Z prac komisji senackich

Komisja Spraw Zagranicznych i Unii Europejskiej zapoznała się z informacją rządu na temat aktualnego stanu negocjacji UE z Wielką Brytanią, którą przedstawił sekretarz stanu ds. europejskich w Ministerstwie Spraw Zagranicznych Konrad Szymański. Jak poinformował, obecnie trwa 1. etap negocjacji, który obejmuje następujące kwestie: prawa obywateli państw członkowskich po wyjściu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej oraz jurysdykcję Europejskiego Trybunału Sprawiedliwości; zobowiązania finansowe Wielkiej Brytanii wobec budżetu UE; status granicy z Irlandią Północną. Zaznaczył, że osiągnięcie postępu w tych obszarach jest warunkiem przejścia do 2. etapu negocjacji, dotyczącego przyszłych relacji między Wielką Brytanią i Unią Europejską.

Podczas posiedzenia wiceminister Konrad Szymański przybliżył przedstawioną przez premier Wielkiej Brytanii Theresę May koncepcję okresu przejściowego po opuszczeniu przez jej kraj UE, a także decyzje Rady Europejskiej, służące przełamaniu impasu w negocjacjach przed szczytem w grudniu 2017 r. Jak stwierdził, oprócz rozbieżnych interesów trudności w negocjacjach potęgują złożona sytuacja społeczno-polityczna w Wielkiej Brytanii i presja czasu, ponieważ termin ratyfikacji umowy z Wielką Brytanią upływa w marcu 2019 r.

Wiceminister Konrad Szymański przypominał, że podczas posiedzenia Rady Europejskiej w październiku 2017 r. liderzy 27 państw członkowskich UE uznali, że wbrew wcześniejszym oczekiwaniom negocjatorzy nie osiągnęli wystarczającego postępu, który pozwoliłby na zamknięcie 1. etapu negocjacji. Kolejna ocena ma zostać dokonana podczas szczytu w Brukseli, w grudniu 2017 r. Najbardziej zaawansowana część 1. fazy negocjacji dotyczy praw obywateli. „Mamy daleko idącą zbieżność i gotowość strony brytyjskiej do uznania oczekiwań unijnych w tej kwestii, choć sprawa wciąż nie jest zakończona” – mówił wiceminister. Dodał jednocześnie, że wciąż utrzymuje się nieporozumienie w sprawie zasad eksportowania świadczeń społecznych i istnieje niejasność w kwestii procedur administracyjnych stosowanych wobec osób, które w czasie Brexitu nie będą miały prawa stałego pobytu na Wyspach. Wciąż nie ma także postępu w kwestii porozumienia finansowego z uwagi na to, że obie strony wychodzą z całkowicie innych założeń politycznych co do tego, w jaki sposób i na jakich zasadach ma wyglądać rozliczenie finansowe. Wiceminister przypominał też wystąpienie premier Theresy May z września 2017 r. we Florencji, kiedy zapowiedziała m.in., że Wielka Brytania uszanuje zobowiązania budżetowe podjęte w trakcie członkostwa w Unii Europejskiej. Zadeklarowała też, że żaden kraj nie będzie z powodu Brexitu odczuwał skutków tego ruchu. Zapowiedziała wówczas, że Wielka Brytania liczy na wypracowanie okresu przejściowego po wyjściu z Unii Europejskiej, który może trwać około 2 lat. W tym czasie obowiązywałyby dotychczasowe zasady w relacjach między obu stronami, m.in. uczestnictwo Zjednoczonego Królestwa we wspólnym rynku i unii celnej, swoboda przepływu osób oraz jurysdykcja Trybunału Sprawiedliwości UE. W opinii wiceministra spraw zagranicznych propozycja wprowadzenia okresu przejściowego jest rozwiązaniem, mogącym „pomóc wyjść z impasu, w którym jesteśmy dzisiaj, jeżeli chodzi o rozliczenie finansowe”. Według niego – bez względu na ukształtowanie reżimu handlowego – w obopólnym interesie jest ukształtowanie bliskiej współpracy we wszystkich obszarach dotyczących bezpieczeństwa wewnętrznego i zewnętrznego.

Podczas obrad wiceminister Konrad Szymański mówił też o przygotowaniach Polski do 2. fazy negocjacji. „Rozpisujemy aktualnie mapę interesów polskich, w szczególności gospodarczych, dotyczących sektora rolno-spożywczego, meblarskiego, kosmetycznego, produkcji AGD, transportu, usług biznesowych, elektroniki użytkowej” – wskazywał.

W trakcie dyskusji senatorowie poruszyli temat „twardego” i „miękkiego” Brexitu oraz wymiany handlowej między Wielką Brytanią a UE i państwami trzecimi. W ocenie przewodniczącego komisji spraw zagranicznych senatora Marka Rockiego Brexit będzie z pewnością tematem kolejnych posiedzeń.