Narzędzia:

18–20 marca 2015 r.

20.03.2015

Izba na 72. posiedzeniu rozpatrzyła 12 ustaw, do 5 wprowadziła poprawki. Zdecydowała także o wniesieniu do Sejmu 2 projektów ustaw, dokonała zmiany w składzie komisji senackiej. Senatorowie zapoznali się również z informacją rządu na temat „Narodowego Programu Antyterrorystycznego na lata 2015–2019”.

Przed wznowieniem obrad drugiego dnia Senat minutą ciszy uczcił tragicznie zmarłych w wyniku zamachu terrorystycznego w stolicy Tunezji Tunisie.

 

Ustawa o zmianie ustawy o komornikach sądowych i egzekucji – przyjęta z poprawką

Nowelizacja, uchwalona przez Sejm na 87. posiedzeniu, 20 lutego 2015 r., ma na celu osiągnięcie optymalnej szybkości i skuteczności postępowania egzekucyjnego. Zaproponowano ją w wyniku analizy funkcjonowania instytucji wyboru przez wierzyciela kancelarii komorniczej, która będzie dokonywała egzekucji. Jak poinformował senatorów sprawozdawca Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji senator Bohdan Paszkowski, analiza ta ujawniła, że im kancelarie mniejsze pod względem napływających spraw, tym większa efektywność prowadzenia egzekucji, im większa kancelaria, tym zaległości większe. Zdaniem autorów projektu, czyli posłów, zmniejszenie się skuteczności egzekucji jest związane z rozwarstwieniem wśród kancelarii komorniczych, w tym nadmiernym rozrośnięciem niektórych z nich. Ograniczyć negatywne zjawisko spadku efektywności egzekucji w miarę wzrostu wpływu spraw mogłoby stworzenie mechanizmów racjonalizujących wpływ spraw do poszczególnych komorników. Ich podstawowym zadaniem byłoby zapewnienie obywatelom skutecznej i sprawnej egzekucji sądowej przy zachowaniu prawa wierzyciela do wyboru komornika. Zdaniem autorów projektu będzie to korzystne dzięki nie tylko zmniejszeniu rozwarstwienia wpływu spraw do poszczególnych kancelarii, ale też przybliżeniu komornika do obywatela. Prawo wyboru komornika powinno być jednak również powiązane z efektywnością egzekucji danej kancelarii. Jak uznają inicjatorzy projektu, „prawo do przyjmowania spraw z wyboru spoza rewiru powinno być swoistą nagrodą dla komornika za efektywne i skuteczne działanie”.

Dotychczas wierzyciel miał prawo wyboru dowolnego komornika, który przeprowadzi egzekucję, nawet jeśli prowadzona była poza jego rewirem, z wyjątkiem m.in. spraw o egzekucję z nieruchomości. Wybrany przez wierzyciela komornik nie mógł odmówić wszczęcia egzekucji, wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia lub podjęcia innych czynności wchodzących w zakres jego ustawowych zadań, jeżeli byłyby prowadzone w obszarze właściwości sądu apelacyjnego obejmującego jego rewir. Wyjątek stanowił przepis nakazujący odmowę wszczęcia egzekucji, wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia lub podjęcia innych czynności wchodzących w zakres ustawowych zadań komornika, jeżeli w zakresie prowadzonych przez niego egzekucji zaległość przekraczała 6 miesięcy. Oblicza się ją, dzieląc liczbę spraw niezałatwionych w poprzednim półroczu przez średni miesięczny wpływ spraw w poprzednim półroczu, wyłączając sprawy o egzekucję świadczeń powtarzających się.

Nowelizacja przewiduje rozszerzenie określonego w przepisie katalogu okoliczności, w których komornik obligatoryjnie odmawia wszczęcia egzekucji, wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia lub podjęcia innych czynności wchodzących w zakres jego ustawowych zadań. Modyfikuje mechanizm związany z ograniczaniem spraw wpływających do komornika, wprowadzając dodatkowe kryterium procentowej skuteczności egzekucji prowadzonych przez komornika oraz liczby wszystkich wpływających do niego spraw w danym roku. Poszczególne kryteria przyjmowane będą niezależnie od pozostałych. Dnie z nowelizacją komornik będzie zobowiązany do odmowy wszczęcia egzekucji, wykonania postanowienia o udzieleniu zabezpieczenia lub podjęcia innych czynności wchodzących w zakres jego ustawowych zadań, gdy: w zakresie prowadzonych przez niego egzekucji zaległość przekracza 6 miesięcy, jeżeli w danym roku nie wpłynęło do niego więcej niż 5000 spraw; jeżeli w danym roku nie wpłynęło do niego więcej niż 5000 spraw i skuteczność egzekucji nie przekroczyła 35%; wpływ wszystkich spraw w danym roku to więcej niż 10 000. Nowela określa też sposób obliczania zaległości i skuteczności, a także przewiduje, że w stosunku do komornika, który rozpoczął działalność, zaległość i skuteczność oblicza się po upływie roku następującego po roku złożenia przez niego ślubowania.

W wyniku głosowania Senat jednomyślnie, 79 głosami, poparł wprowadzenie do ustawy poprawki Komisji Praw Człowieka, Praworządności i Petycji, wprowadzającej datę dzienną (1 stycznia 2016 r.) wejścia w życie 1 z przepisów nowelizacji. Zmiana ta ma zapobiec ewentualnemu przesunięciu o rok możliwości jego stosowania.

Poprawkę rozpatrzą teraz posłowie.

 

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy – Prawo o postępowaniu przed sądami administracyjnymi

Sejm uchwalił tę nowelizację na podstawie projektów prezydenckiego i senackiego podczas 87. posiedzenia, 20 lutego 2015 r. Stanowi ona reformę systemu sądowej kontroli administracji publicznej, przeprowadzoną po analizie 10 lat funkcjonowania sądownictwa administracyjnego w Polsce. Jej cele to usprawnienie, uproszczenie i przyspieszenie postępowania przed sądem administracyjnym zarówno pierwszej, jak i drugiej instancji. Mają temu służyć: zwiększenie zakresu orzekania co do istoty sprawy przez Naczelny Sąd Administracyjny, wyposażenie wojewódzkich sądów administracyjnych w uprawnienia merytorycznego orzekania w wypadku kontroli decyzji i postanowień administracyjnych, wprowadzenie uprawnień samokontrolnych sądu pierwszej instancji umożliwiających uwzględnianie skarg kasacyjnych, rozszerzenie uprawnień orzeczniczych referendarzy sądowych, wprowadzenie możliwości zawiadamiania stron o wniesieniu skargi i możliwości złożenia wniosku o przystąpienie do postępowania sądowoadministracyjnego przez obwieszczenie w wypadku skarg na akty podejmowane w postępowaniach z udziałem znacznej liczby stron, prowadzonych na podstawie ustaw specjalnych, a także rozszerzenie zakresu spraw, które mogą być rozpoznawane w trybie uproszczonym.

Ustawa uwzględnia także orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego i Naczelnego Sądu Administracyjnego w sprawach związanych z postępowaniem sądowoadministracyjnym. Zmierza również do wyeliminowania rozbieżności w wykładni przepisów o tym postępowaniu. Ponadto zmienia zasady ustalania terminu na wniesienie skargi kasacyjnej do NSA i reguły wyznaczania pełnomocników z urzędu w postępowaniu przed sądami administracyjnymi. Stronie reprezentowanej przez takiego pełnomocnika na wniesienie skargi kasacyjnej ma przysługiwać 30-dniowy termin od dnia zawiadomienia go o wyznaczeniu do reprezentowania klienta. Strona, której odmówiono ustanowienia pełnomocnika z urzędu, będzie mogła wnieść skargę kasacyjną w ciągu 30 dni od poinformowania jej o tym fakcie. Jeżeli na postanowienie odmawiające jej tzw. prawa pomocy strona wniesie zażalenie, termin na wniesienie kasacji zacznie biec dopiero od doręczenia jej postanowienia o odrzuceniu zażalenia. Strona, której pełnomocnik z urzędu sporządził opinię o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej, mimo to będzie mogła ją wnieść w ciągu 30 dni od jej otrzymania. Sąd, zwracając się do odpowiedniego organu samorządu zawodowego o wyznaczenie adwokata, radcy prawnego, doradcy podatkowego lub rzecznika patentowego będzie doręczał temu organowi postanowienie o przyznaniu stronie tzw. prawa pomocy. Od tego momentu organy samorządu zawodowego będą miały 14 dni na wyznaczenie pełnomocnika i powiadomienie go o tym.

W wyniku głosowań Izba poparła wszystkie zmiany zaproponowane przez Komisję Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Komisję Ustawodawczą. Za przyjęciem nowelizacji z tymi 15 poprawkami opowiedziało się 77 senatorów, a 2 wstrzymało się od głosu.

