczas – 7 członków rad nadzorczych. Członków zarządów i rad nadzorczych powoływać będzie minister właściwy ds. Skarbu Państwa, który ponosi odpowiedzialność przed Sejmem. Członkowie zarządu będą powoływani spośród osób posiadających obywatelstwo polskie, mających kompetencje w dziedzinie radiofonii i telewizji oraz niekaranych za przestępstwo umyślne ścigane z oskarżenia publicznego lub przestępstwo skarbowe. Zgodnie z nowelizacją terenowym oddziałem spółki będzie kierował dyrektor powoływany przez zarząd spółki.

Z dniem wejścia w życie nowelizacji ulegną skróceniu kadencje i wygasną mandaty dotychczasowych członków zarządów i rad nadzorczych spółek Telewizja Polska SA i Polskie Radio SA. Dotychczasowe zarządy obu spółek będą działały do czasu powołania nowych zarządów. Nie będą jednak mogły bez zgody ministra Skarbu Państwa dokonywać czynności przekraczających zakres zwykłego zarządu ani czynności z zakresu prawa pracy, z których wynikałyby nowe zobowiązania dla spółki. W dotychczasowych składach zarządy i rady nadzorcze spółek radiofonii regionalnej będą działały do czasu dokonania zmian na podstawie nowych przepisów.

Nowelizacja przewiduje, że z dniem powołania nowego zarządu spółki wygaśnie stosunek prawny będący podstawą zatrudnienia dotychczasowego członka zarządu tej spółki. W takim wypadku będzie mu przysługiwać odprawa pieniężna w wysokości 3-krotności jego wynagrodzenia w październiku 2015 r. W razie podjęcia przez osobę uprawnioną do odprawy pieniężnej zatrudnienia na stanowisku kierowniczym w jednostce publicznej radiofonii i telewizji przed 31 marca 2016 r. wysokość odprawy zostanie zmniejszona o wynagrodzenie z tytułu tego zatrudnienia do 31 marca 2016 r. Spółka będzie mogła wypowiedzieć, z zachowaniem 14-dniowego terminu wypowiedzenia, umowę o zakazie konkurencji, zawartą z dotychczasowym członkiem jej zarządu. W wypowiedzeniu określony zostanie dzień, z którego upływem umowa przestanie wiązać strony.

Nowelizacja zobowiązuje ministra skarbu państwa do dostosowania statutów Telewizji Polskiej, Polskiego Radia i regionalnych rozgłośni Polskiego Radia do przepisów nowelizacji oraz stwierdza nieważność tych przepisów statutów mediów, które są sprzeczne z nowymi przepisami.

Nowelizacja wejdzie w życie z dniem następującym po dniu ogłoszenia, a straci swą moc 30 czerwca 2016 r. Teraz musi ją jeszcze podpisać prezydent.