Posiedzenia Senatu

Izba na 80. posiedzeniu rozpatrzyła 36 ustaw, do 19 wprowadziła poprawki. Wyraziła też zgodę na powołanie Adama Bodnara na rzecznika praw obywatelskich.

Ustawa o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw – przyjęta z poprawkami

Nowelizacja, uchwalona na 96. posiedzeniu Sejmu, 10 lipca 2015 r., na podstawie projektów senackiego i prezydenckiego, wprowadza zasadę in dubio pro tributario, zgodnie z którą niedające się usunąć wątpliwości co do treści przepisów prawa podatkowego rozstrzyga się na korzyść podatnika. Uchyla również przepisy ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych i ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych, dotyczące kasowego rozliczenia przeterminowanych faktur w podatkach dochodowych. Zgodnie z tymi przepisami w wypadku zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwot wynikających z faktury lub innego dokumentu i nieuregulowania tych kwot w terminie 30 dni od daty upływu terminu płatności podatnik jest zobowiązany do zmniejszenia kosztów uzyskania przychodów o kwotę wynikającą z tych dokumentów.

Ustawa zmienia też zasady dokonywania kontroli przedsiębiorcy na podstawie ustawy o swobodzie działalności gospodarczej. Wprowadza możliwości przeprowadzenia kontroli za zgodą lub na wniosek kontrolowanego w miejscu przechowywania dokumentacji, w tym ksiąg podatkowych, innym niż siedziba i miejsce wykonywania działalności kontrolowanego. Gdy dokumentacja jest prowadzona lub przechowywana poza siedzibą kontrolowanego, kontrolowany na żądanie kontrolującego jest zobowiązany zapewnić dostęp do dokumentacji w swojej siedzibie albo w miejscu prowadzenia lub przechowywania tej dokumentacji, jeśli udostępnienie jej w siedzibie może w znacznym stopniu utrudnić wykonywanie przez kontrolowanego działalności gospodarczej.

W wyniku głosowań Izba poparła 4 poprawki Komisji Budżetu i Finansów Publicznych. Za przyjęciem nowelizacji w takim kształcie opowiedziało się jednogłośnie 74 senatorów. Dwie poprawki dostosowują tytuł ustawy do jej treści. Kolejna zmienia przepis dotyczący zasady rozstrzygania wątpliwości na korzyść podatnika, wskazując, że rozstrzyga je organ na korzyść strony postępowania. Obecny na posiedzeniu wiceminister finansów Janusz Cichoń mówił, że poprawka doprecyzowuje przepisy tak, by nie było problemu z ich „praktycznym zastosowaniem”, gdyż jednoznacznie wskazuje, że to organ rozstrzyga wątpliwości co do wykładni prawa. „Nie jest to sytuacja, w której podatnik dokonujący samodzielnie obliczenia podatku, mający wątpliwości, rozstrzyga je na swoją korzyść. Tak naprawdę wskazuje te wątpliwości w oparciu o wykładnię i interpretację, a organ w przypadku różnych wykładni rozstrzyga na jego korzyść” – wyjaśnił. Senatorowie usunęli również sprzeczność pomiędzy przepisami, skreślając rozwiązanie, zgodnie z którym podatnik, na żądanie kontrolującego, jest obowiązany zapewnić dostęp do dokumentacji w miejscu jej przechowywania.

Senackie poprawki rozpatrzy teraz Sejm.

Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw – przyjęta bez poprawek

Izba jednomyślnie, głosami 72 senatorów, przyjęła nowelizację bez poprawek, o co wnosiły komisje: Ustawodawcza, Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Gospodarki Narodowej.

Sejm uchwalił nowelizację na 97. posiedzeniu, 24 lipca 2015 r., z inicjatywy prezydenta. Jej zasadniczym celem jest wprowadzenie rozwiązań ułatwiających pracownikom godzenie życia zawodowego z rodzinnym. Ustawa przewiduje włączenie obecnego dodatkowego urlopu macierzyńskiego do urlopu rodzicielskiego, co wynika z braku istotnych różnic pomiędzy nimi. Wymiar urlopu rodzicielskiego wyniesie zatem do 32 tygodni w wypadku urodzenia 1 dziecka przy 1 porodzie i do 34 tygodni w razie urodzenia więcej niż 1 dziecka przy 1 porodzie. Nowy urlop rodzicielski będzie udzielany jednorazowo, ale w nie więcej niż 4 częściach w wymiarze wielokrotności tygodnia. Nowela daje również możliwość korzystania z urlopów przez oboje rodziców jednocześnie, tzn. urlop rodzicielski i urlop wychowawczy będą mogli w całości wykorzystywać oboje rodzice jednocześnie. Wówczas wymiar tych urlopów ulegnie proporcjonalnemu skróceniu. Ustawa ujednolica i wydłuża terminy składania wniosków o urlop rodzicielski i wychowawczy lub ich części do 21 dni. Ma to umożliwić pracodawcom lepsze warunki planowania organizacji pracy w zakładzie pracy w związku z urlopami związanymi z rodzicielstwem.

Przewidziane w nowelizacji zwiększenie elastyczności urlopów rodzicielskich przede wszystkim ma polegać na stworzeniu alternatywnej ścieżki, pozwalającej na wykorzystanie części urlopu rodzicielskiego nie w ciągu 1. roku życia dziecka, ale w okresie późniejszym, maksymalnie do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia, oraz analogiczne wydłużenie okresu korzystania z urlopu wychowawczego. Obecnie urlop rodzicielski może być wykorzystany wyłącznie bezpośrednio po dodatkowym urlopie macierzyńskim w całości albo w częściach następujących bezpośrednio po sobie. W praktyce oznacza to, że całość płatnych urlopów związanych z rodzicielstwem kumuluje się w 1. roku życia dziecka. Ustawa umożliwia wykorzystanie 16 tygodni urlopu rodzicielskiego w 2 częściach nie później niż do zakończenia roku kalendarzowego, w którym dziecko kończy 6. rok życia, a zatem odpowiednio 16 bądź 18 tygodni urlopu rodzicielskiego będzie wykorzystywane bezpośrednio po urlopie macierzyńskim, a pozostałych 16 tygodni będzie można wykorzystać później. Aby umożliwić pracodawcom właściwą organizację pracy i zmniejszyć niepewność związaną z ewentualną nieobecnością pracownika, wprowadzono zasadę, że skorzystanie z 16 tygodni urlopu rodzicielskiego pomniejszy liczbę części, w których można wykorzystać urlop wychowawczy.

Ponadto ustawa przewiduje proporcjonalne wydłużenie wymiaru urlopu rodzicielskiego w wypadku łączenia urlopu rodzicielskiego z pracą u pracodawcy, który go udzielił. Obecnie niezależnie od tego, czy pracownik korzysta z urlopu rodzicielskiego w pełnym wymiarze, czy też łączy go z pracą, jego długość się nie zmienia. Powoduje to, że pracownicy, nie widząc realnych korzyści, rzadko korzystają z takiego rozwiązania. Wprowadzona zmiana ułatwi rodzicom powrót do pracy i łączenie jej z opieką nad dzieckiem. Zgodnie z nowelizacją w wypadku łączenia urlopu z pracą wymiar urlopu rodzicielskiego wydłuży się proporcjonalnie do wymiaru czasu pracy podjętej przez pracownika w trakcie korzystania z urlopu. Jeśli łączenie korzystania z urlopu z wykonywaniem pracy będzie się odbywało przez część urlopu rodzicielskiego, proporcjonalne wydłużenie terminu tego urlopu będzie odnosić się wyłącznie do tej części urlopu rodzicielskiego. Umożliwi to w praktyce łączenie urlopu z pracą maksymalnie przez 64 tygodnie w wypadku urodzenia 1 dziecka przy 1 porodzie, i przez 68 tygodni w razie urodzenia więcej niż 1 dziecka przy 1 porodzie. Tak jak obecnie, to pracodawca będzie decydował, czy łączenie przez pracownika korzystania z urlopu rodzicielskiego z pracą jest możliwe ze względu na istniejącą w zakładzie pracy organizację pracy lub rodzaj pracy wykonywanej przez pracownika.

Nowelizacja zwiększa również uprawnienia rodzicielskie ojców. Wprowadza prawo ojca wychowującego dziecko do urlopu macierzyńskiego i urlopu rodzicielskiego oraz prawo ubezpieczonego ojca do zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi tych urlopów. Przysługiwać ono będzie w razie podjęcia przez nieaktywną zawodowo matkę w okresie do ukończenia przez dziecko 1. roku życia zatrudnienia w wymiarze nie niższym niż połowa wymiaru czasu pracy. Uprawnienie to trwać będzie tak długo, jak długo matka będzie zatrudniona.

Ponadto ustawa wprowadza pełną wymienność uprawnień przysługujących pracownikom i innym ubezpieczonym, która obejmuje zarówno możliwość dzielenia się nowym urlopem rodzicielskim i zasiłkiem macierzyńskim za okres odpowiadający okresowi tego urlopu, jak i sytuacje szczególne dotyczące możliwości przerwania przez pracownicę – matkę dziecka urlopu macierzyńskiego bądź przerwania przez ubezpieczoną matkę dziecka korzystania z zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi tego urlopu.

Z uwagi na konieczność skorelowania przepisów nowelizacji z ustawą o zmianie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz niektórych innych ustaw, tzn. z ustawą wprowadzającą świadczenia rodzicielskie w wysokości 1 tys. zł oraz z ustawą o zmianie ustawy – Kodeks pracy oraz niektórych innych ustaw w zakresie dotyczącym umów o pracę na czas określony przyjęto, że nowelizacja zacznie obowiązywać 2 stycznia 2016 r. z wyjątkiem zmian w art. 182 kodeksu pracy, które powinny wejść w życie 1 marca 2016 r.

Nowelizacja zostanie teraz skierowana do podpisu prezydenta.

Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks rodzinny i opiekuńczy, ustawy – Kodeks postępowania cywilnego oraz ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej – przyjęta bez poprawek

Nowelizacja, uchwalona na 97. posiedzeniu Sejmu, 24 lipca 2015 r., z inicjatywy sejmowej Komisji Polityki Społecznej i Rodziny, ma na celu zmianę przepisów w zakresie przysposobienia małoletniego ze wskazaniem. Wprowadza ustawową definicję „adopcji ze wskazaniem” i rozwiązania gwarantujące, że w pozostałych wypadkach konieczne będzie pośrednictwo ośrodka adopcyjnego. Zmiana przepisów jest potrzebna, aby ograniczyć zagrażające prawom i dobru dzieci tzw. podziemie adopcyjne. W związku z tym w kodeksie rodzinnym i opiekuńczym wprowadzono przepis ograniczający krąg rodziców adopcyjnych. Na jego podstawie biologiczni rodzice dziecka będą mogli wskazać przed sądem opiekuńczym jako osobę przysposabiającą wyłącznie krewnego lub małżonka jednego z rodziców. Ponadto w nowelizacji doprecyzowano, że wskazanie przysposabiającego przez rodziców będzie następowało przed sądem opiekuńczym właściwym dla przysposabiającego lub osoby mającej być przysposobioną. Krewni biologicznych rodziców będą mieli nieco uproszczoną procedurę adopcyjną. Nie pozbawia to jednak innych osób możliwości adopcji dziecka, ale będzie musiało się to odbywać z udziałem ośrodka adopcyjnego.

Każdy, kto będzie chciał adoptować dziecko, będzie musiał przejść procedurę weryfikacyjną w ośrodku adopcyjnym i odbyć w nim szkolenie.

Nowela zawiera również zasadę, że o toczącym się postępowaniu w sprawach, w których wniosek o przysposobienie dotyczy dziecka niezgłoszonego do ośrodka adopcyjnego, sąd opiekuńczy zawiadamia prokuratora.

W wyniku głosowania (73 senatorów za, 1 – przeciw) Izba poparła wniosek komisji: Ustawodawczej, Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji i przyjęła nowelizację bez poprawek.

Teraz ustawę może podpisać prezydent.

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o nadzorze nad rynkiem finansowym oraz niektórych innych ustaw

Nowelizacja, uchwalona przez Sejm na 96. posiedzeniu, 10 lipca 2015 r., z przedłożenia rządu, ma wyeliminować nieuczciwe praktyki (pobieranie nadmiernych nieuzasadnionych opłat związanych z udzieleniem i obsługą pożyczki) stosowane przez firmy udzielające kredytów i pożyczek konsumenckich, które nie muszą prowadzić działalności na podstawie zezwolenia Komisji Nadzoru Finansowego. Ustawa m.in. wprowadza maksymalną wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu konsumenckiego – 25% całkowitej kwoty kredytu i 30% tej kwoty w stosunku rocznym. Pozaodsetkowe koszty kredytu w całym okresie kredytowania nie będą mogły być wyższe od całkowitej kwoty kredytu. Za pozaodsetkowe koszty kredytu będą uważane wszystkie koszty związane z kredytem, z wyjątkiem odsetek. Wysokość pozaodsetkowych kosztów kredytu ma być obliczana na podstawie specjalnego wzoru w zależności m.in. od czasu, na jaki została wzięta pożyczka, i jej wielkości. Jak podkreślił sprawozdawca Komisji Budżetu i Finansów Publicznych senator Kazimierz Kleina, pozaodsetkowe koszty kredytu zostały ograniczone, tak by firmy nie maksymalizowały innych kosztów. Jak zauważył, tzw. rolowanie kredytów prowadziło do dramatycznego zadłużania się, zwłaszcza osób niezamożnych.