Pierwsza poprawka umożliwia wniesienie skargi na bezczynność lub przewlekłe prowadzenie postępowania w dotychczas pominiętych kategoriach spraw. Druga koreluje terminy na przekazanie akt sprawy sądowi administracyjnemu oraz na wydanie decyzji autokorekcyjnej. Kolejna zastępuje obowiązek dołączania do pisma procesowego dowodu doręczenia drugiej stronie obowiązkiem składania oświadczenia o doręczeniu pisma. Następna eliminuje z treści przepisu zastrzeżenie wprowadzające w błąd. Dzięki innej zmianie powstanie możliwość przywrócenia terminu na dokonanie czynności. Senat wyeliminował też badanie przez sąd należytej staranności przy sporządzaniu opinii o braku podstaw do wniesienia skargi kasacyjnej. Skreślił przepis dający prawo wniesienia zażalenia na odrzucenie wniosku o uzupełnienie wyroku albo odmowę jego uwzględnienia.Zlikwidowałmożliwość miarkowania wynagrodzenia profesjonalnego pełnomocnika. Wprowadził prawidłowe określenie kwalifikacji prawnej zachowania polegającego na złożeniu fałszywego oświadczenia. Kolejna zmiana nakazuje informować właściwy samorząd zawodowy o ustanowieniu pełnomocnika po wydaniu orzeczenia, od którego przysługuje skarga kasacyjna. Inna uwzględnia okoliczność, że sprzeciwy i zażalenia są wnoszone przez stronę postępowania. Pozostałe zmiany to poprawki redakcyjne, językowe i zapewniające spójność terminologiczną przepisów.

Nowelizacja ponownie trafi teraz do Sejmu.

 

Ustawa o zmianie ustawy o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury oraz niektórych innych ustaw – przyjęta z poprawkami

Nowelizacja, uchwalona z inicjatywy Senatu na 87. posiedzeniu Sejmu, 20 lutego 2015 r., wprowadza nowe rozwiązania, przede wszystkim w zakresie organizacji krajowej szkoły, prowadzenia przez nią szkoleń, a także zasad odbywania aplikacji sędziowskiej i prokuratorskiej. Zmiany są związane z doświadczeniami zebranymi w okresie obowiązywania ustawy z 23 stycznia 2009 r. o Krajowej Szkole Sądownictwa i Prokuratury, w szczególności odpowiadają na postulaty formułowane przez Krajową Radę Sądownictwa, Krajową Radę Prokuratury oraz licznych przedstawicieli środowisk sędziowskich i prokuratorskich odnośnie do likwidacji aplikacji ogólnej, a także potrzeby szerszego uregulowania spraw kształcenia ustawicznego sędziów i prokuratorów.

Ustawa, uwzględniając rozdzielenie funkcji ministra sprawiedliwości i prokuratora generalnego, przyznaje temu drugiemu organowi szereg kompetencji odzwierciedlających jego rolę jako naczelnego organu prokuratury, czyli wprowadza pewną symetrię.

Nowelizacja przewiduje, że aplikacja sędziowska i prokuratorska ma trwać 36 miesięcy (dotychczas 60 miesięcy dla sędziów, 42 miesiące dla prokuratorów). Ponadto ustawa likwiduje tzw. aplikację ogólną dla kandydatów na prokuratorów i tzw. staż referendarski dla przyszłych sędziów. Zmienia je na aplikacje specjalistyczne dla kandydatów do obu zawodów, czas ich trwania zostanie wydłużony z 30 do 36 miesięcy, ale w efekcie cykl szkolenia będzie krótszy.

Nowe przepisy zakładają również większy nacisk na praktyczne szkolenie aplikantów. Zostaną zatrudnieni w sądach i prokuraturach okręgowych, a zamiast dotychczasowych stypendiów będą otrzymywać wynagrodzenie. Powstaną również nowe stanowiska starszych asystentów sędziego i prokuratora – kolejne szczeble kariery w tych zawodach. Starszym asystentem zostanie asystent co najmniej z 10-letnim stażem pracy lub osoba, która zda egzamin sędziowski lub prokuratorski.

Ponadto nowelizacja ma zapewnić ministrowi sprawiedliwości większą kontrolę nad działalnością Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury, m.in. przyznaje mu prawo wyrażania sprzeciwu wobec kandydatów na wykładowców szkoły niebędących prokuratorami lub prokuratorami w stanie spoczynku. Znosi też kadencyjność dyrektora Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury – do tej pory był on powoływany na 5 lat.

Komisja Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Komisja Ustawodawcza postulowały wprowadzenie 20 poprawek do nowelizacji. W trakcie debaty senator Piotr Zientarski zaproponował 3 zmiany, poparte przez Senat. W wyniku głosowań Izba uchwaliła 20 spośród 23 łącznie zgłoszonych poprawek. W pierwszej dostosowano ustawowe sformułowanie w zakresie zadań Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury do rzeczywistych potrzeb szkoleniowych związanych z szeroko rozumianą sferą ochrony prawnej. W drugiej przywrócono zachowanie dotychczasowego rozwiązania, zgodnie z którym stanowisko dyrektora krajowej szkoły jest stanowiskiem kadencyjnym (kadencja trwa 5 lat). W trzeciej usunięto niespójność między katalogiem przesłanek, które musi spełnić osoba przystępująca do konkursu na aplikację sędziowską lub aplikację prokuratorską, a katalogiem przesłanek warunkujących uzyskanie statusu aplikanta. Kolejna zmiana modyfikuje przesłankę związaną z niekaralnością, od której zależy uzyskanie statusu aplikanta. Dzięki kolejnej poprawce Senat usunął błąd logiczny w dodawanych przepisach i wprowadził możliwość zatrudnienia na stanowisku starszego asystenta prokuratora oraz starszego asystenta sędziego zarówno osoby, która złożyła egzamin sędziowski, jak i tej legitymujące się zdanym egzaminem prokuratorskim. W następnej doprecyzował warunki ubiegania się o stanowisko sędziowskie w wypadku ukończenia aplikacji sędziowskiej obejmującej staż na stanowisku referendarza sądowego. Inna grupa poprawek uwzględnia fakt ogłoszenia ministra sprawiedliwości naboru na aplikację ogólną, która rozpocznie się 1 lutego 2016 r., a także przesądza, że wobec aplikantów VII rocznika aplikacji ogólnej oraz VI i VII rocznika aplikacji specjalistycznych stosowane będą przepisy dotychczasowe. Senat wprowadził także nowe kryteria w zakresie składania egzaminów sędziowskiego i prokuratorskiego oraz nowe zasady powoływania zespołów i komisji egzaminacyjnych już w 2016 r. Dodał też regulacje przejściowe dotyczące osób odbywających aplikację sędziowską lub aplikację prokuratorską w dotychczasowym systemie, wobec których podjęto decyzję o zawieszeniu w prawach i obowiązkach aplikanta. W następnej poprawce przesądzono kwestię wymagań, które stosuje się w razie ubiegania się przez absolwenta Krajowej Szkoły Sądownictwa i Prokuratury o wolne stanowisko sędziego sądu rejonowego. Uściślono również, że przepis przejściowy nie wydłuża terminu przewidzianego na złożenie wniosku o umieszczenie na liście klasyfikacyjnej aplikantów. Uzupełniono regulacje przejściowe o postanowienia odnoszące się do osób, które na podstawie przepisów dotychczasowych skorzystają z prawa do wniesienia odwołania oraz skargi do sądu administracyjnego i uzyskają w tym trybie korzystne dla siebie rozstrzygnięcie. Poprawka ta uwzględnia oczekiwania wszystkich potencjalnych skarżących. Senat dostosował także vacatio legis do zakresu i wagi zmian wprowadzanych rozpatrywaną ustawą. Wprowadził też zmiany doprecyzowujące.

Za nowelizacją w takim kształcie opowiedziało się 53 senatorów, a 25 wstrzymało się od głosu.

Do poprawek uchwalonych przez Izbę ustosunkują się teraz posłowie.

 

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz ustawy – Prawo zamówień publicznych

Celem nowelizacji, uchwalonej przez Sejm podczas 87. posiedzenia, 20 lutego 2015 r., na podstawie projektu rządu, jest ograniczenie nadużyć związanych z odliczaniem VAT, w szczególności wyłudzeń i unikania opodatkowania. Zakłada zmiany w zakresie tzw. mechanizmu odwrotnego obciążenia, przewidującego odstępstwa od zasady, zgodnie z którą do zapłaty podatku zobowiązany jest podatnik dokonujący dostawy towarów lub świadczenia usług. Doprecyzowuje m.in. regulacje dotyczące tzw. ulgi na złe długi poprzez zmniejszenie asymetrii w jej stosowaniu przez wierzyciela i dłużnika. Mechanizm ten dotyczy płatności, które nie zostały uregulowane w ciągu 150 dni od upływu terminu określonego w umowie lub na fakturze. Z ulgi nie można skorzystać, jeżeli dłużnik jest w trakcie postępowania upadłościowego lub likwidacji. Zgodnie z nowelizacją dłużnik nie będzie musiał dokonywać korekty odliczonego wcześniej podatku naliczonego, jeżeli ostatniego dnia miesiąca, w którym upływa 150. dzień od terminu płatności np. faktury, znajdzie się w trakcie postępowania upadłościowego lub likwidacji. Odliczony przez dłużnika VAT będzie podlegał zgłoszeniu do masy upadłości, co zwiększy szanse wierzyciela na odzyskanie zaległych kwot.

Nowelizacja poszerza katalog towarów objętych mechanizmem odwróconego obciążenia m.in. o: złoto w postaci surowca lub półproduktów, złoto inwestycyjne, kolejne wyroby ze stali, telefony komórkowe, komputery przenośne, konsole do gier. Ogranicza mechanizm odwróconego obciążenia do podatników VAT czynnych, wyłącza spod tego mechanizmu dostawy towarów realizowane na rzecz podatników korzystających ze zwolnień z podatku na podstawie odpowiednich artykułów. Z mechanizmem odwróconego obciążenia wiążą się także zmiany w ustawie – Prawo zamówień publicznych. Nowelizacja wprowadza ogólną normę: jeżeli złożono ofertę, której wybór prowadziłby do powstania u zamawiającego obowiązku podatkowego w podatku VAT, zamawiający w celu oceny takiej oferty dolicza do przedstawionej w niej ceny podatek VAT, który miałby obowiązek rozliczyć, oraz doprecyzowuje inne przepisy prawa zamówień publicznych.

Ustawa przewiduje zmiany w zakresie instytucji odpowiedzialności podatkowej nabywcy za zobowiązania podatkowe w VAT sprzedawcy (tzw. odpowiedzialność solidarna). Przewiduje rozszerzenie stosowania jej na nowe towary, w tym srebro, platynę w postaci surowca i półproduktów, złoto w postaci surowca lub półproduktów. Zakłada korektę przepisów dotyczących kaucji gwarancyjnej, stanowiącej jedną z przesłanek wyłączających odpowiedzialność podatkową nabywcy za zobowiązania sprzedawcy.

Ustawa dostosowuje też polskie przepisy do wyroku Trybunału Sprawiedliwości UE, zawierającego wskazanie metod służących odliczeniu VAT w odniesieniu do towarów i usług wykorzystywanych dla celów mieszanych, a więc podlegających i niepodlegających systemowi VAT. Nakłada także na sprzedawców obowiązek składania w urzędzie skarbowym informacji podsumowujących dokonane transakcje, zawierających m.in. dane o łącznej wartości dostaw lub usług. Wybrana przez podatnika metoda odliczenia będzie musiała odpowiadać specyfice danej działalności gospodarczej.

Ponadto, również w związku z wyrokiem Trybunału Sprawiedliwości UE, nowelizacja zwiększa stawkę VAT na towary wykorzystywane do ochrony przeciwpożarowej z 8 do 23%, co ma obowiązywać od 2016 r. Pozostałe przepisy wejdą w życie 1 lipca 2015 r.

Komisja Budżetu i Finansów Publicznych oraz Komisja Gospodarki Narodowej postulowały wprowadzenie 10 poprawek, ich mniejszość – 1 (odrzucona), 6 poprawek zaproponował senator Kazimierz Kleina (przyjęte). Izba poparła 10 spośród 17 łącznie zgłoszonych poprawek. Jedna z nich zakłada, że sprzedawca nie będzie obowiązany do rozliczenia podatku w transakcji obejmującej odwrotne obciążenie takich towarów jak telefony komórkowe i komputery przenośne także w sytuacji, gdy nieprawidłowe zastosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia było wynikiem nieuczciwych działań nabywcy. Kolejna wykreśla regulacje ustawowe dla jednostki samorządu terytorialnego wskazujące na „urzędowy” sposób określenia proporcji pomiędzy działalnością objętą systemem VAT a działalnością nieopodatkowaną. Jednocześnie wskazuje wprost w przepisie materialnym ustawy, że sposób określenia proporcji dla niektórych podatników, uregulowany rozporządzeniem właściwego ministra, ma charakter fakultatywny, oraz zakłada, iż korekta podatku odliczonego w wypadku tych podatników może nastąpić według danych z roku podatkowego poprzedzającego poprzedni rok podatkowy. Inna poprawka obejmuje solidarną odpowiedzialnością podatkową dostawy cyfrowych aparatów fotograficznych i materiałów eksploatacyjnych do drukarek. W kolejnej poprawce poszerzono katalog towarów objętych mechanizmem odwrotnego obciążenia o półprodukty z metali nieżelaznych o nieobrobione plastycznie: aluminium, ołów, cynk, cynę i nikiel. Izba dodała też przepis przejściowy jednoznacznie przesądzający, że na limit dostaw warunkujących objęcie mechanizmem odwrotnego obciążenia towarów takich jak telefony komórkowe i komputery przenośne składają się jedynie dostawy dokonane od dnia wejścia w życie ustawy. Pozostałe poprawki miały charakter ujednolicający, redakcyjny i porządkujący przepisy.

Teraz rozpatrzą je posłowie.

 

Ustawa o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz niektórych innych ustaw – przyjęta bez poprawek

Senat poparł bez poprawek nowelizację, którą Sejm uchwalił na swoim 88. posiedzeniu, 5 marca 2015 r., z przedłożenia prezydenta. Ustawa ma usprawnić kierowanie obroną państwa w czasie wojny. Doprecyzowuje uprawnienia organów odpowiedzialnych za nią oraz termin i ramy obowiązywania czasu wojny. O wprowadzeniu czasu wojny w razie konieczności obrony państwa oraz o jego zakończeniu ma decydować prezydent na wniosek Rady Ministrów. W takim trybie będzie on też wydawać postanowienia dotyczące terminu zakończenia czasu wojny. Decyzje prezydenta mają być niezwłocznie ogłaszane w Dzienniku Ustaw.

Kolejną zmianą jest uściślenie kompetencji Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych RP. Ma on podlegać bezpośrednio prezydentowi, a w jego kompetencjach znajdą się wyłącznie kwestie związane z obroną państwa. Ustawa określa też sposób przygotowania kandydata na stanowisko Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych: powinien m.in. uczestniczyć w ćwiczeniach obronnych i grach strategicznych oraz brać udział w procesie planowania operacyjnego użycia Sił Zbrojnych RP i przygotowania wojennego systemu dowodzenia. W nowelizacji zapisano także poszerzenie kompetencji szefa Sztabu Generalnego Wojska Polskiego na czas wojny o wsparcie prezydenta w kierowaniu obroną państwa. Szef Sztabu Generalnego WP ma być organem pomocniczym głowy państwa w tym zakresie.

Doprecyzowanie pojęcia czasu wojny w ustawie umożliwi dokładne wyznaczenie przedziału czasowego, w ramach którego zostaną wprowadzone w życie ważne dla bezpieczeństwa państwa przepisy czasu wojny, zawarte w obecnym stanie prawnym blisko w 40 ustawach i 70 rozporządzeniach.

Senat, głosami 54 senatorów, przy 25 – przeciw, poparł wniosek Komisji Obrony Narodowej o przyjęcie nowelizacji bez poprawek. W trakcie debaty senator Wojciech Skurkiewicz zgłosił wniosek o dodanie do ustawy zdania „Jeżeli Rada Ministrów nie może zebrać się na posiedzenie, jej konstytucyjne kompetencje wykonuje prezes Rady Ministrów”.

Nowelizacja zostanie teraz skierowana do podpisu prezydenta.

 

Ustawa o zmianie ustawy o emeryturach i rentach z Funduszu Ubezpieczeń Społecznych – przyjęta bez poprawek

Senat jednomyślnie, 80 głosami, przyjął bez poprawek nowelizację, uchwaloną przez Sejm na 88. posiedzeniu, 5 marca 2015 r., na podstawie projektu poselskiego. Wniosek w tej sprawie przedstawiła Komisja Rodziny, Polityki Społecznej i Senioralnej. Ustawa doprecyzowuje zasady wyliczania kapitału początkowego i wysokości świadczenia emerytalnego. Zmienia sposób ustalania wymiaru świadczeń dla różnych grup emerytów, dla których są one wyliczane zgodnie z przepisami obowiązującymi przed 1 stycznia 1999 r. (w tzw. starym systemie, określanym jako system zdefiniowanego świadczenia) oraz na podstawie przepisów obowiązujących zgodnie z reformą ubezpieczeń społecznych obowiązującą od 1 stycznia 1999 r. (tzw. nowysystem, określany jako system zdefiniowanej składki). Nowela zawiera propozycję zwiększania o 25% podstawy obliczenia emerytury według tzw. nowych zasad dla osób urodzonych po 1948 r., posiadających co najmniej 25-letni okres składkowy, które przed przejściem na emeryturę po osiągnięciu pełnego wieku emerytalnego nie korzystały z innych świadczeń emerytalno-rentowych.