Dzięki ustawie klient ma też podlegać lepszej ochronie, gdy będzie zalegał ze spłatą pożyczki. Zgodnie z nowelizacją limit odsetek za opóźnienie w spłacie i odsetek od odsetek wyniesie 6-krotność wysokości stopy kredytu lombardowego Narodowego Banku Polskiego (obecnie 15%). Limit ten ma również obejmować m.in. opłaty za prowadzenie czynności windykacyjnych. Zgodnie z nowymi przepisami w razie przekroczenia przez kredytodawcę limitów: kosztów pozaodsetkowych i opłat z tytułu zaległości w spłacie kredytu i odsetek za opóźnienia konsument będzie mógł zwrócić kredyt bez odsetek i innych kosztów kredytu. Oznacza to, że klient skorzysta z tzw. kredytu darmowego.

Nowelizacja nakłada też na firmy z branży pożyczkowej określone wymogi dotyczące prowadzenia działalności. Będą to musiały być spółki kapitałowe z kapitałem zakładowym w wysokości co najmniej 200 tys. zł, utworzonym ze środków niepochodzących z pożyczki, kredytu, emisji obligacji lub źródeł nieudokumentowanych. Wymagana będzie też niekaralność za określone przestępstwa osób zasiadających we władzach spółki i prokurentów.

Na mocy ustawy na Komisję Nadzoru Finansowego nałożono obowiązek nadzoru nad firmami tego rynku finansowego. Nowela uprawnia KNF do prowadzenia postępowania wyjaśniającego wobec podmiotów, co do których zachodzi podejrzenie, że wykonują działalność bez wymaganego zezwolenia, w szczególności z zamiarem oszustwa. Postępowanie takie nie będzie mogło trwać dłużej niż pół roku od czasu zarządzenia takiej kontroli. Firmy będą zobowiązane do dostarczenia wszystkich dokumentów oczekiwanych i żądanych przez KNF. Komisja będzie też mogła zająć nośniki czy dokumenty. Za utrudnianie postępowania wyjaśniającego prowadzonego przez inspektorów KNF będą grozić grzywna do 500 tys. zł, kara ograniczenia wolności albo kara więzienia do lat 2.

Nowe przepisy mają też usprawnić współpracę KNF z organami ścigania w zakresie składania zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Komisja będzie mogła udostępnić informacje stanowiące tajemnicę bankową przy kierowaniu do prokuratury zawiadomień o podejrzeniu popełnienia przestępstw z zakresu funkcjonowania rynku finansowego. Oferowanie lokat bez wymaganego zezwolenia będzie karane grzywną do 10 mln zł i pozbawieniem wolności do 5 lat.

Komisja Budżetu i Finansów Publicznych postulowała wprowadzenie 8 poprawek, senator Kazimierz Kleina zaproponował 5 zmian do ustawy. W wyniku głosowań Senat przyjął nowelizację z 12 poprawkami, głównie o charakterze doprecyzowującym. Jednomyślnie opowiedziało się za tym 74 senatorów. Pierwsza poprawka uściśliła okoliczności sporządzania protokołów w postępowaniu wyjaśniającym przed przewodniczącym KNF. Kolejna przesądza, że zajęcie dokumentu lub innego nośnika informacji niezbędnego w postępowaniu wyjaśniającym następuje w drodze postępowania. Następna określa 7-dniowy termin, w jakim Biuro Informacji Kredytowej dokonuje aktualizacji informacji. W innej poprawce jednoznacznie wskazano, że wyłączenie ze stosowania przepisów o pozaodsetkowych kosztach kredytu dotyczy tylko podmiotów nadzorowanych, udzielających kredytu konsumenckiego w drodze umowy o kartę kredytową oraz kredytu w rachunku oszczędnościowo-rozliczeniowym.

Senackie poprawki rozpatrzy teraz Sejm.

Poprawki Senatu do ustawy o rozpatrywaniu reklamacji przez podmioty rynku finansowego i o Rzeczniku Finansowym

Ustawa, uchwalona z inicjatywy poselskiej na 96. posiedzeniu Sejmu, 10 lipca 2015 r., m.in. określa zasady rozpatrywania reklamacji przez podmioty rynku finansowego, składanych przez osoby fizyczne – także w związku z prowadzoną przez nie działalnością zawodową lub gospodarczą – które są klientami instytucji finansowych. Instytucja finansowa w chwili zawierania umowy będzie miała obowiązek dostarczenia klientowi informacji na piśmie, dotyczącej procedury składania i rozpatrywania reklamacji, m.in. formy i miejsca składania reklamacji, a także terminu jej rozpatrzenia.

Gdy klient złoży reklamację, instytucja finansowa będzie miała obowiązek jej rozpatrzenia i udzielenia odpowiedzi na piśmie, zawierającej m.in. uzasadnienie i wyczerpującą informację na temat stanowiska podmiotu finansowego, wskazanie osoby udzielającej odpowiedzi. W razie nieuwzględnienia ewentualnych roszczeń klienta instytucja będzie musiała poinformować go o możliwości i sposobie odwołania się od stanowiska zawartego w odpowiedzi na reklamację. Odpowiedzi należy udzielić w ciągu 30 dni od chwili otrzymania reklamacji. Nowela przewiduje, że w wypadku uzasadnionych i niezależnych od instytucji przeszkód, uniemożliwiających dotrzymanie tego terminu, instytucja ta ma obowiązek wyjaśnić przyczyny, wskazać okoliczności, które muszą zostać ustalone dla rozpatrzenia sprawy, a także przewidywany termin rozpatrzenia reklamacji i udzielenia odpowiedzi. Termin ten nie może przekroczyć 60 dni od dnia otrzymania reklamacji. W razie niedotrzymania tych terminów reklamacja zostanie uznana za rozpatrzoną zgodnie z wolą klienta. Na instytucje finansowe nieprzestrzegające przepisów ustawy rzecznik finansowy, powołany tą ustawą, będzie mógł nałożyć karę w wysokości do 100 tys. zł. Ustawa przewiduje także polubowne załatwienie sporu i mediacje.

Na mocy ustawy zostanie powołany rzecznik finansowy, który będzie reprezentować interesy klientów podmiotów rynku finansowego. Do jego zadań będzie należało m.in.: podejmowanie działań w zakresie ochrony klientów instytucji finansowych, np. o rozpatrywanie skarg i wniosków w indywidualnych sprawach kierowanych do rzecznika; opiniowanie projektów aktów prawnych dotyczących organizacji i funkcjonowania podmiotów rynku finansowego; występowanie do właściwych organów z wnioskami o podjęcie inicjatywy ustawodawczej bądź o wydanie lub zmianę innych aktów prawnych w sprawach dotyczących organizacji i funkcjonowania rynku finansowego. Rzecznik ma informować organy nadzoru i kontroli o dostrzeżonych nieprawidłowościach w działaniu podmiotów rynku finansowego; inicjować i organizować działalność edukacyjną i informacyjną w dziedzinie ochrony interesów klientów podmiotów rynku finansowego i przeprowadzać postępowania mediacyjne między klientem a podmiotem rynku finansowego.

Kosztami działalności rzecznika finansowego, którego na 4-letnią kadencję ma powoływać prezes Rady Ministrów na wniosek ministra finansów, zostaną w różnym stopniu obciążone instytucje finansowe w zależności od tego, ile skarg wpływa na ich poszczególne rodzaje. Rzecznikiem finansowym I kadencji zostanie Aleksandra Wiktorow, dotychczasowy rzecznik ubezpieczonych.

W wyniku głosowań Izba poparła 13 spośród 16 łącznie zgłoszonych zmian. Komisja Budżetu i Finansów Publicznych postulowała 11 poprawek, a w trakcie debaty zaproponowali je też senatorowie: Kazimierz Kleina, Jan Rulewski i Witold Sitarz. Za przyjęciem ustawy ze zmianami głosowało 47 senatorów, a 25 wstrzymało się od głosu. Izba określiła formy, w jakich klient podmiotu rynku finansowego może złożyć reklamację, obowiązek informacyjny podmiotu rynku finansowego w zakresie miejsca i formy złożenia reklamacji. Wprowadziła poprawki redakcyjne i ujednolicające. Wskazała termin, w którym obowiązek odpowiedzi na reklamację uważa się za wykonany. Uznała też, że dla ochrony interesów klientów podmiotów rynku finansowego rzecznik finansowy powinien mieć możliwość kontroli wszelkich wzorców umów stosowanych przez nie w swojej działalności. Uzupełniła przepis określający funkcje, których pełnienie przez rzecznika może podważać zaufanie do jego bezstronności, o bycie udziałowcem w podmiocie rynku finansowego. Senat uznał ponadto, że należy dążyć do decentralizacji organów władzy i instytucji państwowych, aby umożliwić rozwój innym regionom kraju. Mając to na uwadze, Izba zdecydowała, że siedzibą rzecznika finansowego powinna być Łódź. Ponieważ rzecznik ubezpieczonych, który obecnie ma siedzibę w Warszawie, z dniem wejścia w życie ustawy staje się rzecznikiem finansowym, a jego biuro staje się Biurem Rzecznika Finansowego, należy zapewnić możliwość posiadania oddziałów, tak aby umożliwić rzecznikowi finansowemu dostosowanie organizacji biura do potrzeb wynikających z obowiązków nałożonych ustawą i zmian organizacyjnych.

Do senackich poprawek ustosunkują się teraz posłowie.

Ustawa o uzgodnieniu płci – przyjęta z poprawkami

Ustawa, uchwalona z inicjatywy poselskiej na 97. posiedzeniu Sejmu, 23 lipca 2015 r., określa procedurę i skutki uzgodnienia płci osób, których płeć metrykalna (biologiczna) różni się od tożsamości płciowej, czyli psychicznego poczucia dotyczącego tego, jakiej jest się płci. Zgodnie z nowymi przepisami do wniosku o uzgodnienie płci wnioskodawcy będą musieli dołączyć 2 orzeczenia, stwierdzające występowanie tożsamości płciowej odmiennej od płci metrykalnej, wydane niezależnie przez 2 lekarzy – psychiatrów lub seksuologów albo przez 1 z tych lekarzy i psychologa z certyfikatem seksuologa klinicznego, oraz odpis aktu urodzenia. Dokumenty te będę musiały być wydane nie wcześniej niż rok przed zgłoszeniem wniosku. Wniosek o uzgodnienie płci będzie mogła złożyć osoba pełnoletnia niepozostająca w związku małżeńskim, mająca pełną zdolność do czynności prawnych, u której stwierdzono tożsamość płciową inną niż w akcie urodzenia. Wniosek ma zawierać też imię lub imiona, jakie miałby nosić wnioskodawca po uzgodnieniu płci.

Ustawa przewiduje, że w sprawach o uzgodnienie płci właściwy będzie tylko Sąd Okręgowy w Łodzi, który prowadzi takie postępowania od lat. Sprawy o uzgodnienie płci będą rozpatrywane w trybie nieprocesowym. Nie będzie już konieczności pozywania własnych rodziców, tak jak jest obecnie. Prawomocne postanowienie uwzględniające wniosek o uzgodnienie płci będzie podstawą sporządzenia nowego aktu urodzenia, zmiany numeru PESEL i wydania dowodu osobistego. Pozwoli też niezwłocznie sporządzić i wydać dokumenty: potwierdzające kwalifikacje, wykształcenie, staż pracy i stan zdrowia wnioskodawcy, uwzględniające nowe dane osobowe. Informacje z dotychczasowych dokumentów podlegałyby udostępnieniu wyłącznie na żądanie osoby zmieniającej płeć albo sądu.

Ponadto ustawa daje osobom poniżej 18. roku życia, których tożsamość płciowa różni się od płci metrykalnej, możliwość zmiany imienia na niewskazujące na płeć. Nowe przepisy mają obowiązywać od 1 stycznia 2016 r.

Izba ostatecznie przyjęła ustawę z 17 zmianami spośród 30 proponowanych. Jej akceptacji nie uzyskały wniosek mniejszości Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz senatora Kazimierza Wiatra o odrzucenie ustawy (38 senatorów za, 42 – przeciw, 2 wstrzymało się od głosu) ani wniosek mniejszości Komisji Zdrowia oraz Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji o jej przyjęcie bez poprawek (3 głosy za, 76 – przeciw, 3 wstrzymujące się). Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji postulowała wprowadzenie 1 poprawki do ustawy, przyjętej następnie przez Senat, zaproponowali je także senatorowie: Tadeusz Kopeć, Aleksander Pociej i Jan Rulewski. Jedna z uchwalonych poprawek zmienia tytuł ustawy poprzez wskazanie, że to ustawa o zmianie oznaczenia płci. Inna przewiduje, że sąd będzie wydawał postanowienie o uzgodnieniu płci po przeprowadzeniu rozprawy. Senat zdecydował też, że do wniosku o uzgodnienie płci trzeba będzie dołączać oświadczenie o posiadaniu lub nieposiadaniu małoletnich dzieci, a przed wydaniem orzeczenia w sprawie o uzgodnienie płci sąd będzie wysłuchiwał wnioskodawcy w obecności biegłego psychologa i psychiatry. Izba zlikwidowała ponadto wymóg rozpatrzenia wniosku o uzgodnienie płci w terminie nie dłuższym niż 3 miesiące od dnia jego zgłoszenia, a także umożliwiła prokuratorowi dostęp do informacji zawartych w dotychczasowych dokumentach osoby, wobec której sąd wydał postanowienie uwzględniające wniosek o uzgodnieniu płci. Pozostałe zmiany miały charakter redakcyjny i doprecyzowujący. Za przyjęciem ustawy wraz z nimi głosowało 42 senatorów, 39 było przeciw, a 1 wstrzymał się od głosu.

Teraz senackie poprawki rozpatrzy Sejm.

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o zawodach pielęgniarki i położnej oraz niektórych innych ustaw

Nowelizacja, uchwalona na podstawie projektu poselskiego podczas 97. posiedzenia Sejmu, 24 lipca 2015 r., stanowi próbę rozwiązania kilku problemów, m.in. niedostatecznego udziału pielęgniarek i położnych w kadrze dydaktycznej w ramach kształcenia innych zawodów medycznych, w których programach nauczania wymagany jest współudział pielęgniarki lub położnej. Obecnie, jeśli pielęgniarki zajmują się kształceniem np. ratowników medycznych, nie jest to uznawane za wykonywanie zawodu, pielęgniarki obawiają się więc utraty uprawnień. Nowelizacja umożliwia uznawanie za pielęgniarkę lub położną osoby, która zajmuje się nauczaniem kandydatów także do innych zawodów medycznych, a nie tylko przyszłych pielęgniarek.