W wyniku reformy systemu ubezpieczeń społecznych wprowadzono oddzielne składki na ubezpieczenie emerytalne i rentowe, ponieważ wyodrębniono fundusz emerytalny i rentowy. Oznacza to, że dla osób urodzonych po 1948 r. wysokość emerytury jest pochodną wyłącznie składek emerytalnych i nie ma możliwości obliczenia emerytury od sumy kwot składek emerytalnych i rentowych nawet wówczas, gdy osoba, która przeszła na emeryturę, nigdy wcześniej nie pobierała świadczenia z funduszu rentowego. W tzw. starym systemie emerytalnym, dotyczącym osób urodzonych przed 1949 r., wydzielenie składki emerytalnej i rentowej nie ma negatywnego znaczenia, bo do obliczenia podstawy wymiaru emerytury przyjmuje się przychód z pracy, który stanowił podstawę wymiaru składek zarówno na ubezpieczenia emerytalne, jak i rentowe, a nie wyłącznie kwotę składek na jeden z rodzajów ubezpieczenia. Ponadto wynagrodzenie za czas choroby i zasiłki z ubezpieczenia społecznego (chorobowe, opiekuńcze), mimo że nie podlegają składce emerytalnej, są uwzględniane w podstawie wymiaru emerytury, a okres ich pobierania jest okresem nieskładkowym, uwzględnianym w wysokości emerytury po 0,7% podstawy wymiaru za każdy rok.

Inaczej jest w tzw. nowym systemie emerytalnym, gdzie podstawę obliczenia emerytury stanowi wyłącznie składka na ubezpieczenie emerytalne z uwzględnieniem kapitału początkowego dla osób, które pracowały przed 1999 r. Odmiennie niż w tzw. starym systemie do podstawy obliczenia emerytury nie wlicza się wynagrodzenia wypłaconego za czas choroby ani zasiłków z ubezpieczenia społecznego (chorobowych, opiekuńczych), bo od takich wypłat nie są opłacane składki. Osoba urodzona po 1948 r. zmuszona do korzystania ze zwolnienia lekarskiego z powodu choroby ma zatem trwale obniżoną wysokość emerytury. Absencja w pracy związana z podjęciem leczenia i rehabilitacji w celu zachowania zdolności do pracy i uniknięcia przejścia na rentę zawsze negatywnie rzutuje na wysokość emerytury osoby urodzonej po 1948 r.

Dlatego dla zachowania symetrii rozwiązań zaproponowano, aby osoby urodzone po 1948 r., które przed przejściem na emeryturę po osiągnięciu pełnego wieku emerytalnego nie korzystały z renty z tytułu niezdolności do pracy, miały zwiększaną podstawę obliczenia emerytury o 25% kwoty stanowiącej sumę zwaloryzowanego kapitału początkowego i zwaloryzowanych składek emerytalnych, zapisanych na koncie ubezpieczonego. Dodatkowym warunkiem byłoby udowodnienie co najmniej 25-letniego okresu składkowego oraz niepobieranie przed przejściem na emeryturę z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego żadnej wcześniejszej emerytury, emerytury pomostowej i świadczenia kompensacyjnego. W opinii projektodawców nowa regulacja zachęca do dłuższej aktywności zawodowej w celu osiągnięcia co najmniej 25-letniego okresu składkowego, a zniechęca do starań o prawo do świadczeń emerytalno-rentowych przed osiągnięciem wieku emerytalnego. Będzie też istotnym bodźcem do unikania pracy w tzw. szarej strefie, co w dłuższej perspektywie przyczyni się do zwiększenia wpływów do Funduszu Ubezpieczeń Społecznych. Jest zatem korzystna zarówno dla ubezpieczonych, jak i dla Funduszu Ubezpieczeń Społecznych.

Dzięki nowym przepisom możliwe będzie przy wyliczeniu wysokości emerytury zastosowanie tablic dalszego trwania życia obowiązujących w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny. Prezes Głównego Urzędu Statystycznego ogłasza corocznie do 31 marca tablice trwania życia. Analiza komunikatów z 2011, 2012 i 2013 r. wskazuje, że wskaźnik średniego dalszego trwania życia stopniowo rośnie, co ogranicza pozytywny wpływ wydłużenia aktywności zawodowej na wysokość przyszłej emerytury. Z tej przyczyny nie jest w pełni realizowany cel ustawy w postaci zachęty do wydłużenia aktywności zawodowej. Dlatego właśnie umożliwiono zastosowanie tablic dalszego trwania życia obowiązujących w dniu, w którym ubezpieczony osiągnął wiek emerytalny, jeżeli będzie to dla niego bardziej korzystne.

Ustawa przewiduje stosowanie przepisu, który umożliwia obliczenie emerytury z tytułu osiągnięcia wieku emerytalnego z zastosowaniem tzw. nowych zasad wymiaru także osobom urodzonym przed 1949 r., które pobierały wcześniejszą emeryturę. Ponadto umożliwia zaliczenie przy ustalaniu kapitału początkowego pełnego okresu nauki w szkole wyższej ubezpieczonym, obecnie objętych ograniczeniem, zgodnie z którym kapitał uwzględnia się w wymiarze nieprzekraczającym 1/3 udowodnionych okresów składkowych. Nowa ustawa umożliwia także zaliczenie przy ustalaniu kapitału początkowego okresu urlopu wychowawczego i urlopu bezpłatnego, udzielonego na podstawie przepisów w sprawie bezpłatnych urlopów dla matek pracujących opiekujących się małymi dziećmi, innych udzielonych w tym celu urlopów bezpłatnych oraz okresów niewykonywania pracy z powodu opieki nad dzieckiem jako okresu składkowego. Zgodnie z obecnymi przepisami od 1 stycznia 1999 r. okres opieki nad dziećmi jest okresem składkowym, a do 1 stycznia 1999 r. – nieskładkowym. Zdaniem autorów zmian matki, które będą mieć emeryturę przeliczaną w formule kapitałowej, tracą na wymiarze – i tak niskiego – świadczenia. Nowelizacja wprowadza przepisy, które zapewnią równe potraktowanie sytuacji kobiet po 1 stycznia 1999 r. i przed tą datą, jeśli chodzi o wkład w nowy wymiar emerytury kapitałowej.

Ponadto nowelizacja przewiduje ponowne przeliczenie emerytury osób, wobec których zastosowano ograniczenie wysokości podstawy emerytury do 250% przeciętnego wynagrodzenia. Przyjęto, że wysokość emerytury przysługującej w dniu wejścia w życie ustawy ustala się ponownie na wniosek osoby uprawnionej. Prawo do emerytury w nowej wysokości przysługuje od pierwszego dnia miesiąca, w którym zgłoszono wniosek o jej ponowne ustalenie, nie wcześniej jednak niż od daty wejścia w życie tej ustawy.

W sprawach, w których organ rentowy ustalił kapitał początkowy z uwzględnieniem przepisów obowiązujących przed wejściem w życie tej nowelizacji, ustala się go ponownie na wniosek osoby uprawnionej, a jeżeli nie wystąpi ona z takim wnioskiem – przy obliczaniu emerytury, jeżeli jest to korzystniejsze dla emeryta.

Nowelizacja trafi teraz do podpisu prezydenta.

 

Poprawki Senatu do ustawy o zmianie ustawy – Prawo o ruchu drogowym

Nowelizacja, uchwalona podczas 88. posiedzenia Sejmu, 5 marca 2015 r., z inicjatywy rządu, wdraża do polskiego prawa regulacje unijne, m.in. dyrektywę Komisji 2014/37/UE, dotyczące stosowania pasów bezpieczeństwa i fotelików dla dzieci w pojazdach. Z obowiązku używania pasów bezpieczeństwa zwalnia żołnierzy Żandarmerii Wojskowej w czasie wykonywania czynności służbowych, dzieci w wieku poniżej 3 lat przewożone autobusem i trzymane przez rodziców na kolanach oraz dzieci w wieku do 4 lat, także niekorzystające z oddzielnego miejsca do siedzenia. Ustawa zobowiązuje też kierującego pojazdem do informowania wszystkich pasażerów o obowiązku korzystania z pasów bezpieczeństwa lub innego urządzenia, które służy do zabezpieczenia dzieci w czasie jazdy.

Nowe przepisy zaostrzają też m.in. wymogi dotyczące parametrów technicznych dla fotelików samochodowych. Przewiduje, że obowiązek przewożenia dziecka w foteliku bezpieczeństwa będzie zależeć tylko od jego wzrostu. Dotychczas każde dziecko w wieku do 12 lat, nieprzekraczające 150 cm wzrostu, należało przewozić w foteliku. Nowelizacja znosi tę granicę wieku. Wprowadza bezwzględny zakaz przewożenia dziecka poniżej 3 lat bez pasów bezpieczeństwa i fotelika oraz zakazuje przewożenia dziecka poniżej 150 cm wzrostu na przednim siedzeniu bez fotelika. Ponadto dopuszcza przewożenie dzieci o wzroście co najmniej 135 cm na tylnym siedzeniu samochodu bez fotelika, pod warunkiem, że będą przypięte pasami i nie zmieszczą się w dostępnych fotelikach. Można będzie również przewozić trzecie dziecko w wieku co najmniej 3 lat tylko w pasach bezpieczeństwa na tylnym siedzeniu, gdy dwójka dzieci podróżuje w fotelikach i nie da się zainstalować trzeciego urządzenia tego typu.

W wyniku głosowań Senat poparł 4 poprawki postulowane przez Komisję Gospodarki Narodowej, odrzucił natomiast 4 zmiany proponowane przez senatora Józefa Zająca (skreślenie przepisów wprowadzających 2 wyjątki od zasady, że dziecko mające mniej niż 150 cm wzrostu musi być przewożone w foteliku bezpieczeństwa lub w innym urządzeniu przytrzymującym, oraz zwalniających kobiety w widocznej ciąży z obowiązku korzystania z pasów bezpieczeństwa). Przyjęte poprawki zapewniają ustawie spójność terminologiczną i doprecyzowują przepisy. Uściślają też, że ilekroć w dotychczasowych uregulowaniach mowa jest o foteliku ochronnym lub innym urządzeniu do przewożenia dzieci, należy przez to rozumieć fotelik bezpieczeństwa dla dziecka lub inne urządzenie przytrzymujące dla dzieci w rozumieniu nowych przepisów.

Ustawę z tymi zmianami poparło 52 senatorów, 1 był przeciw, a 26 wstrzymało się od głosu.

Nowelizacja z senackimi poprawkami ponownie trafi do Sejmu.

 

Ustawa o ratyfikacji Międzynarodowej konwencji o wymaganiach w zakresie wyszkolenia, wydawania świadectw oraz pełnienia wacht dla załóg statków rybackich, sporządzonej w Londynie dnia 7 lipca 1995 r. – przyjęta bez poprawek

Senat jednomyślnie, głosami 78 senatorów, wyraził zgodę na ratyfikowanie konwencji przez prezydenta. Ustawę ratyfikacyjną Sejm uchwalił na swoim 88. posiedzeniu, 5 marca 2015 r., z przedłożenia rządowego. Wniosek o jej przyjęcie bez poprawek przedstawiły komisje: Gospodarki Narodowej i Spraw Zagranicznych.

Konwencja określa jednolite standardy wyszkolenia i certyfikacji załóg statków rybackich o długości powyżej 24 m. Przyjęto w niej minimalne wymagania obowiązujące państwa strony, które mogą one podwyższyć zgodnie z własną polityką szkolenia kadr morskich. Chodzi o zapewnienie możliwie wysokiego poziomu bezpieczeństwa żeglugi, a w szczególności bezpieczeństwa statków rybackich i pracujących na nich rybaków.

Ratyfikacja konwencji nie spowoduje konieczności wprowadzenia zmian w polskim porządku prawnym, ponieważ jej postanowienia zostały już wdrożone w rozporządzeniach wydanych na podstawie upoważnień zawartych w ustawie z 18 sierpnia 2011 r. o bezpieczeństwie morskim. Nie spowoduje także dodatkowych obciążeń dla budżetu państwa. Konieczna będzie natomiast aktualizacja programów szkoleń dla rybaków, prowadzonych przez morskie jednostki edukacyjne.

Zgodnie z postanowieniami konwencji miała ona wejść w życie po 12 miesiącach od dnia, w którym zostanie podpisana nie mniej niż przez 15 państw. Warunek ten został spełniony 29 września 2011 r.

 

Ustawa o ratyfikacji Umowy między Rzecząpospolitą Polską a Republiką Peru
o przekazywaniu osób skazanych, podpisanej w Limie dnia 27 maja 2014 r. – przyjęta bez poprawek

Ustawa, uchwalona przez Sejm na 87. posiedzeniu, 20 lutego 2015 r., z inicjatywy rządu, dotyczy wyrażenia zgody przez Sejm i Senat na ratyfikację umowy przez prezydenta. Po jej ratyfikowaniu możliwe będzie odbywanie kary przez obywateli obu państw w swoich krajach ojczystych. Umowa umożliwi obywatelom polskim, skazanym w Peru, powrót do kraju i odbycie pozostałej części kary w warunkach, jakie zapewniają polskie zakłady karne. Obecnie w peruwiańskich więzieniach przebywa 30 obywateli polskich, w polskich zakładach karnych i aresztach tymczasowych nie przebywa natomiast żaden obywatel Peru. Jak podkreślono w uzasadnieniu projektu, do tej pory nie obowiązywały żadne umowy dwustronne ani wielostronne, które wiązałyby obydwa kraje w kwestii przekazywania osób skazanych.

W celu ułatwieniu stosowania przepisów umowy i uniknięcia sporów interpretacyjnych wprowadzono w niej m.in. definicję pojęcia zasady podwójnej karalności czynu stanowiącego podstawę skazania, a także wymóg zgody skazanego na przekazanie go do ojczystego kraju. Zgodnie z umową przekazanie będzie mogło nastąpić, gdy minimalny okres kary, jaki pozostaje do odbycia skazanemu, wynosi co najmniej 6 miesięcy lub jest nieokreślony (np. przy karze dożywocia). Taki okres przyjęto ze względu na długotrwałość procedur związanych z przekazaniem osoby skazanej. Umowa dopuszcza jednak w szczególnych wypadkach możliwość przekazania skazanego, gdy pozostaje mu mniej niż 6 miesięcy kary do odbycia. Przewidziano również sytuację, w której państwo strona może odmówić przekazania skazanego mimo spełnienia warunków formalnych. Odmowa może wynikać z nieuiszczenia przez skazanego orzeczonych grzywien lub odszkodowań.

W kwestii wysokości kary po przejęciu osoby skazanej wprowadzono rozwiązanie kompromisowe. Co do zasady państwo wykonania kary związane jest rodzajem i wymiarem kary, którą przejmuje do wykonania. Nie może jej zaostrzyć, a dalsze jej wykonywanie podlega prawu wewnętrznemu. Osobie przekazanej do odbycia kary w Polsce będzie zaliczana kara już odbyta w Peru. Tak samo będzie w wypadku skazanych przekazanych Peru.

W myśl umowy osoby skazane będą mogły korzystać też z amnestii i ułaskawień zastosowanych zarówno przez państwo skazania, jak i wykonania. Po przejęciu skazanego do Polski automatycznie kończy się wykonywanie kary w Peru. Umowa stanowi, że stosuje się ją również do orzeczeń wydanych przed jej wejściem w życie.

Na wniosek Komisji Praw Człowieka, praworządności i Petycji oraz Komisji Spraw Zagranicznych za upoważnieniem prezydenta do ratyfikacji umowy opowiedziało się jednomyślnie 77 senatorów.

 

Ustawa o ratyfikacji Umowy między Rządem Rzeczypospolitej Polskiej
a Rządem Republiki Serbii o współpracy w zwalczaniu przestępczości zorganizowanej oraz innego rodzaju przestępczości, podpisanej w Warszawie dnia 7 listopada 2011 r. – przyjęta bez poprawek

Na swoim 87. posiedzeniu, 20 lutego 2015 r., Sejm z inicjatywy rządu uchwalił ustawę upoważniającą prezydenta do ratyfikowania tej umowy. Na wniosek komisji: Praw Człowieka, Praworządności i Petycji oraz Spraw Zagranicznych Senat jednomyślnie, 75 głosami, wyraził zgodę na tę ratyfikację.

Umowa dotyczy współpracy operacyjnej właściwych polskich organów państwowych z ich serbskimi odpowiednikami, ukierunkowanej na zwalczanie przestępczości przez jej zapobieganie i ujawnianie sprawców określonych przestępstw. W opinii rządu istnieje potrzeba nawiązania takiej współpracy, ponieważ w przestępczość zorganizowaną „są uwikłani zarówno obywatele polscy, jak i serbscy, którzy poprzez swoje powiązania na szlaku Północ – Południe Europy współpracują z grupami przestępczymi z obszaru Włoch, Albanii i państw byłej Jugosławii”.

Umowa dotyczy m.in. przestępczości narkotykowej, przemytniczej, migracyjnej, nielegalnego obrotu gospodarczego, oszustw finansowych, przestępstw bankowych i legalizowania dochodów pochodzących z przestępstwa. Uregulowano także kwestie związane ze współpracą w zwalczaniu terroryzmu i wymianą informacji w tym zakresie. W dokumencie wskazano także sposoby i metody współpracy operacyjnej w odniesieniu do poszczególnych kategorii przestępstw. Określono też zakres współpracy, przy czym katalog przestępstw, przy których zwalczaniu mają współpracować służby, nie jest zamknięty.

Umowa umożliwia wymianę oficerów łącznikowych służb Polski i Serbii, a także zawieranie porozumień wykonawczych, określających szczegółowe kierunki, zakres i formy współpracy. Służby będą mogły też odbywać konsultacje. W dokumencie określono zasady przekazywania informacji, również niejawnych. Zgodnie z umową przekazywanie i wykorzystywanie danych osobowych ma następować wyłącznie w celu i na warunkach określonych przez właściwe organy. Strony mają się również informować, na wniosek którejkolwiek z nich, o sposobie wykorzystania przekazanych danych osobowych, a także o wyniku sprawy. Zobowiązane są też do uzyskania wzajemnej zgody na udostępnianie przekazywanych danych osobowych innym podmiotom. Oba kraje będą odpowiadać za prawdziwość przekazywanych danych osobowych; mają obowiązek usunięcia ich ze zbiorów informatycznych, kiedy przestaną służyć celowi, w jakim zostały przekazane.