Nowela ma również uregulować kwestie utrudnionego dostępu cudzoziemców do wykonywania zawodu pielęgniarki i położnej w Polsce oraz pomóc rozwiązać problem niedoboru osób wykonujących te zawody w naszym kraju. Przewiduje, że aby podjąć pracę w swoim zawodzie w Polsce, pielęgniarki czy położne spoza Unii Europejskiej będą m.in. musiały mieć wymagane doświadczenie i urzędowe poświadczenie znajomości języka polskiego w zakresie niezbędnym do wykonywania zawodu.

Pielęgniarka lub położna, która nie wykonuje zawodu łącznie przez okres dłuższy niż 5 lat w okresie ostatnich 6 lat, a zamierza podjąć jego wykonywanie, ma obowiązek zawiadomić o tym właściwą okręgową izbę pielęgniarek i położnych i odbyć przeszkolenie. W noweli doprecyzowano m.in., że okres przeszkolenia wlicza się do okresu wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej.

Nowela przewiduje, że pielęgniarka lub położna, która zamierza zaprzestać wykonywania zawodu przez określony czas, powinna zgłosić ten zamiar właściwej izbie pielęgniarek i położnych z podaniem przewidywanego okresu niewykonywania zawodu. Dzięki temu samorząd powinien dysponować pełniejszą wiedzą na temat osób aktywnych zawodowo z tej profesji. Umożliwi to również precyzyjne ustalenie okresu niewykonywania zawodu.

W ustawie wprowadzono też rozwiązanie, zgodnie z którym odbycie stażu adaptacyjnego we wskazanym podmiocie leczniczym można uznać za równoznaczne z odbyciem przeszkolenia. Tym samym w praktyce czas szkoleń pielęgniarek i położnych spoza UE zamierzających wykonywać czasowo lub na stałe w Polsce zawód skróci się. Ma to dotyczyć wyłącznie cudzoziemców, którzy zamierzają podjąć wykonywanie zawodu po przerwie trwającej łącznie przez okres dłuższy niż 5 lat w okresie ostatnich 6 lat przed przeniesieniem się do Polski. Z 12 do 6 miesięcy skrócono długość stażu adaptacyjnego we wskazanym podmiocie leczniczym, np. szpitalu. Odbycie tego stażu nie będzie wymagało posiadania zezwolenia na pracę.

W nowelizacji zawarto również zapisy dotyczące wystawiania recept na leki – z wyłączeniem leków zawierających substancje bardzo silnie działające, środki odurzające i substancje psychotropowe – oraz środki spożywcze specjalnego przeznaczenia żywieniowego niezbędne do kontynuacji leczenia przez pielęgniarki i położne, które będą mieć dyplom ukończenia studiów co najmniej pierwszego stopnia na kierunku pielęgniarstwo lub położnictwo, a także tytuł specjalisty w dziedzinie pielęgniarstwa i po ukończeniu przez nie specjalistycznego kursu w tym zakresie. Możliwe to będzie od 2016 r.

Nowelizacja ma także na celu m.in. poprawę warunków opieki zdrowotnej w szkołach publicznych – możliwości korzystania z gabinetu profilaktyki zdrowotnej i pomocy przedlekarskiej udzielanej uczniom. Zawiera wskazania, że gabinety te będą musiały być odpowiednio wyposażone.

W wyniku głosowań Izba poparła 5 poprawek – 3 proponowane przez Komisję Zdrowia i 2 zgłoszone przez senatora Rafała Muchackiego. Za ich wprowadzeniem do nowelizacji opowiedziało się 78 senatorów, a 1 był przeciw. Oprócz językowych i doprecyzowujących Senat wprowadził też zmianę przesądzającą, że osoby, które ukończyły liceum medyczne albo szkołę policealną lub pomaturalną kształcącą w zawodzie pielęgniarki lub położnej i spełniają inne wymogi ustawowe, uzyskają stwierdzenie prawa wykonywania zawodu pielęgniarki lub położnej, jeśli wystąpią z odpowiednim wnioskiem. Doprecyzował również przepis dotyczący obowiązku odbycia stażu adaptacyjnego, który jest jednym z warunków uzyskania przez pielęgniarkę lub położną będącą cudzoziemcem prawa wykonywania zawodu w Polsce. Wyeliminował ponadto ryzyko dowolności przy stwierdzaniu prawa do wykonywania zawodu.

Poprawki Senatu rozpatrzy teraz Sejm.

Ustawa o zmianie ustawy o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych oraz ustawy o zapobieganiu oraz zwalczaniu zakażeń i chorób zakaźnych u ludzi – przyjęta bez poprawek

W wyniku głosowania (50 głosów za, 10 – przeciw, 21 wstrzymujących się) Izba poparła wniosek Komisji Zdrowia i przyjęła bez poprawek nowelizację, uchwaloną z inicjatywy poselskiej na 97. posiedzeniu Sejmu, 24 lipca 2015 r.

Ustawa zakłada przeniesienie, począwszy od 1 stycznia 2017 r., finansowania z Ministerstwa Zdrowia do Narodowego Funduszu Zdrowia obowiązkowych szczepień ochronnych dla osób ubezpieczonych. Środki na zakup szczepionek będą uwzględniane w jego planie finansowym. Resort zdrowia, który obecnie finansuje szczepienia, będzie robić to nadal jedynie w wypadku osób nieposiadających uprawnień z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego.

Ustawa umożliwi objęcie publicznym finansowaniem powszechnej populacyjnej profilaktyki zakażeń np. dwoinką zapalenia płuc (pneumokoki), ludzkim wirusem brodawczaka (HPV), a także dwoinką zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych (meningokoki).

Nowela wprowadza też upoważnienie dla ministra zdrowia do zlecenia prezesowi Agencji Oceny Technologii Medycznych i Taryfikacji przygotowanie rekomendacji zasadności stosowania leków w ramach programu szczepień ochronnych. Obecnie obowiązkowe szczepienia ochronne przeprowadza się zgodnie z programem szczepień, który ogłasza główny inspektor sanitarny. Koszty zakupu szczepionek do nich to ponad 80 mln zł rocznie, pokrywane z budżetu państwa, z części znajdującej się w dyspozycji ministra zdrowia. Oprócz szczepień obowiązkowych wykonywane są także szczepienia zalecane. Wykaz szczepień zalecanych dla określonych grup z uwagi na wiek, stan zdrowia, sytuację epidemiologiczną na danym terenie i przemieszczanie się poza granice Polski w drodze rozporządzenia określa minister zdrowia. Koszty zakupu preparatów do tych szczepień ponosi osoba poddająca się szczepieniu.

Nowelizacja zostanie teraz skierowana do podpisu prezydenta.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym oraz ustawy o strażach gminnych – przyjęta bez poprawek

Nowelizacja, uchwalona na podstawie projektu poselskiego, na 97. posiedzeniu Sejmu, 24 lipca 2015 r., zmierza do pozbawienia straży gminnych i miejskich prawa do prowadzenia kontroli ruchu drogowego przy użyciu fotoradarów. Obecnie taka kontrola jest dopuszczalna wobec kierującego pojazdem m.in. naruszającego przepisy ruchu drogowego w wypadku ujawnienia i zarejestrowania czynu przy użyciu fotoradaru.

Komisja Gospodarki Narodowej oraz Komisja Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej proponowały 4 poprawki do nowelizacji. Senator Witold Gintowt-Dziewałtowski w trakcie debaty wniósł o jej przyjęcie bez poprawek i ten wniosek Izba poparła 71 głosami, przy 4 – przeciw i 6 wstrzymujących się.

Ustawę może teraz podpisać prezydent.

Ustawa o zmianie ustawy o prokuraturze, ustawy o wykonywaniu mandatu posła i senatora, ustawy o ochronie danych osobowych, ustawy o Instytucie Pamięci Narodowej – Komisji Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu, ustawy o Rzeczniku Praw Dziecka oraz ustawy – Prawo o ustroju sądów powszechnych – przyjęta bez poprawek

Nowelizacja, którą z inicjatywy poselskiej Sejm uchwalił na 96. posiedzeniu, 10 lipca 2015 r., przewiduje, że parlamentarzyści, generalny inspektor ochrony danych osobowych, prezes Instytutu Pamięci Narodowej, rzecznik praw dziecka, sędziowie i prokuratorzy, w tym prokurator generalny, będą mogli być ukarani za wykroczenia drogowe. Ustawa umożliwia im przyjęcie i zapłacenie mandatu karnego, wręczonego podczas kontroli drogowej, oraz opłacenie mandatu zaocznego, np. otrzymanego na podstawie zapisu z fotoradaru, na takich samych zasadach, jakie obowiązują pozostałych obywateli. Przyjęcie mandatu karnego albo uiszczenie grzywny za wykroczenia przeciwko bezpieczeństwu i porządkowi w komunikacji przez te osoby automatycznie stanowić będzie oświadczenie o wyrażeniu przez nie zgody na pociągnięcie do odpowiedzialności w tej formie.

Dotychczas ukaranie za wykroczenia drogowe posłów, generalnego inspektora ochrony danych osobowych, prezesa IPN i rzecznika praw dziecka wymagało zgody Sejmu, senatorów – Senatu, a sędziowie i prokuratorzy odpowiadali tylko dyscyplinarnie za takie wykroczenia. Wobec wymienionych w ustawie osób, które nie przyjmą mandatu karnego lub nie opłacą mandatu zaocznego, będzie stosowana dotychczasowa procedura pozbawiania immunitetu.

Nowelizacja została przyjęta bez poprawek 78 głosami, przy 3 – przeciw. Żadna ze zmian postulowanych przez komisje: Regulaminową, Etyki i Spraw Senatorskich (2) oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji (6) nie uzyskała wcześniej akceptacji Izby, która odrzuciła je w wyniku głosowań.

Nowelizacja trafi teraz do podpisu prezydenta.

Ustawa o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji – przyjęta z poprawką

Izba jednomyślnie, 82 głosami, poparła nowelizację z 1 poprawką, zgłoszoną przez Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Senacka zmiana, do której odniesie się teraz Sejm, doprecyzowuje, że bieg przedawnienia dyscyplinarnego przerywa się przez każdą czynność procesową rzecznika dyscyplinarnego, a nie przez czynność np. o charakterze technicznym.

W ustawie, którą Sejm uchwalił na 96. posiedzeniu, 10 lipca 2015 r., z przedłożenia poselskiego, określono zasady postępowań dyscyplinarnych w samorządzie komorników. Do samorządu komorników sądowych zostanie wprowadzona instytucja rzecznika dyscyplinarnego, powoływanego na 4-letnią kadencję przez ministra sprawiedliwości spośród 3 kandydatów przedstawionych przez Krajową Radę Komorniczą. Rzecznik dyscyplinarny ma pełnić funkcję oskarżyciela w postępowaniach dyscyplinarnych przeciwko komornikom, asesorom komorniczym i aplikantom. Będzie mógł wykonywać czynności przy pomocy zastępców, a w roli oskarżyciela w postępowaniu dyscyplinarnym, niezależnie od działania rzecznika dyscyplinarnego, będą mogli wstępować także: minister sprawiedliwości, prezesi sądów i sędziowie wizytatorzy.

Nowelizacja określa też przebieg postępowania dyscyplinarnego i zasady wymierzania kar. Ponadto z 20-krotności do 30-krotności przeciętnego wynagrodzenia podwyższa maksymalną karę pieniężną dla komornika w postępowaniu dyscyplinarnym. Jednocześnie wprowadza rozwiązanie, zgodnie z którym minimalna kara będzie wynosić 2-krotność przeciętnej pensji. W praktyce po zmianach kary będą mogły wynieść od ok. 6500 do ponad 100 tys. zł. Nowelizacją wprowadzono również nową karę dyscyplinarną: zawieszenie w czynnościach na okres od 6 miesięcy do 2 lat. Z 3 do 5 lat wydłużono okres przedawnienia przewinień dyscyplinarnych. Zmieniono przepis, zgodnie z którym pomimo wszczęcia postępowania dyscyplinarnego mogło dojść do jego przedawnienia. Bieg przedawnienia będzie przerywać każda czynność rzecznika dyscyplinarnego w sprawie.

Ustawa o zmianie ustawy – Kodeks postępowania karnego – przyjęta bez poprawek

Komisje: Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Ustawodawcza postulowały przyjęcie ustawy bez poprawek, co Izba poparła jednomyślnie, 80 głosami. Prezydent może teraz podpisać nowelę, uchwaloną z inicjatywy Senatu na 96. posiedzeniu Sejmu, 10 lipca 2015 r. Wprowadza ona obligatoryjność utrwalenia przebiegu każdej rozprawy za pomocą urządzenia rejestrującego dźwięk albo obraz i dźwięk. Rozwiązanie to ma stanowić etap przejściowy pomiędzy protokołowaniem przebiegu rozprawy w tradycyjny sposób a wprowadzeniem protokołu elektronicznego w sprawach karnych. Wcześniej wprowadzono wymóg nagrywania rozpraw w postępowaniu cywilnym i w sprawach o wykroczenia.