 

Ustawa o ratyfikacji Umowy między Europejską Organizacją Badań Astronomicznych na Półkuli Południowej a Rządem Rzeczypospolitej Polskiej dotyczącej warunków przystąpienia Rzeczypospolitej Polskiej do Europejskiej Organizacji Badań Astronomicznych na Półkuli Południowej, podpisanej w Warszawie w dniu 28 października 2014 r. – przyjęta bez poprawek

Na wniosek komisji: Nauki, Edukacji i Sportu oraz Spraw Zagranicznych Senat jednomyślnie, 74 głosami, wyraził zgodę na ratyfikowanie przez prezydenta tej umowy. Jak stwierdzono w uzasadnieniu do projektu ustawy, uchwalonej przez Sejm na 88. posiedzeniu, 5 marca 2015 r., z przedłożenia Rady Ministrów, przystąpienie do tej organizacji zapewni pełny dostęp do jej wszystkich instrumentów badawczych, co umożliwi prowadzenie badań dotychczas niedostępnych dla polskich zespołów badawczych. Polska będzie miała udział we wszystkich gremiach kierowniczych i decyzyjnych, co oznacza wpływ na realizowane przez tę organizację programy badawcze.

Program działania Europejskiej Organizacji Badań Astronomicznych obejmuje prowadzenie na najwyższym poziomie światowym badań dotyczących wszystkich znanych typów obiektów i zjawisk we wszechświecie, obserwowanych w zakresie optycznym, bliskim ultrafiolecie, podczerwieni i w mikrofalach, to jest w zakresach dostępnych do obserwacji z powierzchni Ziemi.

Umowa określa m.in. zobowiązania finansowe Polski. Zasady wykorzystania wkładów finansowych państw stron konwencji zarówno na opłacenie dostępu do istniejącej już infrastruktury badawczej (specjalny wkład), rozbudowę istniejących lub budowę nowych instrumentów badawczych, jak i na ich wykorzystywanie w realizacji programów naukowych (wkład roczny) określa sama konwencja. Zgodnie z przyjętymi w umowie ustaleniami wkład naszego kraju związany z przystąpieniem do organizacji wyniesie 29,50 mln euro. Finansowanie zadań wynikających z umowy nastąpi ze środków budżetu państwa, pozostających w dyspozycji ministra nauki i szkolnictwa wyższego.

 

Ustawa o ratyfikacji Konwencji między Rzecząpospolitą Polską a Bośnią
i Hercegowiną w sprawie unikania podwójnego opodatkowania i zapobiegania uchylaniu się od opodatkowania w zakresie podatków od dochodu i majątku, podpisanej w Sarajewie dnia 4 czerwca 2014 r. – przyjęta bez poprawek

Senat jednomyślnie, głosami 75 senatorów, poparł wniosek Komisji Spraw Zagranicznych oraz Komisji Budżetu i Finansów Publicznych o przyjęcie bez poprawek ustawy, którą Sejm uchwalił na 88. posiedzeniu, 5 marca 2015 r., z inicjatywy rządu. Wyraża ona zgodę na ratyfikację konwencji przez prezydenta. Zastąpi ona dotychczasową umowę między Polską Rzecząpospolitą Ludową i Socjalistyczną Federacyjną Republiką Jugosławii. Nową konwencję oparto na aktualnej wersji Modelowej Konwencji OECD w sprawie podatku od dochodu i majątku. Jej przepisy będą miały zastosowanie do osób fizycznych i prawnych mających miejsce zamieszkania lub siedzibę w Polsce, Bośni i Hercegowinie lub w obu krajach.

W wypadku Polski jej postanowieniami objęty zostanie podatek dochodowy od osób prawnych (CIT) i podatek dochodowy od osób fizycznych (PIT); w wypadku Bośni i Hercegowiny – podatki dochodowy od osób fizycznych i od zysków przedsiębiorstw.

W wypadku naszego kraju jako podstawowa metoda unikania podwójnego opodatkowania zastosowanie będzie miała tzw. metoda wyłączenia z progresją (dochód osiągnięty za granicą jest zwolniony z podatku w kraju rezydencji podatkowej, brany pod uwagę jedynie przy obliczaniu stawki podatkowej, według której podatnik będzie zobowiązany rozliczyć podatek od dochodów uzyskanych w kraju rezydencji podatkowej). W odniesieniu do dochodów z zysków przedsiębiorstw, dywidend, odsetek, należności licencyjnych, zysków z przeniesienia własności majątku oraz do innych dochodów, nieobjętych pozostałymi postanowieniami konwencji, zastosowanie będzie mieć jednak tzw. metoda zaliczenia proporcjonalnego (podatek zapłacony od dochodu osiągniętego za granicą jest zaliczany na poczet podatku należnego w kraju rezydencji podatkowej, obliczonego od całości dochodów w takiej proporcji, w jakiej dochód ze źródeł zagranicznych pozostaje w stosunku do całości dochodu podatnika).

Konwencja zawiera przepisy zapewniające stosowanie w relacjach bilateralnych tzw. pełnej klauzuli wymiany informacji, zgodnej z międzynarodowym standardem OECD.

 

Izba zdecydowała o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy o finansach publicznych

Jednomyślnie, głosami 76 senatorów, Izba przyjęła projekt, wniesiony przez Komisję Budżetu i Finansów Publicznych, mający na celu doprecyzowanie i uzupełnienie niektórych przepisów dotyczących instytucji gospodarki budżetowej (IGB). Konieczność nowelizacji ustawy wynikła z postulatów z postulatów de lege ferenda Najwyższej Izby Kontroli sformułowanych po kontroli „Funkcjonowanie instytucji gospodarki budżetowej”.

Warto przypomnieć, że instytucja gospodarki budżetowej jest jednostką organizacyjną sektora finansów publicznych posiadającą osobowość prawną, tworzoną w celu realizacji zadań publicznych i wykonującą odpłatnie wyodrębnione zadania oraz pokrywającą koszty swojej działalności i zobowiązania z uzyskiwanych przychodów. Podstawową zasadę jej działania stanowi zatem samofinansowanie, wsparte możliwością dotowania z budżetu państwa realizacji zadań publicznych, pod warunkiem że stanowią tak odrębne ustawy. Regulacje ustawy o finansach publicznych obejmują w szczególności zasady tworzenia i likwidacji instytucji gospodarki budżetowej, jak również określenie podstaw działania instytucji gospodarki budżetowej, trybu powoływania i zadań dyrektora instytucji gospodarki budżetowej oraz szczególnych zasad gospodarowania mieniem.

Projekt wprowadza przepisy uszczegóławiające specyfikę funkcjonowania IGB. Doprecyzowuje pojęcia środków z okresu poprzedniego – to środki pozostające w dyspozycji instytucji gospodarki budżetowej. Instytucje gospodarki budżetowej będą mogły ponosić koszty do wysokości uzyskanych przychodów, przy czym wolno będzie wykorzystać środki z poprzednich okresów, pozostających w dyspozycji IGB dzięki zmianie planu finansowego za zgodą organu wykonującego funkcję organu założycielskiego, wydaną w porozumieniu z ministrem finansów. Będzie to wyjątek od zasady pokrywania kosztów w ramach uzyskanych przychodów oraz standardowej zmiany planu IGB, wykonanej w trakcie roku budżetowego, która nie może powodować pogorszenia wyniku finansowego.

Projekt nakłada na IGB obowiązek sporządzania 2 rodzajów sprawozdań, których przygotowanie należy do zadań dyrektora IGB – finansowego i z działalności oraz do prowadzenia ksiąg rachunkowych. Ponadto nowelizacja uchyla przepis przewidujący zwiększenie lub zmniejszenie funduszu IGB o kwotę zmian wartości majątku będących skutkiem nieodpłatnego przekazania lub otrzymania środków trwałych, wartości niematerialnych i prawnych. Dzięki temu koszty amortyzacji równoważone będą pozostałymi przychodami operacyjnymi, odpisywanymi z rozliczeń międzyokresowych przychodów. Zapewni to neutralny wpływ na wynik finansowy IGB.

Planuje się, że nowe przepisy znajdą zastosowanie do sprawozdań finansowych i sprawozdań z działalności za rok obrotowy rozpoczynający się w 2015 r. Projektowana nowelizacja ma przyczynić się do racjonalizacji i zwiększenia efektywności gospodarowania majątkiem przez instytucje gospodarki budżetowej. Nie spowoduje wzrostu wydatków z budżetu państwa. Ponieważ większość IGB zajmuje się resocjalizacją osób skazanych na karę pozbawienia wolności, większa efektywność powinna wywołać pozytywne skutki społeczne.

Jak poinformowała obecna na posiedzeniu wiceminister finansów Hanna Majszczyk, zdaniem ministra finansów „propozycje przedstawione w senackim projekcie ustawy zmieniającej ustawę o finansach publicznych racjonalnie poprawiają i porządkują przepisy dotyczące instytucji gospodarki budżetowej”.

Izba upoważnił senatora Tadeusza Kopcia do jej reprezentowania w trakcie dalszych prac nad projektem.