Zgodnie z nowelą, która wejdzie w życie 1 stycznia 2016 r., przebieg rozprawy ma być nagrywany. Wyjątki to sytuacje, gdy będzie to niemożliwe ze względów technicznych. Zarejestrowany przebieg rozprawy nie będzie jednak traktowany jako protokół elektroniczny, ale ma jedynie stanowić zapis obrazu i dźwięku, dołączany do akt sprawy. Kopię nagrania będą mogli otrzymać: strony, obrońcy, pełnomocnicy i przedstawiciele ustawowi. Prezes sądu, z ważnych przyczyn, uzasadnionych ochroną interesu prywatnego osób biorących udział w rozprawie, będzie mógł odmówić wyrażenia zgody na sporządzenie takich kopii. Nie będą nagrywane rozprawy, których jawność wyłączono z uwagi na ochronę informacji o klauzuli „tajne” lub „ściśle tajne”. Zasada ta ma dotyczyć wypadków, w których nie można zapewnić ochrony nagrania przed nieuprawnionym ujawnieniem.

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny wykonawczy

Nowelizacja, którą Sejm uchwalił na 96. posiedzeniu, 10 lipca 2015 r., na podstawie projektu poselskiego, dostosowuje polskie prawo do wymagań wynikających z wyroków wydanych przez Europejski Trybunał Praw Człowieka w sprawach: Piechowicz przeciwko Polsce (skarga nr 20071/07) i Horych przeciwko Polsce (skarga nr 13621/08). Trybunał stwierdził naruszenie art. 3 Konwencji o ochronie praw człowieka i podstawowych wolności, który stanowi, że nikt nie może być poddany torturom ani nieludzkiemu lub poniżającemu traktowaniu albo karaniu. Zastrzeżenia budziły w szczególności zbyt długi okres reżimu tzw. więźnia niebezpiecznego, niejasny tryb nadawania tego statusu i stosowanie nieproporcjonalnie surowych środków, wykraczających poza uzasadnione wymogi bezpieczeństwa w zakładach penitencjarnych,ograniczanie udziału osób skazanych w jakichkolwiek zajęciach sportowych, zakaz pracy, a nawet znaczne ograniczenie kontaktów z rodziną.

Nowelizacja reguluje kwestie tzw. więźniów niebezpiecznych w kodeksie karnym wykonawczym, likwiduje też usterki o charakterze legislacyjnym w tym zakresie. Uchwalone zmiany mają zwiększyć elastyczność kwalifikowania skazanych do kategorii „więźniów niebezpiecznych”, a także stworzyć prawne możliwości częściowego łagodzenia zbędnych w konkretnej sytuacji rygorów wynikających z zaliczenia do tej kategorii.

W wyniku głosowań Senat poparł 6 poprawek, postulowanych przez Komisję Ustawodawczą oraz Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji. Większość to zmiany o charakterze redakcyjnym i legislacyjnym. Izba uchwaliła ponadto, że przy ocenie, czy skazany powinien przebywać na oddziale dla niebezpiecznych, powinno się brać pod uwagę zagrożenia płynące ze wszelkich jego kontaktów z innymi członkami grupy przestępczej, a nie tylko z kontaktów bezprawnych. Za przyjęciem ustawy z tymi zmianami głosowało 58 senatorów, a 24 wstrzymało się o głosu.

Do poprawek Senatu ustosunkuje się teraz Sejm.

Poprawka Senatu do ustawy o zmianie ustawy – Kodeks karny, ustawy – Prawo budowlane oraz ustawy – Kodeks postępowania w sprawach o wykroczenia

Nowelizacja, uchwalona z inicjatywy Senatu na 97. posiedzeniu Sejmu, 24 lipca 2015 r., ma głównie na celu zwiększenie ochrony lokatorów nękanych przez właścicieli kamienic wykupujących je, żeby zmodernizować i sprzedać nowe mieszkania lub wyburzyć i postawić nowy budynek. Wprowadza do kodeksu karnego karę za nowy typ przestępstwa: stosowanie wobec kogoś „innej przemocy niż bezpośrednia” dla zmuszenia jej do określonego działania lub zaniechania działania. Groziłaby za to kara do 3 lat więzienia. Takie przestępstwo, polegające na stosowaniu przemocy innego rodzaju uporczywie lub w sposób istotnie utrudniający innej osobie korzystanie z zajmowanego lokalu mieszkalnego, ścigane byłoby na wniosek pokrzywdzonego.

Przed uruchomieniem procesu karnego wprowadzona zostałaby jednak droga uprzednia – pokrzywdzony lub czujący się pokrzywdzonym lokator zgłaszałby właścicielowi lub zarządcy lokalu „istotne przeszkody”, które ograniczają jego prawo do tego lokalu bądź utrudniają korzystanie z niego. To działanie nakładałoby na właściciela lub zarządcę obowiązek usunięcia tych przeszkód w ciągu 3 dni.

Ustawa zobowiązuje też organy nadzoru i kontroli budowlanej do czuwania nad właściwymi warunkami, nad bezpieczeństwem korzystania z obiektów. Gdy właściciel lub zarządca budynku czy lokalu nie zastosuje się do określonych wymagań, w ustawie przewidziano dodatkowe sankcje, grzywnę w wysokości do 2 tys. zł.

Zmiany dotyczą także prawa budowlanego. W nowelizacji dodano m.in. przepis, zgodnie z którym budynki powinny być w czasie ich użytkowania poddawane przez właściciela lub zarządcę kontroli także w wypadku zgłoszenia przez lokatorów dokonania „nieuzasadnionych względami technicznymi lub użytkowymi ingerencji lub naruszeń”. W razie stwierdzenia takich naruszeń, których charakter uniemożliwia lub znacznie utrudnia użytkowanie w celach mieszkalnych, organ nadzoru budowlanego nakazuje przywrócenie stanu poprzedniego. Decyzja ta podlega natychmiastowemu wykonaniu.

Za przyjęciem ustawy z poprawką, że wykroczeniem jest czyn polegający na nieprzeprowadzeniu kontroli obiektu budowlanego przez jego właściciela lub zarządcę, gdy zgłoszono mu dokonanie w obiekcie nieuzasadnionych ingerencji lub naruszeń, głosowało jednomyślnie 81 senatorów.

Do zmiany, uchwalonej przez Izbę na wniosek komisji: Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, Ustawodawczej oraz Gospodarki Narodowej, ustosunkuje się teraz Sejm.

Ustawa o zmianie niektórych ustaw w związku ze wspieraniem polubownych metod rozwiązywania sporów – przyjęta z poprawkami

Nowela, uchwalona na 97. posiedzeniu Sejmu, 24 lipca 2015 r., z inicjatywy rządu, ma na celu udoskonalenie i dostosowanie obowiązujących regulacji prawnych, tak aby stanowiły podstawę do powszechnego wykorzystywania mediacji i innych metod pozasądowego rozwiązywania sporów w sprawach cywilnych, w szczególności pomiędzy przedsiębiorcami. Powinno to zwiększyć liczbę postępowań mediacyjnych podejmowanych na skutek umowy stron bądź prowadzonych z wniosku o mediację przed wytoczeniem powództwa, a w konsekwencji – obniżyć koszty sporów sądowych i odciążyć sądy. Ustawa nakłada natomiast na nie obowiązek nakłaniania stron do mediacji. Sąd może skierować strony do mediacji na każdym etapie postępowania, i to kilka razy w toku postępowania. Może też nakazać stronom udział w spotkaniu informacyjnym dotyczącym mediacji albo wyznaczyć przed terminem pierwszej rozprawy posiedzenie niejawne z udziałem stron w celu wysłuchania stron i dokonania oceny, czy sprawa nadaje się do mediacji, a także, w razie nieusprawiedliwionego niestawiennictwa, obciążyć strony kosztami stawiennictwa strony przeciwnej. Ustawa wprowadza również możliwość obciążenia strony, niezależnie od wyniku sprawy, kosztami procesu, które powstały na skutek jej niesumiennego lub niewłaściwego postępowania, polegającego na nieuzasadnionej odmowie poddania się mediacji. Nie będzie przy tym można ocenić jako nieuzasadnionej odmowy uczestniczenia w mediacji, gdy strona, która wygrała sprawę w całości, nie poddała się mediacji z powodu przekonania co do swoich racji.

Ponadto nowela rozszerza krąg osób zobowiązanych do zachowania w tajemnicy faktów, o których dowiedziały się w związku z postępowaniem mediacyjnym; obejmuje obowiązkiem zachowania tajemnicy strony i inne osoby biorące udział w postępowaniu mediacyjnym, przede wszystkim mediatorów. Ustala także zasadę jednoinstancyjności postępowań ze skargi o uchylenie wyroku sądu polubownego, wprowadza właściwości sądu apelacyjnego w postępowaniach w sprawie o uznanie i stwierdzenie wykonalności wyroku sądu polubownego lub ugody przed nim zawartej, zalicza koszty mediacji prowadzonych na skutek skierowania przez sąd do kosztów sądowych.

Nowelizacja ma także uporządkować kwestie proceduralne dotyczące mediacji, m.in. strony uzyskają pierwszeństwo przy wyborze mediatora, który będzie mógł zapoznać się z aktami sprawy zaraz po przystąpieniu stron do mediacji, a dane kontaktowe stron sąd przekaże mediatorowi w jak najkrótszym czasie. Czas trwania mediacji ma być wydłużony z maksymalnie miesiąca do 3 miesięcy. Nowe przepisy wprowadzą także wymagania dotyczące kwalifikacji tzw. mediatorów stałych, a także system zachęt finansowych dotyczących kosztów sądowych, np. wniosek o zatwierdzenie ugody pozasądowej zawartej przed mediatorem zostanie zwolniony od opłaty sądowej. Jeżeli do zawarcia ugody dojdzie przed rozpoczęciem rozprawy, sąd zwróci stronom całość uiszczonej opłaty sądowej.

W wyniku głosowań Izba przyjęła nowelę z 8 spośród 9 poprawek zaproponowanych przez komisje: Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, Ustawodawczą oraz Gospodarki Narodowej. Większość to zmiany o charakterze redakcyjnym i doprecyzowującym. Senat uchwalił też, że zainteresowany wpisem na listę stałych mediatorów powinien potwierdzić, iż ma pełną zdolność do czynności prawnych, korzysta z pełni praw publicznych oraz nie jest czynnym sędzią, przedkładając stosowne oświadczenia lub dokumenty. Doprecyzował też przepisy w zakresie wysokości opłaty podlegającej zwrotowi w zależności od tego, na jakim etapie postępowania została zawarta ugoda sądowa. Za przyjęciem noweli w takim kształcie głosowało 53 senatorów, a 29 wstrzymało się od głosu.

Posłowie ustosunkują się teraz do senackich poprawek.

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy – Prawo energetyczne oraz niektórych innych ustaw

Cel nowelizacji, uchwalonej na 97. posiedzeniu Sejmu, 23 lipca 2015 r., na podstawie projektu rządowego, to dostosowanie polskiego prawa do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1227/2011 w sprawie integralności i przejrzystości hurtowego rynku energii (tzw. rozporządzenie REMIT), mającego zwalczać nadużycia na hurtowym rynku energii. W ustawie zdefiniowano pojęcia „manipulacji na rynku” i „próby manipulacji na rynku”. Aby zapewnić wykonywanie obowiązków wynikających z rozporządzenia REMIT, rozszerzono zakres zadań i kompetencji prezesa Urzędu Regulacji Energetyki (URE). Zyska on uprawnienia kontrolne, będzie mógł też prowadzić postępowania wyjaśniające w sprawie manipulacji lub jej prób oraz niewłaściwego wykorzystania informacji wewnętrznych, których ujawnienie może wpłynąć na ceny produktów energetycznych sprzedawanych w hurcie. Prezes URE będzie mógł także nakładać kary pieniężne za naruszenie przepisów rozporządzenia REMIT. Ma on również prowadzić rejestr uczestników hurtowego rynku energii. Poza tym prezes URE będzie współpracował z Agencją ds. Współpracy Organów Regulacji Energetyki (ACER), organami regulacyjnymi państw członkowskich Unii Europejskiej, Urzędem Ochrony Konkurencji i Konsumentów oraz Komisją Nadzoru Finansowego.

Nowe rozwiązania mają m.in. służyć eliminowaniu nieuczciwych praktyk giełdowych i spekulacji cenami towarów energetycznych, co powinno wpłynąć korzystnie na pozostałych uczestników rynku energii.

Komisja Gospodarki Narodowej postulowała wprowadzenie 10 poprawek do ustawy, a Izba poparła je w wyniku głosowań. Za przyjęciem nowelizacji wraz z nimi głosowało 53 senatorów, a 29 wstrzymało się od głosu. Senat uchwalił m.in. zmiany o charakterze legislacyjnym i redakcyjnym, a także zmienił sposób określania terminu na wykonanie zaleceń pokontrolnych; ograniczył obowiązki w zakresie księgowości operatorów systemów przesyłowych innych niż gazowe; określił zakres podmiotowy deliktów administracyjnych i wskazał organ właściwy do nakładania kar administracyjnych. W odrzuconej poprawce mniejszości komisji proponowano zmniejszenie dolnej granicy zagrożenia karą administracyjną.

Senackie poprawki rozpatrzy teraz Sejm.

Ustawa o zmianie ustawy o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw – przyjęta bez poprawek

Senat jednomyślnie, 82 głosami, przyjął ustawę w brzmieniu uchwalonym przez Sejm na 97. posiedzeniu, 24 lipca 2014 r., na podstawie projektu poselskiego, o co wnosiła Komisja Gospodarki Narodowej.

Nowela przywraca zakres kodów celnych dla lekkiego i ciężkiego oleju opałowego z zawartością siarki powyżej odpowiednio 0,1% i 1%, który obowiązywał przed wejściem w życie nowelizacji ustawy z 11 lipca 2014 r. o systemie monitorowania i kontrolowania jakości paliw. Dzięki tej zmianie oleje te będzie można zaliczyć do olejów opałowych używanych w instalacjach energetycznego spalania paliw. To z kolei pozwoli na kontrolę ich jakości przez Główną Inspekcję Ochrony Środowiska. Zmienione zostały też terminy corocznego składania sprawozdań dotyczących redukcji emisji gazów cieplarnianych. Przedsiębiorcy będą mieli na to czas do 31 marca zamiast do 1 marca, a prezes Urzędu Regulacji Energetyki – do 31 maja (dotychczas 30 września). Nowela przewiduje ponadto określenie w rozporządzeniu parametrów jakościowych dla skroplonego gazu ziemnego i innych paliw odnawialnych. Zmiany te wynikają z przepisów dyrektywy Rady nr 2015/652, ustanawiającej metody obliczania i wymogi w zakresie sprawozdawczości i dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady nr 98/70/WE, odnoszącej się do jakości benzyny i olejów napędowych. Nowe przepisy mają umożliwić produkcję i sprzedaż za granicę paliw niespełniających norm krajowych, ale odpowiadających na wymagania jakościowe kraju, do którego będą eksportowane.

Teraz nowela zostanie skierowana do podpisu prezydenta.

Poprawki Senatu do ustawy – Prawo o zgromadzeniach

Senat, zgodnie z rekomendacją komisji: Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, wprowadził do ustawy 4 poprawki. Pierwsza rozszerza definicję zgromadzeń, tak aby mogły być zwoływane dla wyrażania stanowisk nie tylko w sprawach publicznych, ale także w innych. Druga zwalnia organizatora zgromadzenia z obowiązku wskazania spraw publicznych, których ma ono dotyczyć. Trzecia doprecyzowuje przepis ustawy, czwarta zaś zmienia z obligatoryjnego na fakultatywny charakter obowiązku organizatora zgromadzenia uproszczonego wskazania zagrożeń, które, w jego ocenie, mogą się pojawić w trakcie zgromadzenia. Stanowisko takie poparło 50 senatorów, 31 było przeciw, 1 wstrzymał się od głosu. Teraz ustawa ponownie trafi do Sejmu.

Ustawa, uchwalona przez Sejm na 97. posiedzeniu, 24 lipca 2014 r., na podstawie projektu rządowego, zastąpi prawo o zgromadzeniach z 1990 r. Reguluje zasady i tryb organizowania, odbywania i rozwiązywania zgromadzeń z uwzględnieniem wyroku Trybunału Konstytucyjnego z 18 września 2014 r. (sygn. K 44/12), w którym za niezgodne z konstytucją uznane zostały: brak ochrony zgromadzeń mniejszych niż 15-osobowe; zbyt długi termin (3 dni) na zawiadomienie organu gminy o zgromadzeniu; brak możliwości zorganizowania zgromadzenia spontanicznego; uniemożliwienie odbywania później zgłoszonych zgromadzeń, które miałyby się mieć miejsce w tym samym miejscu i czasie, co zgromadzenia zgłoszone wcześniej; przewlekła procedura odwoławcza od zakazu zgromadzenia.

Ustawa definiuje zgromadzenie jako zgrupowanie osób na otwartej przestrzeni dostępnej dla każdego, aby prowadzić wspólne obrady lub wyrazić stanowisko w sprawach publicznych. Nowa definicja nie zawiera kryterium liczbowego. Dotychczas za zgromadzenie uznawano grupę 15-osobową. Postępowanie w sprawach zgromadzeń będą prowadziły organy gminy, na której obszarze się one odbywają. Organizatorzy będą musieli zgłosić zgromadzenie pisemnie, faksem, ustnie do protokołu lub e-mailem nie później niż 6 dni (wbrew wyrokowi TK 3-dniowy termin został wydłużony) i nie wcześniej niż 30 dni przed jego planowaną datą. Gmina będzie mogła zakazać zgromadzenia nie później niż na 96 godzin przed nim, jeżeli jego cel narusza wolność pokojowego zgromadzania się, zasady organizowania zgromadzeń albo cel zgromadzenia lub jego odbycie naruszają przepisy karne albo gdy może ono zagrażać życiu, zdrowiu ludzi lub mieniu w znacznych rozmiarach. Od tej decyzji organizator będzie mógł się odwołać do sądu okręgowego. Odwołania mają być rozpatrywane niezwłocznie, ale nie później niż w ciągu doby od jego wniesienia. Sąd apelacyjny także będzie miał 24 godziny na rozpatrzenie postanowienia sądu okręgowego. W sprawach tych nie będzie przysługiwać skarga kasacyjna. Za przebieg zgromadzenia będą odpowiadać organizator i przewodniczący. Zgromadzenie będzie mogło zostać rozwiązane przez przedstawiciela gminy, jeżeli jego przebieg zagraża życiu lub zdrowiu ludzi albo mieniu w znacznych rozmiarach, a przewodniczący, uprzedzony o konieczności rozwiązania, nie uczyni tego. Organizator będzie miał prawo odwołać się od tej decyzji do sądu okręgowego.

Nowa ustawa przewiduje, że w wypadku zgłoszenia 2 lub więcej zgromadzeń, które mają się odbyć w tym samym czasie i miejscu lub których trasy pokrywają się, organ gminy nie później niż na 120 godzin przed planowaną datą będzie wzywał organizatorów na rozprawę administracyjną w celu zmiany czasu lub miejsca marszu albo trasy przejścia uczestników. Jeśli organizatorzy zgromadzeń nie dojdą do porozumienia na rozprawie, o pierwszeństwie zadecydują data, godzina i minuta wniesienia zawiadomienia.

Ustawa wprowadza też pojęcie zgromadzenia spontanicznego. To zgromadzenie odbywające się w związku z nagłym, niemożliwym do wcześniejszego przewidzenia wydarzeniem związanym ze sferą publiczną, które nie może się odbyć w innym terminie, gdyż straciłoby sens i znaczenie z punktu widzenia debaty publicznej. Takich zgromadzeń nie trzeba będzie zgłaszać.

Nowe przepisy umożliwią zgłaszanie w trybie uproszczonym zgromadzeń, które nie będą powodować utrudnień w ruchu drogowym. Takie zgromadzenie będzie zgłaszane do właściwego centrum zarządzania kryzysowego nie później niż na 2 dni przed planowaną datą zgromadzenia.

Poprawki do ustawy o zmianie ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych oraz niektórych innych ustaw

Celem ustawy, uchwalonej przez Sejm na 96. posiedzeniu, 10 lipca 2014 r., na podstawie projektu komisyjnego, jest złagodzenie wymogów związanych z organizacją imprez masowych, w szczególności meczów piłki nożnej, i zaostrzenie przepisów karnych w stosunku do uczestników imprez sportowych, którzy dopuścili się czynu chuligańskiego.

Nowela przewiduje, że organ wydający pozwolenie na organizację imprezy masowej, wstępnie ocenionej przez policję jako impreza podwyższonego ryzyka, będzie mógł, na wniosek organizatora i po porozumieniu z policją, wyrazić zgodę na mniejszą niż przewidziana dla takich imprez liczbę funkcjonariuszy służb porządkowych. Wprowadza także przepisy, na podstawie których będą działać istniejące już przy wojewodach zespoły interdyscyplinarne ds. bezpieczeństwa imprez masowych. Na wojewodów nałożono obowiązek powoływania takich zespołów i określono jednolite zasady dotyczące ich składu i zadań. Zespoły mają wspomagać zabezpieczanie imprez masowych m.in. poprzez analizowanie zagrożeń związanych z ich organizacją na terenie danego województwa oraz ocenę podejmowanych w tym zakresie działań.

Ustawa przenosi obowiązek opracowania regulaminu obiektu, w którym ma się odbyć impreza masowa, z organizatora imprezy na właściciela lub zarządcę, a także ogranicza obowiązek wyposażania obiektów w kompatybilne systemy elektroniczne do identyfikacji osób i sprzedaży biletów tylko do meczów rozgrywanych w 3 najwyższych ligach rywalizacji mężczyzn. Zmienione zostały zasady bezpieczeństwa meczów piłki nożnej dotyczące m.in. identyfikacji uczestniczących w nich osób, wyposażenia obiektów, na których są one organizowane i sprzedaży biletów. Zlikwidowano np. obowiązek nadawania uczestnikom meczów numerów identyfikacyjnych. Ograniczono też zakres przetwarzania danych identyfikujących uczestników meczu do imienia, nazwiska i numeru PESEL. Wizerunek uczestnika meczu będzie zatem ustalany na podstawie danych zgromadzonych w bazie PESEL i nagrań monitoringu stadionowego. Skrócono z 60 do 30 dni termin przechowywania przez organizatora imprezy materiałów zgromadzonych podczas utrwalania jej przebiegu, niezawierających dowodów pozwalających na wszczęcie postępowania karnego albo postępowania w sprawach o wykroczenia lub dowodów mających znaczenie dla toczących się takich postępowań.

Ustawa zmienia też procedurę stosowania zakazów klubowych, które będzie mógł nałożyć organizator meczów, np. klub lub związek sportowy. Umożliwia ponadto zakazanie wstępu na imprezę masową również sprawcy występku o charakterze chuligańskim, gdy jego udział w imprezie zagraża dobrom prawnie chronionym, nawet jeżeli popełniony przez niego czyn nie był związany z imprezą.

Komisje: Nauki, Edukacji i Sportu, Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji wniosły o przyjęcie ustawy z 7 poprawkami, co Izba poparła 79 głosami, przy 1 wstrzymującym się. Odrzucone zostały zmiany zaproponowane przez senatorów: Michała Seweryńskiego i Kazimierza Wiatra, Roberta Dowhana, Janusza Sepioła. Senat wprowadził do ustawy 6 poprawek legislacyjno-redakcyjnych, a także postanowił, że od zakazu klubowego będzie przysługiwało prawo do wniesienia skargi do sądu administracyjnego.

Teraz do tych zmian ustosunkują się posłowie.

Ustawa o zmianie ustawy o Straży Granicznej oraz niektórych innych ustaw – przyjęta bez poprawek

Ustawa, przyjęta przez Sejm na 96. posiedzeniu, 9 lipca 2014 r., na podstawie projektu rządowego, określa nowe zadania i kompetencje Straży Granicznej związane ze zwalczaniem i przeciwdziałaniem nielegalnej migracji i ochroną granicy państwowej, a także zwalczaniem przestępstw polegających na posługiwaniu się fałszywymi dokumentami. Wprowadza również przepisy umożliwiające stosowanie rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1052/2013, ustanawiającego europejski system nadzorowania granic (EUROSUR), i rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1168/2011, dotyczącego Europejskiej Agencji Zarządzania Współpracą Operacyjną na Zewnętrznych Granicach Państw Członkowskich Unii Europejskiej (Frontex).

Zgodnie z nowelą Straż Graniczna uzyska prawo wglądu w dane osób poszukiwanych gromadzonych w Krajowym Systemie Informacyjnym Policji. Na podstawie tych informacji będzie mogła podjąć czynności wobec takich osób. Nowe przepisy umożliwią Straży Granicznej skorzystanie z pomocy wojska i Żandarmerii Wojskowej w wypadku zagrożeń, do których zwalczania nie jest przygotowana lub uprawniona. Będzie to wymagało postanowienia prezydenta, wydanego na wniosek premiera, a w nagłych przypadkach decyzję będzie podejmował minister obrony narodowej na wniosek ministra spraw wewnętrznych.

Nowela przewiduje też uruchomienie przez Straż Graniczną na drogach publicznych, w strefie nadgranicznej, systemu telewizji dozorowej, umożliwiającej cyfrową rejestrację obrazu i odczyt numerów rejestracyjnych pojazdów. Powstałaby też baza gromadząca pozyskane w ten sposób dane.

Ponadto zmienione zostały przepisy określające obowiązki i uprawnienia funkcjonariuszy i pracowników Straży Granicznej, m.in. zmodyfikowano zasady przenoszenia lub delegowania funkcjonariusza do pełnienia służby w innej jednostce organizacyjnej Straży Granicznej lub innej miejscowości, za zgodą funkcjonariusza delegowanie może przekroczyć 6 miesięcy w okresie 2 lat liczonych od rozpoczęcia delegowania. Wprowadzono możliwość zawieszenia funkcjonariusza Straży Granicznej w czynnościach służbowych w razie wniesienia przeciwko niemu tzw. subsydiarnego akt oskarżenia, a także nowy, punktowy system rozliczania należności mundurowych.

Wprowadzono także zmiany o charakterze porządkującym i dostosowującym do rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1168/2011, wynikające z wprowadzenia nowej definicji europejskich zespołów straży granicznych przeznaczonych do udziału we wspólnych operacjach, projektach pilotażowych lub szybkich interwencjach na terytorium przyjmującego państwa członkowskiego, organizowanych i koordynowanych przez Frontex.

Senat na wniosek komisji: Obrony Narodowej, Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji przyjął ustawę bez poprawek, co poparło 50 senatorów, a 30 wtrzymało się od głosu.

Nowela zostanie teraz skierowana do podpisu prezydenta.

Ustawa o zmianie ustawy o udzielaniu cudzoziemcom ochrony na terytorium Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw – przyjęta z poprawkami

Nowelizacja, uchwalona przez Sejm na 96. posiedzeniu, 10 lipca 2014 r., na podstawie projektu rządowego, wdraża do polskiego prawa przepisy 2 dyrektyw Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2013/32/UE w sprawie wspólnych procedur udzielania i cofania ochrony międzynarodowej i nr 2013/33/UE w sprawie ustanowienia norm dotyczących przyjmowania wnioskodawców ubiegających się o ochronę międzynarodową, a także rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 604/2013 w sprawie ustanowienia kryteriów i mechanizmów ustalania państwa członkowskiego odpowiedzialnego za rozpatrzenie wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej złożonego w jednym z państw członkowskich przez obywatela państwa trzeciego lub bezpaństwowca, które tworzą tzw. pakiet azylowy.

Zmieniono przede wszystkim przepisy dotyczące nadawania statusu uchodźcy lub udzielenia ochrony międzynarodowej, zatrzymania cudzoziemca i umieszczenia go w strzeżonym ośrodku lub w areszcie. Zgodnie z nowelizacją wniosek o udzielenie ochrony międzynarodowej będzie można składać w siedzibach wszystkich oddziałów i placówek Straży Granicznej. Wniosek będzie mógł też dotyczyć np. małżonka i dzieci. Cudzoziemcy będą mieli zapewniony na przejściach granicznych, w strzeżonych ośrodkach i aresztach dla cudzoziemców dostęp do informacji o możliwości złożenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej. Straż Graniczna m.in. będzie miała obowiązek informowania cudzoziemca w języku dla niego zrozumiałym o trybie i zasadach udzielania bezpłatnej pomocy prawnej, podmiotach świadczących tę pomoc i adresie ośrodka recepcyjnego. Przepisy wprowadzające nieodpłatną pomoc prawną dla cudzoziemców mają wejść w życie 1 stycznia 2016 r.

Ustawa przewiduje też, że szef Urzędu ds. Cudzoziemców będzie pełnił funkcję punktu kontaktowego, upoważnionego do przekazywania innym państwom UE informacji dotyczących udzielania ochrony międzynarodowej i pozbawiania statusu uchodźcy lub ochrony międzynarodowej.

Komisje: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Praw Człowieka, Praworządności i Petycji zaproponowały przyjęcie ustawy z 14 poprawkami, co poparło 50 senatorów, 30 było przeciw, 1 wstrzymał się od głosu. Izba postanowiła m.in. skreślić przepis, zgodnie z którym nieodpłatna pomoc prawna dla cudzoziemców miała nie być traktowana jako przychód w rozumieniu ustawy o podatku dochodowym. Umożliwiła świadczenie nieodpłatnej pomocy prawnej przez radcę prawnego zatrudnionego w organizacji pożytku publicznego i doprecyzowała, że odpowiedzialny za udzielanie pomocy prawnej może jej odmówić tylko z ważnych powodów. Senat zdecydował ponadto, że jedynie wobec małoletnich bez opieki nie stosuje się aresztu i nie umieszcza się ich w strzeżonym ośrodku dla cudzoziemców.

Do senackich poprawek ustosunkuje się teraz Sejm.

Ustawa o zmianie ustawy o ewidencji ludności – przyjęta bez poprawek

Na wniosek Komisji Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej Senat 50 głosami, przy 28 wstrzymujących się, poparł nowelizację, uchwaloną przez Sejm z inicjatywy rządu na 97. posiedzeniu, 23 lipca 2015 r. Przesuwa ona o 2 lata – z 1 stycznia 2016 r. na 1 stycznia 2018 r. – termin wejścia w życie przepisów znoszących obowiązek meldunkowy obywateli polskich i cudzoziemców w naszym kraju. Z uwagi na charakter i rozmiar tego przedsięwzięcia uznano, że konieczne jest wprowadzenie dalszych, kompleksowych zmian prawnych i technicznych.

Nowela zostanie teraz skierowana do podpisu prezydenta.

Poprawki do ustawy o zmianie ustawy – Ordynacja podatkowa oraz niektórych innych ustaw

Ustawa została uchwalona przez Sejm na 96. posiedzeniu, 9 lipca 2014 r., na podstawie projektu rządowego. Upraszcza procedury podatkowe i uszczelnia system poboru podatków. Na nowo definiuje pełnomocnictwo procesowe, dzieląc je na ogólne uprawniające do reprezentowania we wszystkich sprawach podatkowych (od 1 lipca 2016 r.), szczególne do jednej sprawy i do doręczeń. Pełnomocnictwo będzie można składać elektronicznie do centralnego rejestru i nie będzie to podlegać opłacie skarbowej. Nowe przepisy ustanawiają jeden Rejestr Zastawów Skarbowych zamiast rejestrów prowadzonych przez naczelników urzędów skarbowych i Centralnego Rejestru Zastawów Skarbowych (od 1 stycznia 2017 r.), a także ujednoliconą formę elektronicznej ksiąg podatkowych i dowodów księgowych (od 1 lipca 2016 r.).

Nowela zmniejsza wysokość obniżonej stawki odsetek za zwłokę, przejmową w wypadku dokonania przez podatnika korekty deklaracji podatkowej (do wysokości 50% stawki podstawowej) i wprowadza nową, podwyższoną stawkę odsetek za zwłokę od zaległości podatkowej w podatku od towarów i usług i podatku akcyzowym do 150% stawki podstawowej. Ponadto umożliwia wyznaczenie 1 urzędu do postępowania w sprawach powiązanych podmiotów. Będzie to stosowane np. w razie uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa skarbowego.

Senat przyjął ustawę z 27 poprawkami – 21 zaproponowanymi przez Komisję Budżetu i Finansów Publicznych i 6 autorstwa senatora Kazimierza Kleiny. Stanowisko takie poparło 51 senatorów, a 30 wstrzymało się od głosu. Jedna ze zmian przewiduje, że tymczasowym pełnomocnikiem szczególnym można będzie ustanowić nie tylko doradcę podatkowego, ale także adwokata lub radcę prawnego. Kolejne umożliwiają regulowanie zobowiązań podatkowych również za pomocą innych niż karta mobilnych instrumentów płatniczych. Inna poprawka wskazuje, że uzasadnienie przyczyn prawnie skutecznej korekty deklaracji nie jest obligatoryjne także w każdym wypadku korekty w zaległościach powstałych przed dniem wejścia w życie ustawy. Przyjęte zmiany wiążą też wynagrodzenie za czynności tymczasowego pełnomocnika z każdoczesnymi przepisami wykonawczymi, określającymi koszty pomocy prawnej udzielonej przez doradcę podatkowego z urzędu, a nie tylko z przepisami obecnie obowiązującego rozporządzenia. Senat doprecyzował też, że organem odwoławczym od decyzji prezesa zarządu Funduszu Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych jest minister właściwy ds. zabezpieczenia społecznego. Na podstawie innej senackiej poprawki późniejszy termin wejścia w życie obowiązku przekazywania formy elektronicznej ksiąg podatkowych i dodatkowe odroczenie tego obowiązku mają dotyczyć także kontrahentów kontrolowanego w kontroli skarbowej.

Nowela trafi teraz ponownie do Sejmu.

Ustawa o zmianie ustawy o podatku akcyzowym oraz niektórych innych ustaw – przyjęta bez poprawek

Senat w wyniku głosowania (74 głosy za, 1 – przeciw, 4 wstrzymujące się) przyjął nowelę w brzmieniu uchwalonym przez Sejm na 97. posiedzeniu, 24 lipca 2014 r., na podstawie projektu rządowego. Taki był wniosek Komisji Budżetu i Finansów Publicznych oraz Komisji Gospodarki Narodowej.

Ustawa upraszcza przepisy dotyczące podatku akcyzowego i likwiduje lub ogranicza niektóre uciążliwe i zbędne obowiązki administracyjne firm handlujących wyrobami akcyzowymi. Nowe przepisy dają podatnikowi możliwość wyboru w określonych sytuacjach organu podatkowego właściwego w zakresie akcyzy. Ewidencja prowadzona na potrzeby akcyzy będzie mogła być zastąpiona dokumentacją prowadzoną na potrzeby podatkowe lub księgowe inne niż akcyza. Dokumentacja kontroli wyrobów akcyzowych będzie ograniczona m.in. poprzez wyeliminowanie podwójnej weryfikacji podmiotów przed wydaniem zezwolenia akcyzowego i podwójnej dokumentacji dotyczącej składu podatkowego, a także wprowadzenie jednego wniosku o wydanie zezwolenia i urzędowe sprawdzenie.

Nowelizacja wprowadza zwolnienie z akcyzy dla zakładów energochłonnych rozpoczynających działalność gospodarczą z użyciem wyrobów węglowych lub gazowych, a także wykorzystujących energię elektryczną do celów tzw. redukcji chemicznej w procesach elektrolitycznych, metalurgicznych i mineralogicznych. W tym celu zdefiniowano pojęcie „zakład energochłonny wykorzystujący energię elektryczną”. To przedsiębiorstwo, w którym udział kosztów zużytego prądu w wartości sprzedanej produkcji przekracza 3%. Zakłady te otrzymają zwrot akcyzy od rachunków za prąd przekraczających ten pułap.

Nowela określa ponadto zasady obrotu suszem tytoniowym.

Teraz ustawę będzie mógł podpisać prezydent.

Ustawa o zmianie ustawy o podatkach i opłatach lokalnych – przyjęta bez poprawek

Senat 80 głosami, przy 1 wstrzymującym się, poparł bez poprawek nowelizację, która z jego inicjatywy została uchwalona na 97. posiedzeniu Sejmu, 23 lipca 2014 r. Taki wniosek przedstawiły komisje: Budżetu i Finansów Publicznych oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

Ustawa przewiduje wprowadzenie od 1 stycznia 2016 r. zwolnienia od podatku od nieruchomości gruntów i budynków lub ich części, stanowiących własność gminy, z zastrzeżeniem, że zwolnienie nie dotyczy przedmiotów opodatkowania zajętych na działalność gospodarczą i będących w posiadaniu innych niż gmina jednostek sektora finansów publicznych i pozostałych podmiotów. Podatkiem od nieruchomości w dalszym ciągu objęte będą gminne grunty i budynki lub ich części znajdujące się w posiadaniu samorządowych zakładów i samorządowych jednostek budżetowych, a także innych podmiotów.

Nowe przepisy mają wyeliminować sytuacje, w których gmina występująca jako podmiot prawa publicznego pobiera podatek od siebie, czyli gminy jako podmiotu cywilnoprawnego, a więc właściciela nieruchomości.

Teraz nowelizacja zostanie skierowana do podpisu prezydenta.

Ustawa o zmianie ustawy o pomocy osobom uprawnionym do alimentów, ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych oraz ustawy o świadczeniach rodzinnych – przyjęta bez poprawek

Izba jednomyślnie, 82 głosami, przyjęła ustawę bez poprawek, o co wnosiły komisje: Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej.

Nowelizacja,uchwalona z inicjatywy rządu na 97. posiedzeniu Sejmu, 24 lipca 2014 r., m.in. likwiduje administracyjną egzekucję należności alimentacyjnych wobec Skarbu Państwa, pozostawiając jedynie egzekucję sądową. Zmienia zasady podziału środków odzyskanych od rodziców, którzy nie płacą alimentów. 40% otrzyma gmina, która wypłacała świadczenia z funduszu alimentacyjnego, a pozostałe 60% odzyskanych pieniędzy i odsetki będą stanowić dochód budżetu państwa

Ustawę może teraz podpisać prezydent.

Poprawki do ustawy o rewitalizacji

Sejm uchwalił tę ustawę z inicjatywy rządu na 97. posiedzeniu, 23 lipca 2014 r. Określa ona rewitalizację jako proces wyprowadzania ze stanu kryzysowego obszarów zdegradowanych, prowadzony w sposób kompleksowy poprzez zintegrowane działania na rzecz lokalnej społeczności, przestrzeni i gospodarki, skoncentrowane terytorialnie i odbywające się na podstawie gminnego programu rewitalizacji. Za obszary zdegradowane uznano te, na których występuje koncentracja negatywnych zjawisk społecznych, takich jak bezrobocie, ubóstwo, przestępczość, niski poziom edukacji, a także negatywne zjawiska gospodarcze, m.in. słaba kondycja lokalnych przedsiębiorstw, środowiskowe, np. przekroczenie standardów jakości środowiska, przestrzenno-funkcjonalne, np. brak dostępu do podstawowych usług albo ich niska jakość, lub techniczne, np. degradacja stanu technicznego obiektów budowalnych.

Ustawa przewiduje, że proces rewitalizacji nie zawsze będzie obejmować cały obszar zdegradowany; dotyczyć on będzie łącznie terenów nie większych niż 20% powierzchni gminy, zamieszkałych przez nie więcej niż 30% jej mieszkańców, przy czym obszar ten można będzie podzielić na mniejsze części.

W proces odnowy, począwszy od planowania poprzez realizację aż po ocenę działań, ma być włączana społeczność lokalna. Prowadzone będą konsultacje społeczne, m.in. w formie ankiet, wywiadów i debat, przede wszystkim z udziałem mieszkańców i władz gminy, organizacji pozarządowych i przedsiębiorców. Wyniki konsultacji będą upublicznione. Gminy, które zdecydują się na działania odnawiające, powołają komitety rewitalizacji. Będzie to forum dialogu między organami gminy i uczestnikami przedsięwzięć rewitalizacyjnych, np. mieszkańcami, przedsiębiorcami czy instytucjami, mające kompetencje opiniodawcze i doradcze.

Ustawa wprowadza gminne programy rewitalizacji. Będą one przyjmowane przez rady gmin w formie uchwały i powinny zawierać m.in. szczegółową diagnozę obszaru rewitalizacji, cele rewitalizacji, opis przedsięwzięć rewitalizacyjnych, określenie ram finansowych i wskazanie źródeł finansowania. Na obszarach rewitalizowanych będzie można utworzyć specjalne strefy rewitalizacji, ukierunkowane szczególnie na rozwój społecznego budownictwa czynszowego. Strefy będą mogły korzystać ze szczególnych udogodnień i instrumentów prawnych, takich jak np. ułatwienia administracyjne, dotacje remontowe i generalne zwolnienie z obowiązku stosowania trybów przetargowych, jeśli wartość zamówienia nie przekracza tzw. progów unijnych. Na terenie strefy gmina będzie miała pierwszeństwo w zakupie nieruchomości. Ustawa przewiduje również specjalną formę miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego – miejscowy plan rewitalizacji, który będzie można przyjąć tylko dla obszarów najbardziej zdegradowanych.

W wyniku głosowań Izba poparła 6 zmian zaproponowanych przez komisje: Rodziny, Polityki Senioralnej i Społecznej, Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej oraz Gospodarki Narodowej, a także senatorów Andrzeja Owczarka i Janusza Sepioła, odrzuciła zaś poprawki senatorów Mieczysława Augustyna i Witolda Sitarza. Za przyjęciem ustawy ze zmianami głosowało 53 senatorów, a 29 wstrzymało się od głosu. Przyjęte poprawki m.in.: doprecyzowują, że formami partycypacji społecznej są uczestniczenie w konsultacjach społecznych i w pracach komitetu rewitalizacji; wprowadzają zasadę, zgodnie z którą obowiązek przeprowadzania konsultacji społecznych dotyczących projektu uchwały w sprawie wyznaczenia obszarów zdegradowanych i rewitalizacji powstaje niezależnie od tego, kto jest inicjatorem podjęcia tej uchwały; określają termin utraty mocy uprawnień i zakazów określonych w uchwale rady gminy wyznaczającej obszar zdegradowany i obszar rewitalizacji w wypadku, gdy nie weszła w życie uchwała w sprawie ustanowienia na obszarze rewitalizacji specjalnej strefy rewitalizacji; uściślają, że zaspokojenie roszczeń majątkowych przez świadczenie pieniężne dotyczy wyłącznie nieruchomości objętych przedsięwzięciami rewitalizacyjnymi służącymi osiągnięciu celu publicznego, a nie wszystkich nieruchomości położonych w specjalnej strefie rewitalizacji; stanowią, że miejscowy plan rewitalizacji jest szczególnym rodzajem miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego.

Teraz poprawki zostaną rozpatrzone przez Sejm.

Ustawa o zmianie ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz niektórych innych ustaw – przyjęta z poprawkami

Nowelizacja, uchwalona przez Sejm na 97. posiedzeniu, 23 lipca 2014 r., na podstawie projektu rządowego, umożliwirozpoczęcie w 2015 r. realizacji rządowego 10-letniego programu finansowania społecznego budownictwa czynszowego. Będzie on finansowany dzięki preferencyjnym kredytom udzielanym przez Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) towarzystwom budownictwa społecznego, spółdzielniom mieszkaniowym i spółkom gminnym. Źródłem finansowania ma być fundusz dopłat. Finansowanie zwrotne będzie udzielane do wysokości 75% kosztów przedsięwzięcia inwestycyjno-budowlanego. Lokali wybudowanych przy wykorzystaniu finansowania zwrotnego nie będzie można wyodrębniać na własność.

Ustawa wprowadza również zmiany w przepisach określających zasady funkcjonowania towarzystw budownictwa społecznego. Przewiduje m.in. obniżenie obecnego limitu maksymalnej wysokości partycypacji lokatora w wypadku mieszkań budowanych w ramach nowego programu; weryfikację dochodów najemcy w wypadku nowych mieszkań społecznych i zwiększenie jej częstotliwości; odejście od obecnej dowolności stosowania przez właściciela sankcji w postaci podwyższenia czynszu; określenie maksymalnej wysokości czynszu za najem mieszkań wybudowanych w ramach nowego programu.

Nowela określa na nowo sposób zwrotu partycypantowi kwoty partycypacji po zakończeniu najmu i opróżnieniu lokalu mieszkalnego wybudowanego przy wykorzystaniu kredytu udzielonego przez BGK na podstawie wniosków o kredyt złożonych do 30 września 2009 r. lub przy wykorzystaniu finansowania zwrotnego.

Komisje: Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, Budżetu i Finansów Publicznych oraz Gospodarki Narodowej wniosły o wprowadzenie do ustawy 5 poprawek, w większości legislacyjnych. Celem jednej ze zmian jest wyeliminowanie nierównego traktowania stron wszystkich umów partycypacyjnych, tak aby warunki najmu lokali w TBS w zakresie średniego miesięcznego dochodu osoby fizycznej wskazane w nowelizacji obejmowały również umowy najmu mieszkań, których partycypantem były gminy. W trakcie debaty senator Stanisław Jurcewicz zaproponował 4 poprawki (umożliwienie pokrycia kosztów BGK obsługi rządowego programu popierania budownictwa mieszkaniowego w wypadku jeśli przewyższają one kwotę dopłat określoną w ustawie; dostosowanie przepisów ustawy do zmian wynikających z nowej ustawy o Agencji Mienia Wojskowego i skorelowanie terminu wejścia w życie tych przepisów z przepisami ustawy o Agencji Mienia Wojskowego), a 1 – senator Janusz Sepioł (uzupełnienie zakresu delegacji ustawowej do wydania rozporządzenia o kryteria oceny wniosku o udzielenie finansowania zwrotnego, aby przedsięwzięcia były realizowane również z uwzględnieniem kryteriów wyboru przedsięwzięć preferujących procedurę otwartego konkursu przy sporządzaniu projektu architektonicznego). Za przyjęciem ustawy ze wszystkimi 10 zgłoszonymi poprawkami głosowało 50 senatorów, a 29 wstrzymało się od głosu.

Do zmian ustosunkują się teraz posłowie.

Poprawki do ustawy o zmianie ustawy o prawie autorskim i prawach pokrewnych oraz ustawy o grach hazardowych

Izba 51 głosami, przy 31 wstrzymujących się, wprowadziła 21 poprawek do noweli, uchwalonej przez Sejm na 96. posiedzeniu, 10 lipca 2014 r., na podstawie projektu rządowego. 20 spośród tych zmian zgłosiła Komisja Kultury i Środków Przekazu, a 1 – senator Barbara Borys-Damięcka (uściślenie kto może udostępniać utwory online w ramach dozwolonego użytku edukacyjnego i zamknięcie katalogu podmiotów, na rzecz których takie udostępnienie może nastąpić). Poparcia nie uzyskała propozycja senatorów Roberta Dowhana i Jana Rulewskiego, aby zmiana polegająca na wyeliminowaniu z przepisów dotyczących dozwolonego użytku w zakresie sporządzania i rozpowszechniania własnych opracowań dokumentacyjnych i pojedynczych egzemplarzy fragmentów opublikowanych utworów weszła w życie po upływie 3 miesięcy, a nie miesiąca od dnia ogłoszenia ustawy. Jedna z uchwalonych poprawek doprecyzowuje, że utwory zwielokrotnia się w celu uzupełnienia, zachowania lub ochrony zbiorów. Kolejna przesądza, że tłumacz na język polski utworu powstałego w języku obcym będzie miał prawo do wynagrodzenia z tytułu użyczenia egzemplarza utworu tylko wtedy, gdy utwór ten zostanie opublikowany w języku polskim. Inna wskazuje jednoznacznie, że prawo do wynagrodzenia z tytułu użyczenia egzemplarza utworu nie będzie przysługiwało za użyczenie utworu w celu korzystania z niego wyłącznie w bibliotece. Zgodnie z kolejna przyjęta poprawką dozwolony użytek utworu w zakresie cytatu będzie możliwy również w wypadku analizy krytycznej niebędącej analizą naukową i analizy naukowej niebędącej analizą krytyczną. Pozostałe zmiany m.in. eliminują wątpliwości terminologiczne; precyzują, że limit środków na dofinansowanie wypłaty na wynagrodzenie będzie ustalany w odniesieniu do wartości zakupu materiałów bibliotecznych przez biblioteki publiczne; wskazują jednoznacznie, na jakich stronach i w jakim publikatorze ogłaszana będzie informacja o możliwości składania oświadczeń o woli otrzymywania wynagrodzenia za użyczenie; uzupełniają zakres spraw przekazanych do uregulowania w rozporządzeniu o obowiązek określenia sposobu dokumentowania informacji o wynikach starannych poszukiwań oraz uściślają katalog podmiotów, które będą współuczestniczyły w wydaniu rozporządzenia.

Teraz nowela ponownie trafi do Sejmu.

Celem ustawy jest pełne wdrożenie do polskiego prawa szeregu regulacji europejskiego prawa autorskiego i praw pokrewnych, których termin wdrożenia już upłynął. Zmiany mają zapewnić możliwie jak najszerszy dostęp do utworów i przedmiotów praw pokrewnych, przede wszystkim w ramach tzw. dozwolonego użytku publicznego. Nowela przewiduje możliwość korzystania z utworu lub przedmiotu prawa pokrewnego bez uzyskiwania zgody w wypadku ważnego interesu publicznego. Chronione treści będą mogły wykorzystywać biblioteki, muzea, instytucje oświatowe, archiwa, uczelnie w celach edukacyjnych, naukowych i informacyjnych. Ponadto każdy będzie mógł w celach informacyjnych korzystać z przemówień publicznych, mów, rozpraw, wykładów i kazań. Określone zostały także zasady korzystania z tzw. utworów osieroconych w ramach dozwolonego użytku. Chodzi o utwory, do których prawdopodobnie nie wygasły autorskie prawa majątkowe i jednocześnie nie ma możliwości dotarcia do właścicieli tych praw w celu uzyskania ich zgody na legalną eksploatację. Korzystać z nich będą mogły instytucje kultury, szkoły, instytucje oświatowe, uczelnie, archiwa, instytuty badawcze i naukowe PAN oraz nadawcy publiczni. Uregulowana została kwestia korzystania z utworów niedostępnych w obrocie handlowym. Utworzony zostanie jawny i powszechnie dostępny wykaz takich utworów, prowadzony w systemie teleinformatycznym przez ministra kultury.

Ustawa znosi też opłaty na Fundusz Promocji Twórczości pobierane za sprzedaż egzemplarzy utworów, które nie korzystają z ochrony prawa autorskich. Sam fundusz zostanie 1 stycznia 2016 r. zastąpiony Funduszem Promocji Kultury. Nowela wprowadza również wynagrodzenie za użyczanie egzemplarzy utworów przez biblioteki publiczne (tzw. public lending right). Wynagrodzenia będą wypłacane ze środków Funduszu Promocji Kultury za pośrednictwem organizacji zbiorowego zarządzania. Ich beneficjentami będą m.in.: twórcy utworów w języku polskim, tłumacze na język polski, wydawcy. Wysokość wynagrodzeń będzie uzależniona od liczby wypożyczeń.

Ustawa o zmianie ustawy o opłatach abonamentowych – przyjęta bez poprawek

Izba jednomyślnie, 77 głosami, poparła własną inicjatywę, uchwaloną na 97. posiedzeniu Sejmu, 23 lipca 2014 r. Taki wniosek przedstawiła Komisja Kultury i Środków Przekazu. Nowelizacja przewiduje zniesienie obowiązku składania przez osoby, które ukończyły 75. rok życia, oświadczenia o spełnianiu warunków do korzystania ze zwolnienia od opłat abonamentowych. Prawo do zwolnienia będzie weryfikował tzw. operator wyznaczony dzięki dostępowi do rejestru PESEL. Będzie on też mógł wyrejestrować z bazy osób zobowiązanych do płacenia abonamentu osobę, która skończyła 75 lat. Ponadto w ustawie wydłużono z 14 do 30 dni termin na zgłoszenie nabycia prawa do zwolnienia z abonamentu pozostałym osobom zwolnionym z jego płacenia.

Teraz nowela trafi do podpisu prezydenta.

Ustawa o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska oraz niektórych innych ustaw – przyjęta bez poprawek

Senat, zgodnie z rekomendacją komisji: Środowiska oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej, przyjął nowelę bez poprawek, za czym opowiedziało się 51 senatorów, a 31 wstrzymało się od głosu. Ustawa, uchwalona przez Sejm z inicjatywy rządu na 97. posiedzeniu, 23 lipca 2014 r., wdraża przepisy dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (2012/18/UE) w sprawie kontroli zagrożeń poważnymi awariami związanymi z substancjami niebezpiecznymi (dyrektywa Seveso III). Termin transpozycji dyrektywy Seveso III (1 czerwca 2015 r.) jest zbieżny z terminem pełnego wejścia w życie systemu klasyfikacji i oznakowania chemikaliów. Nowelizacja uwzględnia ponadto regulacje Konwencji o dostępie do informacji, udziale społeczeństwa w podejmowaniu decyzji oraz dostępie do sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska.

Nowe przepisy dostosowują przede wszystkim obecny system klasyfikacji zakładów o dużym albo zwiększonym ryzyku wystąpienia poważnej awarii przemysłowej do nowego systemu klasyfikacji substancji chemicznych. Wprowadzono m.in. definicję zakładu stwarzającego zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej, a także upoważnienie do wydania rozporządzenia, określającego sposób ustalania bezpiecznej odległości przy lokalizacji zakładu stwarzającego zagrożenie wystąpienia poważnej awarii przemysłowej oraz rodzaje poważnych awarii przemysłowych, których skutki należy uwzględnić przy ustalaniu bezpiecznej odległości. Na prowadzących zakłady nałożono dodatkowe obowiązki w zakresie przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym, m.in.: wdrożenie programu zapobiegania poważnym awariom poprzez system zarządzania bezpieczeństwem, opracowanie raportu o bezpieczeństwie i wewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych. Nowela wprowadza ponadto obowiązek zapewnienia udziału społeczeństwa przy opracowywaniu i zmianach zewnętrznych planów operacyjno-ratowniczych, a także większego dostępu do informacji o zagrożeniach poważnymi awariami.

Nowela zostanie teraz skierowana do podpisu prezydenta.

Poprawki do ustawy o zużytym sprzęcie elektrycznym i elektronicznym – przyjęta z poprawkami

Komisje: Gospodarki Narodowej, Samorządu Terytorialnego i Administracji oraz Środowiska zaproponowały 20 poprawek do ustawy uchwalonej przez Sejm z inicjatywy rządu na 96. posiedzeniu, 10 lipca 2014 r. Za przyjęciem ustawy ze zmianami głosowało 51 senatorów, 31 wstrzymało się od głosu. Jedna z poprawek umożliwia Narodowemu Funduszowi Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej dofinansowywanie stacji demontażu samochodów. Kolejna pozwala dostosować rejestry prowadzone przez głównego inspektora ochrony środowiska do wymogów rejestru autoryzowanych przedstawicieli. Inne zobowiązują do przekazywania sprawozdań przez organizacje odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego do głównego inspektora ochrony środowiska do czasu utworzenia bazy danych o produktach i opakowaniach oraz o gospodarce odpadami. Do czasu utworzenia tej bazy organem właściwym w sprawach finansowych będzie główny inspektor ochrony środowiska. Pozostałe zmiany mają charakter językowy, redakcyjny, usuwają zbędne przepisy przejściowe. Teraz zostaną one rozpatrzone przez Sejm.

Nowa ustawa, która zastąpi obowiązującą ustawę z 2005 r., wdraża do polskiego ustawodawstwa dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady nr 2012/19/UE w sprawie zużytego sprzętu elektrycznego i elektronicznego. Chodzi m.in. o wprowadzenie tzw. poziomów zbierania elektrośmieci, ich odzysku, ponownego użycia i recyklingu. Nowe przepisy mają zwiększyć odzysk elektrośmieci i ograniczyć szarą strefę nielegalnego demontażu elektrosprzętu w celu sprzedaży jego elementów w punktach skupu złomu. Do końca 2015 r. przedsiębiorca wprowadzający sprzęt przeznaczony dla gospodarstw domowych będzie zobowiązany do osiągania dotychczasowego minimalnego poziomu zbierania zużytego sprzętu, pochodzącego z tych gospodarstw, w wysokości odpowiadającej co najmniej 35% masy wprowadzonego do obrotu sprzętu w poprzednim roku kalendarzowym. W kolejnych latach ten współczynnik ma rosnąć. Od 1 stycznia 2016 r. do końca 2020 r. wprowadzający będzie musiał zbierać nie mniej niż 40% masy sprzętu wprowadzonego do obrotu w 3 poprzednich latach, a w wypadku sprzętu oświetleniowego – nie mniej niż 50%. Od 1 stycznia 2021 r. współczynnik wyniesie 65% średniorocznej masy sprzętu wprowadzonego do obrotu lub 85% masy zużytego sprzętu wytworzonego na terytorium kraju.

Ustawa określa zasady obliczania, wnoszenia i zwalniania z opłaty produktowej. Wprowadzający sprzęt, który nie wykona obowiązku osiągnięcia minimalnego rocznego poziomu zbierania zużytego sprzętu, poziomów odzysku lub przygotowania do ponownego użycia i recyklingu zużytego sprzętu, będzie obowiązany do wniesienia opłaty produktowej, obliczanej oddzielnie dla każdej grupy sprzętu w wypadku nieosiągnięcia wymaganego poziomu zbierania, odzysku lub przygotowania do ponownego użycia i recyklingu. Jeżeli łączna wysokość opłaty produktowej za daną grupę sprzętu nie przekroczy 50 zł, wprowadzający sprzęt nie będzie wnosić opłaty. Jeśli wprowadzający sprzęt, autoryzowany przedstawiciel albo organizacja odzysku sprzętu elektrycznego i elektronicznego, pomimo ciążącego obowiązku, nie wniosą opłaty produktowej albo wniosą opłatę niższą od należnej, marszałek województwa określi, w drodze decyzji, wysokość zobowiązania z tytułu opłaty produktowej. W razie natomiast niewykonania tej decyzji marszałek województwa ustali, w drodze decyzji, dodatkową opłatę produktową w wysokości odpowiadającej 50% kwoty niewniesionej opłaty produktowej. Wpływy z tytułu opłat produktowych i dodatkowych opłat produktowych będą gromadzone na odrębnym rachunku bankowym marszałka województwa i przekazywane do Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej.

Ustawa przewiduje, że tylko 3 podmioty: zakłady przetwarzania, punkty selektywnego zbierania odpadów komunalnych w gminie oraz odbierający odpady komunalne od właścicieli nieruchomości będą mogły zbierać niekompletne elektroodpady i ich części. Takie rozwiązanie ma ograniczyć nielegalny demontaż zużytego sprzętu w celu sprzedaży pewnych jego elementów, np. do punktów skupu złomu i uzyskiwania z tego procederu korzyści finansowych. Nowe prawo umożliwia także sprawdzanie organizacji zajmujących się odzyskiwaniem sprzętu elektrycznego i elektronicznego oraz prowadzących zakłady przetwarzania, czy przestrzegają norm środowiskowych dotyczących gospodarowania zużytym elektrosprzętem.

W ustawie oprócz podmiotów, którym należy przekazać zużyty sprzęt, określono również zasady, na jakich odbywa się jego przekazanie, i obowiązki dystrybutorów, prowadzących punkt serwisowy i zbierających zużyty sprzęt. Sprzedawcy AGD prowadzący sklepy o powierzchni co najmniej 400 m² będą przyjmować bezpłatnie mały zużyty sprzęt elektryczny lub elektroniczny, którego żaden z zewnętrznych wymiarów nie przekracza 25 cm (np. suszarka). Oddający taki sprzęt nie będą musieli kupować w zamian nowego. Sprzedawcy detaliczni i hurtowi, którzy dostarczą klientowi nowy sprzęt, np. lodówkę, będą musieli od niego nieodpłatnie odebrać stary sprzęt.

Ustawa wejdzie w życie 1 stycznia 2016 r. z wyjątkiem przepisów dotyczących audytu zewnętrznego, które zaczną obowiązywać 1 stycznia 2017 r., oraz grup sprzętu określonych w załączniku do ustawy, mających wejść w życie 1 stycznia 2018 r.

Ustawa o ratyfikacji Umowy o Wyszehradzkim Instytucie Patentowym, sporządzonej w Bratysławie dnia 26 lutego 2015 r. – przyjęta bez poprawek

Senat głosami 78 senatrów, przy 2 przeciwnych, wyraził zgodę na ratyfikowanie przez prezydenta Umowy o Wyszehradzkim Instytucie Patentowym, o co wnosiły Komisja Spraw Zagranicznych i Komisja Gospodarki Narodowej. Na ratyfikację zgodził się też Sejm na 98. posiedzeniu, 5 sierpnia 2015 r.

Stronami umowy mają być 4 państwa należące do Grupy Wyszehradzkiej (Czechy, Polska, Słowacja i Węgry), ale będą mogły do niej przystąpić także inne państwa europejskie. Zgłaszający będą mogli przeprowadzać międzynarodowe poszukiwania i badania wstępne w swoim urzędzie krajowym, korzystając ze zniżek z tytułu wykorzystania wyników krajowego poszukiwania w stanie techniki. Dostęp do systemu współpracy patentowej (PCT) ma właśnie ułatwić Wyszehradzki Instytut Patentowy. Będzie mógł on również wykonywać inne zadania z zakresu współpracy patentowej, np. prowadzić poszukiwania i badania na zlecenie innych urzędów patentowych, które nie mają odpowiedniej kadry i narzędzi lub mają tak dużą liczbę zgłoszeń, że muszą korzystać z pomocy innych instytucji. Siedziba Wyszehradzkiego Instytutu Patentowego będzie znajdować się w Budapeszcie, a jego oddziały – w urzędach własności przemysłowej umawiających się państw.

Ustawa o zmianie ustawy o niektórych formach wspierania działalności innowacyjnej oraz ustawy o Krajowym Funduszu Kapitałowym – przyjęta bez poprawek

W wyniku głosowania (51 głosów za, 27 wstrzymujących się) Senat, zgodnie z rekomendacją Komisji Budżetu i Finansów Publicznych oraz Komisji Gospodarki Narodowej, przyjął ustawę w wersji uchwalonej przez Sejm podczas 98. posiedzenia, 5 sierpnia 2015 r., na podstawie przedłożenia rządu. Przewiduje ona kontynuację wsparcia mikro-, małych i średnich przedsiębiorców poprzez udzielanie kredytów na innowacje technologiczne wraz z premią technologiczną na inwestycje mające na celu wdrożenie nowej technologii, w wyniku której na rynek zostaną wprowadzone nowe lub znacząco ulepszone towary, procesy lub usługi, które do tej pory nie były wytwarzane w Polsce. Przyznanie premii technologicznej będzie w większym niż dotąd stopniu zależeć od poziomu innowacyjności przedsięwzięcia. Kredytu technologicznego nadal będą udzielać banki komercyjne. Będzie mógł on zostać częściowo spłacony przez Bank Gospodarstwa Krajowego w formie tzw. premii technologicznej ze środków Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego. Maksymalną wysokość premii zwiększono z 4 do 6 mln zł.

Aby przedsiębiorcy mogli skorzystać z ustawy, musi ją jeszcze podpisać prezydent.

Ustawa o zmianie ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego – przyjęta bez poprawek

Nowelizacja, uchwalona przez Sejm na 98. posiedzeniu, 5 sierpnia 2015 r., na podstawie projektu poselskiego, przedłuża na 2016 r. obowiązujące w 2015 r. zasady obliczania wysokości wpłat województw do budżetu państwa i podziału części regionalnej subwencji ogólnej dla województw. Wysokość progu dochodów, powyżej którego województwa będą musiały dokonywać wpłat do budżetu państwa na rzecz innych województw, pozostanie na poziomie 125% średnich dochodów podatkowych dla wszystkich województw sprzed 2 lat. Maksymalna wysokość wpłat wyniesie nie więcej niż 35% dochodów podatkowych województw sprzed 2 lat. Utrzymana zostanie zasada, że beneficjentami części regionalnej subwencji ogólnej nie będą województwa, które dokonują wpłat do budżetu państwa. W ciągu roku możliwe będzie obniżenie o 10% wpłat do budżetu państwa na rzecz innych województw, jeżeli wpływy płatnika z tytułu podatków dochodowych spadną o więcej niż 10% w stosunku do poprzedniego rocznego okresu. Wysokość dotacji z budżetu państwa na dofinansowanie m.in. budowy, remontów i utrzymania dróg wojewódzkich przewidziana na 2016 r. wyniesie 210 mln zł.

Senat, zgodnie z wnioskiem komisji: Budżetu i Finansów Publicznych oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej przyjął ustawę w wersji uchwalonej przez Sejm, co poparło 58 senatorów, 22 było przeciw, a 2 wstrzymało się od głosu.

Teraz ustawa zostanie skierowana do podpisu prezydenta.

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy – Prawo ochrony środowiska

Zgodnie z założeniami nowelizacji, uchwalonej z przedłożenia poselskiego na 98. posiedzeniu Sejmu, 5 sierpnia 2015 r., zmiany w ustawie z 27 kwietnia 2001 r. – Prawo ochrony środowiska mają przyczynić się do poprawy jakości powietrza i ochrony przed hałasem. Ustawa przewiduje m.in., że sejmik województwa na mocy uchwały będzie mógł wprowadzić ograniczenia lub zakazy dotyczące eksploatacji instalacji i urządzeń, w których następuje spalanie. Ma to umożliwić samorządom powszechny i skuteczny wpływ na ograniczenie negatywnego wpływu emisji zanieczyszczeń pochodzących ze starych, nieefektywnych urządzeń grzewczych. Powinno to zmniejszyć zanieczyszczenie i poprawić jakość powietrza.

Zgodnie z nowelizacją w uchwale sejmiku zostaną określone granice obszaru objętego ograniczeniami lub zakazami, rodzaje lub jakość paliw dopuszczonych lub zakazanych, parametry techniczne dopuszczonych do stosowania instalacji i urządzeń oraz obowiązki podmiotów, których dotyczy uchwała, i organów administracji. W uchwale będą mogły się też znaleźć m.in. wyłączenia z ograniczeń dla pojazdów należących do mieszkańców i pojazdów uprzywilejowanych.

W ustawie doprecyzowano również przepisy dotyczące wydawania pozwoleń na wprowadzanie gazów lub pyłów do powietrza dla nowo budowanych instalacji lub instalacji zmienianych w sposób istotny. Zmiany dotyczą przede wszystkim prowadzenia tzw. postępowania kompensacyjnego. Zgodnie z zasadami kompensacji uzyskanie pozwolenia na emisję do powietrza na obszarze, na którym przekroczone zostały standardy jakości powietrza, jest możliwe wyłącznie poprzez ograniczenie emisji z innych instalacji wymagających pozwolenia. Nie ma natomiast możliwości przeprowadzenia tego postępowania, gdy na danym obszarze brak innych instalacji wymagających takiego pozwolenia, a na złą jakość powietrza wpływa tzw. niska emisja, czyli zanieczyszczenia pochodzące z lokalnych kotłowni i domowych pieców. Nowelizacja umożliwi kompensację także poprzez ograniczenie emisji od osób fizycznych. Chodzi np. o sytuację, gdy firma podłącza prywatne domy do kolektora i w ten sposób zmniejsza emisję i ma możliwość lokalizacji swojej inwestycji. W zakresie ochrony przed hałasem nowelizacja zakłada m.in., że tereny będą obejmowane ochroną akustyczną z chwilą ich faktycznego zagospodarowania. Obecne uregulowania zobowiązują do ochrony przed hałasem już tereny z określonym typem zabudowy.

W wyniku głosowań Senat zaakceptował 5 poprawek do ustawy, zaproponowanych przez komisje: Środowiska oraz Samorządu Terytorialnego i Administracji Państwowej. Wcześniej odrzucił (33 głosy za, 48 – przeciw, 1 wstrzymujący się) wniosek ich mniejszości o odrzucenie nowelizacji. Wprowadzone zmiany w większości mają charakter redakcyjny. Izba zdecydowała też, że przy podejmowaniu uchwały sejmik województwa powinien uwzględniać potrzebę opracowywania i upowszechniania skutecznych rozwiązań technicznych, ograniczających emisję zanieczyszczeń do powietrza. Doprecyzowała także wypadki, w których wójt, burmistrz lub prezydent miasta uczestniczą w postępowaniu kompensacyjnym zamiast osób fizycznych niebędących przedsiębiorcami, eksploatujących instalacje spalania paliw w ramach zwykłego korzystania ze środowiska, zgadzających się na trwałą likwidację tych instalacji.

Do poprawek uchwalonych przez Senat odniesie się teraz Sejm.