 

Izba zdecydowała o wniesieniu do Sejmu projektu ustawy o zmianie ustawy – Prawo bankowe, ustawy o spółdzielczych kasach oszczędnościowo-kredytowych oraz ustawy o ewidencji ludności

Projekt, przyjęty przez Senat, ma na celu ułatwienie spadkobiercom dostępu do rachunków bankowych osób zmarłych. Przygotowano go z inicjatywy senatorów PO z powodu skarg osób, którym – mimo posiadania przez nich tytułu prawnego do spadku po właścicielu rachunku – instytucje prowadzące rachunki spadkodawcy odmawiały udzielenia szczegółowych informacji na ten temat. Brak regulacji ustawowych powoduje, że polityka poszczególnych instytucji rynku depozytowego utrudnia, a niekiedy wręcz uniemożliwia uzyskanie przez spadkobiercę środków pieniężnych zgromadzonych przez spadkodawcę na rachunku w banku lub SKOK. Banki i SKOK nie mają narzędzi umożliwiających uzyskanie informacji o śmierci właściciela, z kolei spadkobiercy często nie wiedzą o istnieniu rachunków. W związku z tym środki zgromadzone na dużej liczbie rachunków znajdują się nie w dyspozycji uprawnionych, ale banków czy SKOK.

Zgodnie z projektem banki i SKOK będą miały obowiązek informować przy zakładaniu rachunku o możliwości wskazania osób uprawnionych do konta na wypadek śmierci. Projekt wprowadza tzw. centralną informację o rachunkach, za pośrednictwem której posiadacz rachunku lub spadkobierca będzie mógł uzyskać informację o wszystkich rachunkach danej osoby w bankach lub SKOK. Przewiduje również, że umowa rachunku bankowego będzie rozwiązana z chwilą śmierci posiadacza rachunku lub po 10 latach od dnia wydania ostatniej dyspozycji. Wcześniej, po 5 latach od dokonania ostatniego obrotu, bank i SKOK będą zobowiązane informować posiadacza rachunku o tym, że będzie możliwe przekazanie środków na specjalne konto w Bankowym Funduszu Gwarancyjnym. Po takim też okresie bank lub SKOK będzie zobowiązany wystąpić do ministra spraw wewnętrznych o udostępnienie danych z rejestru PESEL, umożliwiających ustalenie, czy posiadacz rachunku żyje. Jeśli nie, to środki również trafią do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego na specjalne konto. Dopóki pieniądze nie zostaną przekazane prawowitym spadkobiercom lub do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, umowa będzie przedłużana. Projekt znosi możliwość automatycznego przedłużania umów. Pozostawia ją tylko wtedy, gdy posiadacz rachunku wyda w tej sprawie konkretną dyspozycję, a żeby mógł to uczynić, bank będzie go o tym informował w wypadku rachunków już otwartych.

Środki z rachunków osób zmarłych i „kont uśpionych”, przekazywane przez banki lub SKOK do Banku Gospodarstwa Krajowego, będą się tam znajdować do czasu odzyskania ich przez osoby uprawnione, jeśli takie się zgłoszą. Wszystkie procedury mają podlegać kontroli Komisji Nadzoru Finansowego. Zgodnie z projektem o posiadaczu, który pozostawił środki, jakie będą przekazywane do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego, informowana byłaby gmina właściwa ze względu na ostatnie miejsce zamieszkania właściciela rachunku. Ma to wzmocnić pozycję gminy jako spadkobiercy i ułatwić samorządom korzystanie z prawa do dziedziczenia.

Środki zgromadzone w Bankowym Funduszu Gwarancyjnym będą waloryzowane, lokowane w papierach wartościowych, aby umożliwić finansowanie prowadzenia tego rachunku, obsługę klientów zgłaszających się po pieniądze po zmarłych posiadaczach rachunku. W myśl projektu w ramach BGK jako wyodrębniony rachunek Skarbu Państwa zostanie utworzony państwowy fundusz celowy, którego dysponentem będzie minister pracy. Skarb Państwa przejmie też wszystkie zobowiązania banków związane ze środkami przekazanymi na ten fundusz. Część pieniędzy z niego będzie przeznaczana na cele pomocy społecznej, dla osób niepełnosprawnych i organizacji pozarządowych.

W trakcie drugiego czytania Senat wprowadził poprawkę, zgodnie z którą centralną informację o rachunku oraz fundusz środków nieodebranych będzie prowadził Bankowy Fundusz Gwarancyjny, a  środki przekazane na fundusz środków nieodebranych będzie można przeznaczać wyłącznie na zaspokojenie roszczeń podmiotów mających tytuł prawny do nich, przy czym roszczenia takie nie będą się przedawniały. Sformułowano także obowiązek informowania przez bank właściwej gminy o przekazaniu środków do Bankowego Funduszu Gwarancyjnego. Ponadto dodano przepis nakładający na ministra właściwego ds. instytucji finansowych obowiązek przedstawienia Sejmowi i Senatowi oceny funkcjonowania nowego systemu po upływie 3 lat od dnia wejścia w życie nowelizacji oraz zagwarantowano 12-miesięczne vacatio legis nowych regulacji.

Za przyjęciem tego projektu opowiedziało się 71 senatorów, 1 wstrzymał się od głosu. W dalszych pracach nad projektem Izbę będzie reprezentował senator Mieczysław Augustyn.

 

Informacja rządu na temat „Narodowego Programu Antyterrorystycznego na lata 2015–2019”

Rozpoczynając swoje wystąpienie, wiceminister spraw wewnętrznych Grzegorz Karpiński podziękował Senatowi za podjęcie tematu terroryzmu. Jego zdaniem zarówno wydarzenia w Tunisie 18 marca 2015 r., jak i działania podejmowane przez Ministerstwo Spraw Wewnętrznych i inne organy państwa zajmujące się zwalczaniem terroryzmu pokazują, jak ważne jest również odbycie debaty parlamentarnej na temat rządowego programu antyterrorystycznego.

Wiceminister zapewnił senatorów, że obecnie nie ma bezpośredniego zagrożenia atakiem terrorystycznym i nasz kraj może czuć się bezpiecznie, ale ze względu na wydarzenia międzynarodowe i zawarte sojusze Polska może się stać potencjalnym celem takiego ataku. Jak mówił, nasz kraj, jako członek Unii Europejskiej i NATO, jest przez radykalnych islamistów wymieniany jako potencjalny cel zamachu terrorystycznego, „ale nadal poziom zagrożenia dla bezpieczeństwa obywateli polskich na terenie Polski utrzymuje się na niskim poziomie, a Polska wymieniana jest jako ewentualny rezerwowy cel zamachu terrorystycznego”.

Zapewnił jednocześnie, że wszystkie zagadnienia dotyczące podróży polskich obywateli i zagrożeń związanych z udziałem polskich obywateli w zamachach terrorystycznych na całym świecie są przedmiotem zainteresowania Międzyresortowego Zespołu ds. Zagrożeń Terrorystycznych. Znajdują też odzwierciedlenie w rządowym programie antyterrorystycznym.

W swoim wystąpieniu wiceminister Rafał Karpiński, mówiąc o zagrożeniach terrorystycznych, uwzględnianych w planach dotyczących współdziałania służb i zadaniowania poszczególnych podmiotów w celu ich wykrywania, zwrócił uwagę na kwestię foreign fighters. To zagadnienie, które po rozpadzie struktur na Bliskim Wschodzie i utworzeniu Państwa Islamskiego, stało się o tyle aktualne i niebezpieczne, że dotyczy niektórych obywateli Unii Europejskiej, którzy dzięki posiadanemu obywatelstwu mogą się swobodnie przemieszczać w ramach strefy Schengen. Wyjeżdżają na teren Państwa Islamskiego, są tam szkoleni i wracają do Europy, żeby – potencjalnie – dokonać zamachu terrorystycznego. Jak podkreślił, to nowy element, który do tej pory się nie pojawiał. Wiceminister Rafał Karpiński zauważył także, że przeciwdziałanie temu zjawisku, często w dość drastyczny sposób, budzi opór z punktu widzenia praw człowieka i obywatela. Jak zaznaczył, zwalczanie terroryzmu dotyka bardzo cienkiej linii. Z jednej strony, wiąże się z próbą zapewnienia państwu skutecznych narzędzi do przeciwdziałania temu zjawisku, z drugiej zaś dotyka praw i swobód ważnych dla Unii Europejskiej. Kolejne elementy, na które szczególnie zwraca się uwagę, to kwestia osób pochodzących z Kaukazu, które w latach dziewięćdziesiątych przybywały do Polski w związku z wojną w Czeczenii, a obecnie są już obywatelami UE, również zainteresowanymi Państwem Islamskim i szkoleniem się w celu dokonywania zamachów terrorystycznych.

Kolejny groźny element, którego doświadczaliśmy w poprzednich latach w Europie, to soloterroryzm. Jego przykład stanowi Anders Breivik – dokonał zamachu terrorystycznego, nie będąc powiązany ze zorganizowaną grupą terrorystyczną, a jego działanie oparte było na wyznawanej ideologii. W Polsce przedmiotem szczególnego zainteresowania są, oczywiście, miejsca kultu i obiekty stanowiące potencjalne zagrożenie zamachem terrorystycznym, dokonanym w celu osiągnięcia przez terrorystów korzyści politycznych. Dotyczy to głównie obiektów związanych z Izraelem. Kolejny element ujęty w Narodowym Programie Antyterrorystycznym to kwestia bezpieczeństwa w cyberprzestrzeni, z jednej strony wykorzystywanej przez terrorystów jako sposób komunikowania, a z drugiej – potencjalne miejsce ataku, np. na serwery rządowe. Terroryści wykorzystują to narzędzie również do nielegalnego finansowania terroryzmu.

Przedmiotem troski jest obecnie również sytuacja związana z Ukrainą. Dalsze osłabianie struktury tego państwa może spowodować, że granica między Polską i UE a Ukrainą przestanie być szczelna, co może ułatwić ewentualne przenikanie w pierwszej kolejności grup przestępczych zainteresowanych prowadzeniem działalności na terenie Polski, a w dalszej – potencjalnych terrorystów. Wiceminister spraw wewnętrznych zwrócił także uwagę na kwestię ochrony polskiego kontyngentu wojskowego w Afganistanie, a także porwań i uprowadzeń polskich obywateli z żądaniami okupu.

Omawiając Narodowy Program Antyterrorystyczny, wiceminister podkreślił, że wynika on z wcześniejszych dokumentów strategicznych, przyjętych przez Radę Ministrów. To jednak pierwszy dokument, który w sposób kompleksowy reguluje wszystkie zagadnienia dotyczące przeciwdziałania terroryzmowi. Podczas jego tworzenia za kluczowe uznano, żeby cały system bezpieczeństwa antyterrorystycznego był powiązany z innymi systemami bezpieczeństwa w Polsce, przede wszystkim z systemem zarzadzania kryzysowego. Wiceminister zwrócił uwagę, że nie jest to dokument, który opisuje wszystkie procedury, jakim podlegają urzędy i instytucje państwowe, organy powołane do przeciwdziałania zjawiskom terrorystycznym. Nadrzędny cel tego dokumentu to zobowiązanie do wypracowania określonych działań. Zawarto w nim 4 cele szczegółowe: poprawę zdolności do zapobiegania zagrożeniom o charakterze terrorystycznym, wzmocnienie przygotowania służb i instytucji na możliwość wystąpienia zdarzeń o charakterze i terrorystycznym, zwiększenie zdolności do reagowania w razie wystąpienia zdarzeń o charakterze terrorystycznym oraz podniesienie skuteczności w zakresie odtwarzania wykorzystanych sił i środków w kontekście zagrożeń terrorystycznych.

W ramach badania zagrożeń terrorystycznych analizuje się m.in. mapę migracji. W tym względzie szczególnie ważny jest budzący społeczne kontrowersje program PNR, dotyczący gromadzenia i przetwarzania danych o pasażerach linii lotniczych. Wiceminister Rafał Karpiński podkreślił, że zdaniem MSW niezbędne jest stworzenie mechanizmu służącego zapobieganiu zdarzeniom terrorystycznym, dlatego konieczna jest skuteczna wymiana informacji o osobach podróżujących liniami lotniczymi. W ramach poprawy zdolności do zapobiegania zagrożeniom o charakterze terrorystycznym bardzo ważne jest także podejmowanie aktywnej współpracy międzynarodowej.

Zwiększenie zdolności służb do zapobiegania i reakcji na akty terrorystyczne wymaga natomiast wzmacniania sił policji i Straży Granicznej siłami zbrojnymi, gdyby te dwie pierwsze służby nie dawały sobie rady w wypadku ataku terrorystycznego. Chodzi także o doposażenie jednostek zwalczających terroryzm w odpowiedni sprzęt oraz stworzenie jednolitego systemu łączności.

Kluczowym elementem jest też wypracowanie nowych zasad informacyjnych dotyczących zjawisk terrorystycznych. Jak podkreślił wiceminister spraw wewnętrznych, istotne jest, żeby wszystkie służby, które odpowiadają za zwalczanie terroryzmu, wypracowały spójne mechanizmy wspólnego reagowania. Poinformował, że w najbliższym czasie Biuro Operacji Antyterrorystycznych Komendy Głównej Policji zostanie wyposażone w mobilne centrum dowodzenia, a za 5 mln zł zostanie zakupiony nowy sprzęt. W następnych latach planowane jest doposażanie kolejnych jednostek policyjnych w sprzęt, bo to na nich w pierwszej kolejności będzie spoczywał obowiązek zapewnienia bezpieczeństwa i przeciwdziałania zjawisku, o którym mowa.

Kończąc swoje wystąpienie, wiceminister Rafał Karpiński podkreślił, że najważniejsze podczas debaty o bezpieczeństwie terrorystycznym w Polsce jest nieuleganie spokojowi. „To znaczy, musimy mieć na uwadze to, że Polska jest krajem, który może być potencjalnym celem zamachu terrorystycznego. Celowo używam słów: «potencjalnym celem zamachu terrorystycznego», bo nie ma bezpośrednich zagrożeń, które są na bieżąco monitorowane. Ale, tak jak mówiłem na początku, nie zwalnia nas to z obowiązku bycia przygotowanym na ewentualne wystąpienie tego zjawiska” – zakończył.

Narodowy Program Antyterrorystyczny na lata 2015–2019 zakłada, że, począwszy od 2016 r. opracowywany będzie raport na temat postępu prac w jego realizacji. Raport będzie omawiany na posiedzeniu Międzyresortowego Zespołu ds. Zagrożeń Terrorystycznych i przedkładany Radzie Ministrów do 31 marca każdego roku. Na realizację programu w 2015 r. w ramach rezerwy celowej zagwarantowano 900 tys. zł.

Podczas debaty senator Bogdan Klich interesował się m.in., ilu może być polskich foreign fighters w ramach Państwa Islamskiego. Według wiceszefa MSW można mówić o mniej niż 10 osobach. Pytany przez senatora Włodzimierza Cimoszewicza o motywy tych ludzi, wiceminister Rafał Karpiński tłumaczył, że z reguły to obywatele polscy, którzy wcześniej wyjechali za granicę, np. do Niemiec, i tam zostali poddani indoktrynacji radykalnych islamistów. Do tej pory polskie służby nie ujawniły ani jednej osoby, która byłaby poddana takiej indoktrynacji na terenie Polski. Przyznał jednocześnie, że foreign fighters można uznać obecnie za jedno z najpoważniejszych zagrożeń terrorystycznych, przede wszystkim dlatego, że są oni obywatelami UE. Senator Krzysztof Słoń pytał natomiast o monitorowanie przez polskie służby działalności osób, które w Polsce prowadzą punkty gastronomiczne. Wiceminister spraw wewnętrznych przyznał, że „firmy uwiarygodniające pobyt cudzoziemców” stanowią przedmiot zainteresowania odpowiednich służb, a ostatnio szczególną uwagę zwrócono na zagraniczne firmy medyczne. Przygotowaniem gmachu parlamentu na ataki terrorystyczne, także na atak szaleńca, interesował się senator Jarosław Lasecki. Wiceszef MSW ocenił, że budynki parlamentarne są przygotowane na zagrożenia w sposób adekwatny. Z kolei senator Józef Pinior zwracał uwagę, że wyposażenie służb specjalnych w zbyt duże uprawnienia, przy obecnym poziomie technologicznym i bez odpowiedniej kontroli, też może być źródłem napięcia społecznego i, paradoksalnie, wzmacniać tendencje terrorystyczne. Zdaniem senatora jednym z najpoważniejszych problemów współczesnej demokracji jest niewystarczający monitoring służb ze strony instytucji demokratycznych.

 

Oświadczenia:

Po wyczerpaniu porządku 72. posiedzenia oświadczenia wygłosili lub złożyli senatorowie: Przemysław Błaszczyk, Henryk Cioch, Wiesław Dobkowski, Mieczysław Gil, Piotr Gruszczyński, Jan Maria Jackowski, Stanisław Karczewski, Kazimierz Kleina, Maciej Klima, Ryszard Knosala, Andrzej Kobiak, Izabela Koc, Stanisław Kogut, Marek Konopka, Tadeusz Kopeć, Waldemar Kraska, Jarosław Lasecki, Robert Mamątow, Marek Martynowski, Rafał Muchacki, Jarosław Obremski, Andrzej Pająk, Bogdan Pęk, Andrzej Person, Leszek Piechota, Józef Pinior, Marian Poślednik, Sławomir Preiss, Jan Rulewski, Czesław Ryszka, Wojciech Skurkiewicz, Krzysztof Słoń, Andrzej Szewiński, Grzegorz Wojciechowski, Adam Zdziebło.

 

Zobacz inne aktualności Przejdż do wszystkich aktualności

8. posiedzenie Senatu

Izba zakończyła obrady.

7. posiedzenie Senatu

Zakończyło się 7. posiedzenie Senatu.

6. posiedzenie Senatu – drugi dzień

Zakończyło się dwudniowe posiedzenie. Senatorowie wysłuchali przemówienia przewodniczącej PE, rozpatrzyli 2 ustawy, wnieśli jedną inicjatywę do Sejmu i zapoznali się z informacją po przewodnictwie Hiszpanii w Radzie Unii Europejskiej